[PTS Vol D - 2] [\z D /] [\f II /]
[BJT Vol D - 2] [\z D /] [\w II /]
[BJT Page 110] [\x 110/]
[PTS Page 072] [\q 72/]

Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa.

3. (16) Mahàparinibbànasuttaü

Evaü me sutaü: ekaü samaü bhagavà ràjagahe viharati gijjhakåñe pabbate. Tena kho pana samayena ràjà màgadho ajàtasattu vedehãputto vajjã abhiyàtukàmo hoti. So evamàha: 'ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike evaümahànubhàve ucchecchàmi, 1 vinàsessàmi vajjã, anayabyasanaü àpàdessàmi vajjã'ti.

2. Atha kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto vassakàraü bràhmaõaü magadhamahàmattaü àmantesi:

"Ehi tvaü bràhmaõa, yena bhagavà tenupasaïkama. Upasaïkamitvà mama vacanena bhagavato pàde sirasà vandàhi. Appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü puccha: 'ràjà bhante, màgadho ajàtasattu vedehiputto bhagavato pàde sirasà vandati. Appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü pucchatã'ti.

Evaü ca vadehi: 'ràjà bhante, màgadho ajàtasattu vedehiputto vajjã abhiyàtukàmo hoti. So evamàha: ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike evaümahànubhàve ucchecchàmi, vinàsessàmã vajjã, [PTS Page 073] [\q 73/] anayabyasanaü àpàdessàmã vajjã'ti. Yathà ca te bhagavà byàkaroti, taü sàdhunaü uggahetvà mama àroceyyàsi. Na hi tathàgatà vitathaü bhaõantã"ti.

3. 'Evaü ho'ti kho vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto ra¤¤o màgadhassa ajàtasattussa vedehiputtassa pañissutvà, bhaddàni bhaddàni yànàni yojàpetvà, 2 bhaddaü yànaü abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi yànehi ràjagahamhà niyyàsi. Yena gijjhakåño pabbato tena pàyàsi. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattiko'va yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavantaü etadavoca:

----------------

1. Ucchejjàmi - aññhakathà, syà, [PTS] 2. Yojetvà - ma cha saü,

[BJT Page 112] [\x 112/]

"Ràjà bho gotama, màgadho ajàtasattu vedehiputto bhoto gotamassa pàde sirasà vandati. Appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü pucchati. Ràjà bho gotama, màgadho ajàtasattu vedehiputto vajjã abhiyàtukàmo. So evamàha: ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike evaümahànubhàve ucchecchàmi, vinàsessàmi vajjã anayabyasanaü àpàdessàmi vajjã"ti.

(Vajjãnaü satta aparihàniyà dhammà:)

4. Tena kho pana samayena àyasmà ànando bhagavato piññhito ñhito hoti. Bhagavantaü vãjayamàno1. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi:

"Kinti te ànanda, sutaü: vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulàti?

"Sutammetaü bhante, vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà"ti.

"Yàvakãva¤ca ànanda, vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà bhavissanti vuddhiyeva 2 ànanda, vajjãnaü pàñikaïkhà no parihàni."(1)

"Kinti te ànanda, [PTS Page 074] [\q 74/] sutaü: vajjã samaggà sannipàtanti, samaggà vuññhahanti, samaggà vajjãkarakaõãyàni karontãti?"

"Sutammetaü bhante,vajjã samaggà sannipatanti,samaggà vuññhahanti,samaggà vajjãkaraõãyàni karontã"ti.

"Yàvakãva¤ca ànanda, vajjã samaggà sannipatissanti, samaggà vuññhahissanti, samaggà vajjikaraõãyàni karissanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. " (2)

"Kinti te ànanda sutaü: vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apenti, pa¤¤attaü na samucchindanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya vattantãti?"

"Sutammetaü bhante, vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apenti, pa¤¤attaü na samucchindanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya vattanti"ti.

----------------

1. Vijãyamàno, syà. 2. Vuóóhiyepha - syà. Vijayamàno - ma cha saü.

[BJT Page 114] [\x 114/]

"Yàvakãva¤ca ànanda vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apessanti, pa¤¤attaü na samucchindissanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya vattissanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. (3)

Kinti te ànanda sutaü: vajjã ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te sakkaronti garukaronti1 mànenti påjenti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤antãti?"

"Sutammetaü bhante, vajjã ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te sakkaronti garukaronti mànenti påjenti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤antã"ti.

"Yàvakãva¤ca ànanda vajji ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te sakkarissanti garukarissanti mànessanti påjessanti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤issanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. " (4)

"Kinti te ànanda sutaü: vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo tà na okkassa pasayha vàsentã?"Ti.

"Sutammetaü bhante, vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo, tà na okkassa pasayha vàsenti" ti.

"Yàvakãva¤ca ànanda vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo, tà na okkassa pasayha vàsessanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. " (5)

"Kinti te ànanda sutaü: vajjã yàni tàni vajjãnaü vajjicetiyàni abbhantaràni ceva bàhiràni ca, tàni sakkaronti garukaronti mànenti påjenti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no parihàpentãti?. "

[PTS Page 075] [\q 75/] "sutammetaü bhante, vajjã yàni tàni vajjãnaü vajjicetiyàni abbhantaràni ceva bàhiràni ca, tàni sakkaronti garukaronti mànenti påjenti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no parihàpenti"ti.

----------------

1. Garuü karonti, - ma cha saü.

[BJT Page 116] [\x 116/]

"Yàvakãva¤ca ànanda vajjã yàni tàni vajjãnaü vajjicetiyàni abbhantaràni ceva bàhirànica, tàni sakkarissanti garukarussanti mànessanti påjessanti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no parihàpessanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. " (6)

"Kinti te ànanda sutaü: vajjãnaü arahantesu dhammikà rakkhàvaraõagutti susaüvihità: kinni anàgatà ca arahanto vijitaü àgaccheyyuü, àgatà ca arahanto vijite phàsuü1 vihareyyunti?"

"Sutammetaü bhante vajjãnaü arahantesu dhammikà rakkhàvaraõagutti susaüvihità: kinti anàgatà ca arahanto vijitaü àgaccheyyuü, àgatà ca arahanto vijite phàsuü vihareyyunti. "

"Yàvakãva¤ca ànanda vajjãnaü arahantesu dhammikà rakkhàvaraõatutti susaüvihità bhavissanti: kinti anàgatà ca arahanto vijitaü àgaccheyyuü, àgatà ca arahanto vijite phàsuü vihareyyunti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihànã'ti. " (7)

5. Atha kho bhagavà vassakàraü bràhmaõaü magadhamahàmattaü àmantesi: "ekamidàhaü bràhmaõa samayaü vesàliyaü viharàmi sàrandade cetiye. Tatràhaü vajjãnaü ime satta aparihàniye dhamme desesiü. Yàvakãva¤ca bràhmaõa ime satta aparihàniyà dhammà vajjãsu ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu vajjã sandississanti, vuddhiyeva bràhmaõa vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihànã"ti.

(Iti vajjãnaü satta aparihàniyà dhammà. )

6. Evaü vutte vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavantaü etadavoca: ekamekenàpi bho gotama aparihàniyena dhammena samannàgatànaü vajjãnaü vuddhiyeva pàñikaïkhà no [PTS Page 076] [\q 76/] parihàni, ko pana vàdo sattahi aparihàniyehi dhammehi, akaraõãyà'ca, bho gotama vajjã ra¤¤à màgadhena ajàtasattunà vedehiputtena yadidaü yuddhassa, a¤¤atra upalàpanàya a¤¤atra mithubhedà2.

"Bhanda ca'dàni mayaü bho gotama gacchàma, bahukiccà mayaü bahukaraõãyà"ti.

"Yassa'dàni tvaü bràhmaõa kàlaü ma¤¤asã"ti.

----------------

1. Phàsu vihareyyuü, - ma cha saü. 2. Mithubhedàya, - ma cha saü.

[BJT Page 118] [\x 118/]

Atha kho vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi.

7. Atha kho bhagavà acirapakkante vassakàre bràhmaõe magadhamahàmatte àyasmantaü ànandaü àmantesi: "gaccha tvaü ànanda, yàvatikà bhikkhå ràjagahaü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü sannipàtehã"ti.

'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà yàvatikà bhikkhå ràjagahaü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü sannipàtetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "sannipàtito1 bhante bhikkhusaïgho. Yassa'dàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã"ti.

(1. Bhikkhånaü satta aparihàniyà dhammà:)

8. Atha kho bhagavà uññhàyàsanà yena upaññhànasàlà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhå àmantesi "satta vo bhikkhave aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã"ti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

"Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhu abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå samaggà sannipatissanti samaggà vuññhahissanti samaggà saïghakaraõãyàni [PTS Page 077] [\q 77/] karissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhu apa¤¤attaü na pa¤¤apessanti 2, pa¤¤attaü na samucchindissanti, yathàpa¤¤attesu sikkhàpadesu samàdàya vattissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ye te bhikkhå therà ratta¤¤å cirapabbajità saïghapitaro saïghaparinàyakà3, te sakkarissanti garukarissanti 4 mànessanti påjessanti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤issanti, vuddhiyeva bhikkhu bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (4)

----------------

1. Sannipàtito, sãmu. 2. Pa¤¤àpessanti, [PTS] 3. Saïghapariõàyakà, machasaü. 4. Garuükarissanti, machasaü.

[BJT Page 120] [\x 120/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå uppannàya taõhàya ponobhavikàya na vasaü gacchanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (5)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå àra¤¤akesu senàsanesu sàpekkhà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (6)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå paccatta¤¤eva satiü upaññhapessanti1, 'kinti anàgatà ca pesalà sabrahmacàrã àgaccheyyuü, àgatà ca pesalà sabrahmacàrã phàsuü vihareyyunti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (7)

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.

(2. Aparepi bhikkhånaü sattaaparihàniyà dhammà:)

19. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmãti. Evaü bhanteti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na kammàràmà [PTS Page 078] [\q 78/] bhavissanti na kammaratà na kammàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na bhassàràmà bhavissanti na bhassaratà na bhassàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na niddàràmà bhavissanti na niddàratà10 na niddàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na saïgaõikàràmà bhavissanti na saïgaõikàratà na saïgaõikàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (4)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na pàpicchà bhavissanti na pàpikànaü icchànaü vasaü gatà, vuddhiyeva bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (5)

----------------

1. Upaññhàpessanti, [PTS]

10 [BJT] niraddàtà [PTS] niddà - ratà

[BJT Page 122] [\x 122/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na pàpamittà bhavissanti na pàpasahàyà na pàsampavaïkà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (6)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na oramattakena visesàdhigamena antarà vosànaü àpajjissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (7)

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhu sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.

3. Aparepi satta aparihàniyà dhammà

10. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasi karotha, bhàsissàmã ti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå saddhà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå hirimà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ottappã bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå bahussutà [PTS Page 079] [\q 79/] bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå àraddhaviriyà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå upaññhitasatã bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå pa¤¤avanto bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

4. Apare pi satta aparihàniyà dhammà

11. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmãti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå satisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå dhammavicayasambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå viriyasambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå pãtisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå passaddhisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhåsamàdhisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå upekkhàsambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

[BJT Page 124] [\x 124/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

(5. Apare pi satta aparihàniyà dhammà:)

12. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã ti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå aniccasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå anattasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå asubhasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå àdãnavasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå pahànasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå viràgasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå nirodhasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

[PTS Page 080] [\q 80/] yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.

(6. Apare cha aparihàniyà dhammà:)

13. Apare bhikkhave cha aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã'ti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå metataü kàyakammaü paccupaññhàpessanti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå mettaü vacãkammaü paccupaññhàpessanti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå mettaü manokammaü paccupaññhàpessanti sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ye te làbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyàpannamattampi, tathàråpehi làbhehi appañivibhattabhogã1 bhavissanti sãlavantehi sabrahmacàrãhi sàdhàraõabhogã, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (4)

----------------

1. Na appañivibhattabhogi, syà.

[BJT Page 126] [\x 126/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå yàni tàni sãlàni akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni vi¤¤åppasatthàni1 aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni, tathàråpesu sãlesu sãlasàma¤¤agatà viharissanti sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni, (5)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhånaü yàyaü diññhi ariyà niyyànikà niyyàti takkarassa sammàdukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhisàma¤¤agatà viharissanti sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca bhikkhave vuddhiyeva bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (6)

[PTS Page 081] [\q 81/] yàvakãva¤ca bhikkhave ime cha aparihàniyà dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca chasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihànãti.

(Bhikkhånaü dhammãkathà:)

14. Tatra sudaü bhagavà ràjagahe viharanto gijjhakåñe pabbate etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati, seyyathãdaü2: kàmàsavà bhavàsavà3 avijjàsavà"ti.

15. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena ambalaññhikà tenupasaïkamissàmàti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena ambalaññhikà tadavasari tatra sudaü bhagavà ambalaññhikàyaü viharati ràjàgàrake. Tatrapi sudaü4 bhagavà ambalaññhikàyaü viharanto ràjàgàrake etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati, seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà"ti.

----------------

1. Vi¤¤apasatthàni, ma cha saü. 2. Seyyathãdaü, ma cha saü. 3.Bhavàsavà diññhàsavà, sãmu. 4. Tatràpi sudaü, machasaü.

[BJT Page 128] [\x 128/]

16. Atha kho bhagavà ambalaññhikàyaü yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi 'àyamànanda, yena nàlandà tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà bhikkhusaïghena saddhiü yena nàlandà tadavasari. Tatra sudaü bhagavà nàlandàyaü viharati pàvàrikambavane.

(Sàriputta sãhanàdo. )

17. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenusapasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà [PTS Page 082] [\q 82/] ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto bhagavantaü etadavoca: 'evaü pasanno ahaü bhante bhagavatã: na càhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo bhagavatà bhiyyo'bhi¤¤ataro1 yadidaü sambodhiyanti. " Uëàrà kho te ayaü sàriputta àsabhã vàcà2 bhàsità, ekaüso gahito, sãhanàdo nadito: "evaü pasanno ahambhante bhagavati: na càhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo'bhi¤¤ataro yadidaü sambodhiyanti. "

Ninte 3 sàriputta ye te ahesuü. Atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto cetasà ceto paricca vidità: evaüsãlà te bhagavanto ahesuü itipi, evaüdhammà - evaüpa¤¤à - evaü vihàrã - evaü vimuttà te bhagavanto ahesuü iti pã ti?

"No hetaü bhante. "

Kimpana te sàriputta ye te bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto cetasà ceto paricca vidità: evaüsãlà te bhagavanto bhavissanti itipi, evaüdhammà - evaüpa¤¤à - evaüvihàrã - evaüvimuttà te bhagavanto bhavissanti iti pã ti?

"No hetaü bhante".

----------------

1. Bhiyyobhi¤¤àtaro, syà. 2. âsabhivàcà, syà. 3. Kinnå, syà, [PTS]

[BJT Page 130] [\x 130/]

Kimpana te1 sàriputta ahaü etarahi arahaü sammàsambuddho cetasà ceto paricca vidito: evaüsãlo bhagavà iti pi, evaüdhammo - evaüpa¤¤o - evaüvihàrã - evaüvimutto bhagavà iti pã ti?

"No hetaü bhante".

Ettha hi 2 te sàriputta atãtànàgatapaccuppannesu arahantesu sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü3 natthi. Atha ki¤carahi te ayaü sàriputta uëàrà [PTS Page 083] [\q 83/] àsahã vàcà bhàsità, ekaüso gahito, sãhanàdo nadito: 'evaü pasanno ahaü bhante bhagavati na càhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà4 bhiyye'bhi¤¤ataro yadidaü sambodhiyanti?"

18. Na kho panetaü bhante atãtànàgatapaccuppannesu arahantesu sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü atthi. Api ca kho me bhante dhammanvayo vidito:

Seyyathàpi bhante ra¤¤o paccantimaü nagaraü daëhuddàpaü5 daëhapàkàratoraõaü ekadvàraü, tatrassa dovàriko paõóito byatto medhàvã a¤¤àtànaü6 nivàretà ¤àtànaü pavesetà, so tassa sàmantà7 anupariyàyapathaü8 anukkamamàno na passeyya pàkàrasandhiü và pàkàravivaraü và antamaso biëàranissakkanamattampi, 9 tassa evamassa: ye keci oëàrikà pàõà imaü nagaraü pavisanti và nikkhamanti và sabbe te iminà'va dvàrena pavisanti và nikkhamanti và'ti, evameva kho me bhante dhammanvayo vidito: ye te bhante ahesuü atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu satipaññhànesu suppatiññhitacittà, sattasambojjhaïge10 yathàbhåtaü bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhiüsu, ye pi te bhante bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddho, sabbe te bhagavanto pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catåsu satipaññhànesu suppatiññhitacittà, sattasambojjhaïge yathàbhåtaü bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhissanti, bhagavà'pi bhante etarahi arahaü sammàsambuddho pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu satipaññhànesu suppatiññhitacitto, sattasambojjhaïge yathàbhåtaü

Bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddho'ti,

----------------

1. Kiü pana, syà, [PTS] 2. Ettha ca hi machasaü. 3.Cetopari¤¤àya¤àõaü, syà. 4. Bhagavato, syà. 5.Daëhuddhàpaü machasaü daëhadvàraü, syà. 6. A¤àtànaü, syà. 7. Samantà, syà. 8. Anucariyàyapathaü, syà. 9.Biëàranikkhamatanamattaü, sãmu. 10. Bojjhaïge, machasaü.

