[96] 6. Telapattajtakavaan
Samatittika anavasesakanti ida satth sumbharahe sedaka nma nigama upanissya aatarasmi vanasae viharanto janapadakalyisutta rabbha kathesi. Tatra hi bhagav
Seyyathpi, bhikkhave, janapadakaly janapadakalyti kho, bhikkhave, mahjanakyo sannipateyya, s kho panassa janapadakaly paramapsvin nacce, paramapsvin gte. Janapadakaly naccati gyatti kho, bhikkhave, bhiyyosomattya mahjanakyo sannipateyya. Atha puriso gaccheyya jvitukmo amaritukmo sukhakmo dukkhapaiklo. Tamena eva vadeyya aya te, ambho purisa, samatittiko telapatto antarena ca mahjanakyassa antarena ca janapadakalyiy pariharitabbo, puriso ca ta ukkhittsiko pihito pihito anubandhissati yattheva na thokampi chaessasi, tattheva te ssa ptessmti. Ta ki maatha, bhikkhave, api nu so puriso amu telapatta amanasikaritv bahiddh pamda hareyyti? No heta, bhante. Upam kho myya, bhikkhave, kat atthassa vipanya. Ayamevettha attho samatittiko telapattoti kho, bhikkhave, kyagatyeta satiy adhivacana. Tasmtiha bhikkhave, eva sikkhitabba kyagat no sati bhvit bhavissati susamraddhti evahi vo, bhikkhave, sikkhitabbanti (sa. ni. 5.386)
Ida janapadakalyisutta sttha sabyajana kathesi.
Tatrya sakhepattho janapadakalyti janapadamhi kaly uttam chasarradosarahit pacakalyasamanngat. S hi yasm ntidgh, ntirass, ntikis, ntithl, ntik, nccodt, atikkant mnusakavaa, apatt dibbavaa, tasm chasarradosarahit. Chavikalya, masakalya, nhrukalya, ahikalya, vayokalyanti imehi pana pacahi kalyehi samanngatatt pacakalyasamanngat nma. Tass hi gantukobhsakicca nma natthi, attano sarrobhseneva dvdasahatthe hne loka karoti, piyagusm v hoti suvaasm v. Ayamass chavikalyat. Cattro panass hatthapd mukhapariyosnaca lkhrasaparikammakata viya rattapavarattakambalasadisa hoti. Ayamass masakalyat. Vsati nakhapattni masato amuttahne lkhrasapritni viya, muttahne khradhrsadisni. Ayamass nhrukalyat. Dvattisa dant suphusit sudhotavajirapanti viya khyanti. Ayamass ahikalyat. Vsativassasatikpi pana samn soasavassuddesik viya hoti nibbalipalit. Ayamass vayokalyat. Paramapsvinti ettha pana pasavana pasavo, pavattti attho. Pasavo eva psvo, paramo psvo paramapsvo, so ass atthti paramapsvin. Nacce ca gte ca uttamappavatti sehakiriy. Uttamameva nacca naccati, gtaca gyatti vutta hoti. Atha puriso gaccheyyti na attano ruciy gaccheyya, aya panettha adhippyo atheva mahjanamajjhe janapadakalyiy naccamnya sdhu sdhti sdhukresu aguliphoanesu celukkhepesu ca pavattamnesu ta pavatti sutv rj bandhangrato eka corapurisa pakkospetv nigani chinditv samatittika suparipua telapatta tassa hatthe datv ubhohi hatthehi daha ghpetv eka asihattha purisa pesi eta gahetv janapadakalyiy samajjahna gaccha. Yattheva cesa pamda gamma ekampi telabindu chaeti, tatthevassa ssa chindti. So puriso asi ukkhipitv ta tajjento tattha nesi. So maraabhayatajjito jvitukmatya pamdavasena ta amanasikaritv sakimpi akkhni ummletv ta janapadakalyi na olokesi. Eva bhtapubbameveta vatthu, sutte pana parikappavaseneta vuttanti veditabba. Upam kho myyanti ettha pana telapattassa tva kyagatsatiy opammasasandana katameva. Ettha pana rj viya kamma dahabba, asi viya kiles, ukkhittsikapuriso viya mro, telapattahattho puriso viya kyagatsatibhvako vipassakayogvacaro. Iti bhagav kyagatsati