[PTS Vol D - 2] [\z D /] [\f II /]
[BJT Vol D - 2] [\z D /] [\w II /]
[PTS Page 055] [\q 55/]
[BJT Page 080] [\x 80/]
Suttantapiñake
Dãghanikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa.
2. (15) Mahànidànasuttaü
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà kuråsu viharati kammàsadammaü1 nàma kurånaü nigamo. Atha kho àyasmà ànando. Yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, yàvagambhãro càyaü bhante, pañiccasamuppàdo gambhãravabhàso ca. Atha ca pana me uttànakuttànako viya khàyatã"ti.
2. Mà hevaü ànanda avaca, mà hevaü ànanda avaca, gambhãro càyaü ànanda pañiccasamuppàdo gambhãràvabhàso ca. Etassa ànanda, dhammassa ananubodhà appañivedhà evamayaü pajà tantàkulakajàtà guëàguõóikajàtà2 mu大ababbajabhåtà3 apàyaü duggatiü vinipàtaü saüsàraü nàtivattati.
3. Atthi idappaccayà jaràmaraõanti iti puññhena satà ànanda, atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà jaràmaraõanti iti ce. Vadeyya, jàtipaccayà jaràmaraõanti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà jàtãti iti puññhena satà ànanda, [PTS Page 056] [\q 56/] atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà jàtãti iti ce vadeyya, bhavapaccayà jàtãti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà bhavo'ti iti puññhena satà ànanda, atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà bhavo'ti iti ce vadeyya, upàdànapaccayà bhavo'ti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà upàdànanti iti puññhena satà ànanda, atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà upàdànanti iti ce vadeyya, taõhàpaccayà upàdànanti iccassa vacanãyaü.
1. Kammàsadhammaü - machasaü. 2. Guëàguõóhikajàta - sãmu gulagaõóhikajàtà - di aññhakathà kulagaõóhikajàtà - guõagaõóhikajàtà - syà. 3. Mu大apabbajabhåtà - machasaü, syà.
[BJT Page 082] [\x 82/]
Atthi idappaccayà taõhà'ti iti puññhena satà ànanda atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà taõhà'ti iti ce vadeyya, vedanàpaccayà taõhà'ti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà vedanà'ti iti puññhena satà ànanda atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà vedanà'ti iti ce vadeyya, phassapaccayà vedanà'ti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà phasso'ti iti puññhena satà ànanda atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà phasso'ti iti ce vadeyya, nàmaråpaccayà phasso'ti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà nàmaråpanti iti puññhena satà ànanda atthi'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà nàmaråpanti iti ce vadeyya, vi中àõapaccayà nàmaråpanti iccassa vacanãyaü.
Atthi idappaccayà vi中àõanti iti puññhena satà ànanda atthãti'ssa vacanãyaü. Kimpaccayà vi中àõanti iti ce vadeyya, nàmaråpapaccayà vi中àõanti iccassa vacanãyaü.
Iti kho ànanda nàmaråpapaccayà vi中àõaü, vi中àõapaccayà nàmaråpaü, nàmaråpapaccayà phasso, phassapaccayà vedanà, vedanàpaccayà taõhà, taõhàpaccayà upàdànaü, upàdànapaccayà bhavo, bhavapaccayà jàti, jàtipaccayà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassåpàyàsà [PTS Page 057] [\q 57/] sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
4. "Jàtipaccayà jaràmaraõanti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà jàtipaccayà jaràmaraõaü: jàti ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sababaü sabbathà sabbaü kassaci kimhivi seyyathãdaü: devànaü và devattàya, gandhabbànaü và gandhabbattàya, yakkhànaü và yakkhattàya, bhåtànaü và bhåtattàya, manussànaü và manussattàya, catuppadànaü và catuppadattàya. Pakkhinaü và pakkhittàya, siriüsapànaü và siriüsapattàya1, tesaü tesa勺a ànanda sattànaü tathattàya 2 jàti nàbhavissa, sabbaso jàtiyà asati jàtinirodhà api nu kho jaràmaraõaü pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante".
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo jaràmaraõassa yadidaü jàti".