[BJT Page 132] [\x 132/]

19.Tatra pi sudaü bhagavà nàlandàyaü viharanto [PTS Page 084] [\q 84/] pàvàrikambavane etadeva bahulaü bhikkhunaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à, sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso: samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà"ti,

20. Atha kho bhagavà nàlandàyaü yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena pàñaligàmo tenupasaïkamissàmàti. 'Evaü bhanteti' kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena pàñaligàmo tadavasari. Assosuü kho pàñaligàmiyà upàsakà 'bhagavà kira pàñaligàmaü anuppatto ti, atha kho pàñaligàmiyà upàsakà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu, upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavantaü etadavocuü: adhivàsetu no bhante bhagavà àvasathàgàranti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena,

21. Atha kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavato adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhãõaü katvà yena àvasathàgàraü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà sabbasanthariü àvasathàgàraü santharitvà àsanàni pa¤¤àpetvà udakamaõikaü patiññhapetvà telappadãpaü àropetvà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavantaü etadavocuü: sabbasattharisanthataü bhante àvasathàgàraü, àsanàni pa¤¤attàni, udakamaõiko patiññhàpito, telappadãpo àropito, yassa'dàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã ti.

22. [PTS Page 085] [\q 85/] atha kho bhagavà sàyaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena àvasathàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü pavisitvà majjhimaü thambhaü nissàya puratthàbhimukho nisãdi. Bhikkhusaïgho pi kho pàde pakkhàletvà - àvasathàgàraü pavisitvà pacchimaü bhittiü nissàya puratthàbhimukho nisãdi bhagavantaü yeva purakkhatvà. 2 Pàñaligàmiyà pi kho upàsakà pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü pivisitvà puratthimaü bhittiü nissàya pacchimàbhimukhà nisãdiüsu bhagavantaü yeva purakkhatvà2.

----------------

1. Sabbasantharitaü santhataü, syà. Sabbasanthariü santhataü, sãmu. 2. Purekkhitvà, sãmu.

[BJT Page 134] [\x 134/]

(Pàñaligàmiyànaü upàsakànaü ovàdo:)

23. Atha kho bhagavà pàñaligàmiye upàsake àmantesi. Pa¤cime gahapatayo àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà. Katame pa¤ca:

Idha gahapatayo dussãlo sãlavipanno pamàdàdhikaraõaü mahatiü bhogajàniü nigacchati. Ayaü pañhamo àdãnavo dussãlassa sãlaü vipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlassa sãlavipannassa pàpako kittisaddo abbhuggacchati. Ayaü dutiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno ya¤¤adeva parisaü upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, avisàrado upasaïkamati maïkubhåto. Ayaü tatiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno sammåëho kàlaü karoti. Ayaü catuttho àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. Ayaü pa¤camo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Ime kho gahapatayo pa¤ca àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà.

24. [PTS Page 086] [\q 86/] pa¤cime gahapatayo ànisaüsà sãlavato sãlasampadàya. Katame pa¤ca?

Idha gahapatayo sãlavà sãlasampanno appamàdàdhikaraõaü mahantaü bhogakkhandhaü adhigacchati. Ayaü pañhamo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlavato sãlasampannassa kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati. Ayaü dutiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlavà sãlasampannà ya¤¤adeva parisaü upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, visàrado upasaïkamati amaïkubhåto. Ayaü tatiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlasampanno asammuëho kàlaü karoti. Ayaü catuttho ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

[BJT Page 136] [\x 136/]

Puna ca paraü gahapatayo sãlavà sãlasampanno kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Ayaü pa¤camo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

"Ime kho gahapatayo pa¤ca ànisaüso sãlavato sãlasampadàyà"ti.

25. Atha kho bhagavà pàñaligàmiye upàsake bahudeva rattiü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uyyojesi "abhikkantà kho gahapatayo ratti yassa'dàni tumhe kàlaü ma¤¤athà"ti. 'Evaü bhante'ti kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavato pañissutvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkamiüsu. Atha kho bhagavà acirapakkantesu pàñaligàmiyesu upàsakesu su¤¤àgàraü pàvisi.

(Pàñalãnagaramàpanaü)

26. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà1 magadhamahàmattà pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàya. Tena kho pana samayena sambahulà [PTS Page 087] [\q 87/] devatàyo sahassasahasseva pàñaligàme vatthåni parigaõhanti. Yasmiü padese mahesakkhà devatà vatthåni parigaõhanti, mahesakkhànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni parigaõhanti, majjhimànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese nãcà devatà vatthåni parigaõhanti, nãcànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü.

27. Addasà kho bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena tà devatàye sahassasahasseva 2 pàñaligàme vatthåni parigaõhantiyo. Atha kho bhagavà rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya àyasmantaü ànandaü àmantesi: konu kho3 ànanda pàñaligàme nagaraü màpentã? Ti 4. "Sunãdhavassakàrà bhante magadhamahàmattà pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàyà"ti.

----------------

1. Sunãdha vassakàrà, machasaü. 2. Sahasasasseva, sãmu. [PTS] Sahasseva, machasaü. 3. Konukho, sãmu. 4. Màpetã, sãmu.

[BJT Page 138] [\x 138/]

28. Seyyathàpi ànanda devehi tàvatiüsehi saddhiü mantetvà evameva kho ànanda sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàya. Idhàhaü ànanda addasaü dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena sambahulà devatàyo sahassasahasseva pàñaligàme vatthåni parigaõhantiyo. Yasmiü ànanda padese mahesakkhà devatà vatthåni parigaõhanti, mahesakkhànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni parigaõhanti, majjhimànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padesà nãcà devatà vatthåni parigaõhanti, nãcànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yàvatà ànanda ariyaü àyatanaü yàvatà vaõippatho1 idaü agganagaraü bhavissati pàñaliputtaü puñabhedanaü. [PTS Page 088] [\q 88/] pàñaliputtassa kho ànanda tayo antaràyà bhavissanti: aggito và udakato và mithubhedà vàti.

29. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodiüsu. Sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü etadavocuü: "adhivàsetu no bhavaü gotamo ajjatanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà"ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena.

30. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavato adhivàsanaü viditvà yena sako àvasatho tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà sake àvasathe paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesuü. 'Kàlo bho gotama niññhitaü bhattanti'.

31. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena sunãdhavassakàrànaü magadhamahàmattànaü àvasatho tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappesuü sampavàresuü.

32. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü a¤¤ataraü nãcaü àsanaü gahetvà ekamantaü nisidiüsu. Ekamantaü nisinne kho sunãdhavassakàre magadhamahàmatte bhagavà imàhi gàthàhi anumodi:

----------------

1. Vaõipapàtho, syà.

[BJT Page 140] [\x 140/]

Atha kho bhagavà sunãdhavassakàre magadhamahàmatte imàhi gàthàhi anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi.

33. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü piññhãto piññhito anubandhà honti. 'Yenajja samaõo gotamo dvàrena nikkhamissati, taü gotamadvàraü nàma bhavissati. Yena titthena gaïgaü nadiü5 tarissati, taü gotamatitthaü nàma bhavissatã'ti.

Atha kho bhagavà yena dvàrena nikkhakami, taü gotamadvàraü nàma ahosi. Atha kho bhagavà yena gaïgà nadã tenupasaïkami. Tena kho pana samayena gaïgà nadã pårà hoti samàtittikà kàkapeyyà. Appekacce manussà nàvaü pariyesanti, appekacce uëumpaü pariyesanti, appekacce kullaü bandhanti orà pàraü6 gantukàmà atha kho bhagavà seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü7 và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, 8 evameva gaïgàya nadiyà orimatãre antarahito pàrimatãre paccuññhàsi saddhiü bhikkhusaïghena.

Addasà kho bhagavà te manusse appekacce nàvaü pariyesante appekacce uëumpaü pariyesante, appekacce kullaü bandhante orà pàraü gantukàme. Atha kho bhagavà etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànàü udànesi:

Pañhamabhàõavàraü

----------------

1. Paõóitajàtiko, [PTS] 2. Brahmacàrino, machasaü. 3.Asasu, [PTS] 4. Anukampenti, sãmu. 5. Gaïgànadiü, syà. 6.Pàràpàraü, sãmu. Apàràpàraü, ma cha saü, [PTS] 7. Sami¤jitaü, machasaü. 8. Sami¤jeyya, machasaü. 9. Kullaü jano cabandhati, syà. * "Gotamatitthaü nàma ahosã"ti pàëiyaü na dissati. Tathàpa "gotamatitthàvidure" iti mahàbodhivaüsàdisu dissate.

[BJT Page 142] [\x 142/]

(Ariyasacca pañivedhakathà)

34. [PTS Page 090] [\q 90/] atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: 'àyamànanda yena koñigàmo tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evaü bhante'ti. Kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena koñigàmo tadavasari. Tatrasudaü bhagavà koñigàme viharati. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi:

Catunnaü bhikkhave ariyasaccànaü ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Katamesaü catunnaü:

Dukkhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Dukkhasamudayassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Dukkhanirodhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Dukkhanirodhagàminiyà pañipadàya bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.

Tayidaü bhikkhave dukkhaü ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü dukkhasamudayo1 ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Dukkhanirodho2 ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Dukkhanirodhagàminã pañipadà ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Ucchinnà bhavataõhà, khãõà bhavanetti. Natthidàni punabbhavo'ti.

Idamavoca bhagavà. Idaü vatthà sugato athàparaü etadavoca satthà:

35. Tatra pi sudaü bhagavà koñigàme viharanto etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalàhoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati, seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà"ti

1. Dukkhasamudayaü sãmu. Machasaü, [PTS] 2. Dukkhanirodhaü, sãmu, machasaü, [PTS] 3. Saüsaritaü sãmu. 4. Tàyeva, [PTS] 5. Kàmàsavà bhavàsavà diññhàsavà avijjàsavà, [PTS]

[BJT Page 144] [\x 144/]

Dhammàdàsa dhammapariyàyo

36. Atha kho bhagavà koñigàme yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi "àyàmànanda yena nàdikà1 tenupasaïkamissàmà"ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena nàdikà tadavasari. Tatrapi sudaü bhagavà nàdike viharati gi¤jakàvasathe. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca:

Sàëho nàma bhante bhikkhu nàdike kàlakato. 2 Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Nandà nàma bhante bhikkhunã nàdike kàlakatà. Tassà kà gati, ko abhisamparàyo? [PTS Page 092] [\q 92/] sudatto nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Sujàtà nàma bhante upàsikà nàdike kàlakatà. Tassà kà gati, ko abhisamparàyo? Kakudho3 nàma bhante upàsako nàdike kàlakato, tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Kàliïgo4 nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo. Nikaño nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Kañissabho nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Tuññho nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Santuññho nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Bhaddo nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Subhaddo nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Ti.

37. Sàëho ànanda bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cotovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhevadhammesayaüabhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi. Nandà ànanda bhikkhunã pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtikà tattha parinibbàyinã anàvattidhammà tasmà lokà. Sudatto ànanda upàsako tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà ràgadosamohànaü tanuttà sakadàgàmi sakideva imaü lokaü àganatvà dukkhassantaü karissati. Sujàtà ànanda upàsikà tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà sotàpannà avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyaõà.

----------------

1. Nàtika, ma cha saü. 2. Kàlakato, machasaü. 3. Kukkuño machasaü. 4. Kàëimbe, machasaü kàraëimbo, syà.

[BJT Page 146] [\x 146/]

Kakudho nàma ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Kàliïgo ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Nikaño ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Kañissabho ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Tuññho ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Santuññho ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Bhaddo ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Subhaddo ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà [PTS Page 093] [\q 93/] lokà.

Paropa¤¤àsaü ànanda nàdike upàsakà kàlakatà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtikà tattha parinibbàyino anàvattidhammà tasmà lokà.

Sàdhikà navuti ànanda nàdike upàsakà kàlakatà tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà ràgadosamohànaü tanuttà sakadàgàmino sakideva imaü lokaü àgantvà dukkhassantaü karissanti.

Sàtirekàni ànanda pa¤ca satàni nàdike upàsakà kàlakatà tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà sotàpannà avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyaõà.

38. Anacchariyaü kho panetaü ànanda yaü manussabhåto kàlaü kareyya, tasmi¤ce kàlakate tathàgataü upasaïkamitvà etamatthaü pucchissatha, vihesà cesà ànanda tathàgatassa. Tasmàtihànanda dhammàdàsaü nàma dhammapariyàyaü desessàmi yena samannàgato ariyasàvako àkaïkhamàno attanà'va attànaü byàkareyya: 'khãõanirayomhi khãõatiracchànayoni khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto, sotàpannohamasmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo'ti.

Katamo ca so ànanda dhammàdàso dhammapariyàyo yena samannàgato ariyasàvako àkaïkhamàno attanà va attànaü byàkareyya: khãõanireyomhi khãõatiracchànayoni khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto, sotàpanno'hamasmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo'ti:

[BJT Page 148] [\x 148/]

Idhànanda ariyasàvako buddhe aveccappasàdena samannàgato hoti: "itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà"ti.

Dhamme aveccappasàdena samannàgato hoti: "svàkkhàto bhagavatà dhammo sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko1 paccattaü veditabbo vi¤¤åhã"ti.

Saïghe aveccappasàdena samannàgato hoti: "supañipanno bhagavato sàvakasaïgho, ujupañipanno bhagavato sàvakasaïgho, ¤àyapañipanno [PTS Page 094] [\q 94/] bhagavato sàvakasaïgho, sàmãcipañipanno bhagavato sàvakasaïgho. Yadidaü cattàri purisayugàni, aññha purisapuggalà. Esa bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo, pàhuneyyo, dakkhiõeyyo, a¤jalikaranãyo, anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà"ti.

Ariyakantehi sãlehi samannàgato hoti akhaõóehi acchiddehi asabalehi akammàsehi bhujissehi vi¤¤åppasatthehi aparàmaññhehi samàdhisaüvattanikehi.

Ayaü kho so ànanda dhammàdàso dhammapariyàyo yena samannàgato ariyasàvako àkaïkhamàno attanà'va attànaü byàkareyya 'khãõanirayo'mbhi khãõatiracchànayoni khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto. Sotàpannohamasmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo'ti.

39. Tatra pi sudaü bhagavà nàdike viharanto gi¤jakàvasathe etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati - seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà"ti.

----------------

1. Opaneyyako, machasaü.

[BJT Page 150] [\x 150/]

(Ambapàlivane satipaññhàna desanà)

40. Atha kho bhagavà nàdike yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: 'àyàmànanda, yena vesàli tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena vesàlã tadavasari. Tatra sudaü bhagavà vesàliyaü viharati ambapàlivane. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi:

"Sato bhikkhave bhikkhå vihareyya sampajàno. Ayaü vo amhàkaü anusàsanã.

Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sato hoti: idha bhikkhave, bhikkhu kàye kàyànupassã viharati àtàpãsampajàno [PTS Page 095] [\q 95/] satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, vedanàsu vedanànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, citte cittànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü dhammesu dhammànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü. Evaü kho bhikkhave, bhikkhu sato hoti.

Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sampajàno hoti: idha bhikkhave, bhikkhu abhikkante pañikkante sampajànakàrã hoti. âlokite vilokite sampajànakàrã hoti. Sammi¤jite pasàrite sampajànakàrã hoti. Saïghàñipattacãvaradhàraõe sampajànakàrã hoti. Asite pãte khàyite sàyite sampajànakàrã hoti. Uccàrapassàvakamme sampajànakàrã hoti. Gate ñhite nisinne sutte jàgarite bhàsite tuõhãbhàve sampajànakàrã hoti. Evaü kho bhikkhave, bhikkhu sampajàno hoti.

Sato bhikkhave, bhikkhu vihareyya sampajàno. Ayaü vo amhàkaü anusàsanã"ti.

