[PTS Vol D - 2] [\z D /] [\f II /]
[PTS Page 001] [\q 1/]
[BJT Vol D - 2] [\z D /] [\w II /]
[BJT Page 002] [\x 2/]
Suttantapiñake
Dãghanikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa.
1. (14) Mahàpadànasuttaü
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme karerikuñikàyaü. Atha kho sambahulànaü bhikkhånaü pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantànaü karerimaõóalamàëe sannisinnànaü sannipatinànaü pubbenivàsapañisaüyuttà dhammã kathà udapàdi: 'itipi pubbe nivàso, itipi1 pubbe nivàso'ti.
2. Assosi kho bhagavà dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusikàya2 tesaü bhikkhånaü imaü kathàsallàpaü. Atha kho bhagavà uññhàyàsanà yena karerimaõóalamàëo tenupasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhå àmantesi: "kàyanu'ttha bhikkhave etarahi kathàya sannisinnà? Kà ca pana vo antarà kathà vippakatà?"Ti.
3. Evaü vutte te bhikkhå bhagavantaü etadavocuü: "idha bhante amhàkaü pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantànaü [PTS Page 002] [\q 2/] karerimaõóalamàëe sannisinnànaü sannipatitànaü pubbenivàsapañisaüyuttà dhammã kathà udapàdi: 'itipi pubbenivàso, itipi pubbenivàso'ti. Ayaü kho no bhante antarà kathà vippakathà. Atha bhagavà anuppatto"ti.
1. Iti [PTS] 2. Mànusakàya - sãmu
[BJT Page 004] [\x 4/]
4. "Iccheyyàtha no tumhe bhikkhave [PTS Page 011] [\q 11/] pubbenivàsapañisaüyuttaü dhammiü kathaü sotu"nti.
"Etassa bhagavà kàlo, etasusa sugata kàlo, yaü bhagavà pubbenivàsapañisaüyuttaü dhammiü kathaü kareyya. Bhagavato sutvà bhikkhu dhàressantã"ti. "Tena hi bhikkhave suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã"ti. "Evambhante"ti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuü, bhagavà etadavoca:
5. Ito so bhikkhave ekanavutokappo1 yaü vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Ito so bhikkhave ekatiüsokappo2 yaü sikhã bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Tasmi¤¤eva kho bhikkhave ekatiüse kappe vessabhå bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi, imasmi¤¤eva kho bhikkhave bhaddakappe kakusandho bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Imasmi¤¤eva kho bhikkhave bhaddakappe koõàgamano bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Imasmi¤¤eva kho bhikkhave bhaddakappe kassapo bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Imasmi¤¤eva kho bhikkhave bhaddakappe ahaü etarahi arahaü sammàsambuddho loke uppanno.
6. Vipassã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho khattiyo jàtiyà ahosi, khattiyakule udapàdi. Sikhã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho [PTS Page 003] [\q 3/] khattiyo jàtiyà ahosi, khattiyakule udapàdi. Vessabhå bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho khattiyo jàtiyà ahosi, khattiyakule udapàdi. Kakusandho bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi, bràhmaõakule udapàdi. Koõàgamano bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi, bràhmaõakule udapàdi. Kassapo bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi, bràhmaõakule udapàdi. Ahaü bhikkhave etarahi arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosiü, khattiyakule uppanno.
7. Vipassã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Sikhã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Vessabhå bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Kakusandho bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi.
1. Ekanavutikappe - ma cha saü, 2. Ekatiüsekappe - ma cha saü,
[BJT Page 006] [\x 6/]
Koõàgamano bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi. Kassapo bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi. Ahaü bhikkhave, etarahi arahaü sammàsambuddho gotamo gottena1.
8. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãti 2 vassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammà sambuddhassa sattativassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa saññhivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa cattàlãsa 3 vassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Koõàgamanassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tiüsavassasahassàni àyuppamàõaü [PTS Page 004] [\q 4/] ahosi. Kassapassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa vãsati 4vassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Mayhaü bhikkhave, etarahi appakaü àyuppamàõaü parittaü lahukaü yo ciraü jãvati so vassasataü appaü và bhiyyo.
9. Vipassã bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Sikhã bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho puõóarãkassa måle abhisambuddho. Vessabhå bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho sàlassa måle abhisambuddho. Kakusandho bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho sirãsassa måle abhisambuddho. Koõàgamano bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho udumbarassa måle abhisambuddho. Kassapo bhikkhave, bhagavà arahaü sammàsambuddho nigrodhassa måle abhisambuddho. Ahaü bhikkhave, etarahi arahaü sammàsambuddho assatthassa måle abhisambuddho.
10. Vipassissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Sikhissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa abhibhåsambhavaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa soõuttaraü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa vidhurasa¤jãvaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Koõàgamanassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bhiyyosuttaraü nàma sàvakayugaü ahosi [PTS Page 005] [\q 5/] aggaü bhaddayugaü. Kassapassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tissabhàradvàjaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Mayhaü bhikkhave, etarahi arahato sammàsambuddhassa sàriputtamoggallànaü nàma sàvakayugaü hoti aggaü bhaddayugaü.
1. Gotamo gottena ahosiü sã mu syà. 2. Asãtiü, [PTS] 3. Cattàlãsaü ma cha saü, [PTS] 4. Vãsatiü [PTS]
[BJT Page 008] [\x 8/]
11. Vipassissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvàkànaü sannipàtà ahesuü sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Sikhissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhu satasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãti bhikkhusahassàni. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi sattati bhikkhusahassàni. Sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãti bhikkhusahassàni. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi sattati bhikkhusahassàni. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi saññhi bhikkhusahassàni. Vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi cattàlãsa bhikkhusahassàni. Kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Koõàgamanassa bhikkhave, bhagavato arahato [PTS Page 006] [\q 6/] sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi tiüsa bhikkhusahassàni koõàgamanassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaü yeva khãõàsavànaü kassapassa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi vãsati bhikkhusahassàni. Kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Mayhaü bhikkhave, etarahi arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi aóóhateëasàni bhikkhusatàni. Mayhaü bhikkhave ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaü yeva khãõàsavànaü.
12. Vipassissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Sikhissa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khemaïkaro nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko vessabhussa bhikkhave, bhagavato arahato sammàsambuddhassa upasanto nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Kakusandhassa bhikkhave, bhagavato arahato sammà sambuddhassa buddhijo nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko.
[BJT Page 010] [\x 10/]
Koõàgamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa sotthijo nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa sabbamitto nàma bhikkhå upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Mayhaü bhikkhave etarahi arahato sammàsambuddhassa ànando bhikkhu upaññhàko hoti aggupaññhàko. 1
13. Vipassissa bhikkhatva bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã [PTS Page 007] [\q 7/] nàma devã màtà ahosi janetti. 2 Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Sikhissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa aruõo nàma ràjà pità ahosi. Pabhàvatã nàma devã màtà ahosi janetti. Aruõassa ra¤¤o aruõavatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vessabhussa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa suppatãto3 nàma ràjà pità ahosi. Yasavatã nàma devã màtà ahosi janetti. Suppatãtassa ra¤¤o anomaü nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Kakusandhassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa aggidatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Visàkhà nàma bràhmaõã màtà ahosi janetti. Tena kho pana bhikkhave samayena khemo nàma ràjà ahosi. Khemassa ra¤¤o khemavatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Koõàgamanassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa ya¤¤adatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Uttarà nàma bràhmaõã màtà ahosi janetti. Tena kho pana bhikkhave samayena sobho nàma ràjà ahosi. Sobhassa ra¤¤o sobhàvatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Kassapassa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa brahmadatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Dhanavatã nàma bràhmaõã màtà ahosi janetti. Tena kho pana bhikkhave samayena kikã nàma nàma 4 ràjà ahosi. Kikissa ra¤¤o bàràõasã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Mayhaü bhikkhave etarahi arahato sammàsambuddhassa suddhodano ràjà pità ahosi, màyàdevã màtà janetti. Kapilavatthu nàma nagaraü ràjadhànã"ti.
Idamavoca bhagavà, idaü vatvà sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi.
14. [PTS Page 008] [\q 8/] atha kho tesaü bhikkhånaü acirapakkantassa bhagavato ayamantarà kathà udapàdi: "acchariyaü àvuso tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà, yatra hi nàma tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtitopi anussarissati, nàmatopi anussarissati,
1. Upaññhàko ahosi sãmu. 2. Janetatã - syà. 3. Suppati ko - ma cha saü. 4. Kiüki nàma - syà.
[BJT Page 012] [\x 12/]
Gottatopi anussarissati, àyuppamàõatopi anussarissati, sàvakayugatopi anussarissati, sàvakasannipàtatopi anussarissati: 'evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà evaügottà evaüsãlà evaüdhammà evaüpa¤¤à evaüvihàrã evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipãti. Kinnu kho àvuso tathàgatasseva nu kho esà dhammadhàtu suppañividdhà, yassà dhammadhàtuyà suppañividdhattà tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume pariyàdinnavaññe sabbadukkha vãtivatte jàtitopi anussarati, nàmatopi anussarati, gottatopi anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugato pi anussarati, sàvakasannipàtato pi anussarati: 'evaü [PTS Page 010] [\q 10/] jaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà evaügottà evaüsãlà evaüdhammà evaüpa¤¤à evaüvihàrã evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipãti', udàhu devatà tathàgatassa etamatthaü àrocesuü yena tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume [PTS Page 009] [\q 9/] pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtitopi anussarati, nàmatopi anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugatopi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati: 'evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà evaügottà evaüsãlà evaüdhammà evaüpa¤¤à evaüvihàrã evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipãti" aya¤ca hidaü tesaü bhikkhånaü antarà kathà vippakatà hoti.
15. Atha kho bhagavà sàyanhasamayaü patisallànà vuññhito yena, karerimaõóalamàëo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhå àmantesi: "kàyanu'ttha bhikkhave etarahi kathàya sannisinnà? Kà ca pana vo antarà kathà vippakathà?" Ti. Evaü vutte te bhikkhå bhagavantaü etadavocuü: "idha bhante amhàkaü acirapakkantassa bhagavato ayamantarà kathà udapàdi:
[BJT Page 014] [\x 14/]
'Acchariyaü àvuso abbhutaü àvuso tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà, yatra hi nàma tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinna vañume pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtitopi anussarissati, nàmato pi anussarissati, gottato pi anussarissati, àyuppamàõato pi anussarissati, sàvakayugato pi anussarissati, sàvakasannipàtato pi anussarissati: 'evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipãti. Kinnu kho àvuso tathàgatasseva nu kho esà dhammadhàtu suppañividdhà yassà dhammadhàtuyà suppañividdhattà tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtito pi anussarati, nàmato pi anussarati. Gottato pi anussarati, àyuppamàõato pi anussarati, sàvakayugato pi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati: evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipãti? Udàhu devatà tathàgatassa etamatthaü àrocesuü yena tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtito pi anussarati, nàmatopi anussarati, gottatopi anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugato pi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati: 'evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü iti'pãti? Ayaü kho no bhante antarà kathà vippakatà hoti. Atha bhagavà anuppatto"ti.
16. "Tathàgatassevesà bhikkhave dhammadhàtu suppañividdhà yassà dhammadhàtuyà suppañividdhattà tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce chinnavañume pariyàdinnavaññe sabbadukkhavãtivatte jàtitopi anussarati, nàmatopi anussarati, gottatopi anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugatopi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati: evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavante ahesuü itipã'ti. Devatà pi tathàgatassa etamatthaü àrocesuü evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipã'ti. Iccheyyàtha no tumhe bhikkhave bhiyyosomattàya [PTS Page 011] [\q 11/] pubbenivàsapañisaüyuttaü dhammiü kathaü sotunti?"
