[PTS Vol D - 3] [\z D /] [\f III /]
[BJT Vol D - 3] [\z D /] [\w III /]
[BJT Page 312] [\x 312/]
[PTS Page 194] [\q 194/]
Suttantapiñake
Dãghanikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa
9. (32) âñànàñiyasuttaü
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati gijjhakåñe pabbate. Atha kho cattàro mahàràjà1 mahatiyà ca yakkhasenàya mahatiyà ca gandhabbasenàya mahatiyà ca kumbhaõóasenàya mahatiyà ca nàgasenàya, catuddisaü rakkhaü ñhapetvà, catuddisaü gumbaü ñhapetvà, catuddisaü ovaraõaü ñhapetvà, abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü gijjhakåñaü2 obhàsetvà, yena bhagavà tenupasaükamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Te pi kho yakkhà appekacce bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu, appekacce bhagavatà saddhiü sammodiüsu. Sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce yena bhagavà tena¤jaliü panàmetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce nàmagottaü sàvetvà ekamantaü nisãdiüsu appekacce tuõhãbhåtà ekamantaü nisãdiüsu.
2. Ekamantaü nisinno kho vessavaõo mahàràjà bhagavantaü etadavoca:
"Santi hi bhante uëàrà yakkhà bhagavato appasannà. Santi hi bhante uëàrà yakkhà bhagavato pasannà. Santi [PTS Page 195] [\q 195/] hi bhante majjhimà yakkhà bhagavato appasannà. Santi hi bhante majjhimà yakkhà bhagavato pasannà. Santi hi bhante nãcà yakkhà bhagavato appasannà. Santi hi bhante nãcà yakkhà bhagavato pasannà.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Mahàràjàno - machasaü 2. Gijjhakåña pabbataü - machasaü
[BJT Page 314] [\x 314/]
Yebhuyyena kho pana bhante yakkhà appasannà yeva bhagavato. Taü kissa hetu: bhagavà hi bhante pàõàtipàtà veramaõiyà dhammaü deseti, adinnàdànà veramaõiyà dhammaü deseti, kàmesu micchàcàrà veramaõiyà dhammaü deseti, musàvàdà veramaõiyà dhammaü deseti, suràmerayamajjappamàdaññhànà veramaõiyà dhammaü deseti, yebhuyyena kho pana bhante yakkhà appañiviratà yeva pàõàtipàtà, appañiviratà adinnàdànà, appañiviratà kàmesu micchàcàrà, appañiviratà musàvàdà, appañiviratà suràmerayamajjappamàdaññhànà. Tesantaü hoti appiyaü amanàpaü. Santi hi bhante bhagavato sàvakà, ara¤¤e vanapatthàni1 pantàni senàsanàni pañisevanti appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni2 pañisallànasàruppàni. Tattha santi uëàrà yakkhà nivàsino ye imasmiü bhagavato pàvacane appasannà. Tesaü pàsàdàya! Uggaõhàtu bhante bhagavà àñànàñiyaü rakkhaü bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyà"ti.
3. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho vessavaõo mahàràjà bhagavato adhivàsanaü viditvà tàyaü velàyaü imaü àñànàñiyaü rakkhaü abhàsi:
4. "Vipassissa3 namatthu cakkhumantassa sirãmato
Sikhissa pi3 namatthu sabbabhåtànukampino.
Vessabhussa5 namatthu nahàtakassa6 tapassino
[PTS Page 196] [\q 196/] namatthu kakusandhassa màrasenàpamaddino
Koõàgamanassa namatthu bràhmaõassa vusãmato,
Kassapassa namatthu vippamuttassa sabbadhi.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Ara¤¤avanapatthàni (machasaü) 2. Ràrasseyyakàni (sãmu, machasaü) 3. Vipassissa ca (machasaü) 4. Sikhissapi ca (machasaü); Vessabhussa ca (machasaü)
[BJT Page 316] [\x 316/]
Aïgãrasassa namatthu sakyaputtassa sirãmato
Yo imaü dhammamadesesi1 sabbadukkhàpanådanaü.
Ye càpi nibbutà loke yathàbhåtaü vipassisuü
Te janà apisunà' mahantà vãtasàradà.
5. Hitaü devamanussànaü yaü namassanti gotamaü
Vijjàcaraõasampannaü mahantaü vãtasàradaü.
