[PTS Vol D - 2] [\z D /] [\f II /]
[BJT Vol D - 2] [\z D /] [\w II /]
[BJT Page 396] [\x 396/]
[PTS Page 263] [\q 263/]
Suttantapiñake
Dãghanikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa.
8. (21) Sakkapa¤ha suttaü
Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà magadhesu viharati, pàcãnato ràjagahassa ambasaõóà nàma bràhmaõagàmo, tassuttarato vediyake pabbate indasàlaguhàyaü. Tena kho pana samayena sakkassa devànamindassa ussukkaü udapàdi bhagavantaü dassanàya. Atha kho sakkassa devànamindassa etadahosi: kahaü nu kho bhagavà etarahi viharati ahaü sammàsambuddhoti. Addasà kho sakko devànamindo bhagavantaü magadhesu viharantaü, pàcãnato ràjagahassa ambasaõóà nàma bràhmaõagàmo, tassuttarato vediyake pabbate indasàlaguhàyaü. Disvàna deve tàvatiüse àmantesi: ayaü màrisà bhagavà magadhesu viharati pàcãnato ràjagahassa ambasaõóà nàma bràhmaõagàmo tassuttarato vediyake pabbate indasàlaguhàyaü. Yadi pana màrisà mayaü taü bhagavantaü dassanàya upasaïkameyyàma arahantaü sammàsambuddhanti. Evaü bhaddantavàti kho devà tàvatiüsà sakkassa devànamindassa paccassosuü.
2. Atha kho sakko devànamindo pa¤casikhaü gandhabbadevaputtaü1 àmantesi: [PTS Page 264] [\q 264/] ayaütàna pa¤casikha bhagavà magadhesu viharati, pàcãnato ràjagahassa ambasaõóà nàma bràhmaõagàmo, tassuttarato vediyake pabbate indasàlaguhàyaü. Yadi pana tàta pa¤casikha mayaü taü bhagavantaü dassanàya upasaïkameyyàma arahantaü sammàsambuddhanti". "Evaü bhaddantavà'ti kho pa¤casikho gandhabbadevaputto sakkassa devànamindassa pañissutvà beluvapaõóuü vãõaü àdàya sakkassa devànamindassa anucariyaü upàgami. Atha kho sakko devànamindo devehi tàvatisehi parivuto pa¤casikhena gandhabbadevaputtena purakkhato. Seyyathàpi nàma balavà puriso sami¤jitaü và bàhaü pasàreyya pasàritaü và bàhaü sami¤jeyya, evameva devesu tàvatiüsesu antarahito magadhesu pàcãnato ràjagahassa. Ambasaõóà nàma bràhmaõagàmo, tassuttarato vediyake pabbate paccuññhàsi.
----------------
1. Gandhabbaputtaü - syà.
[BJT Page 398] [\x 398/]
3. Tena kho pana samayena vediyako pabbato atiriva obhàsajàto hoti ambasaõóà ca bràhmaõagàmo, yathà taü devànaü devànubhàvena. Apissudaü parito gàmesu manussà evamàhaüsu: àdittassu nàmajja vediyako pabbato jhàyatissu1 nàmajja vediyako pabbato, jalatissu 2 nàmajja vediyako pabbato, kiüsu nàmajja vediyako pabbato atiriva obhàsajàto ambasaõóà ca bràhmaõagàmo"ti saüviggà lomahaññhajàtà ahesuü. Atha kho sakko devànamindo pa¤casikhaü gandhabbadevaputtaü àmantesi: [PTS Page 265] [\q 265/] durupasaïkamà kho tàta pa¤casikha tathàgatà màdisena, jhàyi jhànaratà, tadantarapañisallãnà3. Yadi pana tvaü tàta pa¤casikha bhagavantaü pañhamaü pasàdeyyàsi, tayà tàta pañhamaü pasàditaü pacchà mayaü taü bhagavantaü dassanàya upasaïkameyyàma arahantaü sammàsambuddhanti. " "Evaü bhaddantavà"ti kho pa¤casikho gandhabbadevaputto sakkassa devànamindassa pañissutvà beluvapaõóuvãõaü4 àdàya yena indasàlaguhà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ettàvatà me bhagavà neva atidåre bhavissati na accàsanena sadda¤ca me sossatã'ti ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho pa¤casikho gandhabbadeva putto beluvapaõóuvãõaü assàvesi. Imà ca gàthà abhàsi buddhupasaühità dhammupasaühità saïghupasaühità arahantupasaühità kàmåpasaühità:
4. Vande te pitaraü bhadde timbaruü suriyavaccase,
Yena jàtà'si kalyàõã ànandajananã mama.
Vàto'va sedataü5 kanto pànãyaü'ca pipàsato,
Aïgãrasã piyàme'si dhammo arahatàmiva.
[PTS Page 266] [\q 266/] àturasseva bhesajjaü bhojanaü'va jighacchato,
Parinibbàpaya maü bhadde jalannamãva càrinà.
----------------
1. Jhàyatãså (machasaü), jhàyatassu (syà). 2. Jalatãsu (machasaü), jalatassu (syà) jalitassu [PTS]. 3. Tadantarà pañisallãnà(machasaü), tadantaraü (syà, kà, [PTS]. 4.Veëuvapaõóuvãõà - (syà). 5. Sedanaü, [PTS]
[BJT Page 400] [\x 400/]
Sãtodakaü1 pokkharaõiü yuttaü2 ki¤jakkhareõunà,
Nàgo ghammàbhitatto'va ogàhe te thanådaraü.
