[BJT Page 268]
Suttantapiñake
Aïguttaranikàyo
Tatiyo bhàgo
Pa¤cakanipàto
3. Tatiyaü paõõàsakaü
5. Tikaõóakãvaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
5. 3. 5. 1
(Avajànàti suttaü)
(Sàvatthinidànaü)
41. Pa¤cime bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame pa¤ca:
Datvà avajànàni, saüvàsena avajànàti, àdiyyamukho1 hoti, lolo hoti. Mando hoti momuho. 2
Katha¤ca bhikkhave puggalo datvà avajànàti? Idha bhikkhave puggalo puggalassa deti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü. Tassa evaü hoti: 'ahaü demi, ayaü patigaõhàti'ti. 3 Tamenaü datvà avajànàti. Evaü kho bhikkhave puggalo datvà avajànàti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo saüvàsena avajànàti? [PTS Page 165] idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiü saüvasati dve và tiõi và vassàni. Tamenaü saüvàsena avajànàti. Evaü kho bhikkhave puggalo saüvàsena avajànàti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo àdiyyamukho* hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo parassa vaõeõa và avaõeõa và bhàsiyamàne taü khippa¤¤eva adhimuccità 4 hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo àdiyyamukho hoti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo lolo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo ittarasaddho hoti. Ittarabhatti ittarapemo ittarappasàdo. Evaü kho bhikkhave puggalo lolo hoti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo mando hoti? Momåho idha bhikkhave ekacco puggalo kusalàkusale dhamme na jànàti, sàvajjànavajje dhamme na jànàti, hãnappaõite dhamme na jànàti, kaõhasukkasappañibhàge dhamme na jànàti. Evaü kho bhikkhave
Puggalo mando hoti momåho.
Ime kho bhikkhave pa¤ca puggalà santo saüvijjamànà lokasminti.
5. 3. 5. 2
(ârambhatisuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
42. Pa¤cime bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü katame pa¤ca:
Idha bhikkhave ekacco puggalo àramhati1 ca vippañisàri ca hoti. Taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti.
1. âdheyyamukho machasaü, àdeyyamukho syà, adiyamukho 'àdhiyyamukho'ti poràõa pàñho. Aññhakathàyapi pàliyà attho niddiññho
2. Mando momubho hoti machasaü, syà
3. Pañiggaõhàtã'ti machasaü
4. Adhimuccito syà
[BJT Page 270]
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo àrambhati, na vippañisàri hoti. Taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti.
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo nàrambhati, [PTS Page 166] vippañisàri hoti. Taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti.
Idha pana bhikkhaveva ekacco puggalo nàrambhati, na vippañisàri hoti. Taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti.
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo nàrambhati, na vippañisàrã hoti. Taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti.
Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo àrambhati ca, vippañisàri ca hoti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti, so evamassa vacanãyo: 'àyasmato kho àrambhajà àsavà saüvijjanti. Vippañisàrajà àsavà pavaóóhanti. Sàdhu vatàyasmà àrambhaje àsave pahàya vippañisàraje àsave pañivinodetvà cittaü pa¤¤aü ca bhàvetu. Evamàyasmà amunà pa¤camena puggalena samasamo bhavissatã'ti.
Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo àrambhati, na vippañisàri hoti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti, so evamassa vacanãyo: 'àyasmato kho àrambhajà àsavà saüvijjanti. Vippañisàrajà àsavà nappavaóóhanti. Sàdhu vatàyasmà àrambhaje àsave pahàya cittaü pa¤¤aü ca ca bhàvetu. Evamàyasmà amunà pa¤camena puggalena samasamo bhavissatã'ti.
Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo nàrambhati, vippañisàri hoti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti, so evamassa vacanãyo: [PTS Page 167 ']àyasmato kho àrambhajà àsavà na saüvijjanti. Vippañisàrajà àsavà pavaóóhanti. Sàdhu vatàyasmà vippañisàraje àsave pañivinodetvà cittaü pa¤¤aü ca bhàvetu. Evamàyasmà amunà pa¤camena
Puggalena samasamo bhavissatã'ti.
1. ârabhati sãmu, machasaü
[BJT Page 272]
Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo nàrambhati, na vippañisàri hoti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü nappajànàti yatthassu te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti, so evamassa vacanãyo: 'àyasmato kho àrambhajà àsavà na saüvijjanti. Vippañisàrajà àsavà nappavaóóhanti. Sàdhu vatàyasmà cittaü pa¤¤aü ca bhàvetu. Evamàyasmà amunà pa¤camena
Puggalena samasamo bhavissatã'ti.