[BJT Page 016] [\x 16/]
17. "Etassa bhagavà kàlo, etassa sugata kàlo. Yaü bhagavà bhiyyosomattàya pubbenivàsappañisaüyuttaü dhammiü kathaü kareyya bhagavato sutvà bhikkhå dhàressantã"ti. "Tena hi bhikkhave suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã"ti. 'Evaübhante'ti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
18. "Ito so bhikkhave ekanavuto kappo1. Yaü vipassã bhagavà arahaüsammàsambuddho loke udapàdi. Vipassã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho khattiyo jàtiyà ahosi, khattiyakule udapàdi. Vipassã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã bhikkhave bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusatasahassàni. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa bhikkhave bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã [PTS Page 012] [\q 12/] nàma devã màtà ahosi janetti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi.
19. Atha kho bhikkhave vipassã bodhisatto tusità kàyà cavitvà sato sampajàno màtukucchiü okkami. Ayamettha dhammatà.
20. Dhammatà esà bhikkhave yadà bodhisatto tusità kàyà cavitvà màtukucchiü okkamati, atha sadevake loke samàrake sabrahmake, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya appamàõo uëàro2 obhàso pàtubhavati atikkammeva devànaü devànubhàvaü. Yà pità lokantarikà aghà asaüvutà andhakàrà andhakàratimisà, yatthapime candimasuriyà evaümahiddhikà evaümahànubhàvà àbhàya nànuhonti, tatthapi appamàõo uëàro obhàso pàtubhavati atikkammeva devànaü devànubhàvà. -
1. Ekanavutikappe - ma cha saü, 2. Oëàro - syà.
[BJT Page 018] [\x 18/]
Ye pi tattha sattà uppannà, 1 te pi tenobhàsena a¤¤ama¤¤aü sa¤jànanti 'a¤¤e pi kira bho santi sattà idhåpapannà'ti. Aya¤ca dasasahassã lokadhàtu saükampati sampakampati sampavedhati. Appamàõo ca uëàro obhàso loke pàtubhavati atikkammeva devànaü devànubhàvaü. Ayamettha dhammatà.
21. Dhammatà esà bhikkhave yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, cattàro naü devaputtà catuddisaü 2 rakkhàya upagacchanti: 'mà naü bodhisattaü và bodhisattamàtaraü và manusso và amanusso và koci và viheñhesã'ti. Ayamettha dhammatà.
22. Dhammatà esà bhikkhave, yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, pakatiyà sãlavatã bodhisattamàtà hoti viratà pàõàtipàtà, viratà adinnàdànà, viratà kàmesu [PTS Page 013] [\q 13/] micchàcàrà, viratà musàvàdà, viratà suràmerayamajjapamàdaññhànà. Ayamettha dhammatà.
23. Dhammatà esà bhikkhave, yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, na bodhisattamàtu purisesu mànasaü uppajjati kàmaguõåpasaühitaü. Anatikkamaniyà ca bodhisattamàtà hoti kenaci purisena rattacittena. Ayamettha dhammatà.
24. Dhammatà esà bhikkhave, yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, làbhinã bodhisattamàtà hoti pa¤cannaü kàmaguõànaü. Sà pa¤cahi kàmaguõehi samappità samaïgãbhåtà parivàreti. Ayamettha dhammatà.
25. Dhammatà esà bhikkhave, yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, na bodhisattamàtu kocideva àbàdho uppajjati. Sukhinã bodhisattamàtà hoti akilantakàyà. Bodhisatta¤ca bodhisattamàtà tirokucchigataü passati sabbaïgapaccaü abhinindriyaü.
Seyyathàpi bhikkhave maõi veëuriyo subho jàtimà aññhaüso suparikammakato accho vippasanno sabbàkàrasampanno, tatra yaü suttaü àvutaü nãlaü và pãtaü và lohitaü và odàtaü và paõóusuttaü và, tamenaü cakkhumà puriso hatthe karitvà paccavekkheyya: ayaü kho maõi veëuriyo subho jàtimà aññhaüso suparikammakato accho vippasanno sabbàkàrasampanno, tatiradaü suttaü àvutaü nãlaü và pãtaü và lohitaü và odàtaü và paõóusuttaü và'ti. Evameva kho bhikkhave yadà bodhisatto màtukucchiü okkanto hoti, na bodhisattamàtu kocideva àbàdho uppajjati. Sukhinã bodhisattamàtà hoti akilantakàyà. Bodhisatta¤ca [PTS Page 014] [\q 14/] bodhisattamàtà tirokucchigataü passati sabbaïgapaccaïgiü abhãnindriyaü ayamettha dhammatà:
1. Upapannà - ma cha saü, syà [PTS] 2. Catuddisaü ma cha saü. Càtuddisaü - syà.
[BJT Page 020] [\x 20/]
26. Dhammatà esà bhikkhave, sattàhajàte bodhisatte bodhisattamàtà kàlaü karoti, tusitaü, kàyaü upapajjati. Ayamettha dhammatà.
27. Dhammatà esà bhikkhave. Yathà a¤¤à itthikà nava và dasa và màse gabbhaü kucchinà pariharitvà vijàyanti, na hevaü bodhisattaü bodhisattamàtà vijàyati. Daseva màsàni bodhisattaü bodhisattamàtà kucchinà pariharitvà vijàyati. Ayamettha dhammatà.
28. Dhammatà esà bhikkhave. Yathà a¤¤à itthikà nisinnà và nipannà và vijàyanti, na hevaü bodhisattaü bodhisattamàtà vijàyati. òhità'va bodhisattaü bodhisattamàtà vijàyati. Ayamettha dhammatà.
29. Dhammatà esà bhikkhave. Yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, devà pañhamaü patigaõhanti, pacchà manussà. Ayamettha dhammatà.
30. Dhammatà esà bhikkhave. Yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, appatto'va bodhisatto pañhaviü hoti. Cattàro naü devaputtà pañiggahetvà màtu purato ñhapenti. 'Attamanà devi hohi mahesakkho. Te putto uppanno'ti. Ayamettha dhammatà.
31. Dhammatà esà bhikkhave. Yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, visado'va nikkhamati amakkhito uddena1 amakkhito semhena amakkhito ruhirena, amakkhito kenaci asucinà, suddho visado.
Seyyathàpi bhikkhave maõiratanaü kàsike vatthe nikkhittaü neva maõiratanaü kàsikaü vatthaü makkheti, nàpi kàsikaü vatthaü maõiratanaü makkheti - taü kissa hetu: ubhinnaü suddhattà. Evameva kho bhikkhave yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, visado'va nikkhamati, amakkhito uddena amakkhito [PTS Page 015] [\q 15/] semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinà, suddho visado. Ayamettha dhammatà.
32. Dhammatà esà bhikkhave. Yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, dve udakassa dhàrà2 antaëikkhà pàtubhavanti: ekà sãtassa ekà uõhassa, yena bodhisattassa udakakiccaü karonti màtucca 3. Ayamettha dhammatà.
1. Udena - ma cha saü. 2. Udakadhàrà - sãmu. 3. Màtu ca - sãmu. Ma cha saü, syà.
[BJT Page 022] [\x 22/]
33. Dhammatà esà bhikkhave. Sampatijàto bodhisatto samehi pàdehi patiññhahitvà uttaràbhimukho1 satta padavãtihàre 2 gacchati setamhi chatte anuhãramàne 3, sabbà ca disà anuviloketi 4, àsahi¤ca vàcambhàsati: "aggo'hamasmi lokassa, jeññho'hasmi lokassa, seññho'hamasmi lokassa, ayamantimà jàti, natthi'dàni punabbhavo"ti. Ayamettha dhammatà.
34. Dhammatà esà bhikkhave. Yadà bodhisatto màtukucchimhà nikkhamati, atha sadevake loke samàrake sabrahmake, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya appamàõo uëàro obhàso pàtubhavati atikkammeva devànaü devànubhàvaü. Yà'pi tà lokantarikà aghà asaüvutà andhakàrà andhakàratimisà, yatthapime candimasuriyà evammahànubhàvà àbhàya nànuhonti, tatthapi appamàõo uëàro obhàso pàtu bhavati atikkammeva devànaü devànubhàvaü. Ye'pi tattha sattà uppannà, te'pi tenobhàsena a¤¤ama¤¤aü sa¤jànanti: "a¤¤e'pi kira bho santi sattà idhåpapannà"ti. Aya¤ca dasasahassã lokadhàtu saükampati sampakampati sampavedhati. Appamàõo ca uëàro obhàso loke pàtubhavati atikkammeva devànaü devànubhàvaü. Ayamettha dhammatà.
35. [PTS Page 016] [\q 16/] jàte kho pana bhikkhave vipassamhi kumàre bandhumato ra¤¤o pañivedesuü: 'putto te deva jàto: taü devo passatu'ti. Addasà kho bhikkhave bandhumà ràjà vipassiü kumàraü, disvà nemitte bràhmaõe àmantàpetvà etadavoca:
'Passantu bhonto nemittà bràhmaõà kumàranti. ' Addasaüsu 5 kho bhikkhave nemittà bràhmaõà vipassiü kumàraü disvà bandhumaü6 ràjànaü etadavocuü: 'attamano deva hohi. Mahesakkho te deva putto uppanno. Làbhà te mahàràja, suladdhaü te mahàràja, yassa te kule evaråpo putto uppanno. '
36. "Ayaü hi deva kumàro dvattiüsamahàpurisalakkhaõehi samannàgato yehi samannàgatassa mahàpurisassa dve va gatiyo bhavanti ana¤¤à - save agàraü ajjhàvasati, ràjà hoti cakkavattã dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàvariyappatto sattaratanasamannàgato. Tassimàni satta ratanàni bhavanti: seyyathãdaü -
1. Uttarenàbhimukho, syà. 2. Padavãtihàrena, ma cha saü. 3. Anudhàriyamàne, ma cha saü. 4. Viloketi, [PTS] 5.Adadasàsu, ma cha saü. 6. Bandhumantaü, ma cha saü.
[BJT Page 024] [\x 24/]
Cakkaratanaü hatthiratanaü assaratanaü maõiratanaü itthiratanaü gahapatiratanaü parinàyakaratanameva sattamaü. Parosahassaü kho panassa puttà bhavanti sårà viraïgaråpà parasenappamaddanà. So imaü pañhaviü sàgarapariyantaü adaõóena asatthena dhammena abhivijãya ajjhàvasati. Sace kho pana agàrasmà anagàriyaü pabbajati, arahaü hoti sammàsambuddho loke vivattacchado.
37. Katamehi càyaü dve kumàro dvattiüsamahàpurisalakkhaõehi samannàgato yehi samannàgatassa mahàpurisassa dveva gatiyo bhavanti ana¤¤à - sace agàraü ajjhàvasati, ràjà hoti cakkavattã dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàvariyappatto sattaratana samannàgato, tassimàni satta ratanàni [PTS Page 017] [\q 17/] bhavanti: seyyathãdaü - cakkaratanaü hatthiratanaü assaratanaü maõiratanaü itthiratanaü gahapatiratanaü parinàyakaratanameva sattamaü. Parosahassaü kho panassa puttà bhavanti sårà vãraïgaråpà parasenappamaddanà. So imaü pañhaviü sàgarapariyantaü adaõóena asatthena dhammena abhivijiya ajjhàvasati. Sace kho pana agàrasmà anagàriyaü pabbajati, arahaü hoti sammàsambuddho loke vivattacchado.