Accaïkusoca nàgo'va jitamme tuttatomaraü,
Kàraõaü nappajànàmi sammatto lakkhaõåruyà.
Tayi gedhitacitto'smi cittaü vipariõàmitaü,
Pañigantuü na sakkomi vaïkaghasto'va ambujo.
Vàmuru saja maü bhadde saja maü mandalocane,
Palissaja maü kalyàõi etamme abhipatthitaü.
Appako vata me santo kàmo vellitakesiyà,
Anekabhàvo3 samapàdi4 arahante'va dakkhiõà.
Yamme atthi kataü pu¤¤aü arahantesu tàdisu, tamme sabbaïgakalyàõi tayà saddhiü vipaccitaü.
[PTS Page 267] [\q 267/] yamme atthi kataü pu¤¤aü asmiü pañhavimaõóale,
Tamme sabbaïgakalyàõi tayà saddhiü vipaccataü.
Sakyaputto'va jhànena ekodi nipako sato,
Amataü muni jigiüsàno tamahaü suriyavaccase.
Yathàpi muni nandeyya patvà sambodhimuttamaü.
Evaü nandeyyaü kalyàõi missãbhàvaïgato tayà.
Sakko ce me varaü dajjà tàvatiüsànamissaro, [a]
Tàhaü bhadde vareyyàhe evaü kàmo daëho mama.
Sàlaü'ca na ciraü phullaü pitaraü te sumedhase,
Vandamàno namassà'mi yassàsetàdisã pajà ti.
----------------
1. Sãtodakiü - sãmu, [PTS], 2. Yutaü - sãmu, [PTS], 3. Anekabhàgo, [PTS] 4. Samapàda, [PTS]. [A] ÷atra÷va (÷akra÷ ca) me varaü dadyàt trayastriü÷ànamã÷varaþ (mahàvastu)
[BJT Page 402] [\x 402/]
5. Evaü vutte bhagavà pa¤casikhaü gandhabbadevaputtaü etadavoca: 'saüsandati kho te pa¤casikha tantissaro gãtassarena gãtassaro ca tantissarena. Na ca pana te pa¤casikha tantissaro gãtassaraü ativattati. Gãtassaro ca tantissaraü. Kadà saüyåëha pana te pa¤casikha imà gàthà buddhupasaühità dhammupasaühità, saïghupasaühità arahantupasaühità kàmåpapasaühità'ti.
Ekamidàhaü bhante samayaü bhagavà uruvelàyaü viharati najjà nera¤jaràya tãre ajapàlanigrodhamåle [PTS Page 268] [\q 268/] pañhamàbhisambuddho. Tena kho panàhaü bhante samayena bhaddànàma suriyavaccasà timbaruno gandhabbara¤¤o dhãtà tambhikaïkhàmi, sà kho pana bhante bhaginã parakàminã hoti. Sikhaõóã nàma màtalissa saïgàhakassa putto tamabhikaïkhati. Yato kho ahaü bhante taü bhaginiü nàlatthaü kenaci parayàyena, athàhaü beluvapaõóuvãõaü àdàya yena timbaruno gandhabbara¤¤o nivesanaü tenupasaïkamiü. Upasaïkamitvà beluvapaõóuvãõaü assàvesiü, imà ca gàthàyo abhàsiü buddhupasaühità dhammupasaühità saïghupasaühità arahantupasaühità kàmåpasaühità.
Vande te pitaraü bhadde timbaruü suriyavaccase, yena jàtàsi kalyàõi ànanda jananã mama. Vàto'va sedataü kanto pànãyaü'ca pipàsato,
Aïgãrasã piyàme'si dhammo arahatàmica.
âturasseva bhesajjaü bhojanaü'va jighacchato,
Parinibbàpaya maü bhadde jalannamãva càrinà.
Sãtodakaü pokkharaõiü yuttaü ki¤jakkhareõunà,
Nàgo ghammàbhitatto'va ogàhe te thanådaraü.
Accaïkusoca nàgo'va jitamme tuttatomaraü,
Kàraõaü nappajànàmi sammatto lakkhaõåruyà.
Tayi gedhitacitto'smi cittaü vipariõàmitaü,
Pañigantuü na sakkomi vaïkaghasto'va ambujo.
Vàmuru saja maü bhadde saja maü mandalocane,
Palissaja maü kalyàõi etamme abhipatthitaü.
Appako vata me santo kàmo vellitakesiyà,
Anekabhàvo samapàdi arahante'va dakkhiõà.
Yamme atthi kataü pu¤¤aü arahantesu tàdisu, tamme sabbaïgakalyàõã tayà saddhiü vipaccataü
Yamme atthi kataü pu¤¤aü asmiü pañhavimaõóale,
Tamme sabbaïgakalyàõi tayà saddhiü vipaccataü.
Sakyaputto'va jhànena ekodi nipako sato,
Amataü muni jigiüsàno tamahaü suriyavaccase.
Yathàpi muni nandeyya patvà sambodhimuttamaü.
Evaü nandeyyaü kalyàõi missãbhàvaïgato tayà.
Sakko ce me varaü dajjà tàvatiüsànamissaro, [a]
Tàhaü bhadde vareyyàhe evaü kàmo daëho mama.
Sàlaü'ca na ciraü phullaü pitaraü te sumedhase,
Vandamàno namassà'mi yassàsetàdisã pajà ti.