bhvetukmena bhikkhun telapattahatthena tena purisena viya sati avissajjetv appamattena kyagatsati bhvetabbti ima sutta haritv dassesi. Bhikkh ima suttaca atthaca sutv evamhasu dukkara, bhante, tena purisena kata tathrpi janapadakalyi anoloketv telapatta dya gacchantenti. Satth na, bhikkhave, tena dukkara kata, sukarameveta. Kasm? Ukkhittsikena purisena santajjetv nyamnatya. Ya pana pubbe pait appamdena sati avissajjetv abhisakhata dibbarpampi indriyni bhinditv anoloketvva gantv rajja ppuisu, eta dukkaranti vatv atta hari. Atte brasiya brahmadatte rajja krente bodhisatto tassa rao puttasatassa sabbakaniho hutv nibbatti, so anupubbena viuta ppui. Tad ca rao gehe paccekabuddh bhujanti, bodhisatto tesa veyyvacca karoti. So ekadivasa cintesi mama bah bhtaro, lacchmi nu kho aha imasmi nagare kulasantaka rajja, udhu noti? Athassa etadahosi paccekabuddhe pucchitv jnissmti. So dutiyadivase paccekabuddhesu gatesu dhamakaraa dya pnya parissvetv pde dhovitv telena makkhetv tesa antarakhajjaka khditv nisinnakle vanditv ekamanta nisinno tamattha pucchi. Atha na te avocu kumra, na tva imasmi nagare rajja labhissasi, ito pana vsayojanasatamatthake gandhrarahe takkasilnagara nma atthi, tattha gantu sakkonto ito sattame divase rajja lacchasi. Antarmagge pana mahvattani-aaviya paripantho atthi, ta aavi pariharitv gacchantassa yojanasatiko maggo hoti, ujuka gacchantassa pasa yojanni honti. So hi amanussakantro nma. Tattha yakkhiniyo antarmagge gme ca slyo ca mpetv upari suvaatrakavicittavitna mahrahaseyya papetv nnvirgapaasiyo parikkhipitv dibblakrehi attabhva maetv slsu nisditv gacchante purise madhurhi vchi sagahitv kilantarp viya payatha, idhgantv nisditv pnya pivitv gacchathti pakkositv gatgatna sanni datv attano rpallvilsehi palobhetv kilesavasike katv attan saddhi ajjhcre kate tattheva ne lohitena paggharantena khditv jvitakkhaya ppenti. Rpagocara satta rpeneva gahanti, saddagocara madhurena gtavditasaddena, gandhagocara dibbagandhehi, rasagocara dibbena nnaggarasabhojanena, phohabbagocara ubhatolohitakpadhnehi dibbasayanehi gahanti. Sace indriyni bhinditv t anoloketv sati paccupahpetv gamissasi, sattame divase tattha rajja lacchasti. Bodhisatto hotu, bhante, tumhka ovda gahetv ki t olokessmti paccekabuddhehi paritta krpetv parittavlukaceva parittasuttaca dya paccekabuddhe ca mtpitaro ca vanditv nivesana gantv attano purise ha aha takkasilya rajja gahetu gacchmi, tumhe idheva tihathti. Atha na paca jan hasu mayampi anugacchmti. Na sakk tumhehi anugantu, antarmagge kira yakkhiniyo rpdigocare manusse evacevaca rpdhi palobhetv gahanti, mah paripantho, aha pana attna takketv gacchmti. Ki pana, deva, maya tumhehi saddhi gacchant attano piyni rpdni olokessma, mayampi tatheva gamissmti. Bodhisatto tena hi appamatt hothti te paca jane dya magga paipajji. Yakkhiniyo gmdni mpetv nisdisu. Tesu rpagocaro puriso t yakkhiniyo oloketv rprammae paibaddhacitto thoka ohyi. Bodhisatto ki bho, thoka ohyasti ha. Deva, pd me rujjanti, thoka slya nisditv gacchmti. Ambho, et yakkhiniyo, m kho patthesti. Ya hoti, ta hotu, na sakkomi, devti. Tena hi payissasti itare cattro dya agamsi. Sopi rpagocarako tsa santika agamsi. T attan saddhi ajjhcre kate ta tattheva jvitakkhaya ppetv purato