Ayaü hi deva kumàro suppatiññhitapàdo. Yampàyaü deva kumàro suppatiññhitapàdo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Imassa deva kumàrassa heññhàpàdatalesu cakkàni jàtàni sahassàràni sanemikàni sanàbhikàni sabbàkàraparipåràõi. Yampi deva imassa kumàrassa heññhàpàdatalesu cakkàni jàtàni sahassàràni sanemikàni sanàbhikàni sabbàkàraparipåràõi, idampi'ssa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro àyatapaõhi. (Yampàyaü deva kumàro àyatapaõhã idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati. *)
Ayaü hi deva kumàro dãghaïgulã. Yampàyaü deva kumàro dãghaïgulã, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro mudutaëuõahatthapàdo. Yampàyaü deva kumàro mudutaëuõahatthapàdo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro jàlahatthapàdo. Yampàyaü deva kumàro jàlahatthapàdo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro ussaïkhapàdo. Yampàyaü deva kumàro ussaïkhapàdo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro eõijaïgho. Yampàyaü deva kumàro eõijaïgho, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
* Pàñhoyaü potthakesu na dissati. Etthàpi a¤¤esupi ñhànesu "po" iti ca sãhala potthakesu na dissati.
[BJT Page 026] [\x 26/]
Ayaü hi deva kumàro ñhitako'va anonamanto ubhohi pàõitalehi channukàni parimasati1 parimajjati. Yampàyaü deva kumàro ñhitako'va anonamanto ubhohi pàõitalehi jannukàni parimasati parimajjati, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro kosohitavatthaguyho2. Yampàyaü deva kumàro kosohitavatthaguyho, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro suvaõõavaõõo ka¤canasannibhattaco. Yampàyaü deva kumàro suvaõõavaõõo ka¤canasannibhattaco, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro sukhumacchavi. Sukhumattà [PTS Page 018] [\q 18/] chaviyà rajojallaü kàye na upalippati 3. Yampàyaü deva kumàro sukhumacchavi, sukhumattà chaviyà rajojallaü kàye na upalippati, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro ekekalomo. Ekekàni lomàni loma kåpesu jàtàni. Yampàyaü deva kumàro ekekalomo. Ekekàni lomàni loma kåpesu jàtàni, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro uddhaggalomo. Uddhaggàni lomàni jàtàni nãlàni a¤janavaõõàni kuõóalàvattàni dakkhiõàvattakajàtàni. Yampàyaü deva kumàro uddhaggalomo. Uddhaggàni lomàni jàtàni nãlàni a¤janavaõõàni kuõóalàvattàni dakkhiõàvattakajàtàni, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro brahmujjugatto. Yampàyaü deva kumàro brahmujjugatto, idampimassa mahàpurisassa mahà purisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro sattussado. Yampàyaü deva kumàro sattussado, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro sãhapubbaddhakàyo. Yampàyaü deva kumàro sãhapubbaddhakàyo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro citantaraüso. Yampàyaü deva kumàro citantaraüso, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro nigrodhaparimaõóalo yàvatakvassa kàyo tàvatakvassa byàmo, yàvatakvassa byàmo tàvatakvassa kàyo. Yampàyaü deva kumàro nigrodhaparimaõóalo yàvatakvassa kàyo tàvatakvassa byàmo, yàvatakvassa byàmo tàvatakvassa kàyo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro samavattakkhandho. Yampàyaü deva kumàro samavattakkhandho, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro rasaggasaggã. Yampàyaü deva kumàro rasaggasaggã, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro sãhahanu. Yampàyaü deva kumàro sãhahanu, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro cattàëãsadanto. Yampàyaü deva kumàro cattàëãsadanto, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro samadanto. Yampàyaü deva kumàro samadanto, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro avivara 4danto. Yampàyaü deva kumàro avivaradanto, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro susukkadàñho. Yampàyaü deva kumàro susukkadàñho, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Paràmasati, ma cha saü. 2. Ko÷opagatavastiguhya - mahàvyutpatti, - ko÷agatavastiguhya - mahàyànapàñha, 3. Upalimpati, ma cha saü. 4. Aviraëa (sã mu. )
[BJT Page 028] [\x 28/]
Ayaü hi deva kumàro pahåtajivho. Yampàyaü deva kumàro pahåtajivho, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro brahmassaro karavãkabhàõã. Yampàyaü deva kumàro brahmassaro karavãkabhàõã, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro abhinãlanetto. Yampàyaü deva kumàro abhinãlanetto, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro gopakhumo. (Yampàyaü deva kumàro gopakhumo, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati. )
Imassa deva kumàrassa uõõà bhamukantare jàtà odàtà mudutålasannihà. Yampimassa deva kumàrassa uõõà bhamukantare jàtà odàtà mudutålasannibhà, [PTS Page 019] [\q 19/] idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
Ayaü hi deva kumàro uõhãsasãso. Yampàyaü deva kumàro uõhãsasãso, idampimassa mahàpurisassa mahàpurisalakkhaõaü bhavati.
38. Imehi kho ayaü deva kumàro dvattiüsamahàpurisalakkhaõehi samannàgato yehi samannàgatassa mahàpurisassa dveva gatiyo bhavanti ana¤¤à, sace agàraü ajjhàvasati, ràjà hoti cakkavatti dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàvariyappatto sattaratanasamannàgato. Tassimàni sattaratanàni bhavanti: seyyathãdaü - cakkaratanaü hatthiratanaü assaratanaü maõiratanaü itthiratanaü gahapatiratanaü parinàyakaratanameva sattamaü. Parosahassaü kho panassa puttà bhavanti sårà vãraïgaråpà parasenappamaddanà. So imaü pañhaviü sàgarapariyantaü adaõóena asatthena dhammena 1 abhivijiya ajjhàvasati. Sace kho pana agàrasmà anagàriyaü pabbajati, arahaü hoti sammàsambuddho loke vãvattacchado"ti.
39. Atha kho bhikkhave bandhumà ràjà nemitte bràhmaõe ahatehi vatthehi acchàdàpetvà sabbakàmehi santappesi. Atha kho bhikkhave bandhumà ràjà vipassissa kumàrassa dhàtiyo upaññhàpesi. A¤¤à sudaü pàyenti. 2 A¤¤à nahàpenti. A¤¤à dhàrenti. A¤¤à aïkena pariharanti. Jàtassa kho pana bhikkhave vipassissa kumàrassa setacchattaü dhàrãyittha divà ceva ratti¤ca 'mà naü sãtaü và uõhaü và tiõaü và rajo và ussàvo và bàdhayitthà'ti. Jàto kho pana bhikkhave vipassã kumàro bahuno janassa piyo ahosi manàpo. Seyyathàpi bhikkhave uppalaü và [PTS Page 020] [\q 20/] padumaü và puõóarãkaü và bahuno janassa piyaü manàpaü, evameva kho bhikkhave vipassã kumàro bahuno janassa piyo ahosi manàpo. Svàssudaü aïkeneva aïkaü pariharãyati.
1. Dhammena samena, syà. 2. Khãraü pàyenti, sãmu.
[BJT Page 030] [\x 30/]
40. Jàto kho pana bhikkhave vipassã kumàro ma¤jussaro ca1 ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca 2 seyyathàpi bhikkhave himavante pabbate karavãkà nàma sakuõajàti ma¤jussarà ca vaggussarà ca madhurassarà ca pemanãyassarà ca, evameva kho bhikkhave vipassã kumàro ma¤jussaro ca ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemanãyassaro ca. Jàtassa kho pana bhikkhave vipassissa kumàrassa kammavipàkajaü dibbaü cakkhu pàturahosi, yena sudaü3 samantà yojanaü passati divà ceva ratti¤ca. Jàto kho pana bhikkhave vipassã kumàro animisanto pekkhati, seyyathàpi devà tàvatiüsà. 'Animisanto kumàro pekkhatã'ti kho bhikkhave vipassissa kumàrassa 'vipassã, vipassã' tveva sama¤¤à udapàdi.
41. Atha kho bhikkhave bandhumà ràjà atthakaraõe 4 nisinno vipassiü kumàraü aïke nisãdàpetvà atthe [PTS Page 021] [\q 21/] anusàsati. Tatra sudaü bhikkhave vipassã kumàro pitu aïke nisinno viceyya viceyya atthe panayati ¤àyena. 'Viceyya viceyya kumàro atthe panayati ¤àyenà'ti kho bhikkhave vipassissa kumàrassa bhiyyosomattàya 'vipassã, vipassã' tveva sama¤¤à udapàdi.
42. Atha kho bhikkhave bandhumà ràjà vipassissa kumàrassa tayo pàsàde kàràpesi, ekaü vassikaü ekaü hemantikaü ekaü gimhikaü. Pa¤cakàmaguõàni upaññhàpesi. Tatra sudaü bhikkhave vipassã kumàro vassike pàsàde vassike cattàro màse 5 nippurisehi turiyehi paricàriyamàno na heññhàpàsàdaü orohati.
(Pañhamakabhàõavàraü*)
1. Brahmassaro ma¤jussaroca, ma cha saü. 2. Vaggumadhurassarà ca, [PTS] 3. Yena dura, syà. 4. Aññakaraõe, syà. 5. Vassike pàsàde cattàro màse, machasaü. * Jàtikakhaõóaü niññhitaü, [PTS]
[BJT Page 032] [\x 32/]
43. Atha kho bhikkhave vipassã kumàro bahunnaü vassànaü bahunnaü vassasatànaü bahunnaü vassasahassànaü accayena sàrathiü àmantesi: 'yojehi samma sàrathi bhaddàni bhaddàni yànàni. Uyyànabhåmiü gacchàma subhåmiü dassanàyà'ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà bhaddàni bhaddàni yànàni yojetvà1 vipassissa kumàrassa pañivedesi: yuttàni kho te deva bhaddàni bhaddàni yànàni. Yassa'dàni kàlaü ma¤¤asã'ti.
44. Atha kho bhikkhave vipassã kumàro bhaddaü2 yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi yànehi uyyànabhåmiü niyyàsi. Addasà kho bhikkhave vipassã kumàro uyyànabhåmiü [PTS Page 022] [\q 22/] niyyanto3 purisaü jiõõaü gopànasivaïkaü bhoggaü4 daõóaparàyaõaü pavedhamànaü gacchantaü àturaü gatayobbanaü disvà sàrathiü àmantesi: ayampana samma sàrathi puriso kiïkato? Kesà'pi ssa na yathà a¤¤esaü, kàyo'pi'ssa na yathà a¤¤esanti". "Eso kho deva jiõõo nàmà"ti. "Kimpaneso samma sàrathi jiõõo nàmà?"Ti. "Eso kho deva jiõõo nàma: na'dàni tena ciraü jãvitabbaü bhavissatã"ti. "Kimpana samma sàrathi ahampi jaràdhammo jaraü anatãto?'Ti. "Tva¤ca deva maya¤camhà sabbe jaràdhammà jaraü anatãtà"ti. "Tena hi samma sàrathã alandànajja uyyànabhåmiyà. Ito'ca antepuraü paccaniyyàhã"ti. Evaü devà'ti kho bhikkhave sàrathã vipassissa kumàrassa pañissutvà tato'ca antepuraü paccaniyyàsi. Tatra sudaü bhikkhave vipassã kumàro antepuragato5 dukkhã dummano pajjhàyati: "dhiratthu kira bho jàti nàma, yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissatã"ti.
45. Atha kho bhikkhave bandhumà ràjà sàrathiü àmantàpetvà etadavoca: "kacci samma sàrathi kumàro uyyànabhåmiyà abhiramittha ? Kaccã samma sàrathi kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã ?"Ti. "Na kho deva kumàro uyyànabhåmiyà abhiramittha. Na kho deva kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã"ti. "Kimpana samma sàrathi addasa kumàro uyyànabhåmiü niyyanto?"Ti.
