Atha paramaññhakasuttaniddeso vuccati. 2

5 - 1

     paramanti diññhãsu paribbasàno
Yaduttariü kurute3 jantu loke,
Hãnàti a¤¤e tato sabbamàha
Tasmà vivàdàni avãtivatto.

Paramanti diññhãsu paribbasànoti - santeke samaõabràhmaõà diññhigatikà, te dvàsaññhiyà diññhigatànaü a¤¤atara¤¤ataraü diññhigataü idaü paramaü aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaranti gahetvà uggahetvà gaõhitvà paràmasitvà abhinivisitvà sakàya sakàya diññhiyà4 vasanti5 àvasanti parivasanti, yathà agàrikà và gharesu vasanti, sàpattikà và àpattãsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evameva santeke samaõabràhmaõà diññhigatikà, te dvàsaññhiyà diññhigatànaü a¤¤atara¤¤ataraü diññhigataü idaü paramaü aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaranti gahetvà uggahetvà gaõhitvà abhinivisitvà sakàya sakàya diññhiyà4 vasanti àvasanti parivasantãti 'paramanti diññhãsu paribbasàno. '

1. Anabhàvaü gatà - syà 2. Suttaü cakkhati - sãmu11 3. Yaduttarã kurute - manupa 4. Sakkàyadiñhiyà - syà 5. Pavasanti - machasaü.

[BJT Page 142] [\x 142/]
Yaduttariü kurute jantu loketi - 'yadå'ti1 yaü; uttariü kuruteti uttariü karoti aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü [PTS Page 103] [\q 103/]      uttamaü pavaraü karoti - ayaü satthà sabba¤¤åti uttariü karoti aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaraü karoti. Ayaü dhammo svàkkhàto, ayaü gaõo supañipanno, ayaü diññhi bhaddikà, ayaü pañipadà supa¤¤attà, ayaü maggo niyyànikoti uttariü karoti aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaraü karoti nibbatteti; abhinibbatteti; jantåti satto naro mànavo poso puggalo jãvo jàgu jantu indagu manujo; loketi apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloketi 'yaduttariü kurute jantu loke. '

Hãnàti a¤¤e tato sabbamàhàti - attano satthàraü dhammakkhànaü gaõaü diññhiü pañipadaü maggaü ñhapetvà sabbe paravàde2 khipati ukkhipati parikkhipati: so satthà na sabba¤¤å, dhammo na svàkkhàto, gaõo na supañipanno, diññhi na bhaddikà, pañipadà na supa¤¤attà, maggo na niyyàniko, na tattha 3 suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti và, natthettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và, muccanti và, vimuccanti và parimuccanti và, hãnà nihãnà omakà làmakà chattakà4parittàti evamàha evaü katheti evaü bhaõati evaü dãpayati evaü voharatãti 'hãnàti a¤¤e tato sabbamàha. '

Tasmà vivàdàni avãtivattoti - ' tasmà'ti tasmà taükàraõà taühetu tappaccayà tannidànà; vivàdànãti diññhikalahàni diññhibhaõóanàni diññhiviggahàni diññhivivàdàni diññhimedhagàni; avãtivattoti anatikkanto asamatikkanto avãtivattoti tasmà vivàdàni avãtivatto.

Tenàha bhagavà:

"Paramanti diññhãsu paribbasàno
Yaduttariü kurute jantu loke,
Hãnàti a¤¤e tato sabbamàha
Tasmà vivàdàni avãtivatto"ti.