[BJT Page 152] [\x 152/]

(Ambapàlã àràmapañiggahanaü)

41. Assosi kho ambapàlã gaõikà 'bhagavà kira vesàliü anuppatto vesàliyaü viharati mayhaü ambavane'ti. Atha kho ambapàlã gaõikà bhaddàni bhaddàni yànàni yojàpetvà, bhaddaü yànaü abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi yànehi vesàliyà niyyàsi. Yena sako àràmo tena pàyàsi. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikà'va yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho ambapàliü gaõikaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho ambapàlã gaõikà bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavoca: 'adhivàsetu me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà'ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho ambapàlã gaõikà bhagavato adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.

42. Assosuü kho vesàlikà licchavã 'bhagavà kira [PTS Page 096] [\q 96/] vesàliü anuppatto vesàliyaü viharati ambapàlivane'ti. Atha kho te licchavã bhaddàni bhaddàni yànàni yojàpetvà, bhaddaü bhaddaü yànaü abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi yànehi vesàliyà nãyaüsu. 1 Tatra ekacce licchavã nãlà honti nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàrà, ekacce licchavã pãtà honti pãtavaõõà pãtavatthà pãtàlaïkàrà, ekacce licchavã lohità2 honti lohitavaõõà lohitavatthà lohitàlaïkàrà, ekacce licchavã odàtà honti odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàrà.

43. Atha kho ambapàlã gaõikà daharànaü daharànaü licchavãnaü akkhena akkhaü cakkena cakkaü yugena yugaü pativaññesi. 3 Atha kho te licchavã ambapàliü gaõikaü etadavocuü: 'ki¤je, ambapàli, daharànaü daharànaü licchavãnaü akkhena akkhaü cakkena cakkaü yugena yugaü pativaññesã?Ti. 'Tathà hi pana me ayyaputtà, bhagavà nimantino svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà'ti. 'Dehi je, ambapàli, etaü bhattaü satasahassenà'ti. 'Sace'pi me ayyaputtà vesàliü sàhàraü dassatha, evamahaü taü bhattaü 4 na dassàmã'ti. Atha kho te licchavã aïguliü5 poñhesuü. 'Jitamhà vata bho ambakàya, 6 jitamhà7 vata bho ambakàyà'ti.

1. Nãyàyiüsu - [PTS] Nãyyaüsu, machasaü, syà. 2.Lohitakà - [PTS] 3. Pañivaññesi, machasaü - [PTS] syà. 4.Esãmpi mahattaü - syà. 5. Aïgulã sãmu. [PTS] 6. Ambapàlikàya - syà. 7. Va¤citamhà - [PTS]

[BJT Page 154] [\x 154/]

44. Atha kho te licchavã yena ambapàlivanaü tena pàyiüsu. Addasà kho bhagavà te licchavã dårato'va àgacchante. Disvà bhikkhå àmantesi: 'yesaü bhikkhave bhikkhånaü devà tàvatiüsà adiññhà, 1 oloketha bhikkhave, licchavãparisaü, avaloketha 2 [PTS Page 097] [\q 97/] bhikkhave, licchavãparisaü, upasaüharatha bhikkhave licchavãparisaü tàvatiüsasadisanti 3.

45. Atha kho te licchavã yàvatikà yànassa bhåmi yànena ganatvà yànà paccorohitvà, pattikà'va yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te licchavã bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho te licchavã bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavocuü: 'adhivàsetu no bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà'ti. Atha kho bhagavà te licchavã etadavoca. 'Adhivutthaü kho me licchavã svàtanàya ambapàliyà gaõikàya 4 bhattanti. ' Atha kho te licchavã aïguliü poñhesuü: 'jitambhà vata bho ambakàya. Jitambhà vata bho ambakàyà'ti. Atha kho te licchavã bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkamiüsu.

46. Atha kho ambapàlã gaõikà tassà ettiyà accayena sake àràme paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: 'kàlo bhante, niññhitaü bhattanti'. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena ambapàliyà gaõikàya nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho ambapàlã gaõikà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappesi sampavàresi. Atha kho ambapàlã gaõikà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü a¤¤ataraü nãcaü àsanaü gahetvà [PTS Page 098] [\q 98/] ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho ambapàlã gaõikà bhagavantaü etadavoca: "imàhaü bhante, àràmaü buddhapamukhassa bhikkhusaïghassa dammã"ti. Pañiggahesi bhagavà àràmaü. Atha kho bhagavà ambapàliü gaõikaü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.

47. Tatra pi sudaü bhagavà vesàliyaü viharanto ambapàlivane etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: 'iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati - seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà"ti.

1. Adiññhapubbà - katthavi. 2. Apaloketha - sãmu. 3. Tàvatiüsà sadisaü - sãmu tàvatiüsaparisaü - [PTS] 4. Ambapàligaõikàya - sãmu - [PTS]

[BJT Page 156] [\x 156/]

(Beluvagàme jãvitasaïkhàra - adhiññhànaü)

48. Atha kho bhagavà ambapàlivane yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: 'àyàmànanda, yena beluvagàmako2 tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena beluvagàmako tadavasari. Tatra sudaü bhagavà beluvagàmake viharati. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: 'etha tumhe bhikkhave samantà vesàliü yathàmittaü yathàsandiññhaü yathàsambhattaü vassaü upetha. 3 Ahaü pana idheva beluvagàmake vassaü upagacchàmã'ti. 'Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato pañissutvà samantà vesàliü yathàmittaü yathàsandiññhaü [PTS Page 099] [\q 99/] yathàsambhattaü vassaü upagacchiüsu. 4 Bhagavà pana tatve beluvagàmake vassaü upaga¤chi. 5

49. Atha kho bhagavato vassåpagatassa kharo àbàdho uppajji. Bàëhà6 vedanà vattanti màraõantikà. Tà sudaü7 bhagavà sato sampajàno adhivàseti 8 aviha¤¤amàno. Atha kho bhagavato etadahosi: 'na kho metaü patiråpaü yo'haü9 anàmantetvà upaññhàke anapaloketvà bhikkhusaïghaü parinibbàyeyyaü. Yannånàhaü imaü àbàdhaü viriyena10 pañippanàmetvà jãvitasaïkhàraü adhiññhàya vihareyya'nti. Atha kho bhagavà taü àbàdhaü viriyena pañippanàmetvà jãvitasaïkhàraü adhiññhàya vihàsi. Atha kho bhagavato so àbàdho pañippassamhi. Atha kho bhagavà gilànà vuññhito aciravuññhito gela¤¤à vihàrà nikkhamma vihàrapacchàyàyaü11 pa¤¤atte àsane nisãdi.

50. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "diññho12 me bhante bhagavato phàsu. Diñañhaü me bhante bhagavato khamanãyaü. Api ca me bhante madhurakajàto viya kàyo. Disà'pi me na pakkhàyanti, dhammà'pi maü nappañibhanti bhagavato gela¤¤ena. Api ca me bhante ahosi kàci deva assàsamattà 'na tàva bhagavà parinibbàyissati na yàva bhagavà bhikkhusaïghaü àrabbha ki¤cideva udàharatã"ti.

----------------

1. Parivesanà. [PTS] 2. Veëuvagàmako - machasaü, 3.Upagacchatha - syà. 4. Upaga¤juü - [PTS] 5. Upagacchi - machasaü. 6.Pabàëabhà - katthaci. 7. Tatra sudaü - machasaü. 8. Adhivàsesi - machasaü. 9. Yavàhaü - machasaü. 10. Viriyena - machasaü. 11.Vihàrapapacachàyàyaü - syà. 12. Diññhà - katthaci.

[BJT Page 158] [\x 158/]

51. [PTS Page 100] [\q 100/] kimpanànanda bhikkhusaïgho mayi paccàsiüsati:1 desito ànanda, mayà dhammo anantaraü abàhiraü karitvà natthànanda 2 tathàgatassa dhammesu àcariyamuññhi. Yassa nåna ànanda evamassa: 'ahaü bhikkhusaïghaü pariharissàmã'ti và, mamuddesiko bhikkhusaïgho'ti và, so nåna ànanda, bhikkhusaïghaü àrabbha ki¤cideva udàhareyya. Tathàgatassa kho ànanda na evaü hoti: 'ahaü bhikkhusaïghaü pariharissàmã'ti và mamuddesiko bhikkhusaïgho'ti và. Sa kiü3 ànanda tathàgato bhikkhusaïghaü àrabbha ki¤cideva udàharissati?

52. Ahaü kho panànanda, etarahi jiõõo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto. âsãtiko me vayo vattati. Seyyathàpi ànanda, jajjarasakañaü vekkhamissakena 4 yàpeti, evameva kho ànanda vekkhamissakena ma¤¤e tathàgatassa kàyo yàpeti. Yasmiü ànanda, samaye tathàgato sabbanimittànaü amanasikàrà ekaccànaü vedanànaü nirodhà animittaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, phàsutaro5 ànanda, tasmiü samaye tathàgatassa kàyo hoti. Tasmàtihànanda, attadãpà viharatha attasaraõà ana¤¤asaraõà, dhammadãpà dhammasaraõà ana¤¤asaraõà.

53. Katha¤ca ànanda, bhikkhu attadãpo viharati attasaraõo ana¤¤asaraõo, dhammadãpo dhammasaraõo ana¤¤asaraõo: idhànanda bhikkhu kàye kàyànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, vedanàsu vedanànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, citte cittànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, dhammesu dhammànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü.

54. Evaü kho ànanda, bhikkhu attadãpo viharati attasaraõo ana¤¤asaraõo, dhammadãpo dhammasaraõo ana¤¤asaraõo. [PTS Page 101] [\q 101/] ye hi keci ànanda, etarahi và mamaü và accayena attadãpà viharissanti attasaraõà ana¤¤asaraõà. Dhammadãpà dhammasaraõà ana¤¤asaraõà, tamatagge me te ànanda, bhikkhu bhavissanti ye keci sikkhàkàmà'ti.

Dutiyabhàõavàraü.

----------------

1. Paccàsãsati, machasaü. 2. Na natthànanda, [PTS] 3. Kiü, [PTS] 4. Vedhamissakena, sãmu: nà: veñhamisasakena, katthaci. Veëumissakena, syà. Veghamissakena, [PTS] vekhamissakena, di a; machasaü. 5. Phàsukato, [PTS]

[BJT Page 160] [\x 160/]

(Càpàlacetiye àyusaïkhàrossajanaü)

55. [PTS Page 102] [\q 102/] atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliü piõóàya pàvisi. Vesàliyaü piõóàya caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto àyasmantaü ànandaü àmantesi: "gaõhàhi ànanda nisãdanaü, yena càpàlaü cetiyaü1 tenupasaïkamissàma divàvihàràyà"ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà nisãdanaü àdàya bhagavantaü piññhito piññhito anubandhi. Atha kho bhagavà yena càpàlaü cetiyaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. âyasmà pi kho ànando bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü ànandaü bhagavà etadavoca:

56. "Ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü gotamakaü cetiyaü, ramaõãyaü sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü cetiyaü, ramaõãyaü sàrandadaü cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. [PTS Page 103] [\q 103/] yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và. Tathàgatassa kho pana ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và"ti.

57. Evaü kho4 àyasmà ànando bhagavatà oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na bhagavantaü yàci "tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti" yathà taü màrena pariyuññhitacitto.

58. Dutiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü gotamakaü cetiyaü, ramaõãyaü sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü cetiyaü, ramaõãyaü sàrandadaü cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü.

----------------

1. Càpàlacetiyaü, sãmu pàvalaü cetiyaü, syà. 2. Sattambakaü cetiya. [PTS] 3. ânandacetiyaü, sãmu. 4. Evampi. Sata

[BJT Page 162] [\x 162/]

Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và. Tathàgatassa kho pana ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và"ti.

Tatiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü gotamakaü cetiyaü, ramaõãyaü sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü cetiyaü, ramaõãyaü sàrandadaü cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và. Tathàgatassa kho pana ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và"ti.

59. Evampi kho àyasmà ànando bhagavatà oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. [PTS Page 104] [\q 104/] na bhagavantaü yàci "tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti" yathà taü màrena pariyuññhitacitto.

60. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "gaccha tvaü ànanda, yassa'dàni kàlaü ma¤¤asã" ti. 'Evaü bhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi. Atha kho màro pàpimà acirapakkante àyasmante ànande yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho màro pàpimà bhagavantaü etadavoca:

61. "Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato. "Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: 'na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhå na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessantã ti. Etarahi kho pana bhante bhikkhu bhagavato sàvakaü viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà [PTS Page 105] [\q 105/] sàmãcipañipannà anudhammacàrino sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo' dàni bhante bhagavato. "

[BJT Page 164] [\x 164/]

62. "Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: 'na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttàni karissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti'ti. Etarahi kho pana bhante bhikkhuniyo bhagavato sàvikà viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato. 63."Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: 'na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me upàsakà na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttàni karissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti'ti. Etarahi kho pana bhante upàsakà bhagavato sàvakà viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhinti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato. "

64. "Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: 'na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me upàsikà na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttàni karissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti'ti.

[BJT Page 166] [\x 166/] etarahi kho pana bhante upàsikà bhagavato sàvikà viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü [PTS Page 106] [\q 106/] àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato.

65. Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: 'na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me idaü brahmacariyaü na iddhaü ceva bhavissati phita¤ca vitthàrikaü1 bàhuja¤¤aü puthubhåtaü, yàva devamanussehi suppakàsitanti', etarahi kho pana bhante bhagavato brahmacariyaü iddha¤ceva phita¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva demamanussehi suppakàsitaü. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato"ti.

66. Evaü vutte bhagavà màraü pàpimantaü etadavoca: appossukke tvaü pàpima hohi. Na ciraü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ite tiõõaü màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã"ti.

67. Atha kho bhagavà càpàle cetiye sato sampajàno àyusaïkhàraü ossaji. Ossaññhe ca bhagavatà àyusaïkhàre mahàbhåmicàlo ahosi hiüsanako salomahaüso2. Devadundubhiyo3 ca phaliüsu. Atha kho bhagavà [PTS Page 107] [\q 107/] etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:

(Bhåmicàlassa aññha hetu)

68. Atha kho àyasmato ànandassa etadahosi: acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho. Mahà vatàyaü bhåmicàlo, sumahà vatàyaü bhåmicàlo, hiüsanako salomahaüso. Devadundubhiyo ca eliüsu. Ko nu kho hetu ko paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàyà ti. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: acchariyaü bhante, abbhutaü bhante. Mahà vatàyaü bhante bhåmicàlo, sumahà vatàyaü bhante bhåmicàlo hiüsanako salomahaüso. Devadundubhiyo ca eliüsu. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàyà?"Ti.

----------------

1. Vitthàritaü, sãmu. 2. Lomahaüso, machasaü. 3. Devaduhiyo, sãmu

[BJT Page 168] [\x 168/]

69. Aññha kho ime ànanda hetu aññha paccayà mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. Katame aññha?

Ayaü ànanda mahàpañhavi udake patiññhità. Udakaü vàte patiññhitaü. Vàto àkàsaññho hoti. Hoti kho so ànanda samayo yaü mahàvàtà vàyanti, mahàvàtà vàyantà udakaü kampenti, udakaü kampitaü pañhaviü kampeti. Ayaü [PTS Page 108] [\q 108/] pañhamo hetu pañhamo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (1)

Puna ca paraü ànanda samaõo và hoti bràhmaõo và ididhimà cetovasippatto, devo và mahiddhiko mahànubhàvo, tassa parittà pañhavisa¤¤à bhàvità hoti, appamàõà àposa¤¤à. So imaü pañhaviü kampeti saükampeti sampakampeti sampavedheti. Ayaü dutiyo hetu dutiyo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (2)

Puna ca paraü ànanda yadà bodhisatto tusità kàyà cavitvà sato sampajàno màtukucchiü okkamati, tadà'yaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü tatiyo hetu tatiyo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (3)

Puna ca paraü ànanda yadà bodhisatto sato sampajàno màtukucchismiü nikkhamati, tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (4)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, tadàyaü pañhavã kampati saïkampati sampakampati sampavedhati. Ayaü pa¤camo hetu pa¤camo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (5)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anuttaraü dhammacakkaü pavatteti, tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü chaññho hetu chaññho paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (6)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato sato sampajàno àyusaïkhàraü ossajati, tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü sattamo hetu sattamo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (7)

1. Mahàpathavi machasaü.

[BJT Page 170] [\x 170/]

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anupàdisesàya [PTS Page 109] [\q 109/] nibbànadhàtuyà parinibbàyati, tadà'yaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü aññhamo hetu aññhamo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (8)

Ime kho ànanda aññha hetu aññha paccayà mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàyà ti.