1. Yojàpetvà [PTS] 2. Bhaddaü bhaddaü, machasaü. Sãmu. 3. Niyanto [PTS] 4. Bhaggaü, syà. 5. Antepuraü gato, machasaü.
[BJT Page 034] [\x 34/]
[PTS Page 023] [\q 23/]
"Addasà kho deva, kumàro uyyànabhåmiü niyyanto purisaü jiõõaü gopànasivaïkaü bhoggaü daõóaparàyaõaü pavedhamànaü gacchantaü àturaü gatayobbanaü. Disvà maü etadavoca: ayampana samma sàrathi, puriso kiïkato? Kesàpissa na yathà a¤¤esaü, kàyo'pi'ssa na yathà a¤¤esanti. " 'Eso kho deva, jiõõo nàmà ti. "Kimpana so samma sàrathi, jiõõo nàmà?"Ti. 'Eso kho deva, jiõõo nàma. Na'dàti tena ciraü jãvitabbaü bhavissatã'ti. "Kimpana samma sàrathi, ahampi jaràdhammo jaraü anatãto?"Ti. 'Tva¤ca deva maya¤camhà sabbe jaràdhammà jaraü anatãtàti. "Tena hi samma sàrathi, alandànajja uyyànabhåmiyà. Ito'va antepuraü paccaniyyàhã"ti. 'Evaü devà'ti kho ahaü deva, vipassissa kumàrassa pañissutvà tato'ca antepuraü paccanãyyàsiü. So kho kumàro antepuragato dukkhã dummano pajjhàyati: 'dhiratthu kira bho jàti nàma, yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissatã'ti.
46. Atha kho bhikkhave, bandhumassa ra¤¤o etadahosi: màheva kho vipassã kumàro na rajjaü kàresi. Màheva vipassã kumàro agàrasmà anagàriyaü pabbaji. Màheva nemittànaü bràhmaõànaü saccaü assa vacanantã. Atha kho bhikkhave, bandhumà ràjà vipassissa kumàrassa bhiyyosomattàya pa¤cakàmaguõàni upaññhàpesi yathà vipassã kumàro na agàrasmà anagàriyaü pabbajeyya, yathà nemittànaü bràhmaõànaü micchà assa vacananti. Tatra sudaü bhikkhave, vipassã kumàro pa¤cahi kàmaguõehi samappito samaïgãbhåto parivàreti.
47. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bahunnaü vassànaü bahunnaü vassasatànaü bahunnaü vassasahassànaü accayena sàrathiü àmantesi: yojehi samma sàrathi, bhaddàni bhaddàni yànàni uyyànabhåmiü gacchàma subhåmiü dassanàyà'ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà bhadràni bhadràni yànàni yojetvà vipassissa kumàrassa pañivedesi: yuttàni kho te deva, bhaddàni bhaddàni yànàni, yassa dànikàlaü ma¤¤asã'ti.
48. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bhaddaü yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi yànehi uyyànabhåmiü niyyàsi. [PTS Page 024] [\q 24/] addasà kho bhikkhave, vipassã kumàro uyyànabhåmiü niyyanto purisaü àbàdhikaü dukkhitaü bàëhagilànaü sake muttakarãse paëipannaü semànaü a¤¤ehi vuññhàpiyamànaü a¤¤ehi saüvesiyamànaü. Disvà sàrathiü àmantesi: ayampana, samma sàrathi, puriso kiïkate? Akkhãnipi'ssa na yathà a¤¤esaü, saropi'ssa na yathà a¤¤esanti. Eso kho deva, byàdhito nàmà'ti. "Kimpana so samma sàrathi, byàdhito nàmà?"Ti. 'Eso kho deva, byàdhito nàma, appevanàma tamhà àbàdhà vuññhaheyyà'ti: -
[BJT Page 036] [\x 36/]
"Kimpana samma sàrathi, ahampi byàdhidhammo byàdhiü anatãto?"Ti. "Tva¤ca deva maya¤camhà sabbe byàdhidhammà byàdhiü anatãtà"ti. "Tena hi samma sàrathã, alandànajja uyyànabhåmiyà. Ito'va antepuraü paccaniyyàhã"ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà tato'va antepuraü paccaniyyàsi. Tatra sudaü bhikkhave vipassã kumàro antepuragato dukkhã dummano pajjhàyati: "dhiratthu kira bho jàti nàma, yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissati, byàdhi pa¤¤àyissatã"ti.
49. Atha kho bhikkhave, bandhumà ràjà sàrathiü àmantàpetvà etadavoca: "kacci samma sàrathã, kumàro uyyànabhåmiyà abhiramittha? Kacci samma sàrathi, kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã?"Ti. "Na kho deva, kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã"ti. Kimpana samma sàrathã, addasa kumàro uyyànabhåmiü, niyyanto?"Ti.
50. "Addasà kho deva, kumàro uyyànabhåmiü niyyanto purisaü àbàdhitaü dukkhitaü bàëhagilànaü sake muttakarãse [PTS Page 025] [\q 25/] paëipannaü semànaü a¤¤ehi vuññhàpiyamànaü a¤¤ehi saüvesiyamànaü, disvà maü etadavoca: ayampana samma sàrathi, puriso kiïkato? Akkhãnipi'ssa na yathà a¤¤esaü, saropi'ssa na yathà a¤¤esanti. "Eso kho deva, byàdhito nàmà"ti. "Kimpanesa samma sàrathã byàdhito nàmà?"Ti "eso kho deva, byàdhito nàma appevanàma tamhà àbàdhà vuññhaheyyà"ti. "Kimpana samma sàrathã, ahampi vyàdhidhammo vyàdhiü anatãto?"Ti. "Tva¤ca deva, maya¤camhà sabbe vyàdhidhammà vyàdhiü anatãtà"ti. "Tena hi samma sàrathã, alandànajja uyyànabhåmiyà ito'va antepuraü paccaniyyàhã'ti. 'Evaü devà'ti kho ahaü deva, vipassissa kumàrassa pañissutvà tato'va antepuraü paccaniyyàsiü. So kho deva, kumàro antepuragato dukkhã dummano pajjhàyati: "dhiratthu kira bho jàti nàma, yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissati, vyàdhi pa¤¤àyissatã"ti.
51. Atha kho bhikkhave, bandhumassa ra¤¤o etadahosi: mà heva kho vipassã kumàro na rajjaü kàresi. Mà heva kho vipassã kumàro agàrasmà anagàriyaü pabbaji. Mà heva nemittànaü bràhmaõànaü saccaü assa vacananti.
[BJT Page 038] [\x 38/]
52. Atha kho bhikkhave, bandhumà ràjà vipassissa kumàrassa bhiyyosomattàya pa¤ca kàmaguõàni upaññhapesi, yathà vipassã kumàro rajjaü kàreyya, yathà vipassã kumàro na agàrasmà anagàriyaü pabbajeyya, yathà nemittànaü bràhmaõànaü micchà assa vacananti. Tatra sudaü bhikkhave, vipassã kumàro pa¤cahi kàmaguõehi samappito samaïgãbhåto parivàreti.
53. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bahunnaü vassànaü bahunnaü vassasatànaü bahunnaü vassasahassànaü accayena sàrathiü àmantesi: "yojehi samma sàrathi, bhaddàni bhaddàni yànàni, uyyànabhåmiü gacchàma subhåmiü dassanàyà"ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà bhaddàni bhaddàni yànàni yojetvà vipassissa kumàrassa pañivedesi: "yuttàni kho te deva, bhaddàni bhaddàni yànàni yassa'dàni kàlaü ma¤¤asã"ti. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bhaddaü yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi yànehi uyyànabhåmiü niyyàsi.
54. Addasà kho bhikkhave, vipassã kumàro uyyànabhåmiü niyyanto mahàjanakàyaü sannipatitaü nànàrattàna¤ca dussànaü vilàtaü kayiramànaü, disvà sàrathiü àmantesi: "kinnu kho so samma sàrathi, mahàjanakàyo sannipatito, nànàrattàna¤ca dussànaü vilàtaü kayiratã?"Ti. [PTS Page 026] [\q 26/] "eso kho deva, kàlakato nàmà'ti. "Tena hi samma sàrathi, yena so kàlakato tena rathaü pesehã"ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà yena so kàlakato tena rathaü pesesi.
55. Addasà kho bhikkhave, vipassã kumàro petaü kàlakataü disvà sàrathiü àmantesi: "kimpanàyaü samma sàrathi, kàlakato nàmà?"Ti. "Eso kho deva kàlakato nàma. Na'dàni taü dakkhinti màtà và pità và a¤¤e và ¤àtisàlohità. So'pi na dakkhissati màtaraü và pitaraü và a¤¤e và ¤àtisàlohite"ti. Kimpana samma sàrathi, ahampi maraõa dhammo maraõaü anatãto? Mampi na dakkhinti devo và devã và a¤¤e và ¤àtisàlohità? Ahampi na dakkhissàmi devaü và deviü và a¤¤e và ¤àtisàlohite?"Ti.
[BJT Page 040] [\x 40/]
"Tva¤ca deva, maya¤camhà sabbe maraõadhammà maraõaü anatãtà. Tampi na dakkhinti devo và devã và a¤¤e và ¤àtisàlohità. Tvampi na dakkhissasi devaü và deviü và a¤¤e và ¤àtisàlohite"ti. "Tenahi samma sàrathi, alandànajja uyyànabhåmiyà, ito'va antepuraü paccanãyyàhã"ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà, tato'va antepuraü paccanãyyàsi. Tatra sudaü bhikkhave, vipassã kumàro antepuragato dukkhã dummano pajjhàyati "dhiratthu kira bho jàti nàma, yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissati, byàdhi pa¤¤àyissati, maraõaü pa¤¤àyissatã"ti.
56. Atha kho bhikkhave, bandhumà ràjà sàrathiü àmantàpetvà etadavoca: "kacci samma sàrathi, kumàro uyyànabhåmiyà abhiramittha? Kacci sammasàrathã, kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã?Ti" [PTS Page 027] [\q 27/] "na kho deva kumàro uyyàyanabhåmiyà abhiramittha, na kho deva kumàro uyyànabhåmiyà attamano ahosã"ti. "Kimpana samma sàrathã, addasa kumàro uyyànabhåmiü niyyanto?"Ti.
57. Addasà kho deva, kumàro uyyànabhåmiü niyyanto mahàjanakàyaü sannipatitaü nànàrattàna¤ca dussànaü vilàtaü kayiramànaü, disvà maü etadavoca: 'kinnå kho so samma sàrathi, mahàjanakàyo sannipatito, nànàrattàna¤ca dussànaü vilàtaü kayiratã?Ti 'eso kho deva, kàlakato nàmà'ti. 'Tena hi samma sàrathi, yena so kàlakato tena rathaü pesehã'ti. 'Evaü devà'ti kho ahaü deva, vipassissa kumàrassa pañissutvà yena so kàlakato tena rathaü pesesiü. Addasà kho deva, kumàro petaü kàlakataü. Disvà maü etadavoca; 'kimpanàyaü samma sàrathi, kàlakato nàmà?'Ti. 'Eso kho deva, kàlakato nàma, na'dàni taü dakkhinti màtà và pità và a¤¤e và ¤àtisàlohito'ti. 'Kimpana samma sàrathi, ahampi maraõadhammo maraõaü anatãto? Mampi na dakkhinti devo và devã và a¤¤e và ¤àtisàlohità? Ahampi na dakkhissàmã devaü và deviü và a¤¤e và ¤àtisàlohite?'Ti. 'Tva¤ca deva, maya¤camhà sabbe maraõadhammà maraõaü anatãtà. Tampi na dakkhinti devo và devã và a¤¤e và ¤àtisàlohità. Tvampi na dakkhissasi devaü và deviü và a¤¤e và ¤àtisàlohite'ti.