5 - 2
Yadattanã [PTS Page 104] [\q 104/]      passati ànisaüsaü
Diññhe sute sãlavate mute và,
Tadeva so tattha samuggahàya
Nihãnato passati sabbama¤¤aü

1. Yadanti - sãmu 11. 2. Parappavàde - sãmu11 3. Natthettha - sãmu11. 4. Jatukkà - 1 sãmu1.

[BJT Page 144] [\x 144/]
Yadattani passati ànisaüsaü diññhe sute silavate mute vàti 'yadattanã'ti yaü attani, attà vuccati diññhigataü, attano diññhiyà dve ànisaüse passati: diññhadhammika¤ca ànisaüsaü samparàyika¤ca ànisaüsaü. Katamo diññhiyà diññhadhammiko ànisaüso? Yandiññhiko satthà hoti, tandiññhikà sàvakà honti, tandiññhikaü satthàraü sàvakà sakkaronti garukaronti mànenti påjenti. Labhati ca tatonidànaü cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàraü. Ayaü diññhiyà diññhadhammiko ànisaüso. Katamo diññhiyà samparàyiko ànisaüso? Ayaü diññhi alaü nàgattàya và supaõõattàya và yakkhattàya và asurattàya và gandhabbattàya và mahàràjattàya và indattàya và brahmattàya và devattàya và, ayaü diññhi alaü suddhiyà visuddhiyà parisuddhiyà muttiyà vimuttiyà parimuttiyà, imàya diññhiyà sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti, imàya diññhiyà sujjhissàmi visujjhissàmi parisujjhissàmi muccissàmi vimuccissàmi parimuccissàmãti àyatiü phalapàñikaïkhã hoti. Ayaü diññhiyà samparàyiko ànisaüso. Attano diññhiyà ime dve ànisaüse passati. Diññhasuddhiyàpi dve ànisaüse passati - sutasuddhiyàpi dve ànisaüse passati sãlasuddhiyàpi dve ànisaüse passati - vatasuddhiyàpi dve ànisaüse passati mutasuddhiyàpi dve ànisaüse passati: diññhadhammika¤ca ànisaüsaü samparàyika¤ca ànisaüsaü. Katamo mutasuddhiyà diññhadhammiko ànisaüso? Yandiññhiko satthà hoti, tandiññhikà sàvakà honti
- Pe -
Ayaü mutasuddhiyà [PTS Page 105] [\q 105/]      samparàyiko ànisaüso. Mutasuddhiyàpi ime dve ànisaüse passati dakkhati oloketi nijjhàyati upaparikkhatãti 'yadattanã passati ànisaüsaü diññhe sute sãlavate mute và. '

Tadeva so tattha samuggahàyàti - 'tadevà'ti taü diññhigataü; tatthàti sakàya diññhiyà sakàya khantiyà sakàya ruciyà sakàya laddhiyà; samuggahàyàti - idaü paramaü aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaranti gahetvà uggahetvà gaõhitvà paràmasitvà abhinivisitvàti tadeva so tattha samuggahàya. Nihãnato passati sabbama¤¤anti a¤¤aü satthàraü dhammakkhànaü gaõaü diññhiü pañipadaü maggaü hãnato nihãnato omakato làmakato chattakato1 parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhàyati upaparikkhatãti 'nihãnato passati sabbama¤¤aü. '

Tenàha bhagavà:

" Yadattanã passati ànisaüsaü
Diññhe sute sãlavate mute và,
Tadeva so tattha samuggahàya
Nihãnato passati sabbama¤¤a"nti.

1. Jatukkato - sãmu11. Chatukkato - manupa.

[BJT Page 146] [\x 146/]

5 - 3

Taü1 càpi ganthaü2 kusalà vadanti
Yannissito passati hãnama¤¤aü,
Tasmà hi diññhaü va sutaü mutaü và
Sãlabbataü bhikkhu na nissayeyya.

Taü càpi ganthaü kusalà vadantãti - 'kusalà'ti ye te khandhakusalà dhàtukusalà àyatanakusalà pañiccasamuppàdakusalà satipaññhànakusalà sammappadhànakusalà iddhipàdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaïgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbànakusalà. Te kusalà evaü vadanti: gantho3 eso, lagganaü4 etaü, bandhanaü etaü, paëibodho [PTS Page 106] [\q 106/]      esoti evaü vadanti evaü kathenti evaü bhaõanti evaü dãpayanti evaü voharantãti - 'taü càpi ganthaü kusalà vadanti. '