(Aññhaparisà)

70. Aññha kho imà ànanda parisà. Katamà aññha? Khattiyaparisà bràhmaõaparisà gahapatiparisà samaõaparisà càtummahàràjikaparisà tàvatiüsaparisà màraparisà brahmaparisà.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü khattiyarisaü upasaïkamità1. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü bràhmaõaparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti. Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü gahapatiparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü samaõaparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü càtummahàràjikaparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü tàvatiüsaparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü màraparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü brahmaparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và'ti. [PTS Page 110] [\q 110/] dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti 'ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và'ti.

Imà kho ànanda aññha parisà.

----------------

1. Upasaïkamitvà, syà [PTS] 2. Dhammiyà, machasaü.

[BJT Page 172] [\x 172/]

(Aññha abhibhàyatanàni)

71. Aññha kho imàni ànanda abhibhàyatanàni. Katamàni aññha?

Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati parittàni suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü pañhamaü abhibhàyatanaü. (1)

Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati appamàõàni suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü dutiyaü abhibhàyatanaü. (2)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati parittàni suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü tatiyaü abhibhàyatanaü. (3)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati appamàõàni suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti, idaü catutthaü abhibhàyatanaü. (4)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati nãlàni nãlavaõõàni nãladassanàni nãlanibhàsàni. Seyyathàpi nàma ummàpupphaü1 nãlaü nãlavaõõaü nãlanidassanaü nãlanibhàsaü, seyyathàpi và pana taü vatthaü bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü nãlaü nãlavaõõaü nãlanidassanaü nãlanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati nãlàni nãlavaõõàni nãlanidassanàni nãlanibhàsàni. Tàni abhibhuyya jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü pa¤camaü abhibhàyatanaü. (5)

[PTS Page 111] [\q 111/] ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati pãtàni pãtavaõõàni pãtanidassanàni pãtanibhàsàni. Seyyathàpi nàma kaõikàrapupphaü pãtaü pãtavaõõaü pãtanidassanaü pãtanibhàsaü, seyyathàpi và pana taü vatthaü bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü pãtaü pãtavaõõaü pãtanidassanaü pãtanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati pãtàni pãtavaõõàni pãtanidassanàni pãtanibhàsàni. Tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü chaññhaü abhibhàyatanaü. (6)

----------------

1. Umàpupaphaü machasaü

[BJT Page 174] [\x 174/]

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati lohitakàni lohitakavaõõàni lohitakànidassanàni lohitakanibhàsàni. Seyyathàpi nàma bandhujãvakapupphaü lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü lohitakanibhàsaü, seyyathàpi và pana naü vatthaü bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü lohitakanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati lohitakàni lohitakavaõõàni lohitakanidassanàni lohitakanibhàsàni. Tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaü sa¤¤ã hoti idaü sattamaü abhibhàyatanaü. (7)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati odàtàni odàtavaõõàni odàtanidassanàni odàtanibhàsàni. Seyyathàpi nàma osadhã tàrakà odàtavaõõà odàtanidassanà odàtanibhàsà seyyathàpi và pana taü vatthaü bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü odàtaü odàtavaõõaü odàtanidassanaü odàtanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati odàtàni odàtavaõõàni odàtanidassanàni odàtanibhàsàni. Tàni abhibhuyya 'jànàmi passàmã'ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü aññhamaü abhibhàyatanaü.

Imàni kho aññha ànanda abhibhàyatanàni.

(Aññha vimokkhà)

72. Aññha kho ime ànanda vimokkho. Katame aññha?

Råpã råpàni passati. Ayaü pañhamo vimokkho (1)

[PTS Page 112] [\q 112/] ajjhattaü aråpasa¤¤ã bahiddhà råpàni passati. Ayaü dutiyo vimokkho. (2)

Subhanteva adhimutto hoti. Ayaü tatiyo vimokkho. (3)

Sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü catuttho vimokkho. (4)

Sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma 'anantaü vi¤¤àõanti' vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü pa¤camo vimokkho. (5)

[BJT Page 176] [\x 176/]

Sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma 'natthi ki¤cã'ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü chaññho vimokkho. (6)

Sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü sattamo vimokkho. (7)

Sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Ayaü aññhamo vimokkho. (8)

Ime kho ànanda aññha vimokkhà.

(Màràyàcanà)

73. Ekamidàhaü ànanda samayaü uruvelàyaü viharàmi najjà nera¤jaràya tãre ajapàlanigrodhamåle pañhamàbhisambuddho. Atha kho ànanda màro pàpimà yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho ànanda màro pàpimà maü etadavoca: parinibbàtu'dàni bhante bhagavà, parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato'ti.

Evaü vutto'haü ànanda màraü pàpimantaü etadavocaü: "na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhu na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti [PTS Page 113] [\q 113/] vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, 2 uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

1. Pa¤¤apessanti machasaü. 2. Uttàniü karissanti, sã katthavi uttànikarissanti, [PTS] 3. Suniggahãtaü, [PTS]

[BJT Page 178] [\x 178/]

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsakà na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsikà na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me idaü brahmacariyaü na iddha¤ceva bhavissati phita¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü1 puthubhåtaü yàva devamanussehi suppakàsitanti. '

74. Idàneva kho ànanda ajja càpàle 2 cetiye màro pàpimà yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho ànanda màro pàpimà maü etadavoca: "parinibbàtu'dàni bhante bhagavà, parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato. Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: "na tàvàhaü [PTS Page 114] [\q 114/] pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhu na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, 2 uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsakà na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

"Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsikà na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

Yàva me idaü brahmacariyaü na iddha¤ceva bhavissati phita¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva devamanussehi suppakàsitanti.

Etarahi kho pana bhante bhagavato brahmacariyaü iddha¤ceva phãta¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva devamanussehi suppakàsitaü. Parinibbàtu'dàni bhante bhagavà, parinibbàtu sugato parinibbànakàlo'dàni bhante bhagavato"ti.

----------------

1. Bahuja¤¤aü, syà. 2. Pàvàle, syà.

[BJT Page 180] [\x 180/]

Evaü vutte ahaü ànanda màraü pàpimantaü etadavocaü: 'appossukko tvaü pàpima hohi. Na ciraü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ito tiõõaü màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã"ti. Idàneva kho ànanda ajja càpàle cetiye tathàgatena satena sampajànena àyusaïkhàro ossaññho"ti.

(ânandàyàcanà)

75. [PTS Page 115] [\q 115/] evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü, bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna"nti.

Alaü ànanda, mà tathàgataü yàci. Akàlo'dàni ànanda tathàgataü yàcanàyà'ti.

Dutiyampi kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü, bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna"nti. Tatiyampi kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü, bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna"nti.

Saddahasi tvaü ànanda tathàgatassa bodhinti? "Evambhante". Atha ki¤carahi tvaü ànanda tathàgataü yàvatatiyakaü abhinippãëesã? Ti.

Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü sammukhà pañiggahitaü: "yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kakappàvasesaü và. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgatokappaü và tiññheyya kappàvasesaü và"ti.

Saddahasi tvaü ànandà?Ti. "Evambhante".

[BJT Page 182] [\x 182/]

Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü, yaü tvaü tathàgatena evaü oëàrike nimitte kayiramàne, 1 oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dve va te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

76. Ekamidàhaü ànanda samayaü ràjagahe viharàmi gijjhakåñe pabbate. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: [PTS Page 116] [\q 116/] ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo gijjhakåño pabbato yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi gotama nigrodhe. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo gotamanigrodho. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi corapapàte. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo corapapàto. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi vebhàrapasse sattapaõõiguhàyaü. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyà vebhàrapasse sattapaõõiguhà. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi isigilipasse kàëasilàyaü. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyà isigilipasse kàëasilà. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi sãtavane sappasoõóikapabbhàre. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo sãtavane sappasoõóikapabbhàro. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi tapodàràme. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü [PTS Page 117] [\q 117/] ramaõãyo tapodàràmo. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi veëuvane kalandakanivàpe. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo veëuvane kalandaka nivàpo. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi jãvakambavane . Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyaü jãvakambavanaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi maddakucchismiü migadàye. Tatrà pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo gotamanigrodho. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti.

----------------

1. Kariyamàne, sãmu. 2. Nigrodhàràme, [PTS] 3. Tatra, [PTS]

[BJT Page 184] [\x 184/]

Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena, oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

77. Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi udenacetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

[PTS Page 118] [\q 118/] ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi gotamakecetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü gotamatecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi sattambecetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü sattambecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi bahuputtecetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü bahuputtecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi sàrandadecetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü sàrandadecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Idàneva kho tàhaü ànanda ajja càpàle cetiye àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và'ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: 'tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna'nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

[BJT Page 186] [\x 186/]

78. Nanvetaü ànanda mayà pañigacceva akkhàtaü: sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo. Taü kutettha ànanda labbhà yaü taü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü. Taü vata mà palujjitã. Netaü ñhànaü vijjati. Yaü kho panetaü ànanda tathàgatena cattaü vantaü muttaü pahãõaü pañinissaññhaü, ossaññho àyusaïkhàro, ekaüsena vàcà tathàgatena bhàsità 'na ciraü tathàgatassa parinibbànaü [PTS Page 119] [\q 119/] bhavissati. Ito tiõõaü màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã'ti. Ta¤cenaü1 kathàgato jãvitahetu puna paccàmissatã'ti netaü ñhànaü vijjati.

79. âyàmànanda yena mahàvanaü kåñàgàrasàlà tenupasaïkamissàmà'ti. "Evaü bhante"ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà àyasmatà ànandena saddhiü yena mahàvanaü kåñàgàrasàlà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi; gaccha tvaü ànanda, yàvatikà bhikkhu vesàliü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü sannipàtehã"ti. "Evaü bhante' ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà, yàvatikà bhikkhu vesàliü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü sannipàtetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca; "sannipàtito bhante bhikkhusaïgho, yassa'dàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã"ti.

(Brahmacariyaciraññhitika - dhammadesanà)

80. Atha kho bhagavà yena upaññhànasàlà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhu àmantesi: "tasmàtiha bhikkhave ye te 2 mayà dhammà abhi¤¤à desità, te vo sàdhukaü uggahetvà àsevitabbà bhàvetabbà bahulãkàtabbà yathayidaü [PTS Page 120] [\q 120/] brahmacariyaü addhaniyaü assa ciraññhitikaü. Tadassa bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü katame ca te bhikkhave dhammà mayà abhi¤¤à3 desità, ye vo4 sàdhukaü uggahetvà àsevitabbà bhàvetabbà bahulãkàtabbà yathayidaü brahmacariyaü addhaniyaü assa ciraññhitikaü. Tadassa bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Seyyathãdaü, cattàro satipaññhànà, cattàro sammappadhànà, cattàro iddhipàdà pa¤cindriyàni, pa¤cabalàni. Satta bojjhaïgà, ariyo aññhaïgiko maggo.

----------------

1. Taüvenaü, syà taü vacanaü, [PTS] sãmu. 2. Ye co, [PTS] 3. Abhi¤¤àya, [PTS] 4. Te vo, sãmu.

[BJT Page 188] [\x 188/]

Ime kho bhikkhave dhammà mayà abhi¤¤à desità. Te vo sàdhukaü uggahetvà àsevitabbà bahulãkàtabbà yathàyidaü brahmacariyaü addhaniyaü assa ciraññhitikaü, tadassa bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti. "

81. Atha kho bhagavà bhikkhu àmantesi: "bhanda'dàni bhikkhave àmantayàmi vo. Vayadhammà saïkhàrà. Appamàdena sampàdetha. Naciraü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ito tiõõaü màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã"ti. Idamavoca bhagavà. Idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà1;

Tatiyabhàõavàro.

----------------

1. Ito paraü syàmapotthake ayaü adhito pàñho'pi dissate;

2. Viharissati syà, vihessati sãmu. Saddanãtiyaü 1038 - "viharassa ha - vipubbassa hara dhàtussa 'ha' iccàdeso hoti và sasatimbhi vibhattiyaü - appamatto vihassati"

[BJT Page 190] [\x 190/]

(Cattàro ariyadhammà)

82. [PTS Page 122] [\q 122/] atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliü piõóàya pàvisi. Vesàliyaü caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto nàgàpalokitaü1 vesàliü apaloketvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: idaü pacchimakaü ànanda tathàgatassa vesàliyà dassanaü bhavissati. âyàmànanda yena bhaõóagàmo2 tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena bhaõóagàmo tadavasari. Tatra sudaü bhagavà bhaõóagàme viharati.

Tatra kho bhagavà bhikkhu àmantesi: "catunnaü bhikkhave dhammànaü ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Katamesaü catunnaü? Ariyassa bhikkhave sãlassa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Ariyassa bhikkhave samàdhissa ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca - ariyàya bhikkhave pa¤¤àya ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Ariyàya bhikkhave vimuttiyà ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.

Tayidaü bhikkhave ariyaü sãlaü anubuddhaü. [PTS Page 123] [\q 123/] pañividdhaü. Ariyo samàdhi anubuddho pañividdho. Ariyà pa¤¤à anubuddhà pañividdhà. Ucchinnà bhavataõhà khãõà bhavanetti. Natthidàni punabbhavo"ti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

----------------

1. Nàgàvalokitaü, syà. 2. Bhaõóugàmo, machasaü.

[BJT Page 192] [\x 192/]

Tatràpi sudaü bhagavà bhaõóagàme viharanto etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: "iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati seyyathãdaü kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà'ti.

(Cattàro mahàpadesà)

83. Atha kho bhagavà bhaõóagàme yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena hatthigàmo, yena ambagàmo, yena jambugàmo. Yena bhoganagaraü tenupasaïkamissàmà"ti. "Evambhante"ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena bhoganagaraü tadavasari. Tatrasudaü bhagavà bhoganagare viharati ànande cetiye.

Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: "cattàro' me bhikkhave mahàpadese desissàmi. Taü suõàtha sàdhukaü manasi karotha, bhàsissàmã"ti. [PTS Page 124] [\q 124/] "evambhante"ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Idha bhikkhave bhikkhå evaü vadeyya: "sammukhà metaü àvuso bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahitaü, ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsananti" tassa bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü na pañikkositabbaü. Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhunaü uggahetvà sutte otàretabbàni1 vinaye sandassetabbàni. Tàni ce sutte otàriyamànàni 2 vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti 3 na ca vinaye sandissanti, niññhamettha gantabbaü: addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü. Imassa ca bhikkhuno duggahitanti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha. Tàni ce sutte otàriyamànàni vinaye sandassiyamànàni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: 'addhà idaü tassa bhagavato vacanaü. Imassa ca bhikkhuno suggahita'nti. Imaü bhikkhave pañhamaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (1)

----------------

1. Osàretabbàhi, machasaü. 2. Osàriyàmànàni. 3. Osaranti,

[BJT Page 194] [\x 194/]

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya: amukasmiü nàma àvàse saïgho viharati sathero sapàmokkho. Tassa me saïghassa sammukhà sutaü sammukhà pañiggahitaü 'ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana'nti tassa bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü. Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà sutte otàretabbàni 1 vinaye sandassetabbàni tàni ce sutte otàriyamànàni 2 vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti 3 na ca vinaye sandissanti, niññhamettha gantabbaü: 'addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü, tassa ca saïghassa duggahita'nti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha. Tàni ce sutte otàriyamànàni vinaye sandassiyamànàni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: [PTS Page 125 [\q 125/] ']addhà idaü tassa bhagavato vacanaü, tassa ca saïghassa suggahita'nti. Idaü bhikkhave dutiyaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (2)

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeya: amukasmiü nàma àvàse sambahulà therà bhikkhu viharanti bahussutà àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikàdharà. Tesaü me therànaü sammukhà sutaü sammukhà pañiggahitaü 'ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana'nti. Tassa bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü. Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà sutte otàretabbàni vinaye sandassetabbàni. Tàni ce sutte otàriyamànàni vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti na ca vinaye sandissanti, niññhamettha gantabbaü: "addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü, tesa¤ca therànaü duggahita'nti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha tàni ce sutte otàrãyamànàni vinaye sandassiyamànàni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: 'addhà idaü tassa bhagavato vacanaü, tesa¤ca therànaü suggahita'nti. Idaü bhikkhave tatiyaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (3)

----------------

1. Osàretabbàni machasaü. 2. Osàriyamànàti, machasaü. 3. Osaranati, machasaü.

[BJT Page 196] [\x 196/]

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya: 'amukasmiü nàma àvàse eko thero bhikkhu viharati bahussuto àgatàgamo dhammadharo vinayadharo màtikàdharo. Tassa me therassa sammukhà sutaü sammukhà pañiggahitaü 'ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana'nti. Tassa bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü. Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà sutte otàretabbàni. Vinaye sandassetabbàni. Tàni ce sutte otàrãyamànàni vinaye sandassãyamànàni na ceva sutte otaranti na ca vinaye sandissanti, niññhamettha gantabbaü: 'addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü, tassa ca therassa duggahita'nti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha. Tàni ce sutte otàrãyamànàni vinaye sandassãyamànàni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: [PTS Page 126 [\q 126/] ']addhà idaü tassa bhagavato vacanaü, tassa ca therassa suggahita'nti. Idaü bhikkhave catutthaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (4) Ime kho bhikkhave cattàro mahàpadese dhàreyyàthà"ti.