Yato uggacchati suriyo2 àdicco maõóalã mahà
Yassa cuggacchamànassa saüvarã pi nirujjhati.
Yassa cuggate suriye3 divaso'ti pavuccati,
Rahado pi tattha gambhãro samuddo saritodako
Evaü naü tattha jànanti samuddo saritodako,
[PTS Page 197] [\q 197/] ito sà purimà disà iti naü àcikkhatã jano
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassi so
Gandhabbànaü àdhipati dhataraññho'ti nàma so
Ramatã naccagãtehi gandhabbehi purakkhato
Puttà pi tassa bahàvo ekanàmà'ti me sutaü,
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Dårato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü
Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama
Kusalena samekkhasi.
Amanussà pi taü vandanti.
Sutaü netaü abhiõhaso tasmà evaü vademase
- - - - - - - - - - - -
1. Dhammaü desesi - machasaü 2. Suriyo - machasaü 3. Suriye - machasaü
[BJT Page 318] [\x 318/]
'Jinaü vandatha gotamaü 'jinaü vandàma gotamaü'
"Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamaü"
6. Yena petà pavuccanti pisuõà piññhimaüsikà,
Pàõàtipàtino eddà corà nekatikà janà
[PTS Page 198] [\q 198/] ito sà dakkhiõà disà iti naü àcikkhatã jano,
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassã so
Kumbhaõóànaü àdhipati viråëho iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi kumbhaõóehi purakkhato.
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Durato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü
'Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama'.
Kusalena samekkhasi.
Amanussà pi taü vandanti
Sutaü netaü abhiõhaso tasmà evaü vademase
'Jinaü vandatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamaü'.
7. Yattha coggacchati suriyo àdicco maõóalã mahà
Yassa coggacchamànassa divaso pi nirujjhati.
Yassa coggate suriye saüvarã'ti pavuccati,
Rahado pi tattha gambhãro samuddo saritodako.
- - - - - - - - - - - - - - -
1. Luddhà - [PTS] Kam 2. Teùàmayipati ràjà dhataràùñrnaii nàmata:,
Gandharvàdhipati ràjà devehi sa ca rakùita:
3. Teùàmadhipati ràjà viruóhakoti nàmata:,
Kumabhàõóàdhipati ràjà yamena saha rakùatu
Kumbhaõóehã surakùita: - mahàvasatu.
Putrà pi tasya bahava - ekanàmà vicakùaõà:
A÷ãtirda÷a cekà÷va - idranàmà mahàbalà: - lalitavistara
[BJT Page 320] [\x 320/]
Evaü naü tattha jànanti samuddo saritodako
Ito sà pacchimà disà iti naü àcikkhatã jano
[PTS Page 199] [\q 199/] yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassã so.
Nàgàna¤ca1 àdhipati viråpakkho'iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi nàgeheva purekkhato2
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü,
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Dårato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü,
Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama
Kusalena samekkhasi.
Amanussà pi taü vandanti.
Sutaü netaü abhiõhaso tasmà evaü vademase:
"Jinaü vandatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamaü"
8. Yena uttarakuru rammà3 mahàneru sudassano,
Manussà tattha jàyanti amamà apariggahà
Na te bãjaü pavapanti napi nãyanti naïgalà
Akaññhapàkimaü sàliü paribhu¤janti mànusà
Akaõaü athusaü suddhaü sugandhaü taõóulapphalaü,
[PTS Page 200] [\q 200/] tuõóikãre pacinvàna tato bhu¤janti bhojanaü
Gàviü ekakhuraü katvà anuyanti disodisaü,
Pasuü ekakhuraü katvà anuyanti disodisaü
- - - - - - - - - - -
1. Nàgànaü - [PTS] 2. Viråpakkho iti - [PTS] 3. Uttarakuruvho - machasaü 4. Itthivàhanaü - [PTS] Itthiü và vàhanaü - machasaü 5. Teùàmadhipati ràjà viråpàkùe iti nàmataþ Sa vo nàgàdhipo ràjà varuõena saha rakùatu sarvanàgehi rakùitaþ - mahàvastu
[BJT Page 322] [\x 322/]
Itthivàhanaü katvà anuyanti disodisaü,
Purisavàhanaü katvà anuyanti disodisaü.
Kumàrivàhanaü katvà anuyanti disodisaü,
Kumàravàhanaü katvà anuyanti disodisaü.