1. Sarãsapànaü và machasaü. 2. Tadatadattàya - machasaü.
[BJT Page 084] [\x 84/]
5. "Bhavapaccayà jàtãti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà bhavapaccayà jàti: bhavo ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassavi kimhivi seyyathãdaü: kàmabhavo råpabhavo aråpabhavo, sabbaso bhave asati bhavanirodhà api nu kho jàti pa中àyethà?"Ti.
"Nohetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo jàtiyà yadidaü bhavo. "
6. "Upàdànapaccayà bhavo'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü: yathà upàdànapaccayà bhavo: upàdànaü ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassavi [PTS Page 058] [\q 58/] kimhivi seyyathãdaü: kàmåpadànaü và diññhåpadànaü và sãlabbatåpàdànaü và attavàdåpàdànaü và - sabbaso upàdàne asati upàdànanirodhà api nu kho bhavo papa中àyethà?Ti.
"Nohetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo bhavassa yadidaü upàdànaü. "
7. Taõhàpaccayà upàdànanti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü: yathà taõhàpaccayà upàdànaü: taõhà ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici - seyyathãdaü: råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà - sabbaso taõhàya asati taõhànirodhà api nu kho upàdànaü pa中àyethà?"Ti.
"Nohetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo upàdànassa yadidaü taõhà. "
8. "Vedanàpaccayà taõhà'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminà petaü pariyàyena veditabbaü yathà vedanàpaccayà taõhà: vedanà ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici - seyyathãdaü: cakkhusamphassajà vedanà sotasamphassajà vedanà ghànasampassajà vedanà kàyasamphassajà vedanà manosamphassajà vedanà, - sabbaso vedanàya asati vedanànirodhà api nu kho taõhà pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo taõhàya yadidaü vedanà. "
[BJT Page 086] [\x 86/]
9. Iti kho panetaü ànanda vedanaü pañicca taõhà, taõhaü pañicca pariyesanà, pariyesanaü pañicca làbho, làbhaü pañicca vinicchayo, vinicchayaü pañiccachandaràgo, chandaràgaü pañicca ajjhosànaü, ajjhosànaü pañicca pariggaho, pariggahaü pañicca macchariyaü, macchariyaü [PTS Page 059] [\q 59/] pañicca àrakkho, àrakkhàdhikaraõaü1 pañicca daõóàdàna satthàdànakalahaviggahavivàdatuvaütuvaü pesu中amusàvàdà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavanti.
10. ârakkhàdhikaraõaü daõaóàdànasatthàdànakalaha - viggaha - vivàdatuvantuvaü - pesu中amusàvàdà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavantãti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà àrakkhàdhikaraõaü daõóàdàna - satthàdàna - kalaha - viggaha - vivàda - tuvantuvaü - pesu中a - musà - vàdà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavanti: àrakkho ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso àrakkhe asati àrakkhanirodhà api nu kho daõóàdàna - satthàdàna - kalaha - viggaha - vivàda - tuvantuvaü - pesu中a - musà - vàdà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhaveyyunti?.
"No hetaü bhante. "
Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo daõóadànasatthàdànakalahaviggahavivàdatuvantuvaüpesu中amusàvàdànaü anekesaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü sambhavàya yadidaü àrakkho.
11. Macchariyaü pañicca àrakkho'ti iti kho panetaü vuttaü tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà macchariyaü pañicca àrakkho: macchariyaü ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso macchariye asati macchariyanirodhà api nu kho àrakkho pa中àyethàti?
"No hetaü bhante. "
Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo àrakkhassa yadidaü macchariyaü.
12. Pariggahaü pañicca macchariyanti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà pariggahaü pañicca macchariyaü: [PTS Page 060] [\q 60/] pariggaho ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso pariggahe asati pariggahanirodhà api nu kho macchariyaü pa中àyethà ti?
"No hetaü bhante. "
Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo macchariyassa yadidaü pariggaho.
1. ârakkhaü pañicca àrakkhàdhikaraõaü - syà.
[BJT Page 088] [\x 88/]
13. "Ajjhosànaü pañicca pariggaho'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà ajjhosànaü pañicca pañiggaho: ajjhosànaü ca hi ànanda nàbhavissa sabbesa sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici. Sabbaso ajjhosàne asati ajjhosànanirodhà nirodhà api nu kho pariggaho pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo pariggahassa yadidiü ajjhosànaü. "
14. "Chandaràgaü pañicca ajjhosànanti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà chandaràgaü pañicca ajjhosànaü: chandaràgo ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso chandaràge asati chandaràganirodhà api nu kho ajjhosànaü pa中àyethà?Ti. "
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo ajjhosànassa yadidaü chandaràgo. "
15. "Vinicchayaü pañicca chandaràgo'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà vinicchayaü pañicca chandaràgo: vinicchayo ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso vinicchaye asati vinicchayanirodhà api nu kho chandaràgo pa中àyethà?"Ti.
