Suttantapiñake
Aïguttaranikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa
3. Tikanipàto
Pañhamo paõõàsako
[BJT Page 244]
[PTS Page 132]
(4. Devadåtavaggo. )
3. 1. 4. 1.
(Sàvatthinidànaü:)
31. Sabrahmakàni bhikkhave tàni kulàni, yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sapubbàcariyakàni bhikkhave tàni kulàni, yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sàhuneyyakàni bhikkhave tàni kulàni, yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Brahmàti bhikkhave màtàpitunnaü etaü adhivacanaü. Pubbàcariyàti bhikkhave màtàpitunnaü etaü adhivacanaü. âhuneyyàti bhikkhave màtàpitunnaü etaü adhivacanaü. Taü kissa hetu: bahukàrà bhikkhave màtàpitaro puttànaü. âpàdakà posakà imassa lokassa dassetàroti.
16. Brahmàti màtàpitaro pubbàcariyàti vuccare,
âhuneyyà ca puttànaü pajàya anukampakà.
17. Tasmà hi ne namasseyya sakkareyyàtha paõóito,
Annena atha pànena vatthena sayanena ca,
Ucchàdanena nahàpanena pàdànaü dhovanena ca.
18. Tàya naü paricariyàya màtàpitusu paõóità,
Idhaceva naü pasaüsanti pecca sagge ca modatãti.
3. 1. 4. 2.
32. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: siyà nu kho bhante bhikkhuno tathàråpo samàdhipañilàbho, yathà imasmi¤ca savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà nàssu, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà nàssu, ya¤ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja vihareyyà?Ti.
Siyà ànanda bhikkhuno tathàråpo samàdhipañilàbho, yathà imasmi¤ca savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà nàssu, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà nàssu, ya¤ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, ta¤ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja vihareyyàti.
Yathà kathaü pana bhante siyà bhikkhuno tathàråpo samàdhipañilàbho, yathà imasmi¤ca savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, yaü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasmapajja vihareyyà?Ti.
[BJT Page 246]
[PTS Page 133]
Idhànanda bhikkhuno evaü hoti: etaü santaü, etaü paõãtaü, yadidaü sabbasaïkàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàõanti. Evaü kho ànanda siyà bhikkhuno tathàråpo samàdhipañilàbho, yathà imasmiü ca savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà1 nàssu, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà nàssu, yaü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja vihareyya. Idaü ca pana metaü ànanda sandhàya bhàsitaü pàràyaõe puõõakapa¤he:
19, Saïkhàya lokasmiü parovaràni
Yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loke,
Santo vidhåmo anãgho niràso
Atàri so jàtijaranti bråmã'ti.
3. 1. 4. 3.
33. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü sàriputtaü bhagavà etadavoca: saïkhittenapi kho ahaü sàriputta dhammaü deseyyaü, vitthàrenapi kho ahaü sàriputta dhammaü deseyyaü, saïkhittavitthàrenapi kho ahaü sàriputta dhammaü deseyyaü, a¤¤àtàro ca dullabhàti. Etassa bhagavà kàlo, etassa sugata kàlo, yaü bhagavà saïkhittenapi dhammaü deseyya, vitthàrenapi dhammaü deseyya, saïkhittavitthàrenapi dhammaü deseyya, bhavissanti dhammassa a¤¤àtàroti.
Tasmàtiha sàriputta evaü sikkhitabbaü: imasmiü ca savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà na bhavissanti, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà na bhavissanti, yaü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharissàmàti. Evaü hi vo sàriputta sikkhitabbaü.
Yato ca kho sàriputta bhikkhuno imasmiü ca [PTS Page 134] savi¤¤àõake kàye ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, bahiddhà ca sabbanimittesu ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, yaü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharato ahiïkàramamiïkàramànànusayà na honti, taü ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü upasampajja viharati. Ayaü vuccati sàriputta bhikkhu acchecchi, taõhaü, vàvattayã saüyojanaü, sammà mànàbhisamayà antamakàsi dukkhassa. Idaü ca pana metaü sàriputta sandhàya bhàsitaü pàràyaõe udayapa¤he.
20. Pahàõaü kàmasa¤¤ànaü domanassànacåbhayaü,
Thãnassa ca panådanaü kukkuccànaü nivàraõaü,
21. Upekkhàsatisaüsuddhaü dhammatakkapurejavaü,
A¤¤àvimokkhaü pabråmi avijjàyappabhedanaü'ti.