Tatrapi sudaü bhagavà bhoganagare viharanto ànande cetiye etadeva bahulaü bhikkhunaü dhammiü kathaü karoti: 'iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati. Seyyathãdaü kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà'ti.

(Cunda - kammàraputtakathà)

84. Atha kho bhagavà bhoganagare yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "àyàmànanda yena pàvà, tenupasaïkamissàmà"ti. "Evambhante"ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena pàvà tadavasari. Tatra sudaü bhagavà pàvàyaü viharati cundassa kammàraputtassa ambavane. Assosi kho cundo kammàraputto 'bhagavà kira pàvaü anuppatto pàvàyaü viharati mayhaü ambavane'ti. Atha kho cundo kammàraputto yena bhagavà tenupasaïkami upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho cundaü kammàraputtaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho cundo kammàraputto bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito bhagavantaü etadavoca: 'adhivàsetu me bhante bhagavà càtanàya bhattaü saddhiü bhikkhu saïghenà'ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho cundo kammàraputto bhagavato adhivàsanaü [PTS Page 127] [\q 127/] viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhãõaü katvà pakkàmi.

[BJT Page 198] [\x 198/]

Atha kho cundo kammàraputto tassà rattiyà accayena sake nivesane paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà pahåta¤ca såkaramaddavaü, bhagavato kàlaü àrocàpesi: kàlo bhante, niññhitaü bhattanti. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena cundassa kammàraputtassa nivesanaü tenupasaïkami upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà cundaü kammàraputtaü àmantesi: 'yante cunda såkaramaddavaü pañiyattaü, tena maü parivisa. Yaü pana¤¤aü khàdanãyaü bhojanãyaü yañiyattaü, tena bhikkhusaïghaü parivisà'ti. 'Evambhante'ti kho cundo kammàraputto bhagavato pañissutvà yaü ahosi såkaramaddavaü pañiyattaü, tena bhagavantaü parivisi. Yaü pana¤¤aü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyattaü, tena bhikkhusaïghaü parivisi.

Atha kho bhagavà cundaü kammàraputtaü àmantesi: yante cunda såkaramaddavaü avasiññhaü, taü sobbhe nikhanàhi. Nàhaü taü cunda passàmi sadevake loke samàrake, sabrahmake, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya yassa taü paribhuttaü sammà pariõàmaü gaccheyya a¤¤atra tathàgatassà'ti. 'Evambhante'ti kho cundo kammàraputto bhagavato pañissutvà, yaü ahosi såkaramaddavaü avasiññhaü taü sobbhe nikhaõitvà, yena bhagavà tenupasaïkami: upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho cundaü kammàraputtaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.

(Lohitapakkhandikà àbàdho)

85. Atha kho bhagavato cundasasa kammàraputtassa bhattaü bhuttàvissa kharo àbàdho uppajji lohitapakkhandikà. Pabàëhà vedanà vattanti màraõantikà. Tà [PTS Page 128] [\q 128/] sudaü bhagavà sato sampajàno adhivàsesi aviha¤¤amàno.

Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "àyàmànanda yena kusinàrà tenupasaïkamissàmà"ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi.

[BJT Page 200] [\x 200/]

(ânandena pànãyàharaõaü)

86. Atha kho bhagavà maggà okkamma yena¤¤ataraü rukkhamålaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "iïgha me tvaü ànanda catugguõaü saïghàñi pa¤¤apehi. Kilanto'smi ànanda, nisãdissàmã"ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà catugguõaü saïghàñiü pa¤¤apesi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "iïgha me tvaü ànanda pànãyaü àhara, pipàsito'mhi ànanda pivissàmã'ti evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "idàni bhante pa¤camattàni sakañasatàni atikkantàni. Taü cakkacchinnaü udakaü parittaü luëitaü àvilaü sandati. Ayaü bhante kakutthà nadã avidåre acchodakà3 [PTS Page 129] [\q 129/] sàtodakà sãtodakà setakà4 supatitthà ramaõãyà. Ettha bhagavà pànãya¤ca pivissati, gattàni ca sãtikarissatãti". Dutiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: 'iïgha me tvaü ànanda pànãyaü àhara, pipàsito'smi ànanda pivissàmã'ti dutiyampi kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "idàni bhante pa¤camattàni sakañasatàni atikkantàni. Taü cakkacchinnaü udakaü parittaü luëitaü àvilaü sandati. Ayaü bhante kakutthà nadã avidåre acchodakà sàtodakà sãtodakà setakà4 suppatitthà ramaõãyà. Ettha bhagavà pànãya¤ca pivissati, gattàni ca sãtikarissatã" ti.

Tatiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: 'iïgha me tvaü ànanda pànãyaü àhara, pipàsito'smi ànanda pivissàmã"ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà pattaü gahetvà yena sà nadikà tenupasaïkami.

----------------

1. Sabàëhaü, syà. 2. Virecamàno machasaü, sãmu. Viricavamàno, dã a. 3. Acchodikà - machasaü. 4. Setodakà, machasaü. 5. Supappatitthà, machasaü.

[BJT Page 202] [\x 202/]

Atha kho sà nadikà cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà àyasmante ànande upasaïkamante acchà vippasantà anàvilà sandittha. Atha kho àyasmate, ànandassa etadahosi: 'acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho, tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà. Ayaü hi sà nadikà cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà mayi upasaïkamante acchà vippasannà anàvilà sandatã"ti. Pattena pànãyaü àdàya yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: "acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà. Idàni sà bhante nadikà cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà mayi upasaïkamante acchà vippasannà anàvilà sandittha. Pivatu bhagavà pànãyaü, pivatu sugato pànãyanti". Atha kho bhagavà pànãyaü apàsi.

(Pukkusamallaputtakathà)

87. [PTS Page 130] [\q 130/] tena kho pana samayena pukkuso mallaputto àëàrassa kàlàmassa sàvako kusinàràya pàvaü addhànamaggapañipanno hoti. Addasà kho pukkuso mallaputto bhagavantaü a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisinnaü. Disvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiü. Ekamantaü nisinno kho pukkuso mallaputto bhagavantaü etadavoca: "acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, santena vata bhante pabbajità vihàrena viharanti. Bhåtapubbaü bhante, àëàro kàlàmo addhànamaggapañipanno maggà okkamma avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi. Atha kho bhante pa¤camattàni sakañasatàni àëàraü kàlàmaü nissàya nissàya atikkamiüsu. Atha kho bhante a¤¤ataro puriso tassa sakañasatthassa piññhito piññhito àgacchanto yena àëàro kàlàmo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àëàraü kàlàmaü etadavoca: "api bhante pa¤camattàni sakañasatàni atikkamantàni addasà?'Ti 'na kho ahaü àvuso addasanti. ' 'Kimpana bhante saddaü assosi?'Ti. 'Na kho ahaü àvuso saddaü assosi'nti. 'Kimpana bhante sutto ahosã?'Ti. Na kho ahaü àvuso sutto ahosi'nti 'kimpana bhante sa¤¤ã ahosã ?'Ti 'evamàvuso'ti. 'So tvaü bhante sa¤¤ã samàno jàgaro ma¤camattàni sakañasatàni nissàya nissàya atikkamantàni neva addasa na pana saddaü assosi apissu te bhante saïghàñi rajena okiõõà?Ti. 'Evamàvuso'ti. Atha kho bhante tassa purisassa etadahosi: acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho, santena vata bho pabbajità vihàrena viharanti, yatra hi nàma sa¤¤ã [PTS Page 131] [\q 131/] samàno jàgaro pa¤camattàni sakañasatàni nissàya nissàya atikkamantàni neva dakkhiti, na pana saddaü sossatã'ti àëàre kàlàme uëàraü pasàdaü paveditvà pakkàmã"ti.

[BJT Page 204] [\x 204/]

Taü kimma¤¤asi pukkusa, katamannu kho dukkarataraü và durabhisambhavataraü và yo sa¤¤ã samàno jàgaro pa¤camattàni sakañasatàni nissàya nissàya atikkamantàni neva passeyya, na pana saddaü suõeyya, yo và sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu1 niccharantisu asaõiyà phalantiyà neva passeyya na pana saddaü suõeyyà?Ti.

"Ki¤hi bhante karissanti pa¤ca và sakañasatàni cha và sakañasatàni satta và satañasatàni aññha và sakañasatàni nava và sakañasatàni sakañasahassaü và sakañasatasahassaü và. Atha kho etadeva dukkarataraü ceva durabhisambhavatara¤ca yo sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva passeyya na pana saddaü suõeyyà"ti.

Ekamidàhaü pukkusa samayaü àtumàyaü viharàmi bhåsàgàre. Tena kho pana samayena deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà avidåre. Bhåsàgàrassa dve kassakà bhàtaro hatà cattàro ca balivaddà. Atha kho pukkusa àtumàya mahàjanakàyo nikkhamitvà yena te dve kassakà bhàtaro hatà cattàrà ca balivaddà, tenupasaïkami. Tena kho panàhaü pukkusa samayena bhusàgàrà nikkhamitvà bhusàgàradvàre abbhokàse caïkamàmi. Atha kho pukkusa a¤¤ataro puriso tamhà mahàjanakàyà yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhitaü kho ahaü pukkusa taü purisaü etadavocaü 'kinnukho so àvuso mahàjanakàyo sannipatito?Ti. [PTS Page 132] [\q 132/] idàni bhante deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà dve kassakà bhàtaro hatà cattàro ca balivaddà. Ettheso mahàjanakàyo sannipatito. Tvampana bhante kuhiü ahosã?Ti. 'Idheva kho ahaü àvuso ahosi'nti. 'Kimpana bhante na addasà?Ti. 'Na kho ahaü àvuso addasanti'. 'Kimpana bhante saddaü assosã?'Ti. 'Na kho ahaü àvuso saddaü assosinti'. 'Kimpana bhante sutto ahosã?Ti. 'Na kho ahaü àvuso sutto ahosinti'. 'Kimpana bhante sa¤¤ã ahosã?Ti. 'Evamàvuso'ti. 'So tvaü bhante sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva addasa, na pana saddaü assosã?'Ti. 'Evamàvuso'ti.

----------------

1. Vijjullatàsu, machasaü.

[BJT Page 206] [\x 206/]

Atha kho pukkusa, tassa purisassa etadahosi. 'Acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho, santena vata bho pabbajità vihàrena viharanti. Yatra hi nàma sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva dakkhãti na pana saddaü sossatã'ti mayi uëàraü pasàdaü pavedetvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmãti.

Evaü vutte pukkuso mallaputto bhagavantaü etadavoca: 'esàhaü bhante yo me àëàre kàlame pasàdo, taü mahàvàte và opunàmi, sãghasotàya và nadiyà pavàhemi. Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhantãti, evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàmi [PTS Page 133] [\q 133/] dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gatanti. Atha kho pukkuso mallaputto a¤¤ataraü purisaü àmantesi. 'Iïgha me tvaü bhaõe siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõiyaü àhàra'ti.Evaü bhante'ti so puriso pukkusassa mallaputtassa pañissutvà taü siïgãvaõõaü yugaü maññhaü dhàraõiyaü àhari. Atha kho pukkuso mallaputto taü siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato upanàmesi 'idambhante siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü. Tamme bhante bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà'ti. 'Tena hi pukkusa ekena maü acchàdehi ekena ànandanti'. 'Evambhante'ti kho pukkuso mallaputto bhagavato pañissutvà ekena bhagavantaü acchàdesi ekena àyasmantaü ànandaü. Atha kho bhagavà pukkusaü mallaputtaü dhammiyà kathàya sandassesi, samàdapesi, samuttejesi, sampahaüsesi. Atha kho pukkuso mallaputto bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.

88. Atha kho àyasmà ànando acirapakkante pukkuse mallaputte taü siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato kàyaü upanàmesi taü bhagavato kàyaü upanàmitaü vãtaccikaü viya khàyati.

[BJT Page 208] [\x 208/]

Atha kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: 'acchariyambhante, abbhutambhante, yàvaparisuddho bhante tathàgatassa chavivaõõo pariyodàto. Idambhante siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato [PTS Page 134] [\q 134/] upanàmitaü vãtaccikaü ciya khàyatã'ti.

"Evametaü ànanda, dvãsu kho ànanda kàlesu ativiya tathàgatassa kàyo parisuddho hoti chavivaõõo pariyodàto. Katamesu dvãsu? Ya¤ca ànanda rattiü tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca rattiü tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati imesu kho ànanda dvãsu kàlesu ativiya tathàgatassa kàyo parisuddho hoti chavivaõõo pariyodàto. Ajja kho panànanda rattiyà pacchime yàme kusinàràyaü upavattane mallànaü sàlavane antarena yamakasàlànaü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. âyàmànanda yena kakutthà nadã tenupasaïkamissàmà"ti. "Evambhante"ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi.

(Ambavanåpagamanaü)

89. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena kakutthà nadã tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kakutthaü nadiü ajjhogàhetvà nahàtvà ca pivitvà ca paccuttaritvà yena ambavanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü cundakaü àmantesi. 'Iïgha me cundaka catugguõaü saïghàñiü pa¤¤àpehi. Kilanto'smi cundaka nipajjissàmã'ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà cundako bhagavato pañissutvà catugguõaü saïghàñiü pa¤¤àpesi. Atha kho bhagavà dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappesi pàde pàdaü accàdhàya sato sampajàno uññhànasa¤¤aü [PTS Page 135] [\q 135/] manasikaritvà. âyasmà pana cundako tattheva bhagavato purato nisãdi.

[BJT Page 210] [\x 210/]

(Dve piõóapàtà samaphalà)

90. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi. "Siyà kho panànanda cundassa kammàraputtassa koci vippañisàraü upadaheyya" 'tassa te àvuso cunda, alàbhà, tassa te dulladdhaü, yassa te tathàgato pacchimaü piõóapàtaü bhu¤jitvà parinibbuto'ti. Cundassànanda kammàraputtassa evaü vippañisàro vinetabbo.

Tassa te àvuso làbhà, tassa te suladdhaü, yassa te tathàgato pacchimaü piõóapàtaü bhu¤jitvà parinibbuto. Sammukhà metaü àvuso cunda bhagavato sutaü sammukhà pañiggahãtaü 'dve' me piõóapàtà samaphalà [PTS Page 136] [\q 136/] samavipàkà ativiya a¤¤ehi piõóapàtehi mahapphalatarà ca mahànisaüsatarà ca. Katame dve? Ya¤ca piõóapàtaü bhu¤jitvà tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca piõóapàtaü bhu¤jitvà tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyaü parinibbàyati, ime dve piõóapàtà samaphalà samavipàkà ativiya a¤¤ehi piõóapàtehi mahapphalatarà ca mahànisaüsatarà ca.

----------------

1. Acchodakaü, sàtudakà, vippasannaü machasaü. 2. Nipajjaü (bahusu).

3. Modito (machasaü)

[BJT Page 212] [\x 212/]

âyusaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü sukhasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü. Vaõõasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü. Yasasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü. âdhipateyyasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitanti'. Cundassa ànanda kammàraputtassa evaü vippañisàro pañivinetabbo"ti.

Atha kho bhagavà etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:

Aëàràvedallabhàõavàro catuttho.

[BJT Page 214] [\x 214/]

(Kusinàrà gamanaü)

[PTS Page 137] [\q 137/]

91. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi àyàmànanda yena hira¤¤avatiyà nadiyà pàrimaü tãraü, yena kusinàrà, yena upavattanaü mallànaü sàlavanaü, tenupasaïkamissàmà'ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena hira¤¤avatiyà nadiyà pàrimaü tãraü, yena kusinàrà, yena upavattanaü mallànaü sàlavanaü, tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi. "Iïgha me tvaü ànanda antarena yamakasàlànaü uttarasãsakaü ma¤cakaü pa¤¤àpehi. Kilanto'smi ànanda nipajjissàmã'ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà antarena yamakasàlànaü uttarasãsakaü ma¤cakaü pa¤¤àpesi. Atha kho bhagavà dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappesi pàde pàdaü accàdhàya sato sampajàno.