6. Evaü vutte bhante bhaddà suriyavaccasà maü etadavoca: na kho me màrisa so bhagavà sammukhà diññho. Api ca suto yeva me so bhagavà devànaü tàvatiüsànaü sudhammàyaü sabhàyaü upanaccantiyà, yato kho tvaü màrisa taü bhagavantaü kittesi hotu no ajja samàgamoti. [PTS Page 269 [\q 269/] '@]sà yeva no bhante tassà bhaginiyà saddhiü samàgamo ahosi, na ca dàni tato pacchà"ti.
Atha kho sakkassa devànamindassa etadahosi: pañisammodati kho pa¤casikho gandhabbadevaputto bhagavatà, bhagavà ca pa¤casikhenà"ti.
[BJT Page 404] [\x 404/]
7. Atha kho sakko devànamindo pa¤casikhaü gandhabbadevaputtaü àmantesi: abhivàdehi metthaü tàta pa¤casikha bhagavantaü: sakko bhante devànamindo sàmacco saparijano bhagavato pàde sirasà vandatã'ti.
'Evaü bhaddantavà'ti kho pa¤casikho gandhabbadevaputto sakkassa devànamindassa pañissutvà bhagavantaü abhivàdesi: 'sakko bhante devànamindo sàmacco saparijano bhagavato pàde sirasà vandatã'ti.
'Evaü sukhã hotu pa¤casikha sakko devànamindo sàmacco saparijano, sukhakàmà hi devà manussà asurà nàgà gandhabbà, ye ca¤¤e santi puthukàyà'ti.
Eva¤ca pana tathàgatà evaråpe mahesakkhe yakkhe abhivadanti.
8. Abhivadito sakko devànamindo bhagavatà indasàlaguhaü pavisitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Devà pi tàvatiüsà indasàlaguhaü pavisitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Pa¤casikhopi gandhabbadevaputto indasàlaguhaü pavisitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi.
Tena kho pana samayena indasàlaguhà visamà santã samà samapàdi, sambàdhà santã urundàsamapàdã. Andhakàro guhàyaü antaradhàyã, àloko udapàdi yathà taü [PTS Page 270] [\q 270/] devànaü devànubhàvena.
Atha kho bhagavà sakkaü devànamindaü etadavoca: 'acchariyamidaü àyasmato kosiyassa abbhutamidaü àyasmato [C1] kosiyassa tàva bahukiccassa bahukaraõãyassa yadidaü idhàü gamananti. '
Cirappatikàhaü bhante bhagavantaü dassanàya upasaïkamitukàmo. Api ca devànaü tàvatiüsànaü kehici kehici kiccakaraõãyehi byàvaño evàhaü nàsakkhiü bhagavantaü dassanàya upasaïkamituü. Ekamidaü bhante samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati saëalàgàrake. Atha khvàhaü bhante sàvatthiü agamàsiü bhagavantaü dassanàya. Tena kho pana bhante samayena bhagavà a¤¤atarena samàdhinà nisinno hoti.
[BJT Page 406] [\x 406/]
Bhu¤jatã nàma vessavaõassa mahàràjassa paricàrikà bhagavantaü paccupaññhità hoti pa¤jalikà namassamànà athakhvàhaü bhante bhu¤jatiü etadavocaü: "abhivàdehi me tvaü bhagini bhagavantaü, sakko bhante devànamindo sàmacco saparijano bhagavato pàde sirasà vandatã"ti. Evaü vutte bhante sà bhu¤jatã maü etadavoca: 'akàlo kho màrisa bhagavantaü dassanàya, pañisallãno bhagavà'ti. [PTS Page 271] [\q 271/] "tena hi bhagini yadà bhagavà tamhà samàdhimhà vuññhito hoti atha mama vacanena bhagavantaü abhivàdehi. Sakko bhante devànamindo sàmacco saparijano bhagavato pàde sirasà vandatã"ti.
"Kaccã me sà bhante bhaganã bhagavantaü abhivàdesi, sarati bhagavà tassà bhaginiyà vacananti?" "Abhivàdesi maü sà devànaminda bhaginã, saràmahaü tassà bhaginiyà vacanaü. Api càhaü àyasmato ca nemisaddena tamhà samàdhimhà vuññhito"ti.
"Ye te bhante devà amhehi pañhamataraü tàvatiüsakàyaü upapannà, tesaü me sammukhà sutaü sammukhà pañiggahãtaü: "yadà tathàgatà loke uppajjanti arahanto sammàsambuddhà, dibbà kàyà paripåranti hàyanti asurakàyà'ti. Taü me idaü bhante sakkhidiññhaü yato tathàgato loke uppanno arahaü sammà sambuddho, dibbà kàyà paripåranti, hàyanti asurakàyà ti. Idheva bhante kapilavatthusmiü gopikà nàma sakyadhità ahosi buddhe pasannà dhamme pasannà saïghe pasannà sãlesu paripårakàrãni. Yà itthittaü viràjetvà purisattaü bhàvetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà devànaü tàvatiüsànaü sahabyataü amhàkaü puttattaü ajjhupagatà. Tatrapi naü evaü jànantã 'gopako devaputto gopako devaputto'ti.