[BJT Page 248]
3. 1. 4. 4
34. Tãõi'màni bhikkhave nidànàni kammànaü samudayàya. Katamàni tãõi: lobho nidànaü kammànaü samudayàya, doso nidànaü kammànaü samudayàya, moho nidànaü kammànaü samudayàya.
Yaü bhikkhave lobhapakataü kammaü lobhajaü lobhanidànaü lobhasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, tattha tassa kammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và, apare và pariyàye.
Yaü bhikkhave dosapakataü kammaü dosajaü dosanidànaü dosasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, tattha tassakammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và, apare và pariyàye.
Yaü bhikkhave mohapakataü kammaü mohajaü mohanidànaü mohasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, [PTS Page 135] tattha tassa kammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và apare và pariyàye.
Seyyathàpi bhikkhave bãjàni akhaõóàni apåtãni avàtàtapahatàni sàràdàni sukhasayitàni sukhette suparikammakatàya bhåmiyà nikkhittàni, devo ca sammà dhàraü anuppaveccheyya, evassu tàni bhikkhave bãjàni vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjeyyuü. Evameva kho bhikkhave yaü lobhapakataü kammaü lobhajaü lobhanidànaü lobhasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, tattha tassa kammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và, apare và pariyàye.
Yaü dosapakataü kammaü dosajaü dosanidànaü dosasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, tattha tassakammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và, apare và pariyàye. Yaü mohapakataü kammaü mohajaü mohanidànaü mohasamudayaü, yatthassa attabhàvo nibbattati, tattha taü kammaü vipaccati. Yattha taü kammaü vipaccati, tattha tassa kammassa vipàkaü pañisaüvedeti diññhe và dhamme, upapajje và, apare và pariyàye.
[BJT Page 250]
Tãõi'màni bhikkhave nidànàni kammànaü samudayàya. Katamàni tãõi: alobho nidànaü kammànaü samudayàya, adoso nidànaü kammànaü samudayàya, amoho nidànaü kammànaü samudayàya.
Yaü bhikkhave alobhapakataü kammaü alobhajaü alobhanidànaü alobhasamudayaü, lobhe vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü.
Yaü bhikkhave adosapakataü kammaü adosajaü adosanidànaü adosasamudayaü, dose vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü.
Yaü bhikkhave amohapakataü kammaü amohajaü amohanidànaü amohasamudayaü, mohe vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü.
Seyyathàpi bhikkhave bãjàni akhaõóàni apåtãni [PTS Page 136] avàtàtapahatàni sàràdàni sukhasayitàni. Tàni puriso agginà daheyya, agginà dahitvà masiü kareyya, masiü karitvà mahàvàte và opuõeyya, nadiyà và sãghasotàya pavàheyya, evassu tàni bhikkhave bãjàni ucchinnamålàni tàlàvatthukatàni anabhàvakatàni àyatiü anuppadadhammàni. Evameva kho bhikkhave yaü alobhapakataü kammaü alobhajaü alobhanidànaü alobhasamudayaü, lobhe vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü.
Yaü adosapakataü kammaü adosajaü adosanidànaü adosasamudayaü, dose vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü. Yaü amohapakataü kammaü amohajaü amohanidànaü amohasamudayaü, mohe vigate evaü taü kammaü pahãõaü hoti ucchinnamålaü tàlàvatthukataü anabhàvakataü àyatiü anuppàdadhammaü. Imàni kho bhikkhave tãõi nidànàni kammànaü samudayàyàti.
22. Lobhajaü dosajaü ceva mohajaü càpaviddasu,
Yaü tena pakataü kammaü appaü và yadi và bahuü,
Idheva taü vedanãyaü vatthu a¤¤aü na vijjati.
23. Tasmà lobhaü ca dosaü ca mohajaü càpi viddasu,
Vijjaü uppàdayaü bhikkhu sabbà duggatiyo jahe'ti.
1. Anabhàvaü kataü -machasaü. Syà. 2. Ophuõeyya- machasaü.
[BJT Page 252.]
3. 1. 4. 5.