92. Tena kho pana samayena yamakasàlà sabbaphàliphullà honti akàlapupphehi. Te tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbàni pi mandàravapupphàni antaëikkhà papatanti, yàni tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya dibbàni pi candanacuõõàni antaëikkhà papatanti. Tàni tathàgatassa sarãraü [PTS Page 138] [\q 138/] okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbàni pi turiyàni antaëikkhe vajjanti. Tathàgatassa påjàya.Dibbàni pi saïgãtàni antaëikkhe vattanti tathàgatassa påjàya. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: sabbaphàliphullà kho ànanda yamakasàlà akàlapupphehi te tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbànipi mandàravapupphàni antaëikkhà papatanti, tàni tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbànipi candanacuõõàni antaëikkhà papatanti, tàni tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbàni pi turiyàni antaëikkhe vajjanti tathàgatassa påjàya. Dibbànipi saïgitàni antaëikkhe vattanti tathàgatassa påjàya. Na kho ànanda ettàvatà tathàgato sakkato và hoti garukato và mànito và påjito và apacito và, yo kho ànanda bhikkhu và bhikkhunã và upàsako và upàsikà và dhammànudhammapañipanno viharati sàmãcipañipanno anudhammacàrã, so tathàgataü sakkaroti garukaroti màneti påjeti apaciyati paramàya påjàya. Tasmàtihànanda dhammànudhammapañipannà viharissàma sàmãcipañipannà anudhammacàrino ti, evaü hi vo ànanda sikkhitabbanti.

[BJT Page 216] [\x 216/]

Upavàõa thero

93. Tena kho pana samayena àyasmà upavàõo bhagavato purato ñhito hoti bhagavantaü vãjamàno. Atha kho bhagavà àyasmantaü upavàõaü apasàdesi: 'apehi bhikkhu. Mà me purato aññhàsã'ti. Atha kho àyasmato ànandassa etadahosi: 'ayaü kho [PTS Page 139] [\q 139/] àyasmà upavàõo dãgharattaü bhagavato upaññhàko santikàvacaro samãpacàrã. Atha ca pana bhagavà pacchime kàle àyasmantaü upavàõaü apasàdesi: apehi bhikkhu, mà me purato aññhàsãti. Ko nu kho hetu ko paccayo yaü bhagavà àyasmantaü upavàõaü apasàresi. 1 Apehi bhikkhu mà me purato añhàsã'ti. Atha kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: ayaü bhante àyasmà upavàõo dãgharattaü bhagavato upaññhàko santikàvacaro samãpacàrã, atha ca pana bhagavà pacchime kàle àyasmantaü upavàõaü apasàdeti: apehi bhikkhu, mà me purato aññhàsãti. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yaü bhagavà àyasmantaü upavàõaü apasàdeti apehi bhikkhu mà me purato aññhàsã'ti? Yebhuyyena ànanda dasasu sahassãsu lokadhàtusu devatà sannipatità tathàgataü dassanàya, yàvatà ànanda kusinàrà upavattanaü mallànaü sàlavanaü samannato dvàdasayojanàni natthi so padeso vàëagga koñinittudana mattopi mahesakkhàhi devatàhi apathuño. Devatà ànanda ujjhàyanti dårà ca vata mahà àgatà tathàgataü dassanàya. Kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhà ajjeva rattiyà pacchime yàme tathàgatassa parinibbànaü bhavissati, aya¤ca mahesakkho bhikkhu bhagavato purato ñhito ovàrento, na mayaü labhàma pacchime kàle tathàgataü dassanàyà'ti.

94. Kathaü bhåtà pana bhante bhagavà devatà manasi karotã'ti.

"Santànanda devatà àkàse pathavisa¤¤iniyo, kese pakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü [PTS Page 140] [\q 140/] papatanti àvaññanti vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü sugato parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu loke antaradhàyissatã'ti santànanda devatà pañhaviyaü pañhavisa¤¤iniyo, kesepakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü papatanti àvaññanti vivaññanti:

----------------

1. Apasàresi. Kesuci.

[BJT Page 218] [\x 218/]

Atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü sugato parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu1 loke antaradhàyissatãti!

Yà pana tà devatà vãtaràgà, tà satà sampajànadà adhivàsenti: aniccà saïkhàrà taü kutettha labbhà?Ti,

95. "Pubbe bhante disàsu vassaü vutthà bhikkhå àgacchanti tathàgataü dassanàya. Te mayaü labhàma manobhàvanãye bhikkhå dassanàya labhàma payirupàsànàya, bhagavato pana mayaü bhante accayena na labhissàma manobhàvanãye bhikkhu dassanàya na labhissàma payirupàsanàyà"ti.

"Cattàrimàni ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyàni saüvejanãyàni ñhànàni. Katamàni cattàri:

'Idha tathàgato jàto'ti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

'Idha tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddho'ti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

'Idha tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü pavattitanti' ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

'Idha tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà' parinibbutoti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

[PTS Page 141] [\q 141/] imàni kho ànanda cattàri saddhassa kulaputtassa dassanãyàni saüvejanãyàni ñhànàni.

âgamissanti kho ànanda saddhà bhikkhå bhikkhuniyo upàsakà upàsikàyo idha tathàgato jàto ti pi, idha tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddhoti pi, idha tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü pavattitantipi, idha tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbuto ti pi. Ye hi keci ànanda cetiyacàrikaü àhiõóantà pasannacittà kàlaü karissanti, sabbe te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjissantiti.

----------------

1. Cakkhumaü - sã. Mu. Cakkhuü - i.

[BJT Page 220] [\x 220/]

ânanda pucchà kathà

96. "Kathaü mayaü bhante màtugàme pañipajjàmà?" Ti.

"Adassanaü ànandà"ti.

"Dassane bhagavà sati kathaü pañipajjitabbanti?"

"Anàlàpo ànandà"ti.

"Alapattena pana bhante kathaü pañipajjitabbanti?"

"Sati ànanda upaññhapetabbà"ti.

Kathaü mayaü bhante tathàgatassa sarãre pañipajjàmà?"Ti.

"Abyàvañà tumhe ànanda hotha tathàgatassa sarãrapåjàya. Iïgha tumhe ànanda sadatthe, ghañatha1 sadatthamanuyujjatha, sadatthe 2 appamattà àtàpino pahitattà viharatha, santànanda khattiyapaõóità pi bràhmaõapaõóità pi gahapatipaõóità pi tathàgate ahippasannà te tathàgatassa sarãrapåjaü karissantã"ti.

"Kathaü pana bhante tathàgatassa sarãre pañipajjitabbantã?"

"Yathà kho ànanda ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti, evaü tathàgatassa sarãre pañipajjitabbanti" "kathaü pana bhante ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti?"Ti "ra¤¤o ànanda cakkavattissa sarãraü ahatena vatthena veñhenti. Ahatena vatthena veñhetvà vihatena kappàsena veñhenti. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena vatthena [PTS Page 142] [\q 142/] veñhenti.

----------------

1. Cakkhumà, (machasaü) cakùurantardhayati (sabbatthivàdãnaü mahàparinibbànasutte). 2. Sàratthe ghañhatha anuyu¤apatha (machasaü. ) 3. Sàratthe (machasaü)

[BJT Page 222] [\x 222/]

Etenåpàyena pa¤cahi yugasatehi ra¤¤o cakkavattissa sarãraü1 veñhetvà àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujjitvà sabbagandhànaü citakaü karitvà ra¤¤o cakkavattissa sarãraü jhàpenti. Càtummahàpathe 2 ra¤¤o cakakavattissa thåpaü karonti. Evaü kho ànanda ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti. Yathà kho ànanda ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti evaü tathàgatassa sarãre pañipajjitabbaü càtummahàpathe tathàgatassa thåpo kàtabbo. Tattha ye màlaü và gandhaü và cuõõakaü3 và àropessanti và abhivàdessanti và, cittaü và pasàdessanti, tesantaü bhavissati dãgharattaü hitàya sukhàyà"ti.

Thåpàrahà puggalà.

97. "Cattàro'me ànanda thåpàrahà. Katame cattàro? Tathàgato arahaü sammàsambuddho thåpàraho. Paccekasambuddho thåpàraho, tathàgatassa sàvako thåpàraho, ràjà cakkavattã thåpàraho'ti.

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca tathàgato arahaü sammàsambuddho thåpàraho? Ayaü tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa thåpo ti ànanda bahå janà cittaü pasàdenti, te tatthacittaü pasàdetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda atthavasaü pañicca tathàgato arahaü sammàsambuddho thåpàraho.

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca paccekasambuddho thåpàraho? Ayaü tassa bhagavato paccekasambuddhassa [PTS Page 143] [\q 143/] thåpo ti ànanda bahåjanà cittaü pasàdenti. Te tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda atthavasaü pañicca paccekasambuddho thåpàraho.

----------------

1. Sarãre (syà, kaü). 2. Càtumahàpattha (machasaü). 3. Vaõõakaü [PTS]

[BJT Page 224] [\x 224/]

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca tathàgatassa sàvako thåpàraho? Ayaü tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa sàvakassa thåpo ti ànanda bahå janà cittaü pasàdenti. 1 Te tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda atthavasaü pañicca tathàgatassa sàvako thåpàraho, 2

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca ràjà cakkavattã thåpàraho? Ayaü dhammikassa dhammara¤¤o thåpo ti ànanda bahå janà cittaü pasàdenti, te tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti.

Idaü kho ànanda atthavasaü pañicca ràjà cakkavatti thåpàraho. Ime kho ànanda cattàro thåpàrahà"ti.

ânandattherassa acchariyadhammà.

98. Atha kho àyasmà ànando vihàraü pavisitvà kapisãsaü àlambitvà rodamàno aññhàsi: "aha¤ca vatamhi sekho sakaraõãyo, satthu ca me parinibbànaü bhavissati yo mamaü3 ànukampako"ti, atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: "kahannu kho bhikkhave ànando"ti "eso bhante àyasmà ànando vihàraü pavisitvà kapisãsaü àlambitvà rodamàno ñhito: 'aha¤ca vatamhi sekho sakaraõãyo satthu ca me parinibbànaü bhavissati yo mamaü ànukampako"ti. Atha kho bhagavà a¤¤ataraü bhikkhuü àmantesi: "ehi tvaü bhikkhu, mama vacanena ànandaü àmantehi: satthà taü àvuso ànanda àmanteti"ti [PTS Page 144] [\q 144/] "evambhante'ti kho so bhikkhu bhagavato pañissutvà yenàyasmà ànando tenupasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü etadavoca: satthà taü àvuso ànanda àmantetã"ti. 'Evamàvuso'ti kho àyasmà ànando tassa bhikkhuno pañissutvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü ànandaü bhagavà etadavoca:

1. Bahujano cittaü pasàdeti [PTS]. 2. Sàvakathåpo. [PTS]. 3. Mama (machasaü).

[BJT Page 226] [\x 226/]

"Alaü ànanda mà soci, mà paridevi - nanu etaü ànanda mayà pañikacceva akkhàtaü sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo. Taü kutettha ànanda labbhà 'yantaü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü, taü vata tathàgatassàpi sarãraü' màpalujjiti. Netaü ñhànaü vijjati. Dãgharattaü kho te ànanda tathàgato paccupaññhito mettena kàyakammena hitena sukhena advayena appamàõena, mettena vacãkammena hitena sukhena advayena appamàõena, mettena manokammena hitena sukhena advayena appamàõena. Katapu¤¤o'si tvaü ànanda padhànamanuyu¤ja , khippaü hehisi1 anàsavo"ti.

99. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: " ye pi te bhikkhave ahesuü atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, tesampi bhagavantaü etaparamàyeva upaññhàkà ahesuü seyyathàpi mayhaü ànando. Ye pi te bhikkhave bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, tesampi bhagavantànaü etaparamàyeva upaññhàkà bhavissanti seyyathàpi mayhaü ànando, paõóito bhikkhave ànando, medhàvã bhikkhave ànando, jànàti 'ayaü kàlo tathàgataü dassanàya upasaïkamituü bhikkhånaü, ayaü kàlo bhikkhunãnaü ayaü kàlo upàsakànaü, [PTS Page 145] [\q 145/] ayaü kàlo upàsikànaü, ayaü kàlo ra¤¤o ràjamahàmattànaü titthiyànaü titthiyasàvakànanti. '

100. Cattàro'me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ànande katame cattàro? Sace bhikkhave bhikkhuparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena pi sà attamanà hoti, atittà'va bhikkhave bhikkhuparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Sace bhikkhave bhikkhunãparisà, upàsakaparisà, upàsikàparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ànando dhammaü bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti. Atittà'va bhikkhave upàsikàparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Ime kho bhikkhave cattàro acchariyà abbhutà dhammà ànande.

----------------

1. Hohisi (machasaü)

[BJT Page 228] [\x 228/]

Cattàro'me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ra¤¤e cakkavattimhi. Katame cattàro? Sace bhikkhave khattiyaparisà ràjànaü cakkavattiü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ràjà cakkavattã bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti atittà'va bhikkhave khattiyaparisà hoti. Atha kho ràjà cakkavattã tuõhã hoti. Sace bhikkhave bràhmaõaparisà, gahapatiparisà, samaõaparisà ràjànaü cakkavattiü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ràjà cakkavattã bhàsati ÷àsitena pi sà attamanà hoti, atittà'va bhikkhave samaõaparisà hoti. Atha kho ràjà cakkavatti tuõhã hoti. [PTS Page 146] [\q 146/] evameva kho bhikkhave cattàro 'me acchariyà abbhutà dhammà ànande. Sace bhikkhave bhikkhuparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti, tatra ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena pi sà attamanà hoti, tatu ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena pi sà attamanà hoti, atittà'va bhikkhave bhikkhuparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Sace bhikkhunãparisà, upàsakaparisà, upàsikàparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti, tatra ce ànando dhammaü bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti atittà'va bhikkhave upàsikàparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Ime kho bhikkhave cattàro acchariyà abbhutà dhammà ànande'ti.

(Mahàsudassana sutta desanà. )

101. Evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "mà bhante bhagavà imasmiü kuóóanagarake1 ujjaïgalanagarake sàkhànagarake parinibbàyã. 2 Santi bhante a¤¤àni mahànagaràni, seyyathãdaü campà ràjagahaü sàvatthi sàketaü kosambã bàràõasã. Ettha bhagavà parinibbàtu. Ettha bahå khattiyamahàsàlà bràhmaõamahàsàlà gahapatimahàsàlà tathàgate abhippasannà. Te tathàgatassa sarãrapåjaü karissanti"ti. "Màhevaü ànanda avaca, màhevaü ànanda avaca kuóóanagarakaü ujjaïgalanagarakaü sàkhànagarakanti. "

'Bhåtapubbaü ànanda ràjà mahàsudassano nàma ahosi cakkavattã dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàcariyappatto sattaratanasamannàgato.

----------------

1. Khuddanagarake (machasaü). 2. Kusinàràyaü (machasaü).

[BJT Page 230] [\x 230/]

Ra¤¤o ànanda mahàsudassanassa ayaü kusinàrà kusàvatã nàma ràjadhànã ahosi. Puratthimena ca pacchimena ca dvàdasayojanàni àyàmena, uttarena ca dakkhiõena ca sattayojanàni vitthàrena, kusàvatã ànanda ràjadhànã iddhà ceva ahosi phãtà [PTS Page 147] [\q 147/] ca bahujanà ca àkiõõamanussà ca subhikkhà va. Seyyathàpi ànanda devànaü àëakamandà nàma ràjadhàni iddhà ceva phità ca bahujanà ca àkiõõayakkhà ca subhikkhà ca, evameva kho ànanda kusàvatã ràjadhànã iddhà ceva ahosi phãtà ca bahujanà ca àkiõõamanussà ca subhikkhà ca. Kusàvatã ànanda ràjadhànã dasahi saddehi avãvittà ahosi divà ceva ratti¤ca: seyyathãdaü hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudiïgasaddena vãõàsaddena gãtasaddena saïkhasaddena, sammasaddena tàlasaddena asnàtha pivatha khàdathàti dasamena saddena. Gaccha tvaü ànanda, kusinàraü pavisitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocehi: ajja kho vàseññhà rattiyà pacchime yàme tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Abhikkamatha vàseññhà abhikkamatha vàseññhà, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha: amhàka¤ca no gàmakkhette tathàgatassa parinibbànaü ahosi, na mayaü labhimhà pacchime kàle tathàgataü dassanàyà"ti.

"Evambhante" ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà nivàsetvà pattacãvaramàdàya attadutiyo kusinàraü pàvisi.

Mallànaü vandanà

102. Tena kho pana samayena kosinàrakà mallà santhàgàre sannipatità honti kenacideva karaõãyena. Atha kho àyasmà ànando yena kosinàrakànaü mallànaü santhàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocesi "ajja kho vàseññhà rattiyà pacchime yàme tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Abhikkamatha vàseññhà, abhikkamatha vàseññhà. Mà pacchà vippañisàrino ahuvattha! 'Amhàka¤ca no gàmakkhette tathàgatassa [PTS Page 148] [\q 148/] parinibbànaü ahosi, naü mayaü labhimhà pacchime kàle tathàgataü dassanàyà"ti.