[BJT Page 042] [\x 42/]
'Tena hi samma sàrathi alandànajja uyyànabhåmiyà. Ito'va antepuraü paccaniyyàhã'ti. 'Evaü devà'ti kho ahaü deva, vipassissa kumàrassa pañissutvà tato'va antepuraü paccaniyyàsiü. So kho deva, kumàro antepuragato dukkhã dummano pajjhàyati: 'dhiratthu kira bho jàti nàma yatra hi nàma jàtassa jarà pa¤¤àyissati, byàdhi pa¤¤àyissati, maraõaü pa¤¤àyissatã"ti.
58. Atha kho bhikkhave, bandhumassa ra¤¤o etadahosi: "màheva kho vipasasã kumàro na rajjaü kàresi. Màheva vipassã kumàro agàrasmà anagàriyaü pabbaji. [PTS Page 028] [\q 28/] màheva kho nemittànaü bràhmaõànaü saccaü assa vacananti. " Atha kho bhikkhave, bandhumà ràjà vipassissa kumàrassa bhiyyosomattàya pa¤ca kàmaguõàni upaññhapesi, yathà vipassã kumàro rajjaü kàreyya, yathà vipassã kumàro na agàrasmà anagàriyaü pabbajeyya, yathà nemittànaü bràhmaõànaü micchà assa vacananti. Tatra sudaü bhikkhave vipassã kumàro pa¤cahi kàmaguõehi samappito samaïgãbhåto paricàreti.
59. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bahunnaü vassànaü bahunnaü vassasatànaü bahunnaü vassasahassànaü accayena sàrathiü àmantesi: "yojehi samma sàrathi, bhaddàni bhaddàni yànàni, uyyànabhåmiü gacchàma subhåmiü dassanàyà"ti. "Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà bhaddàni bhaddàni yànàni yojetvà vipassissa kumàrassa pañivedesi: "yuttàni kho te deva, bhaddàni bhaddàni yànàni, yassa'dàni kàlaü ma¤¤asã"ti. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro bhaddaü yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi yànehi uyyànabhåmiü niyyàsi.
60. Addasà kho bhikkhave, vipassã kumàro uyyànabhåmiü niyyanno purisaü bhaõóuü pabbajitaü kàsàvavasanaü disvà sàrathiü àmantesi: "ayampana samma sàrathi, puriso kiïkato? Sãsampi'ssa na yathà a¤¤esaü, vatthàni pi'ssa na yathà a¤¤esa"nti. "Eso kho deva, pabbajito nàmà'ti. Kimpaneso samma sàrathi, pabbajito nàmà?"Ti. "Eso kho deva pabbajito nàma: 'sàdhu dhammacariyà, sàdhu samacariyà, sàdhu kusalakiriyà, sàdhu pu¤¤akiriyà, sàdhu avihiüsà, sàdhu bhåtànukampà"ti. "Sàdhu kho so samma sàrathi, pabbajito nàma. Sàdhu [PTS Page 029] [\q 29/] samma sàrathi, dhammacariyà, sàdhu samacariyà, sàdhu kusalakiriyà, sàdhu pu¤¤akiriyà, sàdhu avihiüsà, sàdhu bhåtànukampà. Tena hi samma sàrathi, yena so pabbajito tena rathaü pesehã"ti.
[BJT Page 044] [\x 44/]
'Evaü devà'ti kho bhikkhave, sàrathi vipassissa kumàrassa pañissutvà yena so pabbajito tena rathaü pesesi. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro taü pabbajitaü etadavoca: "tvampana samma, kiïkato? Sãsampi tena na yathà a¤¤esaü, vatthàni'pi te na yathà a¤¤esanti?" "Ahaü kho deva, pabbajito nàmà"ti, "kiü pana tvaü samma, pabbajito nàmà?"Ti. "Ahaü kho deva pabbajito nàma, 'sàdhu dhammacariyà, sàdhu samacariyà, sàdhu kusalakiriyà, sàdhu pu¤¤akiriyà, sàdhu avihiüsà, sàdhu bhåtànukampà'ti. "Sàdhu kho tvaü samma, pabbajito nàma, sàdhu dhammacariyà, sàdhu samacariyà, sàdhu kusalakiriyà, sàdhu pu¤¤akiriyà, sàdhu avihiüsà, sàdhu bhåtànukampàti"
61. Atha kho bhikkhave, vipassã kumàro sàrathiü àmantesi: "tena hi samma sàrathi, rathaü àdàya ito'va antepuraü paccaniyyàhi. Ahaü pana idheva kesamassuü obhàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajissàmã"ti. 'Evaü devà'ti kho bhikkhave sàrathã, vipassissa kumàrassa pañissutvà rathaü àdàya tato'ca antepuraü paccaniyyàsi.
62. Vipassã pana bhikkhave, kumàro tattheva kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbaji. Assosi kho bhikkhave, bandhumatiyà ràjadhàniyà mahàjanakàyo caturàsãtipàõasahassàni "vipassã kira kumàro kemassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni [PTS Page 030] [\q 30/] acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajito"ti. Sutvàna tesaü etadahosi "na hi nåna so orako dhammavinayo, na sà orakà1 pabbajjà, yattha vipassã kumàro kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajito. Vipassã'pi 2 nàma kumàro kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajissati kimaïgapana mayanti ?" Atha kho so bhikkhave mahajanakàyo caturàsãtipàõasahassàni kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà vipassiü bodhisattaü agàrasmà anagàriyaü pabbajitaü anupabbajiüsu. Tàya sudaü bhikkhave, parisàya parivuto vipassi bodhisatto gàmanigamajanapadaràjadhànãsu càrikaü carati.
63. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi: 'na kho metaü patiråpaü yo'haü àkiõõo viharàmi, yannånàhaü eko gaõamhà våpakaññho vihareyyanti'. Atha kho bhikkhave vipassã bodhisatto aparena samayena eko gaõamhà våpakaññho vihàsi. A¤¤eneva tàni caturàsãtipabbajitasahassàni agamaüsu, a¤¤ena vipassã bodhisatto.
1. Orikà - [PTS] 2. Vipassi hi - machasaü.
[BJT Page 046] [\x 46/]
64. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa vàsåpagatassa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi: "kicchaü vatàyaü loko àpanno, jàyati ca jãyati mãyati ca cavati ca upapajjati ca. Atha ca panimassa dukkhassa [PTS Page 031] [\q 31/] nissaraõaü nappajànàti jaràmaraõassa. Kudassu nàma imassa dukkhassa nissaraõaü pa¤¤àyissati jaràmaraõassà?Ti.
65. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati jaràmaraõaü hoti, kimpaccayà jaràmaraõa'nti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo "jàtiyà kho sati jaràmaraõaü hoti, jàtipaccayà jaràmaraõa"nti.
66. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati jàti hoti kimpaccayà jàtã" ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "bhave kho sati jàti hoti, bhava paccayà jàtã"ti.
67. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati bhavo hoti kimpaccayà bhavo"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "upàdàne kho sati bhavo hoti, upàdànapaccayà bhavo"ti. 68. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati upàdànaü hoti kimpaccayà upàdànanti. " Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "taõhàya kho sati upàdànaü hoti, taõhàpaccayà upàdànanti. "
69. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati taõhà hoti kimpaccayà taõhà"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "vedanàya kho sati taõhà hoti, vedanàpaccayà taõhà"ti.
70. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati vedanà hoti, kimpaccayà vedanà"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa [PTS Page 032] [\q 32/] yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo. "Phasse kho sati vedanà hoti, phassapaccayà vedanà"ti.
71. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati phasso hoti, kimpaccayà phasso"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "saëàyatane kho sati phasso hoti, saëàyatanapaccayà phasso"ti.
[BJT Page 048] [\x 48/]
72. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati saëàyatanaü hoti, kimpaccayà saëàyatananti" atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "nàmaråpe kho sati saëàyatanaü hoti, nàmaråpapaccayà saëàyatananti. "
73. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati nàmaråpaü hoti, kimpaccayà nàmaråpanti" atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "vi¤¤àõe kho sati nàmaråpaü hoti, vi¤¤àõapaccayà nàmaråpanti. "
74. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: kimhi nu kho sati vi¤¤àõaü hoti, kimpaccayà vi¤¤àõanti" atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "nàmaråpe kho sati vi¤¤àõaü hoti, nàmaråpapaccayà vi¤¤àõanti. "
75. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "paccudàvattati kho idaü vi¤¤àõaü, nàmaråpamhà nàparaü gacchati. Ettàvatà jàyetha và jãyetha và cavetha và upapajjetha và, yadidaü nàmaråpapaccayà vi¤¤àõaü, vi¤¤àõapaccayà nàmaråpaü, nàmaråpaccayà saëàyatanaü, saëàyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanà, vedanàpaccayà [PTS Page 033] [\q 33/] taõhà, taõhà paccayà upàdànaü, upàdànapaccayà bhavo, bhavapaccayà jàti, jàtipaccayà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassåpàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotã"ti.
76. "Samudayo, samudayo'ti kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuü udapàdi, ¤àõaü udapàdi, pa¤¤à udapàdi, vijjà udapàdi, àloko udapàdi.
77. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho sati jaràmaraõaü na hoti, kissa nirodhà jaràmaraõanirodho"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "jàtiyà kho asati jaràmaraõaü na hoti, jàti nirodho jaràmaraõanirodho"ti.
78. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati jàti na hoti, kissa nirodhà jàtinirodho"ti. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "bhave kho asati jàti na hoti, bhavanirodhà jàtinirodho"ti.
[BJT Page 050] [\x 50/]
79. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati bhavo na hoti, kissa nirodhà bhavanirodho"ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattatassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "upàdàne kho asati bhavo na hoti, upàdànanirodhà bhavanirodho"ti.
80. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati upàdànaü na hoti, kissa nirodhà upàdànanirodho"ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: taõhàya kho asati upàdànaü na hoti, taõhànirodhà upàdànanirodho"ti.
81. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati taõhà na hoti, kissa nirodhà taõhànirodho"ti. Atha kho bhikkhatva vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: [PTS Page 034] [\q 34/] "vedanàya kho asati taõhà na hoti, vedanà nirodhà taõhànirodho"ti.
82. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho asati vedanà na hoti, kissa nirodhà vedanànirodho"ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhãsamayo: "phasso kho asati vedanà na hoti, phassanirodhà vedanànirodho"ti.
83. Atha kho bhikkhave, vipassisasa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati phasso na hoti, kissa nirodhà phassanirodho"ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "saëàyatane kho asati phasso na hoti, saëàyatana nirodhà phassanirodho"ti.
84. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati saëàyatanaü na hoti, kissa nirodhà saëàyatana nirodho?"Ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "nàmaråpe kho asati saëàyatanaü na hoti, nàmaråpanirodhà saëàyatananirodho"ti.
[BJT Page 052] [\x 52/]
85. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "kimhi nu kho asati nàmaråpaü na hoti, kissa nirodhà nàmaråpanirodho?"Ti. Atha kho bhikkhave vipassassa bodhisattassa yoniso manasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "vi¤¤àõe kho asati nàmaråpaü na hoti, vi¤¤àõanirodhà nàmaråpanirodho"ti.
86. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: 'kimhi nu kho asati vi¤¤àõaü na hoti, kissa nirodhà vi¤¤àõanirodho?"Ti. Atha kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikàrà ahu pa¤¤àya abhisamayo: "nàmaråpe kho asati vi¤¤àõaü na hoti. Nàmaråpanirodhà vi¤¤àõanirodho"ti.
87. Atha kho bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi: "adhigato kho myàyaü1 maggo sambodhàya 2: [PTS Page 035] [\q 35/] yadidaü nàmaråpanirodhàya vi¤¤àõanirodho' vi¤¤àõanirodhà nàmaråpanirodho. Nàmaråpanirodhà saëàyatananirodho, saëàyatananirodhà phassanirodho, phassanirodhà vedanànirodho, vedanànirodhà taõhànirodho, taõhànirodhà upàdànanirodho, upàdànanirodhà bhavanirodho, bhavanirodhà jàtinirodho, jàtinirodhà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã"ti. "Nirodho, nirodho"ti kho bhikkhave vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuü udapàdi, ¤àõaü udapàdi, pa¤¤à udapàdi, vijjà udapàdi, àloko udapàdi:
88. Atha kho bhikkhave, vipassã bodhisatto aparena samayena pa¤casåpàdànakkhandhesu udayabbayànupassã vihàsi: "iti råpaü, iti råpassa samudayo, iti råpassa atthaïgamo. Iti vedanà, iti vedanàya samudayo, iti vedanàya atthaïgamo. Iti sa¤¤à, iti sa¤¤àya samudayo, iti sa¤¤àya atthaïgamo. Iti saïkhàrà, iti saïkhàrànaü samudayo, iti saïkhàrànaü atthaïgamo. Iti vi¤¤àõaü, iti vi¤¤àõassa samudayo, iti vi¤¤àõassa atthaïgamo"ti. Tassa pa¤casu upàdànakkhandhesu udayabbayànupassino viharato na cirasseva anupàdàya àsavehi cittaü vimucci"ti.
Dutiyaü bhàõavàraü niññhitaü
1. Me ayaü vipassanàmaggo, [PTS] 2. Bodhàya, syà.
[BJT Page 054] [\x 54/]
89. Atha kho bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa etadahosi: "yannånàhaü dhammaü deseyya"nti. Atha kho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato [PTS Page 036] [\q 36/] sammàsambuddhassa etadahosi: "adhigato kho myàyaü dhammo gambhãro duddaso duranubodho santo paõãto atakkàvacaro nipuõo paõóitavedanãyo. âlayàràmà kho panàyaü pajà àlayaratà àlayasammudità. âlayàràmàya kho pana pajàya àlayaratàya àlayasammuditàya duddasaü idaü ñhànaü yadidaü idappaccayatàyapañiccasamuppàdo. Idampi kho ñhànaü duddasaü yadidaü sabba saïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü aha¤ce ca kho pana dhammaü deseyyaü, pare ca me na àjàneyyuü so mamassa kilamatho, sà mamassa vãhesà'ti, apissudaü1 bhikkhave vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü imà anacchariyà gàthàyo pañibhaüsu pubbe assutapubbà:
"Kicchena me adhigataü halaü'dàni pakàsituü,
Ràgadosaparetehi nàyaü dhammo susambudho.
Pañisogatàmiü nipuõaü gambhãraü duddasaü aõuü,
Ràgarattà na dakkhinti tamokkhandhena àvutà"ti.
Itiha bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa pañisaücikkhato appossukkatàya cittaü nami, no dhammadesanàya.
90. Atha kho bhikkhave a¤¤aratassa mahàbrahmuno vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa cetasà cetoparivitakkama¤¤àya [PTS Page 037] [\q 37/] etadahosi: "nassati vata bho loko, vinassati vata bholoko, yatra hi nàma vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa appossukkatàya cittaü namati no dhammadesanàyà"ti. Atha kho so bhikkhave mahà brahmà seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa purato pàturahosi.
91. Atha kho bhikkhave mahàbrahmà ekaüsaü uttaràsaïgaü karitvà dakkhãõaü jànumaõóalaü puthuviyaü nihantvà, 2 yena vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho tena¤jaliü panàmetvà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavoca: "desetu bhante bhagavà dhammaü, desetu sugato dhammaü. Santi 3 sattà apparajakkhajàtikà. Assavanatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro"ti.
1. Apissu [PTS] Machasaü. 2. Nãdahanto - syà. 3. Santãdha - syà.
[BJT Page 056] [\x 56/]
92. Atha kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho taü mahàbrahmànaü etadavoca: "mayhampi kho brahme, etadahosi: "yannunàhaü dhammaü deseyya'nti. Tassa mayhaü brahme, etadahosi: 'adhigato kho myàyaü dhammo gambhãro duddaso duranubodho santo paõãto akattàvacaro nipuõo paõóitavedanãyo. âlayàràmà kho panàyaü pajà àlayaratà àlayasammudità. âlayàràmàya kho pana pajàya àlayaratàya àlayasammuditàya duddasaü idaü ñhànaü yadidaü idappaccayatà pañiccasamuppàdo idampi kho ñhànaü duddasaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü aha¤ceva kho pana dhammaü deseyyaü, pare ca me na àjàneyyuü, so mamassa kilamatho, sà mamassa vihesà"ti. Apissudaü maü [PTS Page 038] [\q 38/] brahme imà anacchariyà gàthàyo pañibhaüsu pubbe assutapubbà:
"Kicchena me adhigataü halandàni pakàsituü,
Ràgadosaparetehi nàyaü dhammo susambudho. Pañisotagàmiü nipuõaü gambhãraü duddasaü aõuü
Ràgarattà na dakkhintã tamokkhandhena àvutà1"ti.
Itiha me brahme pañisaücikkhato appossukkatàya cittaü namã, no dhammadesanàyà"ti.
Dutyampi kho bhikkhave so mahàbrahmà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavoca: "desetu bhante bhagavà dhammaü, desetu sugato dhammaü, santi sattà apparajakkhajàtikà. Assavaõatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro"ti. Tatiyampi kho bhikkhave so mahàbrahmà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavoca: "desetu bhante bhagavà dhammaü, desate sugato dhammaü, santi sattà apparajakkhajàtikà. Assavaõatà dhammassa paribhàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro"ti.
93. Atha kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho brahmuno ca ajjhesanaü viditvà sattesu ca kàru¤¤ataü pañicca buddhacakkhunà lokaü volokesi. Addasà kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho buddhacakkhunà lokaü volokento satte apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindriye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye duvi¤¤àpaye appekacce paralokavajjabhayadassàvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassàvino viharante.
1. Namokkhajhane àvuñà - ma cha saü.
[BJT Page 058] [\x 58/]
Seyyathàpi nàma uppaliniyaü và paduminiyaü và puõóarãkiniyaü và appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarãkàni và udake jàtàni udake saüvaddhàni udakànuggatàni antonimuggaposãni, appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarikàni và udakena janàni udake saüvaddhàni samodakaü ñhitàni, appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarãkàni và udake jàtàni udake saüvaddhàni udakà accuggamma tiññhanti anupalittàni udakena, [PTS Page 039] [\q 39/] evameva kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho buddhacakkhånà lokaü volokento addasa satte apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindiye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye duvi¤¤àpaye, appekacce paralokavajjabhayadasnàvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassàvino viharante.
94. Atha kho so bhikkhave mahàbrahmà vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa cetasà cetoparivitakkama¤¤àya vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü gàthàhi ajjhabhàsi:
"Sele yathà pabbatamuddhaniñañhito
Yathàpi passe janataü samantato, tathåpamaü dhammamayaü sumedha
Pàsàdamàruyha samantacakkhu,
Sokàvatiõõaü janatamapetasoko
Avekkhassu jàtijaràbhibhåtaü.
Uññhehi vãra vijitasaïgàma satthavàha aõana vicara loke desassu1 bhagavà dhammaü a¤¤àtàro bhavissantã"ti.
95. Atha kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho taü mahàbrahmànaü gàthàya ajjhabhàsi:
"Apàrutà tesaü amatassa dvàrà ye sotavanto pamu¤cantu saddhaü vihiüsasa¤¤ã paguõaü na bhàsiü
Dhammaü paõãtaü manujesu brahme"ti.
Atha kho so bhikkhave mahàbrahmà "katàvakàso kho'mhi vipassinà bhagavatà arahatà sammàsambuddhena dhammadesanàyà"ti vipassiü bhagavantaü [PTS Page 040] [\q 40/] arahantaü sammàsambuddhaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.
1. Desetu [PTS]
[BJT Page 060] [\x 60/]
96. Atha kho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa etadahosi: "kassa nu kho ahaü pañhamaü dhammaü deseyyaü, ko imaü dhammaü khippameva àjànissati"tã. Atha kho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa etadahosi: "ayaü kho khaõóo ca ràjaputto tisso ca purohitaputto bandhumatiyà ràjadhàniyà pañivasanti paõóità viyattà medhàvino dãgharattaü apparajakkhajàtikà. Yannånàhaü khaõóassa ca ràjaputtassa tissassa ca purohitaputtassa pañhamaü dhammaü deseyyaü. Te imaü dhammaü khippameva àjànissanti"ti.
97. Atha kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho, seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evameva bodhirukkhamåle antarahito bandhumatiyà ràjadhàniyà kheme migadàye pàturahosi. Atha kho bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho dàyapàlaü àmantesi, "ehi tvaü samma dàyapàla bandhumatiü ràjadhàniü pavisitvà khaõóa¤ca ràjaputtaü tissa¤ca purohitaputtaü evaü vadehi: "vipassã bhante bhagavà arahaü sammàsambuddho bandhumatiü ràjadhàniü anuppatto kheme migadàye viharati. So tumhàkaü dassanakàmo"ti. Evaü bhante'ti kho bhikkhave dàyapàlo vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa pañissutvà bandhumatiü ràjadhàniü pavisitvà khaõóa¤ca ràjaputtaü tissa¤ca purohitaputtaü etadavoca; "vipassã bhante bhagavà arahaü sammàsambuddho bandhumatiü ràjadhàniü anuppatto kheme migadàye viharati, so tumhàkaü dassanakàmo"ti.
98. Atha kho bhikkhave khaõóo ca ràjaputto tisso [PTS Page 041] [\q 41/] và purohitaputto bhaddàni bhaddàni yànàni yojàpetvà bhaddaü yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi yànehi bandhumatiyà ràjadhàniyà niyyaüsu, yena khemo migadàyo tena pàyaüsu. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccerohitvà pattikà'ca yena vipassã bhagavà arahaü samamàsambuddho tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Tesaü vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho ànupubbiü kathaü kathesi, seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü saggakathaü kàmànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü nekkhamme ca ànisaüsaü pakàsesi. Yadà te bhagavà a¤¤àsi kallacitte muducitte vinãvaraõacitte udaggacitte pasannacitte, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà taü pakàsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü patigaõheyya, evameva khaõóassa ca ràjaputtassa ca tissassa ca purohitaputtassa tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi "yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabbantaü nirodhadhammanti".
[BJT Page 062] [\x 62/]
99. Te diññhadhammà pattadhammà viditadhammà pariyogàëhadhammà tiõõavicikicchà vigatakathaükathà vesàrajjappattà aparappaccayà satthusàsane vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavocuü. "Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchantaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya 'cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti, evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito, ete mayaü bhante bhagavantaü [PTS Page 042] [\q 42/] saraõaü gacchàma dhamma¤ca. Labheyyàma mayaü bhante bhagavato santike pabbajjaü, labheyyàma upasampadanti".