Yaü nissito passati hãnama¤¤anti - ' yaü nissito'ti yaü satthàraü dhammakkhànaü gaõaü diññhiü pañipadaü maggaü nissito sannissito5 allãno upagato ajjhosito adhimutto; passati hãnama¤¤anti a¤¤aü satthàraü dhammakkhànaü gaõaü diññhiü pañipadaü maggaü hãnato nihãnato omakato làmakato chattakato6 parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhàyati upanijjhàyati upaparikkhatãti - 'yaü nissito passati hãnama¤¤aü. '

Tasmà hi diññhaü va sutaü mutaü và sãlabbataü bhikkhu na nissayeyyàti 'tasmà'ti tasmà taükàraõà taühetu tappaccayà taü nidànà - diññhaü và diññhasuddhiü và sutaü và sutasuddhiü và mutaü và mutasuddhiü và sãlaü và sãlasuddhiü và vataü và vatasuddhiü và na nisasayeyya na gaõheyya na paràmaseyya na abhiniviseyyàti 'tasmà hi diññhaü va sutaü mutaü và sãlabbataü bhikkhu na nissayeyya. '

Tenàha bhagavà:

" Taücàpi ganthaü7 kusalà vadanti
Yaü nissito passati hãnama¤¤aü,
Tasmà hi diññhaü va sutaü mutaü và
Sãlabbataü bhikkhu na nissayeyyà"ti.

5 - 4
Diññhimpi lokasmiü na kappayeyya
¥àõena và sãlavatena vàpi,
Samoti attànamanåpaneyya
Hãno na ma¤¤etha visesi vàpi.

1. Taü vàpi - syà. , 2. Gandhaü - manupa 3. Gandho - manupa, 4. Lambanaü - syà. 5. Atinissito - machasaü 6. Chatukkato - sãmu11. Chatukkato - manupa. 7. Gandhaü - manupa
[BJT Page 148] [\x 148/]
Diññhimpi lokasmiü na kappayeyya ¤àõena và sãlavatena vàpãti aññhasamàpatti¤àõena và pa¤càbhi¤¤à¤àõena và micchà¤àõena và sãlena và vatena và sãlabbatena và diññhiü [PTS Page 107] [\q 107/]      na kappayeyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nàbhinibbatteyya; lokasminti apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke àyatanaloketi - diññhimpi lokasmiü na kappayeyya.

¥àõena và sãlavatena vàpi samoti attànamanåpaneyyàti sadisohamasmãti attànaü na upaneyya jàtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaõõapokkharatàya và dhanena và ajjhenena và kammàyatanena và sippàyatanena và vijjàññhànena và sutena và pañibhànena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunàti 'samoti attànamanåpaneyya. '

Hãno na ma¤¤etha visesi vàpãti - 'hãnohamasmã'ti attànaü na upaneyya1 jàtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaõõapokkharatàya và dhanena và ajjhenena và kammàyatanena và sippàyatanena va - vijjàññhànena và sutena và pañibhànena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà, 'seyyohamasmã'ti attànaü na upaneyya1 jàtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaõõapokkharatàya và dhanena và ajjhenena và kammàyatanena và sippàyatanena và vijjàññhànena và sutena và pañibhànena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunàti ' hãno na ma¤¤etha visesi vàpi. '

Tenàha bhagavà:
"Diññhimpi lokasmiü na kappayeyya
¥àõena và sãlavatena vàpi,
Samoti attànamanåpaneyya
Hãno na ma¤¤etha visesi vàpã"ti.

5 - 5
Attaü pahàya anupàdiyàno
¥àõepi2 so nissayaü no karoti,
Sa ve viyattesu na vaggasàrã
Diññhimpi so na pacceti ki¤ci.

Attaü pahàya anupàdiyànoti - ' attaü pahàyà'ti attadiññhiü pahàya; 'attaü pahàyà'ti attagàhaü pahàya; 'attaü pahàyà'ti taõhàvasena diññhivasena gahitaü paràmaññhaü abhiniviññhaü ajjhositaü adhimuttaü pahàya pajahitvà vinodayitvà3 byantiü karitvà anabhàvaü gametvàti - attaü [PTS Page 108] [\q 108/]      pahàya; anupàdiyànoti catuhi upàdànehi anupàdiyamàno agaõhamàno aparàmasamàno anabhinivisamànoti 'attaü pahàya anupàdiyàno.