Te yàne abhiråhitvà sabbà disà anupariyanti1
Pacàrà tassa ràjino:
Hatthiyànaü assayànaü dibbaü yànaü upaññhitaü.
Pàsàdà sivikà ceva mahàràjassa yasassino
Tassa ca nagarà ahu antaëikkhe sumàpità
âñànàñà kusinàñà parakusinàñà
Nàñapuriyà2 parakusita nàñà3.
[PTS Page 201] [\q 201/] uttarena kapãvanto4 janoghamaparena ca,
Navanavutiyo ambarambaravatiyo àëakamandà nàma ràjadhànã.
Kuverassa kho pana màrisa mahàràjassa visàõà nàma ràjadhànã.
Tasmà kuvero mahàràjà vessavaõo'ti pavuccati.
Paccesanto pakàsenti tatolà tattalà tatotalà
Ojasi tejasi tatojasã såro ràjà ariññho nemi.
Rahado pi tattha dharaõã nàma, yato meghà pavassanti
Vassà yato patàyanti.
Sabhàpi tattha bhagalavatã5 nàma yattha yakkhà payirupàsanti.
Tattha niccaphalà rukkhà nànàdijagaõàyutà
Mayårako¤càbhirutà6 kokilàdãhi vaggubhi.
- - - - - - - - - - - - - - -
1. Anupariyàyanti - machasaü 2. Nàñasuriyà - machasaü 3. Parakusiñanàñà - machasaü 4. Kasãvanto - machasaü 5. Sàlavanã - machasaü 6. Mayurako¤càbhirudà - machasaü
[BJT Page 324] [\x 324/]
Jãvaü jãvakasaddettha atho uññhavacittakà1
[PTS Page 202] [\q 202/] kukutthakà2 kuëãrakà vane pokkharasàtakà.
Sukasàëikasaddettha daõóamàõavakàni ca
Sobhati sabbakàlaü sà kuveranaëinã sadà.
10. Ito sà uttarà disà iti naü àcikkhatã jano
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassã so.
Yakkhànaü àdhipati kuvero iti nàmaso3
Ramatã naccagãtehi yakkhehi purakkhato.
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü,
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà.
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü,
Dårato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü
'Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama'.
'Kusalena samekkhasi'
Amanussàpi taü vandanti, sutaü netaü abhiõhaso.
Tasmà evaü vademase:
'Jinaü vandatha gotamaü' 'jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamanti".
11. [PTS Page 203] [\q 203/] ayaü kho sà màrisa àñànàñiyà rakkhà bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyàti. Yassa kassaci màrisa bhikkhussa và bhikkhuniyà và upàsakassa và upàsikàya và ayaü àñànàñiyà rakkhà suggahità bhavissati samattàpariyàputà, 4
- - - - - - - - - - - - - - - -
1, Oññhavacittakà (machasaü)
2. Kukkuëakà (machasaü)
3. Nàùàmadhipati ràjà kuvera iti nàmata: sarvayakùàdhipo ràjà ràkùasãhi saha rakùatu yakùa ràkùasa rakùita: - mahàvastu.
4. Pariyàpuñà - kam.
[BJT Page 326] [\x 326/]
Ta¤ce amanusso yakkho và yakkhiõã và, yakkhapotako và yakkhapotikà và, yakkhamahàmatto và yakkhapàrisajjo và yakkhapacàro và, gandhabbo và gandhabbã và, gandhabbapotako và gandhabbapotikà và, gandhabbamahàmatto và gandhabbapàrisajjo và gandhabbapacàro và, kumbhaõóo và kumbhaõóã và, kumbhaõóapotako và kumbhaõóapotikà và, kumbhaõóamahàmatto và kumbhaõóapàrisajjo và kumbhaõóapacàro và, nàgo và nàginã1 và, nàgapotako và nàgapotikà và, nàgamahàmatto và nàgapàrisajjo và nàgapacàro và, paduññhacitto bhikkhuü và bhikkhuõiü và upàsakaü và upàsikaü và gacchantaü và anugaccheyya, ñhitaü và upatiññheyya, nisinnaü và upanisãdeyya, nipannaü và upanipajjeyya, na me so màrisa amanusso labheyya, gàmesu và nigamesu và, sakkàraü và garukàraü và. Na me so màrisa amanusso labheyya, àëakamandàya ràjadhàniyà vatthuü và vàsaü và, na me so màrisa amanussà labheyya, yakkhànaü samitiü gantuü. Apissu naü màrisa amanussà, anavayhampi naü kareyyuü avivayhaü. Apissu naü màrisa amanussà, attàhi'pi paripuõõàhi paribhàsàhi paribhàseyyuü. Apissu naü màrisa amanussà, rittampissa pattaü sãse nikkujjeyyuü. Apissu naü màrisa amanussà, sattadhàpi'ssa muddhaü phàleyyuü.