100. Alatthuü kho bhikkhave khaõóo ca ràjaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike pabbajjaü, alatthuü upasampadaü. Te vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Saükhàrànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü nibbàne ca ànisaüsaü pakàsesi. Tesaü vipassinà bhagavatà arahatà sammàsambuddhena dhammiyà kathàya sandassiyamànànaü samàdapiyamànànaü samuttejiyamànànaü sampahaüsiyamànànaü na cirasseva anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüsu.
101. Assosi kho bhikkhave bandhumatiyà ràjadhàniyà mahàjanakàyo caturàsãtipàõasahassàni "vipassã kira bhagavà arahaü sammà sambuddho bandhumatiü ràjadhàniü anuppatto kheme migadàye viharati. Khaõóo ca kira ràjaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajità"ti. Sutvàna nesaü etadahosi: "na hi nåna so orako dhammavinayo, na sà orakà pabbajjà, yattha kho khaõóo ca ràjaputto tisso ca purohitaputto kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajità. Khaõóoca nàma ràjaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajissanti, kimaïgapana mayanti. "
[BJT Page 064] [\x 64/]
102. Atha kho so bhikkhave mahàjanakàyo caturàsãtipàõasahassàni bandhumatiyà ràjadhàniyà nikkhamitvà yena khemo migadàyo, yena vipassã bhagavà arahaü [PTS Page 043] [\q 43/] sammàsambuddho, tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Tesaü vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho ànupubbiü kathà kathesi. Seyyathãdaü - dànakathaü sãlakathaü saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü, nekkhamme ca ànisaüsaü pakàsesi. Yadà te bhagavà a¤¤asi kallacitte muducitte vinãvaraõacitte pasannacitte, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà taü pakàsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü pañiggaõheyya. Evameva tesaü caturàsãtipàõasahassànaü tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi. "Yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbantaü nirodhadhammanti. "
103. Te diññhadhammà pattadhammà viditadhammà pariyogàëhadhammà tiõõavicikicchà vigatakathaükathà vesàrajjappattà aparappaccayà satthusàsane vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavocuü: "abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya 'cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Ete mayaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàma dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Labheyyàma mayaü bhante bhagavato santike pabbajjaü labheyyàma upasampadanti. Alatthuü kho bhikkhave tàni caturàsãtipàõa sahassàni vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike pabbajjaü, alatthuü upasampadaü.
104. Te vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi, [PTS Page 044] [\q 44/] saïkhàrànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü nibbàne ca ànisaüsaü pakàsesi: tesaü vipassinà bhagavatà arahatà sammàsambuddhena dhammiyà kathàya sandassiyamànànaü samàdàpiyamànànaü samuttejãyamànànaü sampahaüsiyamànànaü na cirasseva anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüsu.
[BJT Page 066] [\x 66/]
105. Assosuü kho bhikkhave, tàni purimàni caturàsãti pabbajitasahassàni: 'vipassã kira bhagavà arahaü sammàsambuddho bandhumatiü ràjadhàniü anuppatto kheme migadàye viharati, dhamma¤ca kira desetã'ti. Atha kho bhikkhave, tàni caturàsãtipabbajitasahassàni yena bandhumatã ràjadhàni yena khemo migadàyo yena vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho, tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu.
106. Tesaü vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho ànupubbiü kathaü kathesi - seyyathãdaü: dànakathaü, sãlakathaü, saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü saïkilesaü, nekkhamme ca ànisaüsaü pakàsesi. Yadà te bhagavà a¤¤àsi kallacitte muducitte vinãvaraõacitte udaggacitte pasannacitte, atha yà buddhànaü samukkaüsikà dhammadesanà, taü pakàsesi dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü pañiggaõheyya, evameva tesaü caturàsãtipabbajitasahassànaü tasmi¤ceva àsane virajaü vãtamalaü. Dhammacakkhuü udapàdi "yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbantaü nirodhadhammanti. "
107. Te diññhadhammà pattadhammà viditadhammà pariyogàëhadhammà tiõõavicikicchà vigatakathaükathà vesàrajjappattà aparappaccayà satthusàsane vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavocuü: [PTS Page 045] [\q 45/] "abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. . . , Seyyathàpi nàma bhante, nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya 'cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti, evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Ete mayaü bhante, bhagavantaü saraõaü gacchàma dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Labheyyàma mayaü bhante, bhagavato santike pabbajjaü, labheyyàma upasampadanti. " Alatthuü kho bhikkhave, tàni caturàsãtipabbajitasahassàni vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike pabbajjaü, alatthuü upasampadaü.
108. Te vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Saïkhàrànaü àdãnavaü okàraü saïkilesaü nibbàne ca ànisaüsaü pakàsesi. Tesaü vipassinà bhagavatà arahatà sammàsambuddhena dhammiyà kathàya sandasyiyamànànaü samàdàpiyamànànaü samuttejiyamànànaü sampahaüsiyamànànaü na cirasseva anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüsu.
[BJT Page 068] [\x 68/]
109. Tena kho pana bhikkhave samayena bandhumatiyà ràjadhàniyà mahàbhikkhusaïgho pañivasati aññhasaññhibhikkhusatasahassaü atha kho bhikkhave vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi: "mahà kho etarahi bhikkhusaïgho bandhumatiyà ràjadhàniyà pañivasati aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Yannånàhaü bhikkhu anujàneyyaü 'caratha bhikkhave càrikaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Mà ekena dve agamittha. Desetha bhikkhave [PTS Page 046] [\q 46/] dhammaü àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Santi sattà apparajakkhajàtikà, assavaõatà dhammassa parihàyanti, bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro. Api ca channaü channaü vassàna accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà'ti. "
110. Atha kho bhikkhave, a¤¤ataro mahàbrahmà vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa cetasà cetoparivitakkama¤¤àya seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammàsambuddhassa purato pàturahosi. Atha kho so bhikkhave, mahàbrahmà ekaüsaü uttaràsaïgaü karitvà yena vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho tena¤jalimpanàmetvà vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etadavoca: "evametaü bhagavà, evameta, sugata, mahà kho bhante etarahi bhikkhusaïgho bandhumatiyà ràjadhàniyà pañivasati aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Anujànàtu bhante bhagavà bhikkhå 'caratha bhikkhave, càrikaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Mà ekena dve agamittha. Desetha bhikkhave dhammaü àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Santi sattà apparajakkhajàtikà, assavaõatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro'ti. Api ca bhante, mayaü tathà karissàma yathà bhikkhu channaü channaü vassànaü accayena bandhumatiü ràjadhàniü upasaïkamissanti pàtimokkhuddesàyà"ti. Idamavoca bhikkhave, so mahàbrahmà, idaü vatvà [PTS Page 047] [\q 47/] vipassiü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.
[BJT Page 070] [\x 70/]
111. Atha kho bhikkhave, vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho sàyaõhasamayaü patisallànà vuññhito bhikkhu àmantesi: idha mayhaü bhikkhave, rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi: "mahà kho etarahi bhikkhusaïghà bandhumatiyà ràjadhàniyà pañivasati aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Yannånàhaü bhikkhu anujàneyyaü "caratha bhikkhave càrikaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Mà ekena dve agamittha. Desetha bhikkhave dhammaü àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Santi sattà apparajakkhajàtikà. Assavanatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro. Api ca channaü channaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti.
112. Atha kho bhikkhave, a¤¤ataro mahàbrahmà mama cetasà cetoparivitakkama¤¤àya seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evameva brahmaloke antarahito mama purato pàturahosi. Atha kho so bhikkhave, mahàbrahmà ekaüsaü uttaràsaïgaü karitvà yenàhaü tena¤jalimpanàmetvà maü etadavoca "evametaü bhagavà, evametaü sugata, mahà kho bhante, etarahi bhikkhusaïgho bandhumatiyà ràjadhàniyà pañivasati aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Anujànàtu bhante, bhagavà bhikkhå "caratha bhikkhave, càrikaü bahujanahitàya bahujana sukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Mà ekena dve agamittha. Desetha bhikkhave, dhammaü àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha santi sattà apparajakkhajàtikà assavaõatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro. [PTS Page 048] [\q 48/] api ca bhante, mayaü tathà karissàma, yathà bhikkhå channaü channaü vassànaü accayena bandhumatiü ràjadhàniü upasaïkamissanti pàtimokkhuddesàyà"ti. Idamavoca so bhikkhave mahàbrahmà, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.
113. "Anujànàmi bhikkhave, caratha càrikaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Mà ekena dve agamittha, desetha bhikkhave, dhammaü àdikalyàõaü majjhekalyàõaü, pariyosàna kalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü. Kevaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Santi sattà apparajakkhajàtikà. Assavaõatà dhammassa parihàyanti. Bhavissanti dhammassa a¤¤àtàro. Api ca bhikkhave, channaü channaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti.
[BJT Page 072] [\x 72/]
114. Atha kho bhikkhave, bhikkhå yebhuyyena ekàheneva janapadacàrikaü pakkamiüsu. Tena kho pana bhikkhave, samayena jambudãpe caturàsãti àvàsasahassàni honti. Ekamhi vasse nikkhante devatà saddamanussàvesuü: "nikkhantaü kho màrisà ekaü vassaü pa¤ca'dàni vassàni sesàni. Pa¤cannaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti. Dvãsu vassesu nikkhantesu devatà saddamasussàvesuü: "nikkhantàni kho màrisà dve vassàni, cattàridàni vassàni sesàni. Catunnaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti. Tãsu vassesu nikkhantesu devatà saddamanussàvesuü: 'nikkhantàni kho màrisà tãõi vassàni. Tãõi'dàni vassàni [PTS Page 049] [\q 49/] sesàni. Tiõõaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti. Catusu vassesu nikkhantesu devatà saddamanussàvesuü: "nikkhantàni kho màrisà cattàri vassàni. Dve'dàni vassàni sesàni. Dvinnaü vassànaü accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti. Pa¤casu vassesu nikkhantesu devatà saddamanussàvesuü: "nikkhantàni kho màrisà pa¤ca vassàni. Ekaü'dàni vassaü sesaü. Ekassa vassassa accayena bandhumatã ràjadhàni upasaïkamitabbà pàtimokkhuddesàyà"ti. Chasu vassesu nikkhantesu devatà saddamanussàvesuü: "nikkhantàni kho màrisà chabbassàni. Samayo'dàni bandhumatiü ràjadhàniü upasaïkamituü pàtimokkhuddesàyà"ti.
115. Atha kho te bhikkhave bhikkhu, appekacce sakena iddhànubhàvena, appekacce devatànaü iddhànubhàvena, ekàheneva bandhumatiü ràjadhàniü upasaïkamiüsu pàtimokkhuddesàya. Tatra sudaü bhikkhave vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho bhikkhusaïghe evaü pàtimokkhaü uddisati:
"Khantã paramaü tapo titikkhà,
Nibbànaü paramaü vadanti buddhà.
Na hi pabbajito paråpaghàtã
Samaõo hoti paraü viheñhayanto.
Sabbapàpassa akaraõaü kusalassa upasampadà,
Sacittapariyodapanaü etaü buddhànasàsanaü.
Anåpavàdo anåpaghàto pàtimokkhe ca saüvaro,
[PTS Page 050] [\q 50/] matta¤¤utà ca bhattasmiü panta¤ca sayanàsanaü,
Adhicitte ca àyogo etaü buddhàna sàsanaü"ti.
[BJT Page 074] [\x 74/]
116. Ekamidàhaü bhikkhave samayaü ukkaññhàyaü viharàmi subhagavane sàlaràjamåle. Tassa mayhaü bhikkhave, rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivikko udapàdi: 'na kho so sattàvàso sulabharåpo yo mayà anajjhàvutthapubbo1 iminà dãghena addhunà a¤¤atra suddhàvàsehi devehi. Yannånàhaü yena suddhàvàsà devà tenupasaïkameyyanti". Atha kho ahaü2 bhikkhave seyyathàpi nàma balavà puriso sami¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sami¤jeyya, evameva ukkaññhàyaü subhagavane sàlaràjamåle antarahito avihesu devesu pàturahosiü.