9. A¤¤e pi bhante tayo bhikkhu bhagavati brahmacariyaü caritvà hãnaü gandhabbakàyaü upapannà. Te pa¤cahi kàmaguõehi samappità samaïgibhåtà paricàrayamànà amhàkaü upaññhànamàgacchanti amhàkaü pàricariyaü. Te amhàkaü upaññhànamàgate amhàkaü pàricàriyaü gopako nàma devaputto [PTS Page 272] [\q 272/] pañicodesi: "kutomukhà nàma tumhe màrisà tassa bhagavato dhammaü assutthà ahaü hi nàma itthikà samàna buddhe pasannà dhamme pasananà saïghe pasannà sãlesu paripårakàrinã itthittaü viràjetvà purisattaü bhàvetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà devànaü tàvatiüsànaü sahabyatà. Sakkassa devànamindassa puttattaü ajjhupagatà.
[BJT Page 408] [\x 408/]
Idhàpi maü evaü jànanti gopako devaputto gopako devaputtoti. Tumhe pana màrisà bhagavatã brahmacariyaü caritvà hãnaü gandhabbakàyaü upapannà duddiññharåpaü vata bho addasàma ye mayaü addasàma sahadhammike hãnaü gandhabbakàyaü upapanne'ti". Tesaü bhante gopakena devaputtena pañicoditànaü dve devà diññheva dhamme satiü pañilabhiüsu kàyaü brahmapurohitaü, eko pana devo kàme ajjhàvasi.
10. "Upàsikà cakkhumato ahosiü nàmampi mayhaü ahu gopikà ti,
Buddhe ca dhamme abhippasannà saïgha¤cupaññhàsiü pasannacittà.
Tasseva buddhassa sudhammatàya sakkassa puttomhi mahànubhàvo,
Mahàjutãko tidivåpapanto jànanti maü idhàpi gopako ti.
Athaddasaü bhikkhavo diññhapubbe gandhabbakàyåpagate' vahãne. Imehi te gotamasàvakà se ye ca mayaü pubbe manussabhåtà.
Annena pànena upaññhahimhà pàdåpasaügayha sake nivesane,
[PTS Page 273] [\q 273/] kutomukhà nàma ime bhavanto buddhassa dhammàni pañiggahesuü.
Paccattaü veditabbo hi dhammo sudesito cakkhumatànubuddho,
Ahaü hi tumheva upàsamàno sutvà ariyànaü subhàsitàni.
Sakkassa putto'mhi mahànubhàvo mahàjutãko tidivåpapanno,
Tumhe pana seññhamupàsamànà anuttaraü brahmacariyaü caritvà.
Hãnaü kàyaü upapannà bhavanto anànulomà bhavatopapatti,
Duddiññharåpaü vata addasàma sahadhammike hãnakàyåpapanne.
Gandhabbakàyupagatà bhavanto devànamàgacchatha pàricariyaü,
Agàre vasako mayhaü imaü passa visesataü.
[BJT Page 410] [\x 410/]
Iti hutvà svajja påmà'mhi devo dibbehi kàmehi samaïgibhåto,
Te codità gotamasàvakena saüvegamàpàduü samecca gopakaü,
"Handa byàyamàma viyàyamàma mà no mayaü parapessà ahumha, "
[PTS Page 274] [\q 274/] tesaü duve viriyaü àrabhiüsu anussaraü gotamasàsanàni,
Idhe va cittàni viràjayitvà kàmesu àdãnavamaddasaüsu,
Te kàmasaüyojanabandhanàni pàpimayogàni duraccayàni
Nàgoca sandànaguõàni chetvà deve tàvatiüse atikkamiüsu, saindà devà sapajàpatikà sabbe sudhammàya sabhàyupaviññhà -
Te saünisinnànaü atikkamiüsu vãrà viràgà virajaü karontà,
Te disvà saüvegamakàsi vàsavo devàbhibhå devagaõassa majjhe.
Ime hi te hãnakàyåpapannà devetàvatiüse atikkamanti,
Saüvegajàtassa vaco nisamma so gopako vàsavamajjhabhàsi.
"Buddho janindatthi manussaloke kàmàbhibhå sakyamunãti ¤àyati,
Tassete puttà satiyà vihãnà codità mayà te satimajjhalatthuü.
[PTS Page 275] [\q 275/] tiõõaü tesaü vasãnettha eko gandhabbakàyåpagato 'vahãno
Dve ceva sambodhipathànusàrino devepi hãëenti samàhitattà.
Etàdisã dhammappakàsanettha na tathe kiü kaïkhati koci sàvako,
Nitthiõõaoghaü vicikicchàjinnaü buddhaü namassàma jinaü janindaü.
Yante dhammaü idha¤¤àya visesaü ajjhagaüsu te,
Kàyaü brahmapurohitaü duve tesaü visesagå.
Tassa dhammassa pattiyà àgatamhàsi màrisa,
Katàvakàsà bhagavatà pa¤haü pucchemu màrisàti.
[BJT Page 412] [\x 412/]
11. Atha kho bhagavato etadahosi: dãgharattaü visuddho kho ayaü sakko yaü ki¤ci maü pa¤haü pucchissati. Sabbaü taü atthasaühitaü yeva pucchissati, no anatthasaühitaü. Yaü cassàhaü puññho byàkarissàmi. Taü khippameva àjànissatã"ti. Atha kho bhagavà sakkaü devànamindaü gàthàya ajjhabhàsi:
"Puccha vàsava maü pa¤haü yaü ki¤ci manasicchasi,
Tassa tasseva pa¤hassa ahaü antaü karomi te" ti.