1. Upavadeyya - sãmu11 2. Mu: ¤àõenapi - sãmu11 3. Vinodetvà - syà.

[BJT Page 150] [\x 150/]

¥àõepi1 so nissayaü no karotãti aññhasamàpatti¤àõe và pa¤càbhi¤¤à¤àõe và micchà¤àõe1 và taõhànissayaü và diññhinissayaü và na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nàbhinibbattetãti - '¤àõepi1 so nissayaü no karoti. '

Sa ve viyattesu na vaggasàrãti sa ve viyattesu bhinnesu dvejjhàpannesu dveëhakajàtesu nànàdiññhikesu nànàkhantikesu nànàrucikesu nànàladdhikesu nànàdiññhinissayaü nissitesu chandàgatiü gacchantesu dosàgatiü gacchantesu mohàgatiü gacchantesu bhayàgatiü gacchantesu na chandàgatiü gacchati, na dosàgatiü gacchati, na mohàgatiü gacchati, na bhayàgatiü gacchati; na ràgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mànavasena gacchati, na diññhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchàvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yàyati niyyati vuyhati saüharãyatãti - 'sa ve viyattesu na vaggasàrã'.

Tenàha bhagavà:

"Attaü pahàya anupàdiyàno
¥àõepi1 so nissayaü no karoti,
Sa ve viyattesu na vaggasàrã
Diññhimpi so na pacceti ki¤cã"ti.

5 - 6
Yassåbhayante [PTS Page 109] [\q 109/]      paõidhãdha natthi
Bhavàbhavàya idha và huraü và,
Nivesanà tassa na santi keci
Dhammesu niccheyya samuggahãtaü.

1. ¥àõena và - sãmu. 11. Manupa.

[BJT Page 152] [\x 152/]
Yassåbhayante paõidhãdha natthi bhavàbhavàya idha và huraü vàti 'yassàti' arahato khãõàsavassa, antoti phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto; atãto eko anto, anàgato dutiyo anto; sukhà vedanà eko anto, dukkhà vedanà dutiyo anto; nàmaü eko anto, råpaü dutiyo anto; cha ajjhattikàni àyatanàni eko anto, cha bàhiràni àyatanàni dutiyo anto; sakkàyo eko anto, sakkàyasamudayo dutiyo anto; paõidhi vuccati taõhà yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho5 saïge païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤jananã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã6 dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkhà pañibandhu 7 àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü puccha¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà lobho akusalamålaü; bhavàbhavàyàti bhavàbhavàya kammabhavàya punabbhavàya, kàmabhavàya kammabhavàya, kàmabhavàya punabbhavàya, råpabhavàya kammabhavàya, råpabhavàya punabbhavàya, aråpabhavàya kammabhavàya, aråpabhavàya punabbhavàya punappunabhavàya punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapañisandhiyà punappunaattabhàvàbhinibbattiyà; idhàti sakattabhàvo; huraüti1 parattabhàvo; idhàti sakaråpavedanàsa¤¤àsaïkhàravi¤¤àõaü; huraüti pararåpavedanàsa¤¤àsaïkhàravi¤¤àõaü; idhàti cha ajjhattikàni àyatanàni; huraüti cha bàhiràni àyatanàni; idhàti manussaloko; huraüti devaloko; idhàti kàmadhàtu; huraüti råpadhàtu aråpadhàtu; idhàti kàmadhàtu råpadhàtu; huraüti aråpadhàtu.

Yassåbhayante paõidhãdha natthi bhavàbhavàya idha và huraü vàti 'yassa' ubho ante ca bhavàbhavàya ca idha huraü ca paõidhi taõhà natthi na santi, na saüvijjati2, nåpalabbhati3, pahãnà samucchinnà våpasantà pañippassaddhà [PTS Page 100] [\q 100/]      abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhàtiyassåbhayante paõidhãdha natthi bhavàbhavàya idha và huraü và.