gantv aa sla mpetv nntriyni gahetv gyamn nisdisu, tattha saddagocarako ohyi. Purimanayeneva tampi khditv purato gantv nnappakre gandhakaraake pretv paa pasretv nisdisu, tattha gandhagocarako ohyi. Tampi khditv purato gantv nnaggarasna dibbabhojanna bhjanni pretv odanikpaa pasretv nisdisu, tattha rasagocarako ohyi. Tampi khditv purato gantv dibbasayanni papetv nisdisu, tattha phohabbagocarako ohyi. Tampi khdisu, bodhisatto ekakova ahosi. Athek yakkhin atikharamanto vatya, aha ta khditvva nivattissmti bodhisattassa pacchato pacchato agamsi. Aaviy parabhge vanakammikdayo yakkhini disv aya te purato gacchanto puriso ki hotti pucchisu. Komrasmiko me, ayyti. Ambho, aya eva sukuml pupphadmasadis suvaava kumrik attano kula chaetv bhavanta takketv nikkhant, kasm eta akilametv dya na gacchasti? Nes, ayy, mayha pajpati, yakkhin es, etya me paca manuss khditti. Ayy, puris nma kuddhakle attano pajpatiyo yakkhiniyopi karonti petiniyopti. S gacchamn gabbhinivaa dassetv puna saki vijtavaa katv putta akena dya bodhisatta anubandhi, dihadih purimanayeneva pucchanti. Bodhisattopi tatheva vatv gacchanto takkasila ppui. S putta antaradhpetv ekikva anubandhi. Bodhisatto nagaradvra gantv ekiss slya nisdi. S bodhisattassa tejena pavisitu asakkont dibbarpa mpetv sldvre ahsi. Tasmi samaye takkasilarj uyyna gacchanto ta disv paibaddhacitto hutv gaccha, imiss sassmika-assmikabhva jnhti manussa pesesi. So ta upasakamitv sassmiksti pucchi. ma, ayya, aya me slya nisinno smikoti. Bodhisatto nes mayha pajpati, yakkhin es, etya me paca manuss khditti ha. Spi puris nma ayy kuddhakle ya icchanti, ta vadantti ha. So ubhinnampi vacana rao rocesi. Rj assmikabhaa nma rjasantaka hotti yakkhini pakkospetv ekahatthipihe nisdpetv nagara padakkhia katv psda abhiruyha ta aggamahesihne hapesi. So nhtavilitto syamsa bhujitv sirsayana abhiruhi. Spi yakkhin attano upakappanaka hra haritv alakatapaiyatt sirisayane ra saddhi nipajjitv rao rativasena sukha samappitassa nipannakle ekena passena parivattitv parodi. Atha na rj ki, bhadde, rodasti pucchi. Deva, aha tumhehi magge disv nt, tumhkaca gehe bah itthiyo, aha sapattna antare vasamn kathya uppannya ko tuyha mtara v pitara v gotta v jti v jnti, tva antarmagge disv nt nmti sse gahetv nippiyamn viya maku bhavissmi. Sace tumhe sakalarajje issariyaca aca mayha dadeyytha, koci mayha citta kopetv kathetu na sakkhissatti Bhadde, mayha sakalarahavsino na kici honti, nha etesa smiko. Ye pana rja kopetv akattabba karonti, tesaevha smiko. Imin kraena na sakk tuyha sakalarahe v nagare v issariyaca aca dtunti. Tena hi, deva, sace rahe v nagare v a dtu na sakkotha, antonivesane antovaajanakna upari mama vasa vattanatthya a dethti. Rj dibbaphohabbena baddho tass vacana atikkamitu asakkonto sdhu, bhadde, antovaajanakesu tuyha a dammi, tva ete attano vase vattpehti ha. S sdhti sampaicchitv rao nidda okkantakle yakkhanagara gantv yakkhe pakkositv attan rjna jvitakkhaya ppetv ahimatta sesetv sabba nhrucammamasalohita khdi, avases yakkh mahdvrato pahya antonivesane kukkuakukkure di katv sabbe khditv ahimattasese akasu. Punadivase dvra yathpihitameva disv manuss pharashi kavni koetv anto pavisitv sabba nivesana ahikaparikia disv sacca vata so puriso ha nya mayha