4. Abyayavaggavaan
1136-1137. Cirassdayo cattro ciratthak. Cirya, cir ctra. Sahdayopi cattro sahatth. Punappunamdayo paca punappunatth. Vindayo paca vajjanatth. 1138. Balava suhu atva kimuta su ati ete cha atisayatthe. Pasasyaca suhu. Pahepi kimuta. ho ki kimu udhu kimuta uda ete cha vikappe vitakke. Tatra hosaddo dghdi. Diho ho udhu ca, vikappatthe vibhvaneti hi bhguri. Khurayamho puriso. Ruddo tu rassdimha issarepyadhikepi ca, vikappevimhayepyahoti. Kimusaddo rassanto. Kimya khu, kimu puriso. Udasaddo rassdi. Dhmoyamoda kpota, samhatthe o. Kicasaddopi vikappe. Kimutasaddo atisayeti vutto. 1139. Bho are ambho hambho re je aga vuso he hare ete dasa avhne. Ha hosaddpyatra. Katha kisu nanu kacci nu ki ete cha sam samnatth. 1140. Adhun, etarahi, idni, sampati cti cattro idntyatthe. Aadatthu taggha sasakka addh kma jtu ve have ete aha ekase ekasatthe. 1141. Yvatdayo satta paricchedavcak. Tatra yvat, yvti dve aniyamaparicchedatthavcak. Tvat, tva, ettvatti niyamaparicchedatthavcak. Kittvat, kveti paricchedapucchanatthavcak. 1142-1143. Yath tath yatheva eva yathnma yathhi seyyathpi evameva v tatheva yathpi evampi seyyathpi nma yathariva yath ca viya tathariva iccete sattarasa paibhgatthe sadisatthe bhavanti. 1144. Sa, sma, sayaceti tayo sayamiccatthe. ma shu lahu opyika patirpa sdhu eva ete satta sampaicchanatthe. mantpyatra. 1145. Yamdayo cha kraatthesiyu. Canasaddo, cisaddo cti dve askalye asakalatthe. Kadcana, kadctydi payogo. Mudhsaddo nipphale phalarahite, nippayojanetyattho. Amlepi ca mudh. 1146. Jtusaddo ekasepi. Sabbato, samantato, parito, samant cti cattro tulyatth. 1147. Na a no m ala nahi iccete cha nisedhe. Ce, sace, yadti tayo yadyatthe. Saddhasaddo anuklatthe. Natta doso ca rajanyamiccatthe. Divsaddo ahe ahantyatthe. 1148. sa kici, mana iccete appatthe. Atakkite avitakkite. Balakkre tu shasa. Aggato, purato ca pure-iccatthe. Pecca amutrasadd bhavantare. 1149. Aho ca hi cti ete vimhaye. Vikappepi aho. Sammodepi hi. Tuhsaddo mone abhsane. vi, ptu ca pkaatthe. Sajju sapadisadd takhaetyatthe. 1150. Suda kho assu yagghe ve hdayo hakrdayo ca padaprae siyu. Antarena, antar, anto cti ete abbhantare-iccatthe. Avassa, nna ca nicchayatthe. 1151. Sasaddo dihsaddo nandatthe. Samupajo, sapyatra. Kmappavedane icchya akkhne kacci jvati te mt mamedamabhimatamiccatthe. Usyopagame usypubbake upagame. Kmnumatiya kmo, Usyopagamepi cti ruddo. Usyopagamnuepicya attho dissate. 1152-1153. Yathttanti sacca. Tathassa anatikkamo yathtatha, yathtthe abyaybhvo. Tathasaddoya bhtapariyyo. Sadsaddo, sanasaddo cti nicce. Sanasaddopyatra. Pyo, bhulyaca sam. Pacaka bhye. Saikasaddo asghe. 1154. Samm, suhti dve abhidhnni. 1155. Sya sye syanhe. Atrheti imasmi ahani ajjasaddo. 1156. Yatthdayo tayo aniyamahndivcak. Tatthdayo niyamahndivcak. 1157. Sammukh, vi, ptu ca samnatth. 1158. Appevdayo tayo sasayatthamhi. Iti ittha evasadd nidassane vattanti. Kathacisaddo kicchatthe. 1159. Khedo khinnat. Paccakkhe sacchisaddo. Thire, avadhrae ca dhuva. Tiro tiriyasadd sam. Duhukusadd kucchya. 1160. sihatthamhi suvatthi. Dhisaddo nindya. Kuhicandayo satta hndipucchanatth. 1161. Iha idha atra ettha attha ete oksatthdivcak. Sabbasmi kldike sabbatrdidvaya. Kismi kle kad. Kasmi kle kudcana. 