[PTS Page 061] [\q 61/] "no hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo chandaràgassa, yadidaü vinicchayo. "
16. "Làbhaü pañicca vinicchayo'ti iti kho panetaü vuttaü tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà làbhaü pañicca vinicchayo: làbho ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso làbhe asati làbhanirodhà api nu kho vinicchayo pa中àyethà?Ti.
"No hetaü bhante"
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo vinicchayassa yadidaü làbho. "
17. "Pariyesanaü pañicca làbho'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà pariyesanaü pañicca làbho: pariyesanà ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, sabbaso pariyesanàya asati pariyesanànirodhà api nu kho làbho pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo làbhassa yadidaü pariyesanà. "
[BJT Page 090] [\x 90/]
18. Taõhaü pañicca pariyesanà'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà taõhaü pañicca pariyesanà: taõhà ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, seyyathãdaü kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà, sabbaso taõhà nirodhà api nu kho pariyesanà pa中àyethà?Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo pariyesanàya yadidaü taõhà.
Iti kho ànanda ime dve dhammà dvayena vedanàya ekasamosaraõà bhavanti. "
19. [PTS Page 062] [\q 62/] "phassapaccayà vedanà'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminà petaü pariyàyena veditabbaü yathà phassapaccayà vedanà: phasso ca hi ànanda nàbhavissa sabbena sabbaü sabbathà sabbaü kassaci kimhici, seyyathãdaü - cakkhusamphasso sotasamphasso ghànasamphasso jivhàsamphasso kàyasamphasso manosamphasso, sabbaso phasse asati phassanirodhà api nu kho vedanà pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo vedanàya yadidaü phasso. "
20. "Nàmaråpapaccayà phasso'ti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü yathà nàmaråpapaccayà phasso: yehi ànanda àkàrehi yehi liïgehi yehi nimittehi yehi uddesehi nàmakàyassa pa中atti hoti, tesu àkàresu tesu liïgesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho råpakàye adhivacanasamphasso pa中àyethàti
"No hetaü bhante. "
"Yehi ànanda àkàrehi yehi liïgehi yehi nimittehi yehi uddesehi råpakàyassa pa中atti hoti, tesu àkàresu tesu liïgesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho nàmakàye pañighasamphasso pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
[BJT Page 092] [\x 92/]
"Yehi ànanda àkàrehi yehi liïgehi yehi nimittehi yehi uddesehi nàmakàyassa ca råpakàyassa ca pa中atti hoti, tesu àkàresu tesu liïgesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho adhivacanasamphasso và pañighasamphasso và pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Yehi ànanda àkàrehi yehi liïgehi yehi nimittehi yehi uddesehi nàmaråpassa pa中atti hoti, tesu àkàresu tesu liïgesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho phasso pa中àyethà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo phassassa yadidaü nàmaråpaü.
21. "Vi中àõapaccayà nàmaråpanti iti kho panetaü [PTS Page 063] [\q 63/] vuttaü. Tadànanda iminà petaü pariyàyena veditabbaü. Yathà vi中àõapaccayà nàmaråpaü. Vi中àõaü ca hi ànanda màtukucchismiü na okkamissatha, api nu kho nàmaråpaü màtukucchismiü samuccissathàti"?
"No hetaü bhante. "
"Vi中àõaü ca hi ànanda màtukucchiü okkamitvà vokkamissatha, api nu kho nàmaråpaü itthattàya abhinibbattissathàti"?
"No hetaü bhante".
"Vi中àõaü ca hi ànanda daharasseva sato vocchijjissatha kumàrakassa và kumàrikàya và, api nu kho nàmaråpaü vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjissathàti'?