Iti kho bhikkhave ime cattàro puggalà amunà pa¤camena puggalena evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà anupubbena àsavànaü khayaü pàpuõantã'ti.
5. 3. 5. 3
(Sàrandada suttaü)
43. Ekaü samayaü bhagavà vesàliyaü viharati mahàvane kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliü piõóàya pàvisi.
Tena kho pana samayena pa¤camattànaü licchavãsatànaü sàrandadecetiye sannisinnànaü sannipatitànaü ayamantarà kathà udapàdi: 'pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü: hatthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Assaratanassa pàtubhàvo: dullabho lokasmiü. Maõiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, itthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü gahapatiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü imesaü pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasminti. '
[PTS Page 168]
Atha kho te licchavã magge purisaü ñhapesuü, 'yadà tvaü1ambho purisa passeyyàsi bhagavantaü àgacchantaü, atha ambhàkaü àroceyyàsã'ti. Addasà kho so puriso bhagavantaü dåratova àgacchantaü. Disvàna yena te licchavã tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te licchavã etadavoca: 'ayaü so bhonto2bhagavà àgacchati 3arahaü sammàsambuddho, yassadàni kàlaü ma¤¤athà'ti.
Atha kho te licchavi yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho te licchavã
Bhagavantaü etadavocuü: 'sàdhu bhante bhagavà yena sàrandadaü4cetiyaü tenupasaïkamatu anukampaü upàdàyà'ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho bhagavà yena sàrandadaü cetiyaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà te licchavã etadavoca:
1. Yathà tvaü sãmu, [PTS] 3. Gacchati machasaü
2. Bhante sãmu 4. Sàdhu bhante yena sàrandadaü machasaü
[BJT Page 274]
"Kàyanuttha licchavi, etarahi kathàya sannisinnà? Kà ca pana vo antarà kathà vippakatà"ti?
Idha bhante amhàkaü sannisinnànaü sannipatinànaü ayamantarà kathà udapàdi: pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü: hatthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Assaratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Maõiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Itthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü gahapatiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Imesaü pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasminti.
Kàmàdhimuttànaü vata vo1 licchavãnaü kàma¤¤eva arabbha antarà kathà udapàdi.
Pa¤cannaü licchavã, ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü:
Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Tathàgatappaveditassa dhammavinayassa [PTS Page 169] desetà puggalo dullabho lokasmiü. Tathàgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa vi¤¤àtà puggalo dullabho lokasmiü. Tathàgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa vi¤¤àtassa dhammànudhammapañipanno puggalo dullabho lokasmiü. Kata¤¤å katavedi puggalo dullabho lokasmiü.
Imesaü kho licchavã, pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasminti.
5. 3. 5. 4
(Tikaõóakãsuttaü)
41. Ekaü samayaü bhagavà sàkete viharati tikaõóakãvane. 2 Tatra kho bhagavà bhikkhu àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkåle pañikkålasa¤¤ã3 vihareyya.
Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü pañikkåle appañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkåle ca pañikkåle ca pañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã vihareyya.
1. Vata bho machasaü 2tikandakãvane sãmu
3. Appañikåle pañikålasa¤¤ã machasaü
[BJT Page 276]
Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkålaü ca pañikkålaü ca tadubhayaü abhinivajjetvà upekkhako vihareyya sato sampajàno.
Ki¤ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle pañikkålasa¤¤ã vihareyya? "Mà me rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdã"ti. Idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle pañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Ki¤ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle appañikkålasa¤¤ã vihareyya? "Mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdã"ti. Idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle appañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Ki¤ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle ca pañikkåle ca pañikkålasa¤¤ã vihareyya? "Mà me rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdã"ti, "mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdã"ti. Idaü kho bhikkhave, bhikkhu [PTS Page 170] atthavasaü pañicca appañikkåle ca
Pañikkåle ca pañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Ki¤ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã vihareyya? "Mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdã, mà me rajaniyesu dhammesu ràgo udapàdã"ti. Idaü kho bhikkhave, bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã vihareyya.
Ki¤ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkålaü ca pañikkålaü ca tadubhayaü abhinivajjetvà upekkhako vihareyya sato sampajàno? "Mà me kvacini 1 katthaci ki¤cana 2 rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdi, mà me kvacini 1 katthaci ki¤cana 2 dosanãyesu dhammesu doso udapàdi, mà me kvacini1 katthaci ki¤cana2 mohanãyesu dhammesu moho udapàdã"ti. Idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkålaü ca pañikkålaü ca tadubhayaü abhinivajjetvà upakkhako vihareyya sato sampajànoti.