12. Santi hi màrisa amanussà caõóà ruddà rabhasà. Te neva mahàràjànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü purisakànaü àdiyanti. Te kho te màrisa amanussà mahàràjànaü [PTS Page 204] [\q 204/] avaruddhà nàma vuccanti.
- - - - - - - - - - - - - -
1. Nàgã và (machasaü)
[BJT Page 328] [\x 328/]
Seyyathàpi màrisa ra¤¤o màgadhassa vijite mahàcorà, te neva ra¤¤o màgadhassa àdiyanti, na ra¤¤o màgadhassa purisakànaü àdiyanti, na ra¤¤o màgadhassa purisakànaü purisakànaü àdiyanti, te kho te màrisa mahàcorà ra¤¤o màgadhassa avaruddhà nàma vuccanti, evameva kho màrisa santi hi amanussà caõóà ruddà rabhasà, te neva mahàràjànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü purisakànaü àdiyanti. Te kho te màrisa amanussà mahàràjànaü avaruddhà nàma vuccanti.
13. Yo hi koci màrisa amanusso, yakkho và yakkhiõã và, yakkhapotako và yakkhapotikà và, yakkhamahàmatto và yakkhapàrisajjo và yakkhapacàro và, gandhabbo và gandhabbã và, gandhabbapotako và gandhabbapotikà và, gandhabbamahàmatto và gandhabbapàrisajjo và gandhabbapacàro và, kumbhaõóo và kumbhaõóã và, kumbhaõóapotako và kumbhaõóapotikà và, kumbhaõóamahàmatto và kumbhaõóapàrisajjo và kumbhaõóapacàro và, nàgo và nàginã và, nàgapotako và nàgapotikà và, nàgamahàmatto và nàgapàrisajjo và nàgapacàro và, paduññhacitto: bhikkhuü và bhikkhuõiü và, upàsakaü và upàsikaü và, gacchantaü và anugaccheyya, ñhitaü và upatiññheyya, nisinnaü và upanisãdeyya, nipannaü và upanipajjeyya, imesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü, senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü, ujjhàpetabbaü vikkanditabbaü viravitabbaü; "ayaü yakkho gaõhàti, ayaü yakkho àvisati, ayaü yakkho heñheti, ayaü yakkho viheñheti, ayaü yakkho hiüsati, ayaü yakkho vihiüsati, ayaü yakkho na mu¤catã"ti.
14. Katamesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü:
[BJT Page 330] [\x 330/]
Indo somo varuõo ca bhàradvàjo pajàpati,
Candano kàmaseññho ca kinnighaõóu nighaõóu ca.
Panàdo opama¤¤o ca devasåto ca màtali,
Cittaseno ca gandhabbo naëo ràjà janesabho.
Sàtàgiro hemavato puõõako karatiyo guëo,
[PTS Page 205] [\q 205/] sãvako mucalindo ca vessàmitto yugandharo..
Gopàlo suppagedho ca2 hiri netti ca madiyo.
Pa¤càlacaõóo àëavako pajjanto3 sumano sumukho dadhãmukho,
Maõi màõi caro dãgho atho serissako4 saha.
15. Imesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü, senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü ujjhàpetabbaü vikkaditabbaü viravitabbaü: ayaü yakkho gaõhàti, ayaü yakkhà àvisati, ayaü yakkho heññheti, ayaü yakkho viheñheti, ayaü yakkho hiüsati, ayaü yakkho vihiüsati, ayaü yakkho na mu¤catã ti.
Ayaü kho sà màrisa àñànàñiyà rakkhà bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsu vihàràyà'ti.
Handa ca dàni mayaü màrisa gacchàma, bahukiccà mayaü bahukaraõãyà'ti.