"No hetaü bhante. "
'Tasmàtihànanda eseva hetu etaü nidànaü. Esa samudayo esa paccayo nàmaråpassa yadidaü vi中àõaü. "
22. "Nàmaråpapaccayà vi中àõanti iti kho panetaü vuttaü. Tadànanda iminàpetaü pariyàyena veditabbaü. Yathà nàmaråpapaccayà vi中àõaü: vi中àõaü ca hi ànanda nàmaråpe patiññhaü na labhissatha, api nu kho àyatiü jàtijaràmaraõaü dukkhasamudayasambhavo pa中àyethàti"?
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda, eseva hetu etaü nidànaü esa samudayo esa paccayo vi中àõassa yadidaü nàmaråpaü. "
[BJT Page 094] [\x 94/]
"Ettàvatà kho ànanda jàyetha và jãyetha và mãyetha và cavetha và upapajjetha và, ettàvatà adhivacanapatho, ettàvatà niruttipatho, ettàvatà vi中attipatho, ettàvatà pa中àvacaraü ettàvatà vaññaü vattati, (ettàvatà) [PTS Page 064] [\q 64/] itthattaü pa中apanàya, yadidaü nàmaråpaü saha vi中àõena a中ama中apaccayatàya pavattati. "
23. "Kittàvatà ca ànanda attànaü pa中apento pa中apeti: råpiü và hi ànanda parittaü attànaü pa中apento pa中apeti 'råpã me paritto attàti'ti, råpiü và hi ànanda anantaü attànaü pa中apento pa中apeti 'råpã me ananto attà'ti, 'aråpiü và hi ànanda parittaü attànaü pa中apento pa中apeti 'aråpã me paritto attà'ti, aråpiü và hi ànanda anantaü attànaü pa中apento pa中apeti 'aråpã me ananto attà'ti.
24. "Tatrànanda yo so råpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti1, etarahi và so råpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti. Tattha bhàviü và so råpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti. Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmã ti iti và panassa hoti. Evaü santaü kho ànanda råpiü parittattànudiññhi anusetãti iccàlaü vacanàya.
25. "Tatrànanda yo so råpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti, etarahi và so råpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti, tattha bhàviü và so råpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti. Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmãti iti và panassa hoti. Evaü santaü kho ànanda råpiü anattattànudiññhi anusetãti iccàlaü vacanàya.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Pa中àpetto pa中àpeti, katthaci.
[BJT Page 096] [\x 96/]
26. "Tatrànanda yo so aråpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti, etarahi và so aråpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti, tattha bhàviü và so aråpiü parittaü attànaü pa中apento pa中apeti. Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmãti iti và panassa hoti. Evaü santaü kho ànanda aråpiü parittattànudiññhi anusetãti iccàlaü vacanàya.
27. "Tatrànanda yo so aråpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti, etarahi và so aråpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti. Tattha bhàviü và so aråpiü anantaü attànaü pa中apento pa中apeti. Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmãti iti và [PTS Page 065] [\q 65/] panassa hoti. Evaü santaü kho ànanda aråpiü anattattànudiññhi anusetãti iccàlaü vacanàya. Ettàvatà kho ànanda attànaü pa中apento pa中apeti.
28. "Kittàvatà cànanda attànaü na pa中apento na pa中apeti:
Råpiü và hi ànanda parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti 'råpã me paritto attà'ti. Råpiü và hi ànanda anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. 'Råpã me ananto attà'ti. Aråpiü và hi ànanda parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti 'aråpã me paritto attà'ti. Aråpiü và hi ànanda anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti 'aråpã me ananto attà'ti.
29. "Tatrànanda yo so råpiü parittaü attànaü na pa中apento, na pa中apeti, etarahi và so råpiü parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. Tattha bhàviü và so råpiü parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmã ti iti và panassa na hoti, evaü santaü kho ànanda råpiü parittattànudiññhi nànusetãti iccàlaü vacanàya.
[BJT Page 098] [\x 98/]
30. "Tatrànanda, yo so råpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti, etarahi và so råpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. Tattha bhàviü và so råpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. 'Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmã'ti iti và panassa na hoti. Evaü santaü kho ànanda råpiü anattattànudiññhi nànusetãti iccàlaü vacanàya.
31. "Tatrànanda, yo so aråpiü parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti, etarahi và so aråpiü parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. Tattha bhàviü và so aråpiü parittaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. 'Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmã'ti iti và panassa na hoti. Evaü santaü kho ànanda aråpiü parittattànudiññhi nànusetãti iccàlaü vacanàya.