5. 3. 5. 5
(Nirayasuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
45. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi:
Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, kàmesu micchàcàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti.
1. Kvacani machasaü 2. Ki¤canaü machasaü
[BJT Page 278]
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. [PTS Page 171]
Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi:
Pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge.
5. 3. 5. 6
(Bhikkhumitta suttaü)
(Sàvatthinidànaü)
46. Pa¤cahi bhikkhave dhammamehi samannàgato bhikkhumitto na sevitabbo. Katamehi pa¤cahi:
Kammantaü kàreti, adhikaraõaü adhikaraõaü àdiyati, pàmokkhesu bhikkhåsu pañiviruddho hoti, dãghacàrikaü anavatthitacàrikaü 1 anuyutto viharati, na pañibalo hoti kàlena kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü samuttejetuü sampahaüsetuü.
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhumitto na sevitabbo.
Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhumitto, sevitabbo. Katamehi pa¤cahi:
Na kammantaü kàreti, na adhikaraõaü àdiyati, na pàmokkhesu bhikkhusu pañiviruddho hoti, na dãghacàrikaü anavatthitacàrikaü anuyutto viharati, pañibalo hoti kàlena kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü samuttejetuü sampahaüsetuü.
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhumitto sevitabboti.
5. 3. 5. 7
(Asappurisadànasuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
47. Pa¤cimàni bhikkhave asappurisadànàni. Katamàni pa¤ca:
Asakkaccaü deti, acittãkatvà deti, asahatthà deti, apaviddhaü deti, anàgamanadiññhiko deti.
Imàni kho bhikkhave pa¤ca asappurisadànàni.
1. Anavatthacàrikaü machasaü, syà.
[BJT Page 280]
[PTS Page 172]
Pa¤cimàni bhikkhave sappurisadànàni. Katamàni pa¤ca:
Sakkaccaü deti, cittãkatvà deti, sahatthà deti, anapaviddhaü deti, àgamanadiññhiko deti.
Imàni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadànànãti.
5. 3. 5. 8
(Sappurisadàna suttaü)
(Sàvatthinidànaü)
48. Pa¤cimàni bhikkhave sappurisadànàni. Katamàni pa¤ca:
Saddhàya dànaü deti, sakkaccaü dànaü deti, kàlena dànaü deti, anaggahitacitto 1dànaü deti, attànaü ca paraü ca anupabhacca dànaü deti.
Saddhàya kho pana bhikkhave dànaü datvà yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo. Abhiråpo ca hoti dassanãyo pàsàdiko paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato.
Sakkaccaü kho pana bhikkhave dànaü datvà yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo. Yepissa te honti puttàti và dàràti và dàsàti và pessàti và kammakaràti và, tepi sussåsanti, sotaü odahanti, a¤¤à cittaü upaññhapenti.
Kàlena kho pana bhikkhave dànaü datvà yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo. Kàlàgatà cassa atthà pacurà honti.
Anaggahitacitto kho1 pana bhikkhave dànaü datvà yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo. Uëàresu ca pa¤casu kàmaguõesu bhogàya cittaü namati.
[PTS Page 173]
Attàna¤ca para¤ca anupahacca kho pana bhikkhave dànaü datvà yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo. Na cassa kutoci bhogànaü upaghàto àgacchati aggito và udakato và ràjato và corato và appiyadàyàdato và. 2
Imàni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadànànãti.
5. 3. 5. 9
(Pañhama samayavimutta suttaü)
(Sàvatthinidànaü)
49. Pa¤cime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca:
Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, saïgaõikàràmatà, yathàvimuttaü cittaü na paccavekkhati.
1. Anaggatacitto machasaü, syà
2. Appiyato và dàyàdato machasaü, appiyato và dàyàdato và syà,
[BJT Page 282]
Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti.
Pa¤cime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca:
Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, na saïgaõikàràmatà, yathàvimuttaü cittaü paccavekkhati.
Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantãti.
5. 3. 5. 10
(Dutiyasamayavimutta suttaü)
(Sàvatthinidànaü)
59. Pa¤cime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca:
Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, indriyesu aguttadvàratà, bhojane amatta¤¤utà.
Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti.
Pa¤cime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca:
Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, indriyesu guttadvàratà, bhojane matta¤¤utà.
[PTS Page 174]
Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantãti.
Tikaõaóakãvaggo pa¤camo
Tassuddànaü:
Datvà avajànàti àrambhati ca sàrandada tikaõóakã nirayena ca.
Mitto asappurisasappurisena samayavimuttaü apare dveti.
Tatiyo paõõàsako samatto