Suttantapiñake

Aïguttaranikàyo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa

3. Tikanipàto

Dutiyo paõõàsako

[BJT Page 310]

(2. Mahàvaggo)

3. 2. 2. 1.

(Sàvatthinidànaü:)

11. Tãõimàni bhikkhave titthàyatanàni, yàni paõóitehi samanuyu¤jiyamànàni samanugàhiyamànàni samanubhàsiyamànàni parampi gantvà akiriyàya saõñhahanti. Katamàni tãõi: santi bhikkhave eke samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaüvà dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü pubbekatahetå'ti. Santi bhikkhave eke samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và, adukkhamasukhaü và, sabbaü taü issaranimmàõahetå'ti. Santi bhikkhave eke samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü ahetuappaccayà'ti.

Tatra bhikkhave ye te samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü pubbe katahetå'ti. Tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü pubbekatahetå'ti?. Te ce me evaü puññhà àmà'ti pañijànanti, [PTS Page 174] tyàhaü evaü vadàmi: tenahàyasmanto pàõàtipàtino bhavissanti pubbekatahetu, adinnàdàyino bhavissanti pubbekatahetu, abrahmacàrino bhavissanti pubbekatahetu- musàvàdino bhavissanti pubbekatahetu, pisunavàcà bhavissanti pubbekatahetu. Pharusavàcà bhavissanti pubbekatahetu, samphappalàpino bhavissanti pubbekatahetu, abhijjhàluno bhavissanti pubbekatahetu, byàpannacittà bhavissanti pubbekatahetu- micchàdiññhikà bhavissanti pubbekatahetu.

Pubbekataü kho pana bhikkhave sàrato paccàgacchataü na hoti chando và vàyàmo và, idaü và karaõãyaü idaü và akaraõãyanti. Iti karaõãyàkaraõãye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamàne muññhassatãnaü anàrakkhànaü viharataü na hoti paccattaü sahadhammiko samaõavàdo. Ayaü kho me bhikkhave tesu samaõabràhmaõesu evaüvàdãsu evaüdiññhãsu pañhamo sahadhammiko niggaho hoti.

[BJT Page 312]

Tatra bhikkhave ye te samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü issaranimmàõahetu'ti, tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü issaranimmàõahetu'ti. Te ce me evaü puññhà àmàti pañijànanti, tyàhaü evaü vadàmi: tena hàyasmanto pàõàtipàtino bhavissanti issaranimmàõahetu adinnàdàyino bhavissanti issaranimmàõahetu, abrahmacàrino bhavissanti issaranimmàõahetåti, musàvàdino bhavissanti issaranimmàõahetu, pisunavàcà bhavissanti issaranimmàõahetu, pharusavàcà bhavissanti issaranimmàõahetu, samphappalàpino bhavissanti issaranimmàõahetu, abhijjhàluno bhavissanti issaranimmàõahetu, byàpannacittà bhavissanti issaranimmàõahetu. Micchàdiññhikà bhavissanti issaranimmàõahetu.

Issaranimmàõaü kho pana bhikkhave sàrato paccàgacchataü na hoti chando và vàyàmo và, idaü và karaõãyaü idaü và akaraõãyanti. Iti karaõãyàkaraõãye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamàne muññhassatãnaü anàrakkhànaü viharataü na hoti paccattaü sahadhammiko samaõavàdo. Ayaü kho me bhikkhave tesu samaõabràhmaõesu evaüvàdãsu evaüdiññhãsu dutiyo sahadhammiko niggaho hoti.