Pañhamabhàõavàraü niññhitaü.
[BJT Page 414] [\x 414/]
12. [PTS Page 276] [\q 276/] katàvakàso sakko devànamindo bhagavatà imaü bhagavantaü pañhamaü pa¤haü apucchi: kiüsa¤¤ojanà nu kho màrisa devà manussà asurà nàgà gandhabbà ye ca¤¤e santi puthukàyà te 'averà adaõóà asapattà abyàpajjà1 viharemu averino'ti iti ce nesaü hoti. Atha ca pana saverà sadaõóà sasapattà sabyàpajjà viharanti saverino"ti itthaü sakko devànamindo bhagavantaü pa¤haü apucchi.
Tassa bhagavà pa¤haü puññho byàkàsi:
"Issàmacchariyasa¤¤ojanà kho devànaminda devà manussà asurà nàgà gandhabbà, ye ca¤¤e santi puthukàyà, te 'averà adaõóà asapattà abyàpajjà viharemu averino'ti iti ce nesaü hoti. Atha ca pana saverà sadaõóà sasapattà sabyapajjà viharanti saverino ti. Itthaü bhagavà sakkassa devànamindassa pa¤haü puññho byàkàsi. Attamano sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinandi anumodi: evametaü bhagavà, evametaü sugata, tiõõà me'ttha kaïkhà vigatà kathaükathà bhagavato pa¤hassa veyyàkaraõaü sutvà"ti.
13. Itiha sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü [PTS Page 277] [\q 277/] abhinanditvà anumoditvà bhagavantaü uttariü pa¤hamapucchi:
"Issàmacchariyaü pana màrisa kiünidànaü kiüsamudayaü kiüjàtikaü kiüpabhavaü, kismiü sati issàmacchariyaü hoti, kismiü asati issàmacchariyaü na hotã?"Ti.
----------------
1. Avyàpajjha, [PTS]
[BJT Page 416] [\x 416/]
Issàmacchariyaü kho devànaminda piyàppiyasidànaü piyàppiyasamudayaü piyàppiyajàtikaü piyàppiyapabhayaü, piyàppiye sati issàmacchariyaü hoti. Piyàppiye asati issàmacchariyaü na hotã"ti.
14. "Piyàppiyaü kho pana màrisa kiünidànaü kiüsamudayaü kiüjàtikaü kiüpabhavaü. Kismiü sati piyàppiyaü hoti, kismã asati piyàppiyaü na hotã"ti.
"Piyàppiyaü kho devànaminda chandanidànaü chandasamudayaü chandajàtikaü chandappabhavaü chande sati piyàppiyaü hoti, chande' asati piyàppiyaü na hotã"ti.
15. "Chando kho pana màrisa kiünidàno kiüsamudayo kiüjàtiko kiüpabhavo, kismiü sati chando hoti kismiü asati chando na hotã'ti.
Chando kho devànaminda vitakkanidàno vitakkasamudayo vitakkajàtiko vitakkapabhavo. Vitakke sati chande hoti, vitakke asati chando na hotã"ti.
16. Vitakko kho pana màrisa kiünidàno kiüsamudayo kiüjàtiko kiüpabhavo kismiü sati vitakko hoti, kismiü asati vitakko na hotã'ti.
Vitakko kho devànaminda papa¤casa¤¤àsaïkhànidàno papa¤casa¤¤àsaïkhàsamudayo papa¤casa¤¤àsaïkhàjàtiko papa¤casa¤¤àsaïkhàpabhavo, papa¤casa¤¤àsaïkhàya sati vitakko hoti, papa¤casa¤¤àsaïkhàya asati vitakko na hotã"ti,
[BJT Page 418] [\x 418/]
17. Kathaü pañipanno pana màrisa bhikkhu papa¤casa¤¤àsaïkhànirodhasàruppagàminãpañipadaü pañipanno hotã'ti.
[PTS Page 278] [\q 278/] somanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampi. Domanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampi, upekkhampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampi.
Somanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampi iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü. Tattha yaü ja¤¤à somanassaü 'imaü kho me somanassaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã'ti. Evaråpaü somanassaü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤à somanassaü 'imaü kho me somanassaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti evaråpaü somanassaü sevitabbaü. Tattha ya¤ce savitakkaü savicàraü ya¤ce avitakkaü avicàraü ye avitakkaavicàre te paõãtatare. Somanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü. Domanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañiccavuttaü. Tattha yaü ja¤¤à domanassaü 'imaü kho me domanassaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã'ti, evaråpaü domanassaü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤à domanasasaü 'imaü kho me domanassaü sevato akusalà dhammà parihàyanni kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpaü domanassaü sevitabbaü. Tattha ya¤ce savitakkaü savicàraü ya¤ce avitakkaü avicàraü ye avitakkaavicàre te paõãtatare. Domanassampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi [PTS Page 279] [\q 279/] sevitabbampi asevitabbampã ti. Iti yantaü vuttaü idametaü pañiccavuttaü.
[BJT Page 420] [\x 420/]
Upekkhampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti iti kho panetaü vuttaü. Ti¤cetaü pañicca vuttaü tattha yaü ja¤¤àupekkhaü imaü kho me upekkhaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti. Kusalà dhammà parihàyanti ti evaråpà upekkhà na sevitabbà. Tattha yaü ja¤¤à upekkhà imaü kho me upekkhaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantãti evaråpà upekkhà sevitabbà. Tattha ya¤ce savitakkaü savicàraü ya¤ce avitakkaü avicàraü ye avitakkaavicàre te paõãtatare. Upekkhampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampã ti. Iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.