32. "Tatrànanda, yo so aråpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti, etarahi mà so aråpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. Tattha bhàviü và so aråpiü anantaü attànaü na pa中apento na pa中apeti. 'Atathaü và pana santaü tathattàya upakappessàmã'ti iti và panassa [PTS Page 066] [\q 66/] na hoti. Evaü santaü kho ànanda, aråpiü anattattànudiññhi nànusetãti iccàlaü vacanàya. Ettàvatà kho ànanda attànaü na pa中apento na pa中apeti.
33. "Kittàvatà ca ànanda attànaü samanupassamàno samanupassati.
Vedanaü vàhi ànanda, attànaü samanupassamàno samanupassati: 'vedanà me attà'ti. 'Na heva kho me vedanà attà, appañisaüvedano me attà'ti iti và hi ànanda, attànaü samanupassamàno samanupassati. 'Na heva kho me vedanà attà, no'pi appañisaüvedano me attà, attà me vedayati vedanàdhammo hi me attà'ti iti và hi ànanda, attànaü samanupassamàno samanupassati.
[BJT Page 100] [\x 100/]
34. Tatrànanda, yo so evamàha: 'vedanà, me attà'ti, so evamassa vacanãyo: 'tisso kho imà àvuso vedanà: sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà. Imàsaü kho tvaü tissannaü vedanànaü katamaü attato samanupassasã ti'. Yasmiü ànanda, samaye sukhaü vedanaü vedeti, neva tasmiü samaye dukkhaü vedanaü vedeti, na adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, sukhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Yasmiü ànanda, samaye dukkhaü vedanaü vedeti, neva tasmiü samaye sukhaü vedanaü vedeti, na adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, dukkhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Yasmiü ànanda, samaye adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, neva tasmiü samaye sukhaü vedanaü vedeti, na dukkhaü vedanaü vedeti, adukkhamasukhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti.
35. "Sukhà pi kho ànanda, vedanà aniccà saïkhatà pañiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà viràgadhammà nirodhadhammà. Dukkhàpi kho ànanda vedanà aniccà saïkhatà pañiccasamuppannà khayadhammà [PTS Page 067] [\q 67/] vayadhammà viràgadhammà nirodhadhammà. Adukkhamasukhà pi kho ànanda vedanà aniccà saïkhatà pañiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà viràgadhammà. Tassa sukhaü vedanaü vedayamànassa1 'eso me attà'ti hoti. Tassà yeva sukhàya vedanàya nirodhà 'vyaggo me attà'ti hoti. Dukkhaü vedanaü vedayamànassa 'eso me attà'ti hoti. Tassà yeva dukkhàya vedanàya nirodhà 'vyaggo me attà'ti hoti. Adukkhamasukhaü vedanaü vedayamànassa 'eso me attà'ti hoti. Tassà yeva adukkhamasukhàya vedanàya nirodhà 'vyaggo me attà'ti hoti. Iti so diññheva dhamme aniccaü sukhaü dukkhaü vokiõõaü2 uppàdavayadhammaü attànaü samanupassamàno samanupassati. Yo so evamàha 'vedanà me attà'ti. Tasmàtihànanda, etenapetaü nakkhamati 'vedanà me attà'ti samanupassituü.
36. "Tatrànanda, yo so evamàha 'naheva kho me vedanà attà, appañisaüvedano me attà'ti, so evamassa vacanãyo 'yattha panàvuso sabbaso vedayitaü natthi, api nu kho tattha ayamahamasmã'ti 3 siyà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda, etenapetaü nakkhamati 'naheva kho me vedanà attà, appañisaüvedano me attà'ti samanupassituü.
1. Vediyamànassa - katthaci. 2. Aniccasukhadukkhavokiõõaü - katthaci 3. Ahamasmãti, sãmu.
[BJT Page 102] [\x 102/]
37. Tatrànanda, yo so evamàha 'naheva kho me vedanà attà, no'pi appañisaüvedano me attà, attà me vedeti, vedanàdhammo hi me attà'ti, so evamassa vacanãyo: 'vedanà ca hi àvuso sabbena sabbaü sabbathà sabbaü aparisesà nirujjheyyuü, sabbaso vedanàya asati vedanànirodhà api nu kho tattha ayamahamasmiti siyà?"Ti.