[PTS Page 175]

Tatra bhikkhave ye te samaõabràhmaõà evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü ahetuappaccayàti. Tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: saccaü kira tumhe àyasmanto evaüvàdino evaüdiññhino: yaü ki¤càyaü purisapuggalo pañisaüvedeti sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, sabbaü taü ahetuappaccayà'ti? Te ce me evaü puññhà àmà'ti pañijànanti: tyàhaü evaü vadàmi: tenahàyasmanto pàõàtipàtino bhavissanti ahetuappaccayà, dinnàdàyino bhavissanti ahetuappaccayà, abrahmacàrino bhavissanti ahetuappaccayà , musàvàdino bhavissanti ahetuappaccayà, pisunavàcà bhavissanti ahetuappaccayà pharusavàcà bhavissanti ahetuappaccayà, samphappalàpino bhavissanti ahetuappaccayà, , abhijjhàluno bhavissanti ahetuappaccayà, byàpannacittà bhavissanti ahetuappaccayà, micchàdiññhikà bhavissanti ahetuappaccayà.

Ahetuü appaccayaü kho pana bhikkhave sàrato paccàgacchataü na hoti chando và vàyàmo và, idaü và karaõãyaü, idaü và akaraõãyanti. Iti karaõãyàkaraõãye kho pana saccato thetato anupalabbhiyamàne muññhassatãnaü anàrakkhànaü viharataü na hoti paccattaü sahadhammiko samaõavàdo. Ayaü kho me bhikkhave tesu samaõabràhmaõesu evaüvàdãsu evaüdiññhãsu. Tatiyo sahadhammiko niggaho hoti.

[BJT Page 314]

Imàni ko bhikkhave tãõi titthàyatanàni: yàni paõóitehi samanuyu¤jiyamànàni samanugàhiyamànàni samanubhàsiyamànàni parampi gantvà akiriyàya saõñhahanti.

Ayaü kho pana bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi. Katamo ca bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi. Imà cha dhàtuyo'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi. Imàni cha phassàyatanànã'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi. Ime aññhàrasa manopavicàrà'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi. Imàni cattàri ariyasaccànã'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhi.

Imà cha dhàtuyoti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti: iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañiccavuttaü: chayimà [PTS Page 176] bhikkhave dhàtuyo: pañhavãdhàtu àpodhàtu tejodhàtu vàyodhàtu àkàsadhàtu vi¤¤àõadhàtu. Imà cha dhàtuyoti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti. Iti yaü taü vuttaü, idametaü pañicca vuttaü.

[BJT Page 316]

Imàni cha phassàyatanànã'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaükiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti, iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: chayimàni bhikkhave phassàyatanàni: cakkhuü phassàyatanaü sotaü phassàyatanaü ghàõaü phassàyatanaü jivhà phassàyatanaü kàyo phassàyatanaü mano phassàyatanaü. Imàni cha phassàyatanànãti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti. Iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

Ime aññhàrasa manopavicàrà'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti. Iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: cakkhunà råpaü disvà somanassaññhànãyaü råpaü upavicarati, domanassaññhànãyaü råpaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü råpaü upavicarati. Sotena saddaü sutvà somanassaññhànãyaü saddaü upavicarati, domanassaññhànãyaü saddaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü saddaü upavicarati. Ghàõena gandhaü ghàyitvà somanassaññhànãyaü gandhaü upavicarati, domanassaññhànãyaü gandhaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü gandhaü upavicarati. Jivhàya rasaü sàyitvà somanassaññhànãyaü rasaü upavicarati, domanassaññhànãyaü rasaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü rasaü upavicarati. Kàyena phoññhabbaü phusitvà somanassaññhànãyaü phoññhabba upavicarati, domanassaññhànãyaü phoññhabbaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü phoññhabbaü upavicarati. Manasà dhammaü vi¤¤àya somanassaññhànãyaü dhammaü upavicarati, domanassaññhànãyaü dhammaü upavicarati, upekkhàññhànãyaü dhammaü upavicarati. Ime aññhàrasa manopavicàràti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti. Iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

Imàni cattàri ariyasaccànã'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti. Iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: channaü bhikkhave dhàtånaü upàdàya gabbhassàvakkanti hoti, okkantiyà sati nàmaråpaü, nàmaråpapaccayà saëàyatanaü, saëàyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanà. Vediyamànassa kho panàhaü bhikkhave idaü dukkhanti pa¤¤àpemi. Ayaü dukkhasamudayo'ti pa¤¤àpemi. Ayaü dukkhanirodho'ti pa¤¤àpemi2. Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà'ti pa¤¤àpemi.