Evaü pañipanno kho devànaminda bhikkhu papa¤casa¤¤àsaïkhànirodhasàruppagàminãpañipadaü pañipanno hotã ti. Itthaü bhagavà sakkassa devànamindassa pa¤haü puññho byàkàsi. Attamano sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinandi anumodi. Evametaü"bhagavà evametaü sugata tiõõà me'ttha kaïkhà vigatà kathaükathà bhagavato pa¤haveyyàkaraõaü sutvà"ti.
18. Itiha sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà bhagavantaü uttariü pa¤haü apucchi: "kathaü pañipanno pana màrisa bhikkhu pàtimokkhasaüvaràya pañipanno hotã? Ti".
Kàyasamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Vacãsamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Pariyesanampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti. [PTS Page 280] [\q 280/] kàyasamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampã ti. Iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü. Tattha yaü ja¤¤à kàyasamàcàraü imaü kho me kàyasamàcàraü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpo kàyasamàcàro na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤à kàyasamàcàraü imaü kho me kàyasamàcàraü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpo kàyasamàcàro sevitabbo. Kàyasamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampã ti. Iti yantaü vuttaü, idametaü pañicca vuttaü,
[BJT Page 422] [\x 422/]
Vacãsamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Iti kho panetaü vuttaü. Ki¤cetaü pañicca vuttaü. Tattha yaü ja¤¤à vacãsamàcàraü imaü kho me vacãsamàcàraü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpo vacãsamàcàro na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤à vacãsamàcàraü imaü kho me vacãsamàcàraü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpo vacãsamàcàro sevitabbo. Vacãsamàcàrampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi. Sevitabbampi asevitabbampãti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.
Pariyesanampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti. Iti kho panetaü vuttaü. Ki¤cetaü pañicca vuttaü. Tattha yaü ja¤¤à pariyesanaü imaü kho me pariyesanaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpà pariyesanà na sevitabbà. Tattha yaü ja¤¤à pariyesanaü imaü kho me pariyesanaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpà pariyesanà sevitabbà. Pariyesanampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü. [PTS Page 281] [\q 281/] evaü pañipanno kho devànaminda bhikkhu pàtimokkhasaüvaràya pañipanno hotã ti.
Itthaü bhagavà sakkassa devànamindassa pa¤haü puññho byàkàsi attamano sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinandi anumodi: "evametaü bhagavà evametaü sugata. Tiõõà me'ttha kaïkhà vigatà kathaükathà bhagavato pa¤haveyyàkaraõaü sutvà"ti.
19. Itiha sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà bhagavantaü uttariü pa¤haü apucchi: "kathaü pañipanno pana màrisa bhikkhu indriyasaüvaràya pañipanno hotã?"Ti.
"Cakkhuvi¤¤eyyaü råpampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Sotavi¤¤eyyaü saddampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampãti. Ghànavi¤¤eyyaü gandhampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampã asevitabbampã ti. Jivhàvi¤¤eyyaü rasampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã ti. Kàyavi¤¤eyyaü phoññhabbampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampi ti. Manovi¤¤eyyaü dhammampàhaü devànaminda duvidhena vadàmi sevitabbampi asevitabbampã'ti.
[BJT Page 424] [\x 424/]
Evaü vutte sakko devànamindo bhagavantaü etadavoca: imassa kho ahaü bhante bhagavatà saïkhittena bhàsitassa evaü vitthàrena atthaü àjànàmi. Yathàråpaü bhante cakkhuvi¤¤eyyaü råpaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpaü cakkhuvi¤¤eyyaü råpaü na sevitabbaü, yathàråpa¤ca kho bhante cakkhuvi¤¤eyyaü råpaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpaü cakkhuvi¤¤eyyaü råpaü [PTS Page 282] [\q 282/] sevitabbaü. Yathàråpa¤ca kho bhante sotavi¤¤eyyaü saddaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpaü sotavi¤¤eyyaü saddaü na sevitabbaü, yathàråpa¤ca kho bhante sotavi¤¤eyyaü saddaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpaü sotavi¤¤eyyaü saddaü sevitabbaü. Yathàråpa¤ca kho bhante ghànavi¤¤eyyaü gandhaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyantã ti, evaråpaü ghànavi¤¤eyyaü gandhaü na sevitabbaü, yathàråpa¤ca kho bhante ghànavi¤¤eyyaü gandhaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti, evaråpaü ghànavi¤¤eyyaü gandhaü sevitabbaü. Yathàråpa¤ca kho bhante jivhàvi¤¤eyyaü rasaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyanti ti, evaråpaü jivhàvi¤¤eyyaü rasaü na sevitabbaü, yathàråpa¤ca kho bhante jivhàvi¤¤eyyaü rasaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti evaråpaü jivhàvi¤¤eyyaü rasaü sevitabbaü. Yathàråpa¤ca kho bhante kàyavi¤¤eyyaü phoññhabbaü sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyanti ti, evaråpaü kàyavi¤¤eyyaü phoññhabbaü na sevitabbaü, yathàråpa¤ca kho bhante kàyavi¤¤eyyaü phoññhabbaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti evaråpaü kàyavi¤¤eyyaü phoññhabbaü sevitabbaü. Yathàråpa¤ca kho bhante manovi¤¤eyyaü dhammà sevato akusalà dhammà abhivaóóhanti kusalà dhammà parihàyanti ti evaråpo manovi¤¤eyyo dhammo na sevitabbo. Yathàråpa¤ca kho bhante manovi¤¤eyyaü dhammaü sevato akusalà dhammà parihàyanti kusalà dhammà abhivaóóhantã'ti evaråpo manovi¤¤eyyo dhammo sevitabbo. Imassa kho me bhante bhagavatà saïkhittena bhàsitassa evaü vitthàrena atthaü àjànato tiõõaü me'ttha kaïkhà vigatà kathaükathà bhagavato pa¤haveyyàkaraõaü sutvà"ti.