Nivesanà tassa na santi kecãti - 'nivesanà'ti dve nivesanà taõhànivesanà ca diññhinivesanà ca.

Katamo taõhànivesanà? Yàvatà taõhàsaïkhàtena sãmakataü mariyàdãkataü1 odhikataü pariyantakataü2 pariggahitaü mamàyitaü: idaü mama etaü mama ettakaü mamaü ettàvatà mamaü, mama råpà saddà gandhà rasà phoññhabbà attharaõà pàpuraõà dàsidàsà ajeëakà kukkuñasåkarà hatthigavàssavaëavà khettaü vatthu hira¤¤aü suvaõõaü gàmanigamaràjadhàniyo raññhaü ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca kevalampi mahàpañhaviü taõhàvasena mamàyati yàvatà aññhasatataõhàvicaritaü, ayaü taõhànivesanà.

Katamo diññhinivesanà? Vãsativatthukà sakkàyadiññhi, dasavatthukà micchàdiññhi, dasavatthukà antaggàhikà diññhi, yà evaråpà diññhi diññhigataü diññhigahanaü diññhikantàraü diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisa¤¤ojanaü gàho pañiggàho abhiniveso paràmàso kummaggo micchàpatho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchàgàho, ayàthàvakasmiü yàthàvakanti3 gàho, yàvatà dvàsaññhi diññhigatàni; ayaü diññhinivesanà;

Tassàti arahato khãõàsavassa, 'nivesanà tassa na santi
Kecã'ti nivesanà tassa keci natthi na santi na saüvijjanti nåpalabbanti, pahãnà samucchinnà våpasantà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhàti - nivesanà tassa na santi keci.

Dhammesu niccheyya samuggahãtanti - 'dhammeså'ti dvàsaññiyà4 diññhigatesu; niccheyyàti nicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà; samuggahãtanti odhiggàho bilaggàho varaggàho koññhàsaggàho uccayaggàho samuccayaggàho idaü saccaü tacchaü tathaü bhåtaü yàthàvaü aviparãtanti gahitaü paràmaññhaü abhiniviññhaü ajjhositaü adhimuttaü natthi na santi na saüvijjati nåpalabbhati pahãnaü samucchinnaü våpasannaü pañippassaddhaü abhabbuppattikaü ¤àõagginà daóóhantidhammesu niccheyya samuggahãtaü.

Tenàha bhagavà:

" Yassåbhayante paõidhãdha natthi
Bhavàbhavàya idha và huraü và,
Nivesanà tassa na santi keci
Dhammesu niccheyya samuggahãta"nti.

1. Huràti - sãmu11. Syà 2. Na saüvijjanti - sãmu. 1 Machasaü 3. Nupalabbhanti - sãmu. 11 Machasaü 4. Dvàsaññhi - sãmu1.

[BJT Page 154] [\x 154/]
5 - 7
Tassãdha diññhe va sute mute và
Pakappità natthi aõåpi sa¤¤à,
Taü bràhmaõaü diññhimanàdiyànaü
Kenãdha lokasmiü vikappayeyya

Tassãdha diññhe va sute mute và pakappità natthi aõåpi sa¤¤àti 'tassàti' arahato khãõàsavassa, tassa diññhe [PTS Page 111] [\q 111/]      và diññhasuddhiyà và sute và sutasuddhiyà và mute và mutasuddhiyà và, sa¤¤àpubbaïgamatà sa¤¤àvikappayatà, sa¤¤àviggahena sa¤¤àya uññhapità samuññhapità kappità pakappità saïkhatà abhisaïkhatà saõñhapità diññhi natthi na santi na saüvijjati nåpalabbhati, pahãnà samucchinnà våpasantà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhàti - tassãdha. Diññheva sute mute và pakappità natthi aõåpi sa¤¤à.