1162-1163. Vibhatyantanmasarkhytapatirpake abyaye dassetv tadaabhve abyaye dassetumha dikammeiccdi. Tatra vibhatyantapatirpaka yath cirassa, cira cireniccdi. Nmapatirpaka yath ma, shu, lahu, opyikamiccdi. Sarapatirpaka yath aiccdi. khytapatirpaka yath atthiiccdi. Sambhavo pabhavo. Udie pavuddhe vahane. Tisa pane,ti, titti. Niyoge niyojane. Agge uttame. Tappare tappadhne. Sage laggane. Pakre sadise, bhede v. Antobhve pakkhitte. Viyoge pavse. Avayave padese. Dhitiya vriye padhne. Ete catth dhtusayogatth v nmasayogatth v bhavanti. Asayogassa pana nmapadassa attho po siy paramatthasmi, ptu vtesu p bhaveti ekakkharakose [ekakkharakosa 73 gth] vutto. 1164. Vikkamo padhna. 1165-1167. Sanyse nikkhitte. Mokkho nibbna. Rsi nikaro. Gehe nilaye. deso cikkhana. Upamya sannibhe. Accayo atikkamo. Smpye sampabhve Uparati upasamo. Nharaa apanayana. varaa nvaraa [haraa gahaa (ka.)]. 1168. Uddhakamme uyyne. Viyoge uppsite. Atthalbho uppatti. Pabalatte mahbahalatte. Dakkhaggatsti dakkhabhve, aggabhve ca. Sattiya, mokkhe nibbne ca. 1169. Du ca abhve dusslo, duppao. Asamiddhiya dubbhikkha. Anandana amodana. 1170. Samantattasamiddhsti samantabhve, samiddhiyaca. Sagate sahite. Vidhne karae. Pabhavo sambhavo. Punappunakriy punappunakaraa. 1171-1172. Atisayo atra adhimatta. Bhusattho samantattho, tena samanta pariyyopi bhusasaddo atthti veditabbo. Issariyo pabhti. Accaye atikkame. Kalahe viggahe. Bhse kathane, bhsytipi pho. Kucchane kucchya. Anabhimukhatthe vimukho. Moho vimati. Padhne visihe. Dakkhat chekat. Khede parissame. 1173. Jnane avagate. Adhobhge avasire. Anicchaye aniaye. Paribhave avate. Deso ca bypanaca hni cti dvando. Vacokriyya vacanakriyya. Theyye coriye. Ae ca patti-dike ca. 1174. Pacchtthe anucaro. Bhusatthe anuggato. Sadise anurpo. Anuvattiya anveti. Hne anu sriputta paavanto. Tatiyatthe nadimanvavasit bras. Dese, lakkhae, vicchya, itthambhte, bhgdike ca anu. Lakkhae rukkhamanu vijjotate cando. Vicchya rukkha rukkhamanu tihati. Itthambhte sdhu devadatto mtaramanu. Bhge yadettha ma anu siy. 1175. ligane parissajati. Dosakkhne paribhsetv. Nivsane vattha paridahitv. Avao paribhavo. dhre bhojane soke bypane. Tatve sabhve. Lakkhado lakkhaavicch-itthambhtabhge. 1176. Visihe abhidhammo. Uddhakamme sruppe vuddhiya pjya adhike. Kule abhijano. Asacce lakkhadimhi catubbidhe [abhirabhge (p.1.4.91) ti abhissa bhgavajjitesu lakkhadsu kammappavacanyasa vutt (rpasiddhi-krakatae)]. 1177. Adhike issare phe uccrae, adhihne ppuane nicchaye uparibhgdike bhaane bhattiya visesane ca adhi. 1178-1179. Vmdne iti phe vme pailome, dne gahae. Vcdne paccassosi. Painidhimhi mukhyasadise buddhasm pati. Paibdhe nivattane. Paiccatthe paiccti padassa atthe. Lakkhadike catubbidhe. 1180-1181. Sampe dikammani mariyde uddhakammani icchya bandhane abhividhimhi ca . Kicche satthe nivattiyaca appasde ssane sarae vkyasarae eva anussara. Patihya, vimhaydsu ca . 1182. Bhtabhve atto. 1183. Sambhvane api dibbesu kmesu, rati so ndhigacchati [dha. pa. 187]. Sambhvanamadhikatthavacanena aatra sattiy avighto. Savarae apidhna. 1184-1185. Apagato apeto. Upapattiya yuttiya upekkh. dhikye upakhriya doo. Pubbakammani buddhopakkama kilesacchedo. Gayhkre paccupahna. Uparitte uparibhve upapanno. Anasane upavso. 1186. Upadese eva te abhikkamitabba, eva te paikkamitabba. Vacanapaigghe eva hotu. Idamatthe idasaddassa atthe. 1187. Samuccaye kevalasamuccaye
Cvara piaptaca, paccaya sayansana;
adsi ujubhtesu, vippasannena cetas [j. 2.22.551].