20. Itiha sakkà devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà bhagavantaü uttariü pa¤haü apucchi: "sabbeva nu kho màrisa samaõabràhmaõà ekantavàdà ekantasãlà ekantachandà ekantaajjhosànà"ti.
"Na kho devànaminda sabbe samaõabràhmaõà ekantavàdà ekantasãlà ekantachandà ekantaajjhosànà"ti.
"Kasmà pana màrisa na sabbe samaõabràhmaõà ekantavàdà ekantasãlà ekantachandà ekantaajjhosànà?"Ti.
[BJT Page 426] [\x 426/]
"Anekadhàtunànàdhàtu kho devànaminda loko. Tasmiü anekadhàtunànàdhàtusmiü loke yaü yadeva sattà dhàtuü abhinivisanti taü tadeva thàmasà paràmassa abhinivissa voharanti 'idameva saccaü moghama¤¤anti. ' Tasmà na sabbe samaõabràhmaõà ekantavàdà ekantasãlà ekantachandà ekantaajjhosànà"ti.
"Sabbeva nu kho màrisa samaõabràhmaõà [PTS Page 283] [\q 283/] accantaniññhà accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosànà?"Ti.
"Na kho devànaminda sabbe samaõabràhmaõà accantaniññhà accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosànà"ti.
"Kasmà pana màrisa na sabbe samaõabràhmaõà accantaniññhà accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosànà"ti.
"Ye kho devànaminda bhikkhu taõhàsaïkhayavimuttà te accantaniññhà accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosànà. Tasmà na sabbe samaõabràhmaõà accantaniññhà accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosànà"ti.
Itthaü bhagavà sakkassa devànamindassa pa¤haü puññho byàkàsi. Attamano sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinandi anumodi. Eva metaü bhagavà evametaü sugata tiõõà me'ttha kaïkhà vigatà kathaü kathà bhagavato pa¤haveyyàkaraõaü sutvà"ti.
[BJT Page 428] [\x 428/]
21. Itiha sakko devànamindo bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà bhagavantaü etadavoca: ejà bhante rogo ejà gaõóo ejà sallaü ejà imaü purisaü parikaóóhati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiyà. Tasmà ayaü puriso uccàvacamàpajjati. Yesvàhaü bhante pa¤hànaü ito bahiddhà a¤¤esu samaõabràhmaõesu okàsakammampi nàlatthaü. Te me bhagavatà byàkatà dãgharattànusayita¤ca pana me vicikicchà - kathaükathàsallaü, ta¤ca bhagavatà abbåëhanti.
22. [PTS Page 284] [\q 284/] abhijànàsi. No tvaü devànaminda ime pa¤he a¤¤e samaõabràhmaõe pucchità"ti.
"Abhijànàmahaü bhante ime pa¤he a¤¤e samaõabràhmaõe pucchità"ti.
"Yathàkathaü pana te devànaminda byàkaüsu, sace te agaru bhàsasså"ti.
"Na kho me bhante garu yatthassa bhagavà nisinno bhagavantaråpo và"ti.
"Tena hi devànaminda bhàsasså"ti.
"Ye svàhaü bhante ma¤¤àmi samaõabràhmaõà àra¤¤akà panta senàsanà'ti. Tyàhaü upasaïkamitvà. Ime pa¤he pucchàmi. Te mayà puññhà na sampàyanti, asampàyantà mamaü yeva pañipucchanti' ko nàmo àyasmà?'Ti. Tesàhaü puññho byàkaromi: "ahaü kho màrisa, sakko devànamindo'ti. Te mamaü yeva uttariü pañipucchanti 'kiü panàyasmà devànaminda kammaü katvà imaü ñhànaü patto'ti. Tesàhaü yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü desemi. Te tàvatakeneva attamanà honti 'sakko ca no devànamindo diññho ya¤ca no apucchimha ta¤ca no byàkàsã'ti. Te a¤¤adatthu mama yeva sàvakà sampajjanti, na càhaü tesaü. Ahaü kho pana bhante bhagavato sàvako sotàpanno avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo"ti.
----------------
1. Yesvàhaü (sãmu)
[BJT Page 430] [\x 430/]
23. "Abhijànàsi no tvaja devànaminda ito pubbe evaråpaü veda pañilàbhaü somanassapañilàbhanti?"
[PTS Page 285] [\q 285/] "abhijànàmahaü bhante ito pubbe evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhanti. "
"Yathàkathaü pana tvaü devànaminda abhijànàsi ito pubbe evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhanti?"