35. Ekaü samayaü bhagavà àëaviyaü viharati gomagge siüsapàvane paõõasanthare. Atha ko hatthako àëavako jaïghàvihàraü anucaïkamamàno anuvicaramàno addasa bhagavantaü gomagge siüsapàvane paõõasatthare nisinnaü. Disvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho hatthako àëavako bhagavantaü etadavoca: kacci bhante bhagavà sukhamasayitthàti? Evaü kumàra sukhamasayitthaü, ye ca pana loke sukhaü senti, ahaü tesaü a¤¤ataroti.
Sãtà bhante hemantikà ratti, antaraññhako himapàtasamayo, kharà gokaõñakahatà bhåmi, tanuko paõõasantharo, viralàni [PTS Page 137] rukkhassa pattàni, sãtàni kàsàyàni vatthàni, sãto ca verambavàto vàti. Atha ca pana bhagavà evamàha: evaü kumàra sukhamasayitthaü; ye ca pana loke sukhaü senti, ahaü tesaü a¤¤ataroti.
Tena hi kumàra ta¤¤evettha pañipucchissàmi; yathà te khameyya, tathà naü vyàkareyyàsi. Taü kimma¤¤asi kumàra? Idhassa gahapatissa và gahapatiputtassa và kåñàgàraü ullittàvalittaü nivàtaü phussitaggalaü pihitavàtapànaü; tatrassa pallaïko goõakatthato pañikatthato pañalikatthato kàdalimigapavara paccattharaõo sauttaracchado ubhatolohitakåpadhàno; telappadãpo cettha jhàyeyya; catasso ca pajàpatiyo manàpamanàpena paccupaññhitàssu; taü kimma¤¤asi kumàra sukhaü và so sayeyya, no và, kathaü và te ettha hotãti?
Sukhaü so bhante sayeyya; ye ca pana loke sukhaü senti, so tesaü a¤¤ataroti.
Taü kimma¤¤asi kumàra? Api nu tassa gahapatissa và gahapatiputtassa và uppajjeyyuü ràgajà pariëàhà kàyikà và cetasikà và, yehi so ràgajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyyàti? Evaü bhante. Yehi kho so kumàra, gahapati và gahapatiputto ràgajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyya, so ràgo tathàgatassa pahãõo ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo. Tasmàhaü sukhamasayitthaü. Taü kimma¤¤asi kumàra? Api nu tassa gahapatissa và gahapatiputtassa và uppajjeyyuü dosajà pariëàhà
Kàyikà và cetasikà và, yehi so dosajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyyàti? Evaü bhante. Yehi kho so kumàra, gahapati và gahapatiputto dosajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyya, so doso tathàgatassa pahãõo ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo. Tasmàhaü sukhamasayitthaü. Taü kimma¤¤asi kumàra? Api nu tassa gahapatissa và gahapatiputtassa và uppajjeyyuü
Mohajà pariëàhà kàyikà và cetasikà và, yehi so mohajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyyàti? Evaü bhante. Yehi kho so kumàra, gahapati và gahapatiputto và mohajehi pariëàhehi parióayhamàno dukkhaü sayeyya, so moho tathàgatassa pahãõo ucchinnamålo tàlàvatthukato [PTS Page 138] anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo. Tasmàhaü sukhamasayitthaü.
[BJT Page 254]
24. Sabbadà ce sukhaü seti bràhmaõo parinibbuto,
Ye na limpati kàmesu sãtibhåto niråpadhi.
25. Sabbà àsattiyo chetvà vineyya hadaye daraü,
Upasanto sukhaü seti santiü pappuyya cetaso'ti.
3. 1. 4. 6.