'Yassa' dàni tumhe mahàràjàno kàlaü ma¤¤athà'ti.
16, Atha kho cattàro mahàràjàno uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyiüsu. Te pi kho yakkhà uññhàyàsanà appekacce bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyiüsu. Appekacce bhagavatà saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce [PTS Page 206] [\q 206/] yena bhagavà tena¤jalimpaõàmetvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce nàmagottaü sàvetvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce tuõhãbhåtà tatthevantaradhàyiüså'ti.
Pañhamakabhàõavàro niññhito.
- - - - - - - - - - - - - -
1. Sivako - machasaü 2. Supparodho ca - machasaü 3. Pajjunno - machasaü 4. Serãsako - machasaü
[BJT Page 332] [\x 332/]
16. Atha kho bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhå àmantesi:
Imaü bhikkhave rattiü cattàro mahàràjàno mahatiyà ca yakkhasenàya, mahatiyà ca gandhabbasenàya, mahatiyà ca kumbhaõóasenàya, mahatiyà ca nàgasenaya, catuddisaü rakkhaü ñhapetvà, catuddisaü gumbaü ñhapetvà, catuddisaü ovaraõaü ñhapetvà, abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü gijjhakåñaü pabbataü obhàsetvà yenàhaü tenupasaükamiüsu, upakaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Tepi kho bhikkhave yakkhà appekacce maü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu: appekacce mama saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdiüsu: appekacce yenàhaü tena¤jalimpaõàmetvà ekamantaü nisãdiüsu: appekacce nàmagottaü sàvetvà ekamantaü nisãdiüsu: appekacce tuõhãbhåtà ekamantaü nisãdiüsu.
17. Ekamantaü nisinno kho bhikkhave vessavaõo mahàràjà maü etadavoca:
Santi hi bhante uëàrà yakkhà bhagavato appasannà, santi hi bhante uëàrà yakkhà bhagavato pasannà: santi hi bhante majjhimà yakkhà bhagavato appasannà, santi hi bhante majjhimà yakkhà bhagavato pasannà: santi hi bhante nãcà yakkhà bhagavato appasannà, santi hi bhante nãcà yakkhà bhagavato pasannà: yebhuyyena kho pana bhante yakkhà appasannà yeva bhagavato. Taü kissa hetu? Bhagavà hi bhante pàõàtipàtà veramaõiyà dhammaü deseti, adinnàdànà veramaõiyà dhammaü deseti, kàmesu micchàcàrà veramaõiyà dhammaü deseti, musàvàdà veramaõiyà dhammaü deseti, suràmerayamajjappamàdaññhànà veramaõiyà dhammaü deseti. Yebhuyyena kho pana bhante yakkhà appañiviratà yeva pàõàtipàtà, appañiviratà adinnàdànà, appañiviratà kàmesu micchàcàrà, appañiviratà musàvàdà, appañiviratà suràmerayamajjappamàdaññhànà. Tesaü taü hoti appiyaü amanàpaü.
[BJT Page 334] [\x 334/]
Santi hi bhante bhagavato sàvakà, ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni pañisevanti appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni.
Tattha santi uëàrà yakkhà nivàsino ye imasmiü bhagavato pàvacane appasannà. Tesaü pasàdàya. Uggaõhàtu bhante bhagavà àñànàñiyaü rakkhaü bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyàti.
Adhivàsesiü kho ahaü bhikkhave tuõhãbhàvena.
18, Atha kho bhikkhave vessavaõo mahàràjà maü adhivàsanaü viditvà tàyaü velàyaü imaü àñànàñiyaü rakkhaü abhàsi:
Vipassissa namatthu cakkhumantassa sirãmato,
Sikhissapi namatthu sabbabhåtànukampino. 1.
Vessabhussa namatthu nahàtakassa tapassino,
Namatthu kakusandhassa màrasenappamaddino. 2
Koõàgamanassa namatthu bràhmaõassa vusãmato.
Kassapassa ca namatthu vippamuttassa sabbadhi. 3.
Aïgãrasassa namatthu sakyaputtassa sirãmato,
Yo imaü dhammamadesesi sabbadukkhàpanådanaü 4.