117. Tasmiü bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatà satasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu, ekamantaü ñhità kho bhikkhave tà devatà maü etadavocuü: "ito so màrisa 3, ekanavuto kappe 4 yaü vipassã bhagavà arahaü sammàsambuddho loke udapàdi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiya kule udapàdi vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤à gottena ahosi. Vipassissa màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa màrisa, [PTS Page 051] [\q 51/] bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã nàma devã màtà ahosi janenti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, vipassimhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Anàvutthapubbo - machasaü. 2. Atha, khvàhaü - machasaü. 3.'Màrisà' - machasaü. 4. Ekanavutikappe - machasaü.
[BJT Page 076] [\x 76/]
118. Tasmiüyeva kho bhikkhave devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatàsatasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave tà devatà maü etadavocuü:
"Imasmiü yeva kho màrisa1, bhaddakappe etarahi arahaü sammàsambuddho loke uppanno. Bhagavà màrisa, khattiyo jàtiyà, khattiyakule uppanno. Bhagavà màrisa gotamo gottena. Bhagavato màrisa, [PTS Page 052] [\q 52/] appakaü àyuppamàõaü parittaü lahukaü, 2 yo ciraü jãvati so vassasataü, appaü và bhiyyo. Bhagavà màrisa assatthassa måle abhisambuddho. Bhagavato màrisa, sàriputtamoggallànaü3 nàma sàvakayugaü aggaü bhaddayugaü. Bhagavato màrisa, eko sàvakànaü sannipàto ahosi aóóhateëasàni bhikkhusatàni bhagavato màrisa, ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Bhagavato màrisa, ànando bhikkhu upaññhàko4 aggupaññhàko. Bhagavato màrisa, suddhodano nàma ràjàpità, 4 màyà nàma devã màtà4 janetti. Kapilavatthu nàma nagaraü ràjadhàni. Bhagavato màrisa, evaü abhinikkhamanaü ahosi' evaü pabbajjà, evaü padhànaü, evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti. 119. Atha khvàhaü bhikkhave, avihehi devehi saddhiü yena atappà devà tenupasaïkamiü tasmiü bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatà satasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤à gottena ahosi. Vipassissa màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã nàma devã màtà ahosi janenti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü m&ag rave;risa, vipassimhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
Atha khvàhaü bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi saddhiü yena sudassà devà tenupasaïkamiü tasmiü bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatà satasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. [PTS Page 053] [\q 53/] ekamantaü ñhità kho bhikkhave, tà devatà maü etadavocuü: "ito so màrisa, ekanavuto kappo yaü vipassã bhagavà arahaü sammà sambuddho loke udapàdi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤à gottena ahosi. Vipassissa màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã nàma devã màtà ahosi janenti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, vipassimhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
Atha khvàhaü bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi saddhiü yena sudassã devà tenupasaïkamiü tasmiü bhikkhave, devanikàye anekàni
Devatàsahassàni anekàni devatà satasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave, tà devatà maü etadavocuü: "ito so màrisa, ekanavuto kappo yaü vipassã bhagavà arahaü sammà sambuddho loke udapàdi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤à gottena ahosi. Vipassissa màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã nàma devã màtà ahosi janenti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, vipassimhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
Atha khvàhaü bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi sudassãhi ca devehi saddhiü yena akaniññhà devà tenupasaïkamiü tasmiü bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatà satasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave, tà devatà maü etadavocuü: "ito so màrisa, ekanavuto kappo yaü vipassã bhagavà arahaü sammà sambuddho loke udapàdi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤à gottena ahosi. Vipassissa màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa asãtivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vipassã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho pàñaliyà måle abhisambuddho. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khaõóatissaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi aññhasaññhibhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa asoko nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bandhumà nàma ràjà pità ahosi. Bandhumatã nàma devã màtà ahosi janenti. Bandhumassa ra¤¤o bandhumatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vipassissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, vipassimhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
1. Màrisà, - machasaü. 2. Lahusaü, - [PTS] 3. Sàriputtamoggallànà, - [PTS] 4. Ahosi - machasaü. *
[BJT Page 078] [\x 78/]
120. Tasmiü yeva kho bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatàsatasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave, tà devatà maü etadavocuü: ito kho màrisa, ekatiüse kappe yaü sikhã bhagavà loke udapàdi sikhã màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi sikhã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Sikhã màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa sattativassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Sikhã màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho puõóarãkassa måle abhisambuddho. Sikhã màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa abhibhåsambhavaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Sikhã màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi bhikkhusatasahassaü. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãtibhikkhusahassàni. Sikhissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Sikhissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa khemaïkaro nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Sikhissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa aruõo nàma ràjà pità ahosi. Pabhàvatã nàma devã màtà ahosi janenti. Aruõassa ra¤¤o aruõavatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Sikhissa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, sikhãmhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà.
So yeva kho màrisa, ekatiüso kappo yaü vessabhå bhagavà loke udapàdi. Vessabhå màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho khattiyo jàtiyà ahosi khattiyakule udapàdi. Vessabhå màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho koõóa¤¤o gottena ahosi. Vessabhå màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa saññhivassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Vessabhå màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho sàlassa måle abhisambuddho. Vessabhåssa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa soõuttaraü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Vessabhåssa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü: eko sàvakànaü sannipàto ahosi asãti bhikkhusahassàni. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi sattati bhikkhusahassàni. Eko sàvakànaü sannipàto ahosi saññhi bhikkhusahassàni. Vessabhussa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ime tayo sàvakànaü sannipàtà ahesuü sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Vessabhussa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa upasanto nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Vessabhussa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa suppatãto nàma ràjà pità ahosi. Yasavatã nàma devã màtà ahosi janenti. Suppatãtassa ra¤¤o anomaü nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Vessabhåssa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, vessabhåmhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà.
Imasmiü yeva kho màrisa, bhadda kappe kakusandho bhagavà loke udapàdi. Kakusandho màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi bràhmaõa kule udapàdi. Kakusandho màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi. Kakusandho màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa cattàlãsavassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Kakusandho màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho sirãsassa måle abhisambuddho. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa vidhurasa¤jãvaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi cattàëãsa bhikkhusahassàni. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaü yeva khãõàsavànaü. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa buddhijo nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa aggidatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Visàkhà nàma bràhmaõã màtà ahosi janenti. Tena kho pana màrisa samayena khemo nàma ràjà ahosi. Khemassa ra¤¤o khemavatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Kakusandhassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, kakusandhamhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà. Imasmiü yeva màrisa, bhadda kappe koõàgamano bhagavà loke udapàdi. Koõàgamano màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi bràhmaõakule udapàdi koõàgamano màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi. Koõàgamano màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa tiüsavassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Koõàgamano màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho udumbarassa måle abhisambuddho. Koõàgamano màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa bhiyyosuttaraü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Koõàgamano màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi tiüsabhikkhusahassàni. Koõàgamanassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Koõàgamanassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa sotthijo nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Koõàgamanassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ya¤¤adatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Uttarà nàma bràhmaõã màtà ahosi janenti. Tena kho pana màrisa samayena sobho nàma ràjà ahosi. Sobhassa ra¤¤o sobhàvatã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Koõàgamanassa màrisa, bhaga vato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, koõàgamanamhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà.
Imasmiü yeva màrisa, bhadda kappe kassapo bhagavà loke udapàdi. Kassapo màrisa, bhagavà arahaü sammà sambuddho bràhmaõo jàtiyà ahosi bràhmaõakule udapàdi kassapo màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho kassapo gottena ahosi. Kassapo màrisa bhagavato arahato sammàsambuddhassa vãsati4vassasahassàni àyuppamàõaü ahosi. Kassapo màrisa, bhagavà arahaü sammàsambuddho nigrodhassa måle abhisambuddho. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa tissabhàradvàjaü nàma sàvakayugaü ahosi aggaü
Bhaddayugaü. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa eko sàvakànaü sannipàto ahosi vãsatibhikkhusahassàni. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa sabbamitto nàma bhikkhu upaññhàko ahosi aggupaññhàko. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa brahmadatto nàma bràhmaõo pità ahosi. Dhanavatã nàma bràhmaõã màtà ahosi janenti. Tena kho pana màrisa samayena kikã nàma4 ràjà ahosi. Kikissa ra¤¤o bàràõasã nàma nagaraü ràjadhàni ahosi. Kassapassa màrisa, bhagavato arahato sammàsambuddhassa evaü abhinikkhamanaü ahosi, evaü pabbajjà, evaü padhànaü evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, kassapamhi bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
121. Tasmiü yeva kho bhikkhave, devanikàye anekàni devatàsahassàni anekàni devatàsatasahassàni yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave, tà devatà maü etadavocuü: "imasmiü yeva kho màrisa1, bhaddakappe etarahi arahaü sammàsambuddho loke uppanno. Bhagavà màrisa, khattiyo jàtiyà, khattiyakule uppanno. Bhagavà màrisa gotamo gottena. Bhagavato màrisa, appakaü àyuppamàõaü parittaü lahukaü, 2 yo ciraü jãvati so vassasataü, appaü và bhiyyo. Bhagavà màrisa assatthassa måle abhisambuddho. Bhagavato màrisa, sàriputtamoggallànaü3 nàma sàvakayugaü aggaü bhaddayugaü. Bhagavato màrisa, eko sàvakànaü sannipàto ahosi aóóhateëasàni bhikkhusatàni bhagavato màrisa, ayaü eko sàvakànaü sannipàto ahosi sabbesaüyeva khãõàsavànaü. Bhagavato màrisa, ànando bhikkhu upaññhàko4 aggupaññhàko. Bhagavato màrisa, suddhodano nàma ràjàpità, 4 màyà nàma devã màtà4 janetti. Kapilavatthu nàma nagaraü ràjadhàni. Bhagavato màrisa, evaü abhinikkhamanaü ahosi' evaü pabbajjà, evaü padhànaü, evaü abhisambodhi, evaü dhammacakkappavattanaü. Te mayaü màrisa, bhagavatã brahmacariyaü caritvà kàmesu kàmacchandaü viràjetvà idhåpapannà"ti.
122. Iti kho bhikkhave, tathàgatassevesà dhammadhàtu suppañividdhà yassà dhamma dhàtuyà suppañividdhattà tathàgato atãte buddhe parinibbute chinnapapa¤ce 'chinnavañume pariyàdinnavaññe, sabbadukkhavãtivante jàtitopi anussarati, nàmatopi anussarati, gottatopi anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugatopi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati, "evaüjaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipã"ti. Devatà'pi tathàgatassa etamatthaü àrocesuü yena tathàgato atãte buddhe parinibbuto chinnapapa¤ce 'chinnavañume pariyàdinnavaññe, sabbadukkhavãtivatte jàtitopi anussarati, nàmatopi anussarati, gottatopi [PTS Page 054] [\q 54/] anussarati, àyuppamàõatopi anussarati, sàvakayugatopi anussarati, sàvakasannipàtatopi anussarati, "evaü jaccà te bhagavanto ahesuü itipi, evaünàmà, evaügottà, evaüsãlà, evaüdhammà, evaüpa¤¤à, evaüvihàrã, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipã"ti.
Idamavoca bhagavà attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.
Mahàpadànasuttaü niññhitaü pañhamaü.