"No hetaü bhante. "
"Tasmàtihànanda, etenapetaü nakkhamati ' naheva [PTS Page 068] [\q 68/] kho me vedanà attà, no pi appañisaüvedano me attà, attà me vedayati, vedanàdhammo hi me attà'ti samanupassituü. "
38. "Yato kho panànanda, bhikkhu neva vedanaü attànaü samanupassati, no pi appañisaüvedanaü attànaü samanupassati, no pi 'attà me vedayati vedanàdhammo hi me attà'ti samanupassati, so evaü asamanupassanto na ca ki勺i loke upàdiyati, anupàdiyaü na paritassati, aparitassaü paccattaü yeva parinibbàyissati. Khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà'ti pajànàti.
39. "Evaü vimuttacittaü kho ànanda, bhikkhuü yo evaü vadeyya" hoti tathàgato parammaraõà iti'ssa diññhi"ti tadakallaü. "Na hoti tathàgato parammaraõà iti'ssa diññhiti tadakallaü. "Hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà iti'ssa diññhi"ti tadakallaü. "Neva hoti, na na hoti tathàgato parammaraõà iti'ssa diññhi"ti tadakallaü. Taü kissa hetu: yàvatà ànanda adhivacanaü, yàvataü adhivacanapatho, yàvatà nirutti, yàvatà niruttipatho, yàvatà pa中atti, yàvatà pa中attipatho, yàvatà pa中à, yàvatà pa中àvacaraü yàvatà vaññaü vaññati, 1 tadabhi中à vimutto bhikkhu "tadabhi中à vimutto bhikkhu 2 na jànàti na passati iti'ssa diññhi"ti tadakallaü.
40. "Satta kho imà ànanda, vi中àõaññhitiyo, dve àyatanàni, katamà satta:
Santànanda sattà nànàttakàyà [PTS Page 069] [\q 69/] nànattasa中ino seyyathàpi manussà ekacce ca devà ekacce ca vinipàtikà. Ayaü pañhamà vi中àõaññhiti.
1. Yàcanà vaññaü yàcanà vaññati - machasaü. 2. Vimuttaü bhikkhuü - machasaü.
[BJT Page 104] [\x 104/]
"Santànanda, sattà nànattakàyà ekattasa中ino seyyathàpi devà brahmakàyikà pañhamàbhinibbattà. Ayaü dutiyà vi中àõaññhiti.
Santànanda, sattà ekattakàyà nànattasa中ino seyyathàpi devà subhakiõhà. Ayaü catutthà1 vi中àõaññhiti.
"Santànanda, sattà sabbaso råpasa中ànaü samatikkamà pañighasa中ànaü atthaïgamà nànattasa中ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna勺àyatanåpagà. Ayaü pa勺amà2 vi中àõaññhiti.
"Sattànanda, sattà sabbaso àkàsàna勺àyatanaü samatikkamma 'anantaü vi中àõa'nti vi中àõa勺àyatanåpagà. Ayaü chaññhà3 vi中àõaññhiti.
"Sattànanda, sattà sabbaso vi中àõa勺àyatanaü samatikkamma 'natthi ki勺ã'ti àki勺a中àyatanåpagà. Ayaü sattamà4 vi中àõaññhiti.
Asa中asattàyatanaü, nevasa中ànàsa中àyatanameva dutiyaü.