Ye càpi nibbutà loke yathàbhåtaü vipassisuü,
Te janà apisunà mahantà vãtasàradà. 5
19. Hitaü devamanussànaü yaü namassanti gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü mahantaü vãtasàradaü6.
Yato uggacchati suriyo àdicco maõóalã mahà,
Yassa cuggacchamànassa saüvarã pi nirujjhati 7.
[BJT Page 336] [\x 336/]
Yassa cuggate suriye divaso ti pavuccati,
Rahado pi tattha gambhãro samuddo saritodako. 8
Evaü naü tattha jànanti samuddo saritodako
Ito sà purimà disà iti naü àcikkhatã jano,
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassi so. 9
Gandhabbànaü àdhipati dhataraññho iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi gandhabbehi purakkhato, 10
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü.
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà 11.
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Dårato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü,
Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama 12.
Kusalena samekkhasi. Amanussàpi taü vandanti,
Sutaü netaü abhiõhaso tasmà evaü vademase13.
Jinaü vadatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vadàma gotamaü14
Yena petà pavuccanti pisuõà piññhimaüsikà,
Pàõàtipàtino eddà corà nekatikà janà 15.
Ito sà dakkhiõà disà iti naü àcikkhatã jano,
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassi so16.
Kumbhaõóànaü àdhipati viråëho iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi kumbhaõóehi purakkhato 17.
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü,
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà18
[BJT Page 338] [\x 338/]
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Dårato'ca namassanti mahantaü vãtasàradaü,
Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama.
Kusalena samekkhasi,
Amanussà pi taü vandanti, sutaü netaü abhiõhaso
Tasmà evaü vademase.
Jinaü vandatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamaü.
21. Yattha coggacchati suriyo àdicco maõóalã mahà,
Yassa coggacchamànassa divaso pi nirujjhati.
Yassa coggate suriye saüvarã ti pavuccati,
Rahado pi tattha gambhãro samuddo saritodako.
Evaü naü tattha jànanti samuddo sàritodako,
Ito sà pacchimà disà iti naü àcikkhatã jano
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassã so.
Nàgànaü àdhipati viråpakkho iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi nàgeheva purakkhato,
Puttà pi tassa bahavo ekanàmà'ti me sutaü
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà.
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Dårato'ca namassanti mahantaü vãtasàradaü,
'Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama'
Kusalena samekkhasi
Amanussà pi taü vandanti, sutaü netaü abhiõhaso
Tasmà evaü vademase.
Jinaü vandatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamaü.
[BJT Page 340] [\x 340/]
22. Yena uttarakurå rammà mahàneru sudassano,
Manussà tattha jàyanti amamà apariggahà.
Na te bãjaü pavapanti napi nãyanti naïgalà,
Akaññhàpàkimaü sàliü paribhu¤janti mànusà.
Akaõaü athusaü suddhaü sugandhaü taõóulapphalaü,
Tuõóikãre pacitvàna tato bhu¤janti bhojanaü.
Gàviü ekakhuraü katvà anuyanti disodisaü,
Pasuü ekakhuraü katvà anuyanti disodisaü.
Itthi vàhanaü katvà anuyanti disodisaü,
Purisa vàhanaü katvà anuyanti disodisaü
Kumàri vàhanaü katvà anuyanti disodisaü,
Kumàra vàhanaü katvà anuyanti disodisaü.
Te yàne abhiråhitvà sabbà disà anupariyanti,
Pacàrà tassa ràjino.
Hatthiyànaü assayànaü dibbaü yànaü upaññhitaü
Pàsàdà sivikà ceva mahàràjassa yasassino.
Tassa ca nagarà ahå antaëikkhe sumàpità,
âñànàñà kusinàñà parakusinàñà nàñapuriyà parakusitanàñà.
Uttarena kapivanto janoghamaparena ca
Navanavatiyo ambaraambaravatiyo àëakamandà nàma ràjadhànã,
Kuverassa kho pana màrisa mahàràjassa visàõà nàma ràjadhànã,
Tasmà kuvero mahàràjà vessavaõo'ti pavuccati.
23. Paccesanto pakàsenti tatolà tattalà tatotalà,
Ojasi tejasi tatojasi såro ràjà ariññho nemi.
[BJT Page 342] [\x 342/]
Rahado'pi tattha dharaõã nàma yato meghà pavassanti
Vassà yato patàyanti,
Sabhà pi tattha bhagalavatã nàma yattha yakkhà payirupàsanti.