[BJT Page 232] [\x 232/]

Idamàyasmato ànandassa sutvà mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà ca mallapajàpatiyo ca aghàvino dummanà cetodukkhasamappità appekacce kese pakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü patanti àvaññanti vivaññanti "atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü sugato parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu 1 loke antaradhàyissatã"ti.

Atha kho mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà ca mallapajàpatiyo ca aghàvino dummanà cetodukkhasamappità yena upavattaü mallànaü sàlavanaü yenàyasmà ànando tenupasaïkamiüsu. Atha kho àyasmato ànandassa etadahosi: sace kho ahaü kosinàrake malle ekamekaü bhagavantaü vandàpessamiü, avandito'va bhagavà kosinàrakehi mallehi bhavissati. Athàyaü ratti vibhàyissati. Yannånàhaü kosinàrake malle kulaparivattaso kulaparivattaso ñhapetvà bhagavantaü vandàpeyyaü 'itthannàmo bhante mallo saputto sahariyo sapariso sàmacco bhagavato pàde sirasà vandatã'ti.

Atha kho àyasmà ànando kosinàrake malle kulaparivattaso kulaparivattaso ñhapetvà bhagavantaü vandàpesi: 'itthannàmo bhante mallo saputto sabhariyo sapariso sàmacco bhagavato pàde sirasà vandatã'ti. Atha kho àyasmà ànando etena upàyena pañhameneva yàmena kosinàrake malle bhagavantaü vandàpesi.

Subhadda paribbàjaka vatthu

103. Subhadda paribbàjaka vatthu

103. Tena kho pana samayena subhaddo nàma paribbàjako kusinàràyaü pañivasati. Assosi kho subhaddo paribbàjako: 'ajja kira rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissatã'ti. [PTS Page 149] [\q 149/] atha kho subhaddassa paribbàjakassa etadahosi: "sutaü kho pana me'taü paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü bhàsamànànaü kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissati.

----------------

1. Cakkhumà (machasaü)

[BJT Page 234] [\x 234/]

Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno. Evaü pasanno ahaü samaõe gotame 'pahoti me samaõo gotamo tathà dhammaü desetuü yathàhaü imaü kaïkhàdhammaü pajaheyyanti'. Atha kho subhaddo paribbàjako yena upavattanaü mallànaü sàlavanaü yena àyasmà ànando tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü etadavoca: sutaü metaü bho ànandaparibbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü bhàsamànànaü: "kadàvi karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhà"ti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno, "evaü pasanno ahaü samaõe gotame, pahoti me samaõo gotamo tathà dhamaü desetuü yathàhaü imaü kaïkhàdhammaü pajaheyyaü. Sàdhàhaü bho ànanda labheyyaü samaõaü gotamaü dassanàyà"ti.

Evaü vutte àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: 'alaü àvuso subhadda, mà tathàgataü viheñhesi. Kilanto bhagavà"ti. Dutiyampi kho subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: "sutaü metaü bho ànanda paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü bhàsamànànaü: kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme [PTS Page 150] [\q 150/] samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno, evaü pasanno ahaü samaõe gotame, 'pahoti me samaõo gotamo tathà dhammà desetuü yathàhaü imaü kaïkhà dhammaü pajaheyyaü'. Sàdhàhaü bho ànanda labheyyaü samaõaü gotamaü dassanàyà"ti. Dutiyampi kho àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: "alaü àvuso subhadda, mà tathàgataü viheñhesi kilanto bhagavà"ti. Tatiyampi kho subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: "sutaü metaü bho ànanda paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü bhàsamànànaü: kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno, evaü pasanno ahaü samaõe gotame, 'pahoti me samaõo gotamo tathà dhammà desetuü yathàhaü imaü kaïkhà dhammaü pajaheyyaü'. Sàdhàhaü bho ànanda labheyyaü samaõaü gotamaü dassanàyà"ti. Tatiyampi kho àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: "alaü àvuso subhadda, mà tathàgataü viheñhesi kilanto bhagavà"ti.

104. Assosi kho bhagavà àyasmato ànandassa subhaddena paribbàjakena saddhiü imaü kathàsallàpaü. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: "alaü ànanda mà subhaddaü vàresi, labhataü ànanda subhaddo tathàgataü dassanàya. Yaü ki¤ci maü subhaddo pucchissati, sabbantaü a¤¤àpekkho'va pucchissati no vihesàpekkho. Ya¤cassàhaü puññho byàkarissàmi, taü khippameva àjànissatã"ti.

[BJT Page 236] [\x 236/]

Atha kho àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: gacchàvuso subhadda, karoti te bhagavà okàsanti. Atha kho subhaddo paribbàjako yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho subhaddo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: 'ye' me bho gotama samaõabràhmaõà saïghino gaõino gaõàcariyà ¤àtà yasassino titthakarà sàdhusammatà bahujanassa, seyyathãdaü påraõo kassapo, makkhali gosàlo, ajito kesakambalo, pakudho kaccàyano, sa¤jayo belaññhaputto. Nigaõñhonàtaputto, sabbe te sakàya pañi¤¤àya abbha¤¤iüsu. Sabbeva na [PTS Page 151] [\q 151/] abbha¤¤iüsu, udàhu ekacce abbha¤¤iüsu ekacce nàbbha¤¤iüså ?"Ti.

"Alaü subhaddaü tiñhatetaü sabbe te sakàya pañi¤¤àya abbha¤¤iüsu, sabbeva na abbha¤¤iüsu, udàhu ekacce abbha¤¤iüsu ekacce nàbbha¤¤iüså"ti. Dhammaü te subhadda desissàmi. Taü suõàhi, sàdhukaü manasi karohi, bhàsissàmã"ti. 'Evaü bhante'ti kho subhaddo paribbàjako bhagavato paccassosi, bhagavà etadavoca:

105. "Yasmiü kho subhadda dhammavinaye ariyo aññhaïgiko maggo na upalabbhati, samaõo pi na upalabbhati, dutiyo pi tattha samaõo na upalabbhati, tatiyo pi tattha samaõo na upalabbhati, catuttho pi tattha samaõo na upalabbhati. Yasmi¤ca kho subhadda dhammavinaye ariyo aññhaïgiko maggo upalabbhati, samaõo pi tattha upalabbhati, dutiyo pi tattha samaõo upalabbhati, tatiyo pi tattha samaõo upalabbhati, catuttho pi tattha samaõo upalabbhati. Imasmiü kho subhadda dhammavinaye ariyo aññhaïgiko maggo upalabbhati. Idhe va subhadda samaõo, idha dutiyo samaõo, idha tatiyo samaõo idha catuttho samaõo. Su¤¤à parappavàdà samaõehi a¤¤e. Ime ca1 subhadda bhikkhå sammà vihareyyuü asu¤¤o loko arahantehi assà"ti.

----------------

1. Ime (kaü)

[BJT Page 238] [\x 238/]

[PTS Page 152] [\q 152/]

106. Evaü vutte subhaddo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante seyyathà pi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhintã ti. Evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Labheyyàhaü bhante bhagavato santike pabbajjaü, labheyyaü upasampadanti.

"Yo kho subhadda a¤¤atitthiyapubbo imasmiü dhammavinaye àkaïkhati, pabbajjaü, àkaïkhati upasampadaü, so cattàro màse parivasati. Catunnaü màsànaü accayena àraddhacittà bhikkhå pabbàjenti upasampàdenti bhikkhubhàvàya. Api ca mettha puggalavemattatà vidità"ti. "Sace bhante a¤¤atitthiyapubbà imasmiü dhammavinaye, àkaïkhantà pabbajjaü, àkaïkhantà upasampadaü, cattàro màse parivasanti, catunnaü màsànaü accayena àraddhacittà bhikkhå pabbàjenti upasampàdenti bhikkhubhàvàya, ahaü cattàri vassàni parivasissàmi, catunnaü vassànaü accayena àraddhacittà bhikkhå pabbàjentu upasampàdentu bhikkhubhàvàyà"ti.

----------------

3. Asu¤¤o loko, arahantehi assàti ( [PTS] machasaü)

4. Ekånatriü÷o vayasànupràpto (mahàvastu) ekona triü÷atko vasayà subhadra yat pràvrajaü kiü ku÷alaü gaveùã, paücà÷ad varùàõi samàdhikàni, yasmàdahaü pravrajitaþ subhadra, àryasya dharmasya, prade÷avartatã ito bahir vai ÷ramaõo'sti nànyaþ (avadàna÷ataka)

[BJT Page 240] [\x 240/]

Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: tena hànanda subhaddaü pabbàjethà ti. 'Evambhante'ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: "làbhà vo àvuso ànanda, suladdhaü vo àvuso ànanda, ye1 ettha satthu sammukhà antevàsàbhisekena abhisittà ti. 2

[PTS Page 153] [\q 153/] alattha kho subhaddo paribbàjako bhagavato santike pabbajjaü, alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho panàyasmà subhaddo eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto, nacirasseva yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi, 'khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà'ti abbha¤¤àsi. A¤¤ataro kho panàyasmà subhaddo arahataü ahosi. So ca 3 bhagavato pacchime sakkhisàvako ahosã ti.

Pa¤camo bhàõavàro.

----------------

1. Yo, [PTS] 2. Abhisitte [PTS] 3. So (machasaü)

[BJT Page 242] [\x 242/] [PTS Page 154] [\q 154/]

Tathàgatassa pacchimà vàcà

107. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi.

"Siyà kho panànanda tumhàkaü evamassa, atãtasatthukaü pàvacanaü, natthi no satthàti. Na kho panetaü ànanda evaü daññhabbaü. Yo kho ànanda mayà dhammo ca vinayo ca desito pa¤¤atto so vo mamaccayena satthà ti. Yathà kho panànanda etarahi bhikkhå a¤¤ama¤¤aü àvusovàdena samudàcaranti, na kho mamaccayena evaü samudàcaritabbaü. Theratarena ànanda bhikkhunà navakataro bhikkhu nàmena và gottena và àvusovàdena và samudàcaritabbo, navakatarena bhikkhunà therataro bhikkhu bhanteti và àyasmàti và samudàcaritabbo.

âkaïkhamàno ànanda saïgho mamaccayena khuddànukhuddakàni sikkhàpadàni samåhanatu. 1 Channassa ànanda bhikkhuno mamaccayena brahmadaõóo dàtabbo"ti. "Katamo pana bhante brahmadaõóo?"Ti. "Channo ànanda bhikkhu yaü iccheyya taü vadeyya, so bhikkhåhi neva vattabbo na ovaditabbo na anusàsitabbo"ti.

108. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge và pañipadàya và, pucchatha bhikkhave, mà pacchà [PTS Page 155] [\q 155/] vippañisàrino ahuvattha: sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü sakkhãmha bhagavantaü sammukhà pañipucchitunti. Evaü vutte te bhikkhu tuõhã ahesuü. Dutiyampi kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge và pañipadàya và, pucchatha bhikkhave, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha: sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü sakkhãmha bhagavantaü sammukhà pañipucchitunti. Dutiyampi kho te bhikkhå tuõhã ahesuü. Tatiyampi kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhammevà saïghe và magge và pañipadàya và pucchatha bhikkhave mà pacchà vippañisàrino ahuvattha, sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü sakkhimha bhagavantaü sammukhà pañipucchitunti. Tatiyampi kho te bhikkhå tuõhã ahesuü. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi 'siyà kho pana bhikkhave satthugàravenàpi na puccheyyàtha. Sahàyako pi bhikkhave sahàyakassa àrocetå'ti. Evaü vutte te bhikkhå tuõhã ahesuü.

----------------

1. Samåhanatu [PTS]

[BJT Page 244] [\x 244/]

108. Atha kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: "acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, evaü pasanno ahaü bhante imasmiü bhikkhusaïghe 'natthi ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge và pañipadàya và'ti. "Pasàdà kho tvaü ànanda vadesi. ¥àõameva hettha ànanda tathàgatassa natthi imasmiü bhikkhu saïghe ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge và pañipadàya và. Imesaü hi ànanda pa¤cannaü bhikkhusatànaü yo pacchimako bhikkhu so sotàpanno avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo'ti.

Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: [PTS Page 156] [\q 156/] "handa'dàni bhikkhave àmantayàmi vo, vayadhammà saïkhàrà appamàdena sampàdethà"ti.

Ayaü tathàgatassa pacchimà vàcà2.

Bhagavato parinibbànaü.

109. Atha kho bhagavà pañhamaü jhànaü samàpajji. Pañhamajjhànà vuññhahitvà dutiyaü jhànaü samàpajji. Dutiyajjhànà vuññhahitvà tatiyaü jhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvayà catutthaü jhànaü samàpajji. Catutthajjhànà vuññhahitvà àkàsàna¤càyatanaü samàpajji. âkàsàna¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà vi¤¤àõa¤càyatanaü samàpajji. Vi¤¤àõa¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà àki¤ca¤¤àyatanaü samàpajji. âki¤ca¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samàpajji. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajji.

Atha kho àyasmà ànando àyasmantaü anuruddhaü etadavoca, "parinibbuto bhante anuruddha bhagavà'ti. "Na àvuso ànanda bhagavà parinibbuto sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpanno"ti.

----------------

2. Sabbatthikavàdãnaü, mahàparinibbànasutte, evaü dissate:

Atha bhagavànutataràsaügataþ suvarõavarõaü bàhuü nissàryya tàn bhikùånavocat: tathàgatasya dar÷anaü loke kadàcideva bhavati yathà udumbarapuùpaü kadàcideva pràdurbhavati aruõavarõa - bàhuü nãssàryya buddhaþ pràdurakarot adbhåtaü nimittam àgantukà saüskàràþ anityà utpadya vina÷yanti mà pramàdethàþ iti. Tasmàd bhikùavaþ apramàdena sampàdayata. Nàhaü pràmadam tena samyaksambuddhaþ asaükhyeyaguõo jàtaþ vyayadharmàþ saüskàràþ apramàdena sampàdethàþ. Iyamasti tathàgatasya pa÷cimà vàk.

[BJT Page 246] [\x 246/]

Atha kho bhagavà sa¤¤àvedayitanirodhasamàpattiyà vuññhahitvà nesavasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samàpajji. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà àki¤ca¤¤àyatanaü samàpajji. âki¤ca¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà vi¤¤àõa¤càyatanaü samàpajji. Vi¤¤àõa¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà àkàsàna¤càyatanaü samàpajji. âkàsàna¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà catutthaü jhànaü samàpajji. Catutthajjhànà vuññhahitvà tatiyaü jhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvà dutiyaü jhànaü samàpajji. Dutiyajjhànà vuññhahitvà pañhamaüjjhànaü samàpajji. Pañhamajjhànà vuññhahitvà dutiyaüjjhànaü samàpajji. Dutiyajjhànà vuññhahitvà tatiyajjhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvà catutthajjhànaü samàpajji. Catutthajjhànà vuññhahitvà taü samanantarà bhagavà parinibbàyi.

110. Parinibbute bhagavati saha parinibbànà mahàbhåmicàlo ahosi, mahiüsanako salomahaüso devadundubhiyo ca phaliüsu. [PTS Page 157] [\q 157/] parinibbute bhagavati saha parinibbànà brahmà sahampati imaü gàthaü abhàsi:

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà sakko devànamindo imaü gàthaü abhàsi:

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà àyasmà anuruddho imà gàthàyo abhàsi:

----------------

1. Cakkhumà loke antarahito ti (machasaü). 2. Asaülãnena kàyena vedanàmadhivàsayan pradyotasyeva vimokùas tasya cetasaþ (madhyamikàvànti)

[BJT Page 248] [\x 248/]

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà àyasmà ànando imaü gàthaü abhàsi:

111. "Parinibbute bhagavati ye te tattha bhikkhå avãtaràgà appekacce bàhà paggayha kandanti chinnapàtaü patanti àvaññanti vivaññanti:' atikhippaü bhagavà [PTS Page 158] [\q 158/] parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto atikhippaü cakkhu loke antarahitanti. Ye pana te bhikkhå vãtaràgà te satà sampajànà 'adhivàsenti aniccà saïkhàrà, taü kutettha labbhà'ti.

112. Atha kho àyasmà anuruddho bhikkhå àmantesi; alaü àvuso mà sovittha mà paridevittha. Nanu etaü àvuso bhagavatà pañigacceva akkhàtaü, sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo, taü kutettha àvuso labbhà yantaü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü taü vata mà palujjiti netaü ñhànaü vijjati. Devatà àvuso ujjhàyantã"ti.