Taü bràhmaõaü diññhimanàdiyànanti - bràhmaõoti sattannaü dhammànaü bàhitattà bràhmaõo, sakkàyadiññhi bàhità hoti, - peasito1
Tàdã pavuccate sa brahmà; taü bràhmaõaü diññhimanàdiyànanti - taü bràhmaõaü diññhimanàdiyantaü agaõhantaü aparàmasantaü anabhinivisantanti 'taü bàrahmaõaü diññhimanàdiyànaü'

Kenãdha lokasmiü vikappayeyyàti - 'kappà'ti dve kappà: taõhàkappo ca diññhikappo ca - pe -

Ayaü diññhikappo. Tassa taõhàkappo pahãno diññhikappo pañinissaññho. Taõhàkappassa pahãnattà diññhikappassa pañinissaññhattà. Kena ràgena kappeyya? Kena dosena kappeyya? Kena mohena kappeyya? Kena mànena kappeyya? Kàya diññhiyà kappeyya? Kena uddhaccena kappeyya? Kàya vicikicchàya kappeyya? Kehi anusayehi kappeyya rattoti và duññhoti và måëhoti và vinibaddhoti và paràmaññhoti và vikkhepagatoti và aniññhaü gatoti và thàmagatoti và? Te abhisaïkhàrà pahãnà, abhisaïkhàrànaü pahãnattà gatiyà2 kena kappeyya nerayikoti và tiracchànayonikoti và pettivisayikoti [PTS Page 112] [\q 112/]      và manussoti và devoti và råpãti và aråpãti và sa¤¤ãti và asa¤¤ãti và nevasa¤¤ãnàsa¤¤ãti và? So hetu natthi paccayo natthi kàraõaü natthi yena kappeyya vikappeyya vikappaü àpajjeyya. Kenãdha lokasminti apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloketi - kenãdha lokasmiü vikappayeyya.

Tenàha bhagavà:

"Tassãdha diññhe va sute mute và
Pakappità natthi aõåpi sa¤¤à,
Taü bràhmaõaü diññhimanàdiyànaü
Kenãdha lokasmiü vikappayeyyà"ti.

1. Anissito - syà. 2. Gatiyo - syà.

[BJT Page 156] [\x 156/]
Na kappayanti na purekkharonti
Dhammàpi tesaü na pañicchitàse,
Na bràhmaõo sãlavatena neyyo
Pàraü gato na pacceti tàdã.

Na kappayanti na purekkharontãti - 'kappàti 'dve kappà: taõhàkappo ca diññhikappo ca.
. 5
Katamo taõhà kappo? Yàvatà taõhàsaïkhàtena sãmakataü mariyàdãkataü1 odhikataü pariyantakataü2 pariggahitaü mamàyitaü: idaü mama etaü mama ettakaü mamaü ettàvatà mamaü, mama råpà saddà gandhà rasà phoññhabbà attharaõà pàpuraõà dàsidàsà ajeëakà kukkuñasåkarà hatthigavàssavaëavà khettaü vatthu hira¤¤aü suvaõõaü gàmanigamaràjadhàniyo raññhaü ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca kevalampi mahàpañhaviü taõhàvasena mamàyati yàvatà aññhasatataõhàvicaritaü, ayaü taõhàkappo.

Katamo diññhikappo? Vãsativatthukà sakkàyadiññhi, dasavatthukà [PTS Page 113] [\q 113/]      micchàdiññhi, dasavatthukà antaggàhikà diññhi, yà evaråpà diññhi diññhigataü diññhigahanaü diññhikantàraü diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisa¤¤ojanaü gàho pañiggàho abhiniveso paràmàso kummaggo micchàpatho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchàgàho, ayàthàvakasmiü yàthàvakanti3 gàho, yàvatà dvàsaññhi diññhigatàni; ayaü diññhikappo.
. 5

Tesaü taõhàkappo pahãno, diññhikappo pañinissaññho; taõhàkappassa pahãnattà diññhikappassa pañinissaññhattà taõhàkappaü và diññhikappaü và na kappenti na janenti na saüjanenti na nibbattenti nàbhinibbattentãti - na kappayanti; na purekkharontãti purekkhàràti dve purekkhàrà: taõhàpurekkhàro ca diññhipurekkhàro ca