(Sàvatthinidànaü:)
36. Tãõi'màni bhikkhave devadutàni. Katamàni tãõi: idha bhikkhave ekacco kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duccaritaü carati. So kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà nànàbàhàsu gahetvà yamassa ra¤¤o dassenti: 'ayaü deva puriso amatteyyo apetteyyo asàma¤¤o abrahma¤¤o, na kulejeññhàpacàyã, imassa devo daõóaü paõetu'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà pañhamaü devadåtaü samanuyu¤jati, samanugàhati, samanubhàsati: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu pañhamaü devadåtaü pàtubhåta'nti. So evamàha: 'nàddasaü bhante'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu itthiü và purisaü và àsãtikaü và nàvutikaü và vassasatikaü và jàtiyà, jiõõaü gopànasivaïkaü bhoggaü daõóaparàyanaü pavedhamànaü gacchantaü àturaü gatayobbanaü khaõóadantaü palitakesaü vilånaü khalitaüsiro valitaü tilakàhatagatta'nti. So evamàha: nà'ddasaü bhante'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, tassa te vi¤¤ussa sato mahallakassa na etadahosi: 'ahampi khomhi jaràdhammo jaraü anatãto, handàhaü kalyàõaü karomi kàyena vàcàya manasà'ti?. [PTS Page 139] 'so evamàha: 'nàsakkhissaü bhante, pamàdassaü bhante'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, pamàdavatàya na kalyàõamakàsi kàyena vàcàya manasà. Taggha tvaü ambho purisa, tathà karissanti yathà taü pamattaü. Taü kho panetaü pàpaü kammaü neva màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na devatàhi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü. Atha kho tayàvetaü pàpaü kammaü kataü, tva¤¤evetassa vipàkaü pañisaüvedissasã'ti.
[BJT Page 256]
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà pañhamaü devadåtaü samanuyu¤jitvà samanugàhitvà samanubhàsitvà dutiyaü devadutaü samanuyu¤jati, samanugàhati, samanubhàsati: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu dutiyaü devadåtaü pàtubhåtanti?' So evamàha: 'nàddasaü bhante'ti. Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu itthiü và purisaü và àbàdhikaü dukkhitaü bàëhagilànaü sake muttakarãse paëipannaü semànaü a¤¤ehi vuññhàpiyamànaü a¤¤ehi saüvesiyamànanti? So evamàha: 'addasaü bhante'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: ambho purisa, tassa te vi¤¤ussa sato mahallakassa na etadahosi: ahampi khomhi vyàdhidhammo vyàdhiü anatãto, handàhaü kalyàõaü karomi kàyena vàcàya manasàti. So evamàhaü nàsakkhissaü bhante, pamàdassaü bhanteti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: [PTS Page 140 ']ambho purisa, pamàdavatàya na kalyàõamakàsi kàyena vàcàya manasà. Taggha tvaü ambho purisa, tathà karissanti yathà taü pamattaü; taü kho panetaü pàpaü kammaü neva màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na devatàhi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü. Atha kho tayàvetaü pàpaü kammaü kataü, tva¤¤evetassa vipàkaü pañisaüvedissasã'ti.
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà dutiyaü devadåtaü samanuyu¤jitvà samanugàhitvà samanubhàsitvà tatiyaü devadutaü samanuyu¤jati, samanugàhati, samanubhàsati: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu tatiyaü devadåtaü pàtubhåtanti?' So evamàha: 'nàddasaü bhante'ti. Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, na tvaü addasa manussesu itthiü và purisaü và ekàhamataü và dvãhamataü và tãhamataü và uddhumàtakaü vinãlakaü vipubbakajàtanti?. So evamàha: 'addasaü bhante'ti. Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, tassa te vi¤¤ussa sato mahallakassa na etadahosi: 'ahampi khomhi maraõadhammo, maraõaü anatãto, handàhaü kalyàõaü karomi kàyena vàcàya manasà'ti. So evamàha: 'nàsakkhissaü bhante, pamàdassaü bhante'ti. Tamenaü bhikkhave yamo ràjà evamàha: 'ambho purisa, pamàdavatàya na kalyàõamakàsi kàyena vàcàya manasà. Taggha tvaü ambho purisa, tathà karissanti yathà taü pamattaü. Taü kho panetaü pàpaü kammaü neva màtarà kataü na pitarà kataü na bhàtarà kataü na bhaginiyà kataü na mittàmaccehi kataü na ¤àtisàlohitehi kataü na devatàhi kataü na samaõabràhmaõehi kataü. Atha kho tayàvetaü pàpaü kammaü kataü, tva¤¤evetassa vipàkaü pañisaüvedissasã'ti.
[BJT Page 258]
Tamenaü bhikkhave yamo ràjà tatiyaü devadåtaü samanuyu¤jitvà samanugàhitvà samanubhàsitvà tuõhã hoti. [PTS Page 141] tamenaü bhikkhave nirayapàlà pa¤cavidhabandhanaü nàma kàraõaü karonti, tattaü ayokhãlaü hatthe gamenti, tattaü ayokhãlaü dutiyasmiü hatthe gamenti. Tattaü ayokhãlaü pàde gamenti, tattaü ayokhãlaü dutiyasmiü pàde gamenti, tattaü ayokhãlaü majjhe urasmiü gamenti. So tattha dukkhà tibbà kañukà vedanà vediyati. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.