Tattha niccaphalà rukkhà nànàdijagaõàyutà,
Mayårako¤càbhirudà kokilàdihi vagguhi.
Jãvaüjãvaka saddettha atho uññhavacittakà,
Kukutthakà kuëãrakà vane pokkharasàtakà
Sukasàlikasaddettha daõóamànavakàni ca,
Sobhati sabbakàlaü sà kuveranalinã sadà.
Ito sà uttarà disà iti naü àcikkhatã jano,
Yaü disaü abhipàleti mahàràjà yasassi so.
Yakkhànaü àdhipati kuvero iti nàmaso,
Ramati naccagãtehi yakkheheva purakkhato.
Puttàpi tassa bahàvo ekanàmàti me sutaü.
Asãtiü dasa eko ca indanàmà mahabbalà.
Te càpi buddhaü disvàna buddhaü àdiccabandhunaü
Durato'va namassanti mahantaü vãtasàradaü,
Namo te purisàja¤¤a namo te purisuttama
Kusalena samekkhasi.
Amanussà pi taü vandanti, sutaü netaü abhiõhaso.
Tasmà evaü vademase.
Jinaü vadatha gotamaü jinaü vandàma gotamaü,
Vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotamanti.
[BJT Page 344] [\x 344/]
24. Ayaü kho sà màrisa, àñànàñiyà rakkhà bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyàti. Yassa kassaci màrisa bhikkhussa và bhikkhuniyà và upàsakassa và upàsikàya và ayaü àñànàñiyà rakkhà suggahità bhavissati samattà pariyàputà. Ta¤ce amanusso, yakkho và yakkhiõã và yakkhapotako và yakkhapotikà và, yakkhamahàmatto và yakkhapàrisajjo và yakkhapacàro và, gandhabbo và gandhabbã và, gandhabbapotako và gandhabbapotikà và, gandhabbamahàmatto và gandhabbapàrisajjo và gandhabbapacàro và, kumbhaõóo và kumbhaõóã và, kumbhaõóapotako và kumbhaõóapotikà và, kumbhaõóamahàmatto và kumbhaõóapàrisajjo và kumbhaõóapacàro và, nàgo và nàginã và, nàgapotako và nàgapotikà và, nàgamahàmatto và nàgapàrisajjo và nàgapacàro và, paduññhacitto, bhikkhuü và bhikkhuõiü và, upàsakaü và upàsikaü và, gacchantaü và anugaccheyya, ñhitaü và upatiññheyya. Nisinnaü và upanisãdeyya, nipannaü và upanipajjeyya, na me so màrisa, amanusso labheyya, gàmesu và nigamesu và, sakkàraü và garukàraü và. Na me so màrisa, amanusso labheyya, àëakamandàya nàma ràjadhàniyà vatthuü và vàsaü và. Na me so màrisa, amanusso labheyya, yakkhànaü samitiü gantuü. Apissu naü màrisa, amanussà anavayhampi naü kareyyuü avivayhaü. Apissu naü màrisa, amanussà attàhi paripuõõàhi paribhàsàhi paribhàseyyuü. Apissu naü màrisa, amanussà rittampi'ssa pattaü sãse nikkujjeyyuü, apissu naü màrisa, amanussà sattadhà pi'ssa muddhaü phàleyyuü. Santi hi màrisa, amanussà caõóà ruddhà rabhasà. Te neva mahàràjànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü purisakànaü àdiyanti. Te kho te màrisa, amanussà mahàràjànaü avaruddhà nàma vuccanti.
[BJT Page 346] [\x 346/]
25. Seyyathàpi màrisa, ra¤¤o màgadhassa vijite mahàcorà te neva ra¤¤o màgadhassa àdiyanti, na ra¤¤o màgadhassa purisakànaü àdiyanti, na ra¤¤o màgadhassa purisakànaü purisakànaü àdiyanti, te kho te màrisa, mahàcorà ra¤¤o màgadhassa avaruddhà nàma vuccanti, evameva kho màrisa, santi hi amanussà caõóà ruddhà rabhasà. Te neva mahàràjànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü àdiyanti, na mahàràjànaü purisakànaü purisakànaü àdiyanti, te kho màrisa, amanussà mahàràjànaü avaruddhà nàma vuccanti.