Katamo taõhà purekkhàro? Yàvatà taõhàsaïkhàtena sãmakataü mariyàdãkataü1 odhikataü pariyantakataü2 pariggahitaü mamàyitaü: idaü mama etaü mama ettakaü mamaü ettàvatà mamaü, mama råpà saddà gandhà rasà phoññhabbà attharaõà pàpuraõà dàsidàsà ajeëakà kukkuñasåkarà hatthigavàssavaëavà khettaü vatthu hira¤¤aü suvaõõaü gàmanigamaràjadhàniyo raññhaü ca janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca kevalampi mahàpañhaviü taõhàvasena mamàyati yàvatà aññhasatataõhàvicaritaü, ayaü taõhàpurekkhàro

Katamo diññhipurekkhàro? Vãsativatthukà sakkàyadiññhi, dasavatthukà micchàdiññhi, dasavatthukà antaggàhikà diññhi, yà evaråpà diññhi diññhigataü diññhigahanaü diññhikantàraü diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisa¤¤ojanaü gàho pañiggàho abhiniveso paràmàso kummaggo micchàpatho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchàgàho, ayàthàvakasmiü yàthàvakanti3 gàho, yàvatà dvàsaññhi diññhigatàni; ayaü diññhipurekkhàro. Tesaü taõhàpurekkhàro pahãno, diññhipurekkhàro pañinissaññho taõhà purekkhàrassa pahãnattà diññhipurekkhàrassa pañinissaññhattà na taõhaü và na diññhiü và purato katvà caranti. Na taõhàdhajà na taõhàketu na taõhàdhipateyyà na diññhidhajà na diññhiketu na diññhàdhipateyyà na taõhàya và na diññhiyà và parivàretvà carantãti - na kappayanti na purekkharonti.

1. Mariyàdikataü - machasaü, syà. 2. Pariyantikataü - syà 3. Yathàvakanti - sãmu. 11.

[BJT Page 158] [\x 158/]
Dhammàpi tesaü na pañicchità seti - dhammà vuccanti dvàsaññhi diññhigatàni, tesanti tesaü arahantànaü khãõàsavànaü; na pañicchità seti sassato loko idameva saccaü moghama¤¤anti na pañicchità se, asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti tathàgato parammaraõà, na hoti tathàgato parammaraõà, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü moghama¤¤anti na pañicchità seti - dhammàpi tesaü na pañicchità se.

Na bràhmaõo sãlavatena neyyoti - 'nà'ti pañikkhepo; bràhmaõoti sattannaü dhammànaü bàhitattà bràhmaõo, sakkàyadiññhi bàhità hoti,
Vicikicchà bàhità hoti, sãlabbataparàmàso bàhito hoti, ràgo bàhito hoti, doso bàhito hoti, moho bàhito hoti, màno bàhito hoti, bàhitàssa honti pàpakà akusalà dhammà saükilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

" Bàhetvà sabbapàpakàni (sabhiyàti bhagavà)
Vimalo sàdhu samàhito ñhitatto,
Saüsàramaticca kevalã so
Asito [PTS Page 114] [\q 114/]      tàdã pavuccate sa brahmà". 1 Tàdã2 pavuccate sa brahmà. Na bràhmaõo sãlavatena neyyoti bràhmaõo sãlena và vatena3 và sãlabbatena4 và na yàyati na niyyati5 na vuyhati na saüharãyatãti - na bràhmaõo sãlavatena neyyo.