Samhre cakkhu ca sotaca cakkhusota. Anvcayo eka padhnabhvena vatv itarassa appadhnabhvena vacana, tasmi. Sla rakkhhi, dnaca dehi. Itartare samao ca brhmao ca samaabrhma. Tatra kevalasamuccayo ca anvcayo ca samse natthi, itaradvaya samseyeva. 1188. Pakro tulyo, bhedo ca. Padatthassa vipallse goti ayamheti. Sampane icchitassa padassa parinihpane. 1189. Pajja vsaddassatthe. Vavatthitavibhsya v paro asarp. Vi-avapubbo h gatinivattiya, to, htissa tho, asarpadvittaca. Vavatthit niyamit vibhs vavatthitavibhs. Avassaggeti avapubbo saja vissajjanligananimmnesu. 1190. Bhsane alakre. Vrae nivrae. Pariyatti pariypuanat, yuttatthepi ala. Atho athasadd anantardsu catsu atthesu siyu. 1191. Pasasdsu tsu. Svkre paie. din paksatthasambhbykodhdike catthe nmasaddo. Avadhraamevattho. 1192. Anu anumati. Santna anunayo. lapana sambodhana. Vatasaddo ekase dayya karuya hse pahse khede parissame lapane vimhaye acchariye ca siy. 1193. Vkyrambhe handa vadmi teti. Visde khede. Yva tva tti yvatvasadd skalye niravasese. Yvadattha tva gahita. Mne pame. Yva pamamariyd-vadhraatthaka matamiti bhguri. Avadhimhi paricchinne. 1194. Puratthsaddo pciya disya iccatthe, puratthe vakkhamne, aggato samuddhe iccatthe ca pahamepi dimhi vattati. Pabandhe vkyaracanya vkyapabandhe purdike. Cirantare attabhte. Nikae sannihite. gmike angate. 1195. Khalusaddo nisedhe vkylakre vkyabhsya avadhrae evatthe, pasiddhiyaca vattati. Abhitosaddo sanne abhimukhe ubhayato iccatthe din sghe, skalye ca atthe vattati. sanne abhitoya nad. Abhimukhe abhitova tt. Ubhayatoiccatthe abhito maggassa. Sghe abhito adhyitv. Skalye abhito vana daha. 1196. Yadyapisaddatthe anuggahaagarahatthe. Ekasatthe avitathatthe. Atho panasaddo visesasmi atthe, padapraatthe ca siy. 1197. Hisaddo kradsu catsu atthesu vattati. Tusaddo pana tattha catsu atthesu majjhe hetuvajje tike atthe vattati. Kusaddo ppe satthe kucchane jigucchyaca. 1198. Nukro sasaye, pahe ca. Nnsaddo anekatthe, vajjane ca. Kisaddo pucchya, jigucchyaca, abyayo. Tiligo ca, niyame tu tiligova. Vrimhi udake. Muddhani sse ca, ka sukhepi, vuttaca nnatthasagahe
Ko brahmattnlakkesu, samne sabbanmike;
pvake ca mayre ca, sukhassajalesu kanti.
1199. Amsaddo sahatthe, sampatthe ca, amvs, amgato ca. Punasaddo bhede visese. Apahame puna dadti. Kirasaddo anussave anukkamena savane, aruciyaca. Udasaddo apyatthe pahe. Vikappane atthantarassa vikappane ca. 1200. Pacchsaddo patciya disya. Carime angate kle. Smisaddo tu addhe bhge, jigucchane nindyaca. Addhe bhge smi vutta, jigucchanepi tadeva. Ptu pakse paksanye, sambhave uppattiyaca. Mithosaddo aoe-iccatthe, raho-iccatthe ca. 1201. Hsaddo khede, soke, dukkhe ca. Ahahasaddo khede, vimhaye abbhute ca. Dhisaddo hispane, nindyaca. Tiriya tirosadd pidhne vattanti. Tiriya katv kaagato, tirokatv v. 1202-1203. Sakhytsakhytatthna upasagganiptasakhytna abyayna pasiddhe pacurappayoge ekacce v dassetv tadaepi sakhepanayena dassetumha tuniccdi. Ettha ca tundisaddehi jjupariyantehi tadantva gahit, na hi kevalna etesa abyayabhvo sambhavati. Tassattho tunapaccayanto ca tath tvna tave tv tu dh so th kkhattu to tha tra hicana hi ha dhi ha yakrato hidha dhun rahi dni, kism vo dcana djjatha thatta jjhajjupaccayanto ca abyaybhvasamso ca tundna ydesanto ca abyaya nma bhaveti. Payogo yath ktuna, katvna, ktave, katv, ktu, sabbadh, sabbaso, sabbath, catukkhattu, sabbato, sabbattha, sabbatra, kuhicana, kuhi, kuha, sabbadhi, iha, yahi, idha, adhun, etarahi, idni, kva, kudcana, kad, ajja, katha, aathatta, ekajjha, sajju, upanagara, antopsda, abhivandiyaiccdi. Ida pana sabbesampi abyayna sakhepalakkhaa.
Sadisa tsu ligesu, sabbsu ca vibhattisu;
vacanesu ca sabbesu, ya na byeti tadabyayanti.
Abyayavaggavaan nihit.
Iti sakalabykaraamahvansagaacrin kavikujarakesarin dhmat sirimahcaturagabalena mahmaccena viracitya abhidhnappadpikvaanya smaakaavaan samatt.