"Bhåtapubbaü bhante devàsurasaïgàmo samupabyuëho ahosi, tasmiü kho pana bhante saïgàme devà jiniüsu, asurà paràjiyiüsu. Tassa mayhaü bhante taü saïgàmaü abhivijinitvà vijitasaïgàmassa etadahosi: 'yà ceva dàni dibbà ojà yà ca asurà ojà ubhayamettha devà paribhu¤jissantantã ti. So kho me bhante vedapañilàbho somanassapañilàbho sadaõóàvacaro sasatthàvacaro na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattati. Yo kho pana me ayaü bhante bhagavato dhammaü sutvà vedapañilàbho somanassapañilàbho, so adaõóàvacaro asatthàvacaro ekantanibbidàya viràgàya nirodhàya upasamàya abhi¤¤àya sambodhàya nibbànàya saüvattatã"ti.
24. "Kiü pana tvaü devànaminda atthavasaü sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassa pañilàbhaü pavedesã?" Ti.
"Cha kho ahaü bhante atthavase sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemã"ti.
"Idheva tiññhamànassa devabhåtassa me sato,
Punaràyu ca me laddho evaü jànàhi màrisà"ti.
Imaü kho ahaü bhante pañhamaü atthavasaü [PTS Page 286] [\q 286/] sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
Cuto'haü diviyà kàyà àyuü hitvà amànusaü,
Amåëho gabbhamessàmi yattha me ramatã mano.
[BJT Page 432] [\x 432/]
Imaü kho ahaü bhante dutiyaü atthavasaü sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
Svàhaü amåëhapa¤¤assa viharaü sàsane rato,
¥àyena viharissàmi sampajàno patissato.
Imaü kho ahaü bhanne tatiyaü atthavasaü sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
¥àyena me carato ca sambodhi ce bhavissati,
A¤¤àtà viharissàmi sveva manto bhavissati.
Imaü kho ahaü bhante catutthaü atthavasaü sampassamàno eva råpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
Cuto'haü mànusà kàyà àyuü hitvàna mànusaü,
Puna deva bhavissàmi devalokamhi uttamo.
Imaü kho ahaü bhante pa¤camaü atthavasaü sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
Te paõãtatarà devà akaniññhà yasassino,
Antime vattamànamhi so nivàso bhavissati.
[PTS Page 287] [\q 287/] imaü kho ahaü bhante chaññhaü atthavasaü sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
Ime kho ahaü bhante cha atthavase sampassamàno evaråpaü vedapañilàbhaü somanassapañilàbhaü pavedemi.
25. "Apariyositasaïkappo vicikicchi kathaükathi,
Vicariü1 dãghamaddhànaü anvesanto tathàgataü.
Yyàssu ma¤¤àmi samaõe pavivittavihàrino,
Samabuddhà2 iti ma¤¤àno gacchàmi te upàsituü.
Kathaü àràdhanà hoti kathaü hoti viràdhanà,
Iti puññhà na sambhonti 3 magge pañipadàsu ca.
----------------
1. Vivarã [PTS] 2. Sambuddho [PTS] 3. Sampàyanti sã mu. [BJT Page 434] [\x 434/]
Tyàssu yadà maü jànanti sakko devànamàgato.
Tyàssu mameva pucchanti kiü katvà pàpuõã idaü.
Tesaü yathà sutaü dhammaü desayàmi janesuta,
Tena attamanà honti1 diññho no vàsavo'ti ca.
Yadà ca buddhamaddakkhiü vicikicchàvitàraõaü,
So'mbhi vãtabhayo ajja sambuddhaü payirupàsiya. 2
Taõhàsallassa hantàraü buddhamappañipuggalaü, ahaü vande mahàvãraü buddhamàdiccabandhunaü3
[PTS Page 288] [\q 288/] yaü karomasi 4 brahmuno samaü devehi màrisa,
Tadajja tuyhaü kassàma handa sàmaü karoma te.
Tvameva asi sambuddho tuvaü satthà anuttaro,
Sadevakasmiü lokasmiü natthi te pañipuggalo"ti.
26. Atha kho sakko devànamindo pa¤casikhaü gandhabbaputtaü àmantesi. Bahåpakàro kho me'si tvaü tàta pa¤casikhaü yaü tvaü bhagavantaü pañhamaü pasàdesi tayà tàta pañhamaü pasàditaü pacchà mayaü taü bhagavantaü dassanàya upasaïkamimha arahantaü sammàsambuddhaü. Pettike ca ñhàne ñhapayissàmi, gandhabbaràjà bhavissasi, bhadda¤ca te suriyavaccasaü dammi, sà hi te abhipatthità"ti. Atha kho sakko devànamindo pàõinà pañhaviü paràmasitvà tikkhattuü udànaü udànesi: "namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa, namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa, namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassà"ti.
Imasmi¤ca pana veyyàkaraõasmiü bha¤¤amàne sakkassa devànamindassa virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi "yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbantaü nirodhadhammanti, " a¤¤esa¤ca asãtiyà [PTS Page 289] [\q 289/] devatàsahassànaü. Iti ye sakkena devànamindena ajjhiññhapa¤hà puññhà, te bhagavatà byàkatà. Tasmà imassa veyyàkaraõassa sakkapa¤ho'tveva adhivacananti.
Sakkapa¤hasuttaüniññhitaü aññhamaü.
----------------
1. Te nassatatamanà [PTS] 2. Payirupàsasiü machasaü. 3. Candamàdiccabandhunaü [PTS] 4. Yaü karomaso [PTS]