Tamenaü bhikkhave nirayapàlà saüvesetvà kuñhàrãhi tacchanti. So tattha dukkhà tibbà1 kañukà vedanà vediyati. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà 4uddhapàdaü adhosiraü ñhapetvà5 vàsãhi tacchanti. So tattha dukkhà tibbà kañukà vedanà vediyati. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà rathe yojetvà àdittàya bhåmiyà sampajjalitàya sajotibhåtàya sàrentipi, paccàsàrentipi so tattha dukkhà tibbà kañukà vedanà vediyati. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà mahantaü aïgàrapabbataü àdittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü àropentipi oropentipi. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà uddhapàdaü adhosiraü gahetvà tattàya lohakumbhiyà pakkhipanti àdittàya sampajjalitàya sajotibhåtàya. So tattha pheõuddehakaü paccati. So tattha pheõuddehakaü paccamàno sakimpi uddhaü gacchati, sakimpi adho gacchati, sakimpi tiriyaü gacchati. So tattha dukkhà tibbà kañukà vedanà vediyati. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti. Tamenaü bhikkhave nirayapàlà mahàniraye pakkhipanti. So kho pana bhikkhave mahànirayo-:
26. Catukkaõõo catudvàro vibhatto bhàgaso mito,
Ayopàkàrapariyanto ayasà pañikujjito.
[PTS Page 142]
27. Tassa ayomayà bhåmi jalità tejasà yutà,
Samantà yojanasataü pharitvà tiññhati sabbadà'ti
Bhåtapubbaü bhikkhave yamassa ra¤¤o etadahosi: 'ye kira bho loke pàpakàni kammàni karonti, te evaråpà vividhà kammakàraõà karãyanti. Aho vatàhaü manussattaü labheyyaü, tathàgato ca loke uppajjeyya arahaü sammàsambuddho, taü càhaü bhagavantaü payirupàseyyaü, so ca me bhagavà dhammaü deseyya, tassa càhaü bhagavato dhammaü àjàneyyanti'. Taü kho panàhaü bhikkhave na a¤¤assa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà evaü vadàmi. Api ca kho bhikkhave yadeva me sàma¤¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü, tadevàhaü vadàmãti.
[BJT Page 260]
28. Codità devadåtehi ye pamajjanti mànavà,
Te dãgharattaü socanti hãnakàyåpagà narà.
29. Ye ca kho devadåtehi santo sappurisà idha,
Codità nappamajjanti ariyadhamme kudàcanaü.
30. Upàdàne bhayaü disvà jàtimaraõasambhave,
Anupàdà vimuccanti jàtimaraõasaïkhaye.
31. Te khoppattà sukhità diññhadhammàbhinibbutà,
Sabbaverabhayàtãtà sabbadukkhaü upaccagunti.
3. 1. 4. 7.
37. Aññhamiyaü bhikkhave pakkhassa catunnaü mahàràjànaü amaccà pàrisajjà imaü lokaü anuvicaranti: ' kacci bahå manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karontãti.
Càtuddasiyaü* bhikkhave pakkhassa catunnaü mahàràjànaü puttà imaü lokaü anuvicaranti, kacci bahå manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino [PTS Page 143] uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karontã'ti. Tadahu bhikkhave uposathe paõõarase cattàro mahàràjà sàma¤¤eva imaü lokaü anuvicaranti: 'kacci bahå manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karontã'ti
Sace bhikkhave appakà honti manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karonti, tamenaü bhikkhave cattàro mahàràjà devànaü tàvatiüsànaü sudhammàyaü sabhàyaü sannisinnànaü sannipatitànaü àrocenti: appakà kho màrisà manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karontã'ti. Tena bhikkhave devà tàvatiüsà anattamanà honti: dibbà vata bho kàyà parihàyissanti paripårissanti asurà kàyàti.