26. Yo hi koci màrisa amanusso yakkho và yakkhiõã và, yakkhapotako và yakkhapotikà và, yakkhamahàmatto và yakkhapàrisajjo và yakkhapacàro và, gandhabbo và gandhabbã và, gandhabbapotako và gandhabbapotikà và, gandhabbamahàmatto và gandhabbapàrisajjo và gandhabbapacàro và, kumbhaõóo và kumbhaõóã và, kumbhaõóapotako và kumbhaõóapotikà và, kumbhaõóamahàmatto và kumbhaõóapàrisajjo và kumbhaõóapacàro và, nàgo và nàginã và, nàgapotako và nàgapotikà và, nàgamahàmatto và nàgapàrisajjo và nàgapacàro và, paduññhacitto: bhikkhuü và bhikkhuõiü và, upàsakaü và upàsikaü và, gacchantaü và anugaccheyya, ñhitaü và upatiññheyya, nisinnaü và upanisãdeyya, nipannaü và upanipajjeyya, imesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü, senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü ujjhàpetabbaü vikkanditabbaü viravitabbaü; "ayaü yakkho gaõhàti, ayaü yakkho àvisati, ayaü yakkho heñheti, ayaü yakkho viheñheti ayaü yakkho hiüsati, ayaü yakkho vihiüsati, ayaü yakkho na mu¤catã"ti.
[BJT Page 348] [\x 348/]
Katamesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü:
27. Indo somo varuõo ca bhàradvàjo pajàpati,
Candano kàmaseññho ca kinnighaõóu1 nighaõóu ca.
Panàdo opama¤¤o ca devasåto ca màtali,
Cittaseno ca gandhabbo naëo ràjà janesabho.
Sàtàgiro hemavato puõõako karatiyo guëo,
Sãvako mucalindo ca vessàmitto yugandharo.
Gopàlo suppagedho ca hiri netti ca madiyo.
Pa¤càlacaõóo àëavako pajjunno sumano sumukho dadhãmukho,
Maõi màõi caro dãgho atho serissako saha.
28. Imesaü yakkhànaü mahàyakkhànaü, senàpatãnaü mahàsenàpatãnaü, ujjhàpetabbaü vikkanditabbaü viravitabbaü: ayaü yakkho gaõhàti, ayaü yakkhà àvisati, ayaü yakkho heñheti, ayaü yakkho viheñheti, ayaü yakkho hiüsati, ayaü yakkho vihiüsati, ayaü yakkho na mu¤catã'ti. Ayaü kho sà màrisa àñànàñiyà rakkhà bhikkhånaü bikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyà'ti. Handa ca dàni mayaü màrisa gacchàma bahukiccà mayaü bahukaraõãyà'ti. 'Yassa'dàni tumhe mahàràjàno kàlaü ma¤¤athà'ti.
29. Atha kho cattàro mahàràjàno uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyiüsu. Te pi kho yakkhà uññhàyàsanà appekacce bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyiüsu.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1. Indraþ somaþ såryyaþ varuõaþ prajàpatiþ bhàradvàjaþ
øãra ÷àna÷ca vandanaþ kàma÷reùñhaþ kunikaõñho
. . . . . . Nikaõñhakaþ trã÷åli ceva màtaliþ
Citrasena÷ca gandharvaþ nararàjo jinar÷abhaþ
øàtàgirir hemavataþ pårõakaþ khadira kovidhaþ
Gopàla yakùo àñavako paücàlagaõóà sumukho
Dãgho yakùaþ saparijanaþ (lalitavistara)
[BJT Page 350] [\x 350/]
Appekacce bhagavatà saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce yena bhagavà tena¤jalimpaõàmetvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce nàmagottaü sàvetvà tatthevantaradhàyiüsu, appekacce tuõhãbhåtà tatthevantaradhàyiüså'ti.
30. Uggaõhàtha bhikkhave àñànàñiyaü rakkhaü. Pariyàpuõàtha bhikkhave àñànàñiyaü rakkhaü. Dhàretha bhikkhave àñànàñiyaü rakkhaü. Atthasaühità1 bhikkhave àñànàñiyà rakkhà, bhikkhånaü bhikkhuõãnaü upàsakànaü upàsikànaü guttiyà rakkhàya avihiüsàya phàsuvihàràyà ti.
Idamavoca bhagavà. Attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.
âñànàñiyasuttaüniññhitaü navamaü.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1. Atthasaühitàya (syà)