41. Tatrànanda, yàyaü pañhamà vi中àõaññhiti nànattakàyà nànattasa中ino seyyathàpi manussà ekacce ca devà ekacce ca vinipàtikà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
[PTS Page 070] [\q 70/] "no hetaü bhante. "
"Tatrànanda, yàyaü dutiyà vi中àõaññhiti nànattakàyà ekattasa中ino seyyathàpi devà brahmakàyikà pañhamàbhinibbattà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"Tatrànanda, yàyaü tatiyà vi中àõaññhiti ekattakàyà nànattasa中ino seyyathàpi devà àbhassarà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"Tatrànanda, yàyaü catutthà vi中àõaññhiti ekattakàyà ekattasa中ino seyyathàpi devà subhakiõõà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?" "Tatrànanda, yàyaü pa勺amà vi中àõaññhiti sabbaso råpasa中ànaü samatikkamà pañighasa中ànaü atthaïgamà nànattasa中ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna勺àyatanåpagà. Yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"Tatrànanda, yàyaü chaññhà vi中àõaññhiti sabbaso àkàsàna勺àyatanaü samatikkamma anantaü vi中àõa'nti vi中àõa勺àyatanåpagà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"Tatrànanda, yàyaü sattamà vi中àõaññhiti sabbaso vi中àõa勺àyatanaü samatikkamma 'natthi ki勺i'ti àki勺a中àyatanåpagà, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassà ca samudayaü pajànàti, tassà ca atthaïgamaü pajànàti, tassà ca assàdaü pajànàti, tassà ca àdãnavaü pajànàti, tassà ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"No hetaü bhante. "
------------------
1. Catutthi - sãmu, machasaü, syà, [PTS] 2. Pa勺amã - sãmu, machasaü, syà. [PTS] 3. Chaññhã, sãmu - machasaü, syà, [PTS] 4. Sattamã - sãmu, machasaü, syà, [PTS]
[BJT Page 106] [\x 106/]
"Tatrànanda, yadidaü asa中asattàyatanaü, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassa ca samudayaü pajànàti, tassa ca atthaïgamaü pajànàti, tassa ca assàdaü pajànàti, tassa ca àdãnavaü pajànàti, tassa ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"No hetaü bhante. "
"Tatrànanda, yadidaü nevasa中ànàsa中àyatanaü, yo nu kho ànanda, ta勺a pajànàti, tassa ca samudayaü pajànàti, tassa ca atthaïgamaü pajànàti, tassa ca assàdaü pajànàti, tassa ca àdãnavaü pajànàti. Tassa ca nissaraõaü pajànàti, kallaü nu tena tadabhinanditunti?"
"No hetaü bhante. "
"Yato kho ànanda, bhikkhu imàsa勺a sattannaü vi中àõaññhitinaü, imesa勺a dvinnaü àyatanànaü samudaya勺a atthaïgama勺a assàda勺a àdãnava勺a nissaraõa勺a yathàbhåtaü viditvà anupàdà vimutto hoti. Ayaü vuccatànanda, bhikkhu pa中àvimutto.
42. "Aññha kho ime ànanda vimokkhà. Katame aññha:
Råpã råpàni passati. Ayaü pañhamo vimokkho.
Ajjhattaü aråpasa中ãbahiddhà råpàni passati. Ayaü dutiyo vimokkho.
[PTS Page 071] [\q 71/] subhanteva adhimutto hoti. Ayaü tatiyo vimokkho.
Sabbaso råpasa中ànaü samatikkamà pañighasa中ànaü atthaïgamà nànattasa中ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna勺àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü catuttho vimokkho.
Sabbaso àkàsàna勺àyatanaü samatikkamma 'anantaü vi中àõa'nti vi中àõa勺àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü pa勺amo vimokkho.
Sabbaso vi中àõa勺àyatanaü samatikkamma 'natthi ki勺ã'ti àki勺a中àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü chaññho vimokkho,
Sabbaso àki勺a中àyatanaü samatikkamma nevasa中ànàsa中àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü sattamo vimokkho.
Sabbaso nevasa中ànàsa中àyatanaü samatikkamma sa中àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Ayaü aññhamo vimokkho.
Ime kho ànanda, aññha vimokkhà.
[BJT Page 108] [\x 108/]
"Yato kho ànanda, bhikkhu ime aññha vimokkhe anulomampi samàpajjati, pañilomampi samàpajjati, anulomapañilomampi samàpajjati, yatthicchakaü yadicchakaü yàvadicchakaü samàpajjati pi vuññhàti pi, àsavàna勺a khayà anàsavaü cetovimuttiü pa中àvimuttiü diññheva dhamme sayaü abhi中à sacchikatvà upasampajja viharati, ayaü vuccatànanda, bhikkhu ubhatobhàgavimutto. Imàya ca ànanda ubhatobhàgavimuttiyà a中à ubhatobhàgavimutti uttarãtarà và paõãtatarà và natthi"ti.
Idamavoca bhagavà attamano àyasmà ànando bhagavato bhàsitaü abhinandãti.
Mahànidànasuttaüniññhitaü dutiyaü.