Sace pana bhikkhave bahå honti manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karonti. Tamenaü bhikkhave cattàro mahàràjà devànaü tàvatiüsànaü sudhammàyaü sabhàyaü sannisinnànaü sannipatitànaü àrocenti: 'bahå kho màrisà manussà manussesu matteyyà petteyyà sàma¤¤à brahma¤¤à kulejeññhàpacàyino uposathaü upavasanti, pañijàgaranti, pu¤¤àni karonti'ti. Tena bhikkhave devà tàvatiüsà attamanà honti: 'dibbà vata bho kàyà paripårissantã, parihàyissanti asurà kàyàti.
[BJT Page 262]
38. Bhåtapubbaü bhikkhave sakko devànamindo deve tàvatiüse anunayamàno tàyaü velàyaü imaü gàthaü abhàsi:
[PTS Page 144]
32. Càtuddasiü pa¤cadasiü yà ca pakkhassa aññhamã
Pàñihàriyapakkhaü ca aññhaïgasusamàgataü,
Uposathaü upavaseyya yo passa màdiso naro'ti.
Sà kho panesà bhikkhave sakkena devànamindena gàthà duggãtà, na sugãtà, dubbhàsità, na subhàsità. Taü kissa hetu: sakko hi bhikkhave devànamindo avãtaràgo avãtadoso avãtamoho. Ye ca kho so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasa¤¤ojano sammada¤¤à vimutto. Tassa kho etaü bhikkhave bhikkhuno kallaü vacanàya:
33. Càtuddasiü pa¤cadasiü yà ca pakkhassa aññhamã
Pàñihàriyapakkhaü ca aññhaïgasusamàgataü,
Uposathaü upavaseyya yo passa màdiso naro'ti.
Taü kissa hetu? So hi bhikkhave bhikkhu vãtaràgo vãtadoso vãtamohoti.
Bhåtapubbaü bhikkhave sakko devànamindo deve tàvatiüse anunayamàno tàyaü velàyaü imaü gàthaü abhàsi:
34. Càtuddasiü pa¤cadasiü yà ca pakkhassa aññhamã,
Pàñihàriyapakkhaü ca aññhaïgasusamàgataü
Uposathaü upavaseyya yopassa màdiso naro'ti.
Sà kho panesà bhikkhave sakkena devànamindena gàthà duggãtà, na sugãtà, dubbhàsità, na subhàsità. Taü kissa hetu: sakko hi bhikkhave devànamindo aparimutto jàtiyà jaràmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi, aparimutto dukkhasmàti vadàmi.
Yo ca kho so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasa¤¤ojano sammada¤¤à vimutto, tassa kho etaü bhikkhave bhikkhuno kallaü vacanàya. -
35. Càtuddasiü pa¤cadasiü yà ca pakkhassa aññhamã
Pàñihàriyapakkhaü ca aññhaïgasusamàgataü,
Uposathaü upavaseyya yo passa màdiso naro'ti.
[PTS Page 145]
Taü kissa hetu: so hi bhikkhave bhikkhu parimutto jàtiyà jaràmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi, parimutto dukkhasmàti vadàmi.
[BJT Page 264.]
3. 1. 4. 9.
39. Sukhumàlo ahaü bhikkhave paramasukhumàlo. Accantasukhumàlo. Mama sudaü bhikkhave pitu nivesane pokkharaõiyo kàrità honti. Ekattha sudaü uppalaü pupphati, ekattha padumaü, ekattha puõóarãkaü, yàvadeva mamatthàya. Na kho panassàhaü bhikkhave akàsikaü candanaü dhàremi. Kàsikaü su metaü bhikkhave veñhanaü hoti. Kàsikà ka¤cukà, kàsikaü nivàsanaü, kàsiko uttaràsaïgo. Rattindivaü kho panassu metaü bhikkhave setacchattaü dhàrãyati, mà naü phusi sãtaü và uõhaü và rajo và tiõaü và ussàvo vàti.
Tassa mayhaü bhikkhave tayo pàsàdà ahesuü, eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassiko. So kho ahaü bhikkhave vassike pàsàde vassike cattàro màse nippurisehi turiyehi paricàriyamàno na heññhàpàsàdaü orohàmi. Yathà kho pana bhikkhave a¤¤esaü nivesanesu dàsakammakaraporisassa kaõàjakaü bhojanaü dãyati bilaïgadutiyaü. Evamevassu me bhikkhave pitunivesane dàsakammakaraporisassa sàlimaüsodano dãyati.