pajpati, yakkhin esti. Rj pana kici ajnitv ta gahetv attano bhariya aksi, s yakkhe pakkositv sabba jana khditv gat bhavissatti hasu. Bodhisattopi ta divasa tassyeva slya parittavluka sse katv parittasuttaca parikkhipitv khagga gahetv hitakova arua uhpesi. Manuss sakalarjanivesana sodhetv haritpalitta katv upari gandhehi vilimpitv pupphni vikiritv pupphadmni osretv dhma datv navaml bandhitv sammantayisu ambho, yo puriso dibbarpa mpetv pacchato gacchanti yakkhini indriyni bhinditv olokanamattampi na aksi, so ativiya urasatto dhitim asampanno, tdise purise rajja anussante sabbaraha sukhita bhavissati, ta rjna karomti. Atha sabbe amacc ca ngar ca ekacchand hutv bodhisatta upasakamitv deva, tumhe ima rajja krethti nagara pavesetv ratanarsimhi hapetv abhisicitv takkasilarjna akasu. So cattri agatigamanni vajjetv dasa rjadhamme akopetv dhammena rajja krento dndni puni katv yathkamma gato. Satth ima atta haritv abhisambuddho hutv ima gthamha
96. Samatittika anavasesaka, telapatta yath parihareyya;
eva sacittamanurakkhe, patthayno disa agatapubbanti.
Tattha samatittikanti antomukhavailekha ppetv samabharita. Anavasesakanti anavasicanaka aparissvanaka katv. Telapattanti pakkhittatilatelapatta. Parihareyyti hareyya, dya gaccheyya. Eva sacittamanurakkheti ta telabharita patta viya attano citta kyagatsatiy gocare ceva sampayuttasatiy cti ubhinna antare pakkhipitv yath muhuttampi bahiddh gocare na vikkhipati, tath paito yogvacaro rakkheyya gopeyya. Kikra? Etassa hi
Dunniggahassa lahuno, yatthakmaniptino;
cittassa damatho sdhu, citta danta sukhvahanti. (Dha. pa. 35).
Tasm
Sududdasa sunipua, yatthakmaniptina;
citta rakkhetha medhv, citta gutta sukhvaha. (Dha. pa. 36).
Idahi
Dragama ekacara, asarra guhsaya;
ye citta sayamessanti, mokkhanti mrabandhan. (Dha. pa. 37).
Itarassa pana
Anavahitacittassa, saddhamma avijnato;
pariplavapasdassa, pa na pariprati. (Dha. pa. 38).
Thirakammahnasahyassa pana
Anavassutacittassa ananvhatacetaso;
puappapahnassa, natthi jgarato bhaya. (Dha. pa. 39).
Tasm eta
Phandana capala citta, drakkha dunnivraya;
uju karoti medhv, usukrova tejana. (Dha. pa. 33).
Eva uju karonto sacittamanurakkhe.
Patthayno disa agatapubbanti imasmi kyagatsatikammahne kamma rabhitv anamatagge sasre agatapubba disa patthento pihento vuttanayena saka citta rakkheyyti attho. K panes dis nma?
Mtpit dis pubb, cariy dakkhi dis;
puttadr dis pacch, mittmacc ca uttar.
Dsakammakar heh, uddha samaabrhma;
et dis namasseyya, alamatto kule gihti. (D. ni. 3.273)
Ettha tva puttadrdayo disti vutt.
Dis catasso vidis catasso, uddha adho dasa dis imyo;
katama disa tihati ngarj, yamaddas supine chabbisanti. (J. 1.16.104)
Ettha puratthimdibhed disva disti vutt.
Agrino annadapnavatthad, avhyik tampi disa vadanti;
es dis param setaketu, ya patv dukkh sukhino bhavantti. (J. 1.6.9)
Ettha pana nibbna disti vutta. Idhpi tadeva adhippeta. Tahi khaya virganti-dhi dissati apadissati, tasm disti vuccati. Anamatagge pana sasre kenaci blaputhujjanena supinenapi agatapubbatya agatapubb dis nmti vutta. Ta patthayantena kyagatsatiy yogo karayoti.
Eva satth nibbnena desanya ka gahetv jtaka samodhnesi tad rjaparis buddhaparis ahosi, rajjappattakumro pana ahameva ahosinti.
Telapattajtakavaan chah.