Pàraü gato na pacceti tàdãti - pàraü vuccati amataü nibbànaü, yo so sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü, so pàraü gato pàraü patto antagato antappatto koñigato koñippatto (vitthàro) jàtimaraõasaüsàro natthi tassa punabbhavoti - pàraü gato; ne paccetãti sotàpattimaggena ye kilesà pahãnà, te kilese na puneti na pacceti na paccàgacchati. Sakadàgàmimaggena ye kilesà pahãnà, te kilese na puneti na pacceti na paccàgacchati, anàgàmimaggena ye kilesà pahãnà te kilese na puneti na pacceti na paccàgacchati, arahattamaggena ye kilesà pahãnà, te kilese na puneti na pacceti na paccàgacchatãti - pàraü gato na pacceti;

1. Anissito - syà. 2. Tàdi - syà 3. Vattena - syà 4. Sãlavattena - syà. 5. Niyyàti - syà.

[BJT Page 160] [\x 160/]
Tàdãti arahà pa¤cahàkàrehi tàdã: iññhàniññhe tàdã, cattàvãti tàdã, tiõõàvãti tàdã, muttàvãti tàdã, taüniddesà tàdã. Kathaü arahà iññhàniññhe tàdã? Arahà làbhepi tàdã, alàbhepi tàdã, yasepi tàdã, ayasepi tàdã, pasaüsàyapi tàdã, nindàyapi tàdã, sukhepi tàdã dukkhepi tàdã, ekaü ce bàhaü1 gandhena limpeyyuü2, ekaü ce bàhaü1 vàsiyà taccheyyuü, amusmiü natthi ràgo, amusmiü natthi pañighaü. Anunayapañighavippahãno ugghàtinighàtivãtivatto anurodhavirodhaü samatikkanto; evaü arahà iññhàniññhe tàdã. Kathaü arahà cattàvãti tàdã? Arahato ràgo catto vanto [PTS Page 115] [\q 115/]      mutto pahãno pañinissaññho, doso moho kodho upanàho makkho paëàso issà macchariyaü màyà sàñheyyaü thambho sàrambho màno atimàno mado pamàdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariëàhà sabbe santàpà sabbàkusalàbhisaïkhàrà cattà vantà mutà pahãnà pañinissaññhà, evaü arahà cattàvãti tàdã. Kathaü arahà tiõõàvãti tàdã? Arahà kàmoghaü tiõõo bhavoghaü tiõõo diññhoghaü tiõõo avijjoghaü tiõõo sabbaü saüsàrapathaü3 tiõõo uttiõõo nittiõõo atikkanto samatikkanto vãtivatto, so vutthavàso ciõõacaraõo jàtimaraõasaüsàro natthi tassa punabbhavoti. Evaü arahà tiõõàvãti tàdã. Kathaü arahà muttàvãti tàdã? Arahato ràgà cittaü muttaü vimuttaü suvimuttaü; dosà cittaü muttaü vimuttaü suvimuttaü, mohà cittaü muttaü vimuttaü suvimuttaü, kodhà upanàhà makkhà paëàsà issàya macchariyà màyàya sàñheyyà thambhà sàrambhà mànà atimànà madà pamàdà sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariëàhehi sabbasantàpehi sabbàkusalàbhisaïkhàrehi cittaü muttaü vimuttaü suvimuttaü, evaü arahà muttàvãti tàdã. Kathaü arahà tanniddesà tàdã? Arahà sãle sati sãlavàti taüniddesà tàdã; saddhàya sati saddhoti taüniddesà tàdã, viriye sati viriyavàti taüniddesà tàdã, satiyà sati satimàti taüniddesà tàdã, samàdhismiü sati samàhitoti taüniddesà tàdã, pa¤¤àya sati pa¤¤avàti taü niddesà tàdã, vijjàya sati tevijjoti taüniddesà tàdã, abhi¤¤àya sati chaëabhi¤¤oti taüniddesà tàdã, evaü arahà taüniddesà [PTS Page 116] [\q 116/]      tàdãti - pàraïgato na pacceti tàdã.
Tenàha bhagavà:

" Na kappayanti na purekkharonti
Dhammàpi tesaü na pañicchità se,
Na bràhmaõo sãlavatena neyyo
Pàraïgato na pacceti tàdãti.

1. Aïgaü - sãmu. 1
2. Vilimpeyyuü - sãmu11
3. Sabbasaüsàrapathaü - manupa. Sabbasaïkhàrapathaü - sãmu11.