Tassa mayhaü bhikkhave evaråpàya iddhiyà samannàgatassa evaråpena ca sukhumàlena etadahosi: ' assutavà kho puthujjano attanà jaràdhammo samàno jaraü anatãto paraü jiõõaü disvà aññãyati, haràyati, jigucchati, attàna¤¤eva atiyitvà. Ahampi komhi jaràdhammo jaraü anatãto, ahaü ceva kho pana jaràdhammo samàno jaraü anatãto, paraü jiõõaü disvà aññãyeyyaü, haràyeyyaü, [PTS Page 146] jiguccheyyaü, na me taü assa patiråpanti'. Tassa mayhaü bhikkhave iti pañisa¤cikkhato yo yobbane yobbanamado so sabbaso pahãyi.
Assutavà kho puthujjano attanà vyàdhidhammo samàno vyàdhiü anatãto, paraü vyàdhitaü disvà aññãyati, haràyati, jigucchati, attàna¤¤eva atiyitvà, ahampi khomhi vyàdhidhammo, vyàdhiü anatãto, ahaü ceva kho pana vyàdhidhammo samàno vyàdhiü anatãto, paraü vyàdhitaü disvà aññãyeyyaü haràyeyyaü jiguccheyyaü, na metaü assa patiråpanti'. Tassa mayhaü bhikkhave iti pañisa¤cikkhato yo àrogye àrogyamado, so sabbaso pahãyi.
[BJT Page 266]
Assutavà kho puthujjano attanà maraõadhammo samàno maraõaü anatãto paraü mataü disvà aññãyati haràyati jigucchati, attàna¤¤eva atiyitvà. Ahampi khomhi maraõadhammo maraõaü anatãto, ahaü ceva kho pana maraõadhammo samàno maraõaü anatãto paraü mataü disvà aññãyeyyaü haràyeyyaü jiguccheyyaü, na me taü assa patiråpanti'. Tassa mayhaü bhikkhave iti pañisa¤cikkhato yo jãvite jãvitamado, so sabbaso pahãyã'ti.
Tayo'me bhikkhave madà. Katame tayo: yobbanamado, àrogyamado, jãvitamado. Yobbanamadamatto và bhikkhave assutavà puthujjano kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duccaritaü carati. So kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. ârogyamadamatto [PTS Page 147] và bhikkhave assutavà puthujjano kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duccaritaü carati, so kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati.
Jãvitamadamatto và bhikkhave assutavà puthujjano kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duccaritaü carati. So kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati.
Yobbanamadamatto và bhikkhave bhikkhu sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati. ârogyamadamatto và bhikkhave bhikkhu sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati, jãvitamadamatto và bhikkhave bhikkhu sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattatã' ti.
36. Vyàdhidhammà jaràdhammà atho maraõadhammino.
Yathà dhammà tathà santà jigucchanti puthujjanà.
37. Ahaü ce'taü jiguccheyyaü evaü dhammesu pàõisu,
Na me'taü patiråpassa mama evaü vihàrino.
38. So'haü evaü viharanto ¤atvà dhammaü niråpadhiü, àrogye yobbanasmiü ca jãvitasmiü ca ye madà.
39. Sabbe made abhibhosmi nekkhamme daññhu khemataü,
Tassa me ahu ussàho nibbàõaü abhipassato.
40. Nàhaü bhabbo etarahi kàmàni patisevituü.
Anivattã bhavissàmi brahmacariyaparàyanoti.
[BJT Page 268]
3. 1. 4. 10
Tãõi'màni bhikkhave àdhipateyyàni. Katamàni tãõi: attàdhipateyyaü, lokàdhipateyyaü, dhammàdhipateyyaü.
Katamaü ca bhikkhave attàdhipateyyaü: idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và iti pañisa¤cikkhati: ' na kho panà'haü cãvarahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na piõóapàtahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito na senàsanahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na itibhavàbhavahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito. Api ca kho'mhi otiõõo jàtiyà jaràmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, appevanàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà pa¤¤àyethà'ti. Aha¤ce'va kho pana [PTS Page 148] yàdisake và kàme ohàya agàrasmà anagàriyaü pabbajito, tàdisake và kàme pariyeseyyaü, tato và pàpiññhatare, na me taü assa patiråpanti. So iti pañisa¤cikkhati: àraddhaü kho pana me viriyaü bhavissati asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekagganti'. So attàna¤¤eva adhipatiü karitvà akusalaü pajahati, kusalaü bhàveti, sàvajjaü pajahati, anavajjaü bhàveti, suddhaü attànaü pariharati, idaü vuccati bhikkhave attàdhipateyyaü.