"Kathambhåtà pana bhante anuruddha devatà manasikaroti? Santàvuso ànanda devatà àkàse pañhavisa¤¤iniyo kese pakiriya kandanti bàhà paggayha kandanti chinnapàtaü patanti, àvaññanti: vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke antarahitanti. Santàvuso ànanda devatà pañhaviyà pañhavisa¤¤iniyo kese pakiriya kandanti bàhà paggayha kandanti chinnapàtaü patanti, àvaññanti: vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke antarahito ti. Yà pana devatà vãtaràgà tà satà sampajànà adhivàsenti 'aniccà saïkhàrà taü kutettha labbhà'ti.

[BJT Page 250] [\x 250/]

113. Atha kho àyasmà ca anuruddho àyasmà ca ànando taü rattàvasesaü dhammiyà kathàya vãtinàmesuü. Atha kho àyasmà anuruddho àyasmantaü ànandaü àmantesi: gacchàvuso ànanda kusinàraü. Kusinàraü pavisitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocehi: 'parinibbuto vàsiññhà bhagavà, yassa'dàni kàlaü ma¤¤athà'ti. Evambhante ti kho àyasmà ànando àyasmato anuruddhassa pañissutvà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya attadutiyo kusinàraü pàvisi. [PTS Page 159] [\q 159/] tena kho pana samayena kosinàrakà mallà santhàgàre sannipatità honti teneva karaõãyena. Atha kho àyasmà ànando yena kosinàrakànaü mallànaü santhàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocesi: "parinibbuto vàsiññhà bhagavà, yassa'dàni kàlaü ma¤¤athà"ti. Idamàyasmato ànandassa vacanaü sutvà mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà ca mallapajàpatiyo ca aghàvino dummanà ceto dukkhasamappità appekacce kese pakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü patanti àvaññanti vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke antarahitanti. "

114. Atha kho kosinàrakà mallà purise àõàpesuü "tenahi bhaõe kusinàràyaü gandhamàla¤ca sabba¤ca tàëàvacaraü sannipàtethà"ti. Atha kho kosinàrakà mallà gandhamàla¤ca sabba¤ca tàëàvacaraü pa¤ca ca dussayugasatàni àdàya yena upavattanaü mallànaü sàlavanaü yena bhagavato sarãraü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavato sarãraü naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà celavitànàni karontà maõóalamàëe pañiyàdentà 'ekadivasaü vãtinàmesuü. Atha kho kosinàrakànaü mallànaü etadahosi. 'Ativikàlo kho ajja bhagavato sarãraü jhàpetuü, svedàni mayaü bhagavato sarãraü naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà celavitànàni karontà maõóalamàëe pañiyàdentà dutiyampi divasaü vãtinàmesuü, tatiyampi divasaü vãtinàmesuü, catutthampi divasaü vãtinàmesu, pa¤camampi divasaü vãtinàmesu, chaññhampi divasaü vãtinàmesuü atha kho sattamaü divasaü kosinàrakànaü mallànaü [PTS Page 160] [\q 160/] etadahosi: mayaü bhagavato sarãraü naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà, dakkhiõena dakkhiõaü nagarassa haritvà bàhirena bàhiraü dakkhiõato nagarassa bhagavato sarãraü jhàpessàmà'ti.

[BJT Page 252] [\x 252/]

Tena kho pana samayena aññha mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà 'mayaü bhagavato sarãraü uccàressàmà'ti nasakkonti uccàretuü. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü anuruddhaü etadavocuü: ko nu kho bhante anuruddha hetu ko paccayo yenime aññha mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà 'mayaü bhagavato sarãraü uccàressàmà'ti na sakkonti uccàretunti ?" "A¤¤athà kho vàsiññhà tumhàkaü adhippàyo, a¤¤athà devatànaü adhippàyo"ti. "Kathà pana bhante devatànaü adhippàyo"ti. "Tumhàkaü kho vàsiññhà adhippàyo: "mayaü bhagavato sarãraü naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà dakkhiõena dakkhiõaü nagarassa haritvà, bàhirena bàhiraü dakkhiõato nagarassa bhagavato sarãraü jhàpessàmà"ti. Devatànaü kho vàsiññhà adhippàyo "mayaü bhagavato sarãraü dibbehi naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà, uttarena uttaraü nagarassa haritvà, uttarena dvàrena nagaraü pavesetvà, majjhena majjhaü nagarassa haritvà, puratthimena dvàrena nikkhàmetvà, puratthimato nagarassa makuñabandhanaü nàma mallànaü cetiyaü, ettha bhagavato sarãraü jhàpessàmà"ti. "Yathà bhante devatànaü adhippàyo, tathà hotu"ti.

116. Tena kho pana samayena kusinàrà yàva sandhisamalasaükañãrà jaõõumattena odhinà mandàravapupphehi satthatà hoti atha kho devatà ca kosinàrakà ca mallà bhagavato sarãraü dibbehi ca mànusakehi ca [PTS Page 161] [\q 161/] naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà, uttarena uttaraü nagarassa haritvà uttarena dvàrena nagaraü pavesetvà, majjhena majjhaü nagarassa haritvà, puratthimena dvàrena nikkhamitvà, puratthimato nagarassa makuñabandhanaü nàma mallànaü cetiyaü, 1 tattha bhagavato sarãraü nikkhipiüsu.

----------------

1. Uttareõa dvàreõa nagaràt niùakramya nadãü hiraõyavatãü upasaïkramya mukuñabandhane caitye(sabbatthivàditaü mahàparinibbàõasutta)

[BJT Page 254] [\x 254/]

117. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü ànandaü etadavocuü: "kathaü mayaü bhante ànanda tathàgatassa sarãre pañipajjàmà?"Ti. "Yathà kho vàsiññhà ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjatti, evaü tathàgatassa sarãre pañipajjitabbanti. " "Kathaü pana bhante ànanda ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjintã"ti. "Ra¤¤e vàsiññhà cakkavattissa sarãraü ahatena vatthena veñhenti, ahatena vatthena veñhetvà vihatena kappàsena veñhenti. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena vatthena veñhenti. Etena upàyena pa¤cahi yugasatehi ra¤¤o cakkavattissa sarãraü veñhetvà àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujjetvà, sabbagandhànaü citakaü karitvà ra¤¤o cakkavattissa sarãraü jhàpenti. Càtummahàpathe ra¤¤o cakkavattissa thåpaü karonti. Evaü kho vàsiññhà ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti. Yathà kho vàsiññhà ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti, evaü tathàgatassa sarãre pañipajjitabbaü. Càtummahàpathe tathàgatassa thåpo kàtabbo. Tattha ye màlaü và gandhaü và cuõõakaü và àropessanti và abhivàdessanti và cittaü và pasàdessanti, tesantaü bhavissati dãgharattaü hitàya sukhàyà"ti.

Atha kho kosinàrakà mallà purise àõàpesuü "tena hi bhaõe mallànaü vihataü kappàsaü sannipàtethà"ti. Atha kho kosinàrakà mallà bhagavato sarãraü ahatena vatthena veñhesuü. Ahatena vatthena veñhetvà vihatena kappàsena veñhesuü. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena [PTS Page 162] [\q 162/] vatthena veñhesuü. Etena upàyena pa¤cahi yugasatehi bhagavato sarãraü veñhetvà àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà1 a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujjetvà sabbagandhànaü citakaü karitvà bhagavato sarãraü citakaü àropesuü.

Mahàkassapàgamanaü.

118. Tena kho pana samayena àyasmà mahàkassapo pàvàya kusinàraü addhànamaggapañipanno hoti mahatà bhikkhusaïghena saddhiü pa¤camattehi bhikkhusatehi. Atha kho àyasmà mahàkassapo maggà okkamma a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi. Tena kho pana samayena a¤¤ataro àjãvako2 kusinàràya mandàravapupphaü gahetvà pàvaü addhànamaggapañipanno hoti. Addasà kho àyasmà mahàkassapo taü àjãvakaü dårato'va àgacchantaü. Disvà taü àjãvakaü etadavoca: 'apàvuso amhàkaü satthàraü jànàsã ?Ti. âma àvuso jànàmi.

1. Suvarõadroõyàü nidhàya telena pårayitvà tàü suvarõadroõãü utthàpya dvitãyasyàü mahàdroõyàü prakùipya (sabbatthivàditaü mahàparinibbànasutte)

[BJT Page 256] [\x 256/]

Ajja sattàhaparinibbuto samaõo gotamo. Tato me idaü mandàravapupphaü gahitanti". Tattha ye te bhikkhu avãtaràgà appekacce bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü patanti, àvaññanti vivaññanti: atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke 3 antarahitanti, ye pana te bhikkhu vãtaràgà, te satà sampajànà adhivàsenti: aniccà saïkhàrà, taü kutettha labbhà'ti.

119. Tena kho pana samayena subhaddo nàma buóóhapabbajito' tassaü parisàyaü nisinno hoti. Atha kho subhaddo, buóóhapabbajito te bhikkhu etadavoca:" alaü àvuso mà sovittha, mà paridevittha. Sumuttà mayaü tena mahàsamaõena. Upaddutà ca homa idaü vo kappati, idaü vo na kappatã ti. Idàni pana mayaü yaü icchissàma taü karissàma, yaü na icchissàma na taü karissàmà"ti. Atha kho àyasmà mahàkassapo bhikkhå àmantesi: 'alaü àvuso mà sovittha, mà paridevittha. Nanu [PTS Page 163] [\q 163/] etaü àvuso bhagavatà pañigacce va akkhàtaü: sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo. Taü kutettha àvuso labbhà yantaü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü, taü tathàgatassàpi sarãraü mà palujjãti netaü ñhànaü vijjatã"ti.

120. Tena kho pana samayena cattàro mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà mayaü bhagavato citakaü àlimpessàmàti na sakkonti àlimpetuü. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü anuruddhaü etadavocuü: ko nu kho bhante anuruddha hetu, ko paccayo, yenime cattàro mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà mayaü bhagavato citakaü àlimpessàmàti na sakkonti àlimpetunti"? "A¤¤athà kho vàsiññhà devatànaü adhippàyo"ti. "Kathaü pana bhante devatànaü adhippàyo?"Ti. "Devatànaü kho vàsiññhà adhippàyo: ayaü àyasmà mahàkassapo pàvàya kusinàraü addhànamaggapañipanno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü pa¤camattehi bhikkhusatehi. Na tàva bhagavato citako pajjalissati yàvàyasmà mahàkassapo bhagavato pàde sirasà na vandissatã"ti. "Yathà bhante devatànaü adhippàyo tathà hotu"ti.

2. Atha khalu màrge nyataro nirgrantha ÷ràvakaþ mandàra puùpaüàdàya (sabbatthivàdãnaü mahàparinibbànasutte). 4. Cakkhumà loke antarahito (machasaü) loke cakùurantarhitam (sabbatthivàdãnaü mahàparinibbànasutte) 1. Buddhapabbajito(machasaü)

[BJT Page 258] [\x 258/]

121. Atha kho àyasmà mahàkassapo yena kusinàrà makuñabandhanaü nàma mallànaü cetiyaü yena bhagavato citako tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekaü saü cãvaraü katvà a¤jalimpaõàmetvà tikkhattuü citakaü padakkhiõaü katvà, pàdato vivaritvà bhagavato pàde sirasà vandi. Tàni pi kho pa¤ca bhikkhusatàni ekaüsaü cãvaraü katvà a¤jalimpaõàmetvà tikkhattuü citakaü padakkhiõaü katvà bhagavato pàde sirasà vandiüsu. [PTS Page 164] [\q 164/] vanditesu1 ca panàyasmatà mahàkassapena tehi pi pa¤cahi bhikkhusatehi, sayameva bhagavato citako pajjali.

122. Jhàyamànassa kho pana bhagavato sarãrassa, yaü ahosi chavãti và cammanti mà maüsanti và naharå ti và lasikà ti và tassa neva chàrikà pa¤¤àyittha, na masi. Sàrãràneca avasissiüsu. Seyyathàpi nàma sapissa và telassa và jhàyamànassa neva chàrikà pa¤¤àyati na masi, evameva bhagavato sarirassa jhàyamànassa yaü ahosi chavãti và cammanti và maüsanti và nahàråti và lasikàti và tassa neva chàrikà pa¤¤àyittha'na masi, sàrãràneva avasissiüsu. Tesa¤ca pa¤cannaü dussayugasatànaü dveva dussàni na óayhiüsu ya¤ca sabbabbhantarimaü2 ya¤ca bàhiraü. Daóóhe ca kho pana bhagavato sarãre antaëikkhà udakadhàrà pàtubhavitvà bhagavato citakaü nibbàpesi. Udakaü sàlato pi abbhunnamitvà bhagavato citakaü nibbàpesi. Kosinàrakà pi mallà sabbagandhodakena bhagavato citakaü nibbàpesuü.

Atha kho kosinàrakà mallà bhagavato sàrãràni sattàhaü santhàgàre sattipa¤jaraü karitvà dhanupàkàraü parikkhipàpetvà naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkariüsu garukariüsu mànesuü påjesuü.

Sàrãrikadhàtuvibhajanà

122. Assosi kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto: "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho ràjà màgadho: ajàtasattu vedehiputto kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesi "bhagavà pi khattiyo ahampi khattiyo. Ahampi arahàmi bhagavato sàrãrànaü bhàgaü, ahampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmã"ti.

----------------

1. Vandite va (machasaü [PTS] 2. Sabbabbhantarimaü (machasaü) sabbaü abbhantarimaü [PTS]

[BJT Page 260] [\x 260/]

Assosuü kho vesàlikà licchavã: 'bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto'ti. Atha kho vesàlikà licchavã kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü: "bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma bhagavato [PTS Page 165] [\q 165/] sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà"ti.

Assosuü kho kàpilavatthavà sakyà: "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho kàpilavatthavà sakyà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü: "bhagavà amhàkaü ¤àtiseññho. Mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà"ti.

Assosuü kho allakappakà bulayo "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho allakappakà bulayo kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü: "bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà"ti.

Assosuü kho ràmagàmakà koliyà "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho ràmagàmakà koliyà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü: "bhagavà pi khattiyo, mayampi khattiyà. Mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà"ti.

Assosi kho veñhadãpako bràhmaõo: "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho veñhadãpako bràhmaõo kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesi: "bhagavà tu1 khattiyo. Ahamasmi bràhmaõo, ahampi arahàmi bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Ahampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmã"ti.

--------------

1. Bhagavàpi (machasaü)

[BJT Page 262] [\x 262/]

Assosuü kho pàveyyakà mallà "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto"ti. Atha kho pàveyyakà mallà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü. Bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü bhàgaü, mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmàti.

Evaü vutte kosinàrakà mallà te saïghe gaõe etadavocuü, [PTS Page 166] [\q 166/] bhagavà amhàkaü gàmakkhette parinibbuto, na mayaü dassàma bhagavato sàrãrànaü bhàganti.

123. Evaü vutte doõo bràhmaõo te saïghe gaõe etadavoca:

124. "Tena hi bràhmaõa tva¤¤eva bhagavato sàrãràni aññhadhà samaü suvibhattaü vibhajàhã"ti. "Evaü ho'ti kho doõo bràhmaõo tesaü saïghànaü gaõànaü pañissutvà bhagavato sàrãràni aññhadhà samaü suvibhattaü vibhajitvà te saïghe gaõe etadavoca: "imaü me bhonto tumbaü dadantu, ahampi tumbassa thåpa¤ca maha¤ca karissàmã"ti. Adaüsu kho te doõassa bràhmaõassa tumbaü.

Assosuü kho pippalivaniyà2 moriyà: "bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto'ti. Atha kho pippalivaniyà moriyà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü: bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü bhàgaü, mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà'ti. "Natthi bhagavato sàrãrànaü bhàgo, vibhattàna bhagavato sàrãràni, ito aïgàraü harathà"ti. Te tato aïgàraü hariüsu:2

1. Vàcaü. Machasaü. 2. Pipphalãvaniyà. Syà. 3. âhariüsu syà. Kà

[BJT Page 264] [\x 264/]

Dhàtucetiya påjà

124. Atha kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto ràjagahe bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akàsi. [PTS Page 167] [\q 167/] vesàlikà pi licchavã vesàliyaü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Kàpilavatthavà pi sakyà kapilavatthusmiü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Allakappakà pi bulayo allakappe bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Ràmagàmakà pi koliyà ràmagàme bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Veñhadãpako pi bràhmaõo veñhadãpe bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akàsi. Pàveyyakà pi mallà pàvàyaü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Kosinàrakà pi mallà kusinàràyaü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Doõo pi bràhmaõo tumbassa thåpa¤ca maha¤ca akàsi. Pippalivaniyà pi moriyà pippalivane aïgàrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Iti aññha sarãrathåpà navamo tumbathåpo dasamo aïgàrathåpo. Evametaü bhåtapubbanti.

------------

1. Aññhadoõaü cakkhumato sarãraü (machasaü). 2. Taü taü (syà)