Katama¤ca bhikkhave lokàdhipateyyaü: idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và iti pañisa¤cikkhati: ' na kho panà'haü cãvarahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na piõóapàtahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na senàsanahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na itibhavàbhavahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito. Api ca kho'mhi otiõõo jàtiyà jaràmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto. Appevanàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà pa¤¤àyethà'ti. Ahaü ce'va kho pana evaü pabbajito samàno kàmavitakkaü và vitakkeyyaü, vyàpàdavitakkaü và vitakkeyyaü, vihiüsàvitakkaü và vitakkeyyaü, mahà kho panà'yaü lokasannivàso, mahantasmiü kho pana lokasannivàse santi samaõabràhmaõà iddhimanto dibbacakkhukà paracittaviduno. Te dåratopi passanti, àsannàpi na disasanti, cetasàpi cittaü pajànanti. Te'pi maü evaü jàneyyuü: ' passatha bho imaü kulaputtaü saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajito samàno vokiõõo viharati pàpakehi akusalehi dhammehã'ti. Devatàpi kho santi iddhimantiniyo dibbacakkhukà paracittaviduniyo. Tà dåratopi passanti, àsannàpi na dissanti, cetasàpi cittaü pajànanti, tàpi maü evaü jàneyyuü: 'passatha bho imaü kulaputtaü, saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajito samàno vokiõõo viharati pàpakehi akusalehi dhammehã'ti. So iti pañisaücikkhati: 'àraddhaü kho pana me viriyaü [PTS Page 149] bhavissati asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, 'passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekagganti'. So loka¤¤eva adhipatiü karitvà akusalaü pajahati, kusalaü bhàveti, sàvajjaü pajahati, anavajjaü bhàveti, suddhaü attànaü pariharati. Idaü vuccati bhikkhave lokàdhipateyyaü.
[BJT Page 270]
Katama¤ca bhikkhave dhammàdhipateyyaü: idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và iti pañisaücikkhati: ' na kho panà'haü cãvarahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na piõóapàtahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito na senàsanahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito, na itibhavàbhavahetu agàrasmà anagàriyaü pabbajito. Api ca kho'mhi otiõõo jàtiyà jaràmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, appevanàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà pa¤¤àyethà'ti. Svàkkhàto bhagavatà dhammo sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko paccattaü veditabbo vi¤¤åhã'ti. Santi kho pana me sabrahmacàrã jànaü passaü viharanti. Ahaü ce'va kho pana evaü svàkkhàte dhammavinaye pabbajito samàno kusãto vihareyyaü pamatto, na me taü assa patiråpanti'. So iti pañisaücikkhati: 'àraddhaü kho pana me viriyaü bhavissati asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekagganti'. So dhammaü yeva adhipatiü karitvà akusalaü pajahati, kusalaü bhàveti, sàvajjaü pajahati, anavajjaü bhàveti, suddhaü attànaü pariharati. Idaü vuccati bhikkhave dhammàdhipateyyaü. Imàni kho bhikkhave tãõi àdhipateyyànã'ti.
41. Natthi loke raho nàma pàpakammaü pakubbato.
Attà te purisa jànàti saccaü và yadi và musà.
42. Kalyàõaü vata bho sakkhi attànaü atima¤¤asi.
Yo santaü attani pàpaü attànaü parigåhasi.
[PTS Page 150]
43. Passanti devà ca tathàgatà ca lokasmiü bàlaü visamaü carantaü.
Tasmà hi attàdhipako sato care lokàdhipo ca nipako ca jhàyã.
Dhammàdhipo ca anudhammacàrã na hãyati saccaparakkamo muni.
44. Pasayha màraü abhibhuyya antakaü yo ca phusã jàtikhayaü padhànavà,
Sa tàdiso lokavidå sumedho sabbesu dhammesu atammayo munã'ti.
Devadåta vaggo catuttho.
*