Katama¤ca bhikkhave dukkhaü ariyasaccaü: jàti'pi dukkhà, jarà'pi dukkhà, vyàdhi'pi dukkho maraõampi [PTS Page 177] dukkhaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà'pi dukkhà, * yampicchaü na labhati, tampi dukkhaü. Saïkhittena pa¤cupàdànakkhandhà dukkhà. Idaü vuccati bhikkhave dukkhaü ariyasaccaü.

Katama¤ca bhikkhave dukkhasamudayo ariyasaccaü: avijjàpaccayà saïkhàrà, saïkhàrapaccayà vi¤¤àõaü, vi¤¤àõapaccayà nàmaråpaü, nàmaråpapaccayà saëàyatanaü, saëàyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanà, vedanàpaccayà taõhà, taõhàpaccayà upàdànaü, upàdànapaccayà bhavo, bhavapaccayà jàti, jàtipaccayà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Idaü vuccati bhikkhave dukkhasamudayo ariyasaccaü.

[BJT Page 318]

Katama¤ca bhikkhave dukkhanirodho ariyasaccaü: avijjàyatveva asesaviràganirodhà saïkhàranirodho, saïkhàranirodhà vi¤¤àõanirodho, vi¤¤àõanirodhà nàmaråpanirodho, nàmaråpanirodhà saëàyatananirodho, saëàyatananirodhà phassanirodho, phassanirodhà vedanànirodho, vedanànirodhà taõhànirodho, taõhànirodhà upàdànanirodho, upàdànanirodhà bhavanirodho, bhavanirodhà jàtinirodho, jàtinirodhà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhantã. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Idaü vuccati bhikkhave dukkhanirodho ariyasaccaü.

Katama¤ce bhikkhave dukkhanirodhagàminã pañipadà ariyasaccaü: ayameva ariyo aññhaïgiko maggo. Seyyathãdaü: sammàdiññhi sammàsaïkappo sammàvàcà sammàkammanto sammààjãvo sammàvàyàmo sammàsati sammàsamàdhi. Idaü vuccati bhikkhave dukkhanirodhagàminã pañipadà ariyasaccaü. Imàni cattàri ariyasaccànã'ti bhikkhave mayà dhammo desito aniggahito asaïkiliññho anupavajjo appatikuññho samaõehi bràhmaõehi vi¤¤åhã'ti iti yantaü vuttaü, idametaü pañicca vuttanti.

[PTS Page 178]

3. 2. 2. 2.

12. Tãõimàni bhikkhave amàtàputtikàni bhayànãti assutavà puthujjano bhàsati. Katamàni tãõã: hoti so bhikkhave samayo, yaü mahàaggióàho uññhàti. Mahàaggióàhe kho pana bhikkhave uññhite tena gàmà'pi óayhanti nigamà'pi óayhanti, nagarà'pi óayhanti. Gàmesu'pi óayhamànesu nigamesu'pi óayhamànesu nagaresu'pi óayhamànesu tattha màtà'pi puttaü nappañilabhati, putto'pi màtaraü nappañilabhati. Idaü bhikkhave pañhamaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati.

Puna ca paraü bhikkhave hoti so samayo yaü mahàmegho uññhàti, mahàmeghe kho pana bhikkhave uññhite mahà udakavàhako sa¤jàyati, mahà udakavàhake kho pana bhikkhave sa¤jàte tena gàmà'pi vuyhanti, nigamà'pi vuyhanti, nagarà'pi vuyhanti. Gàmesu'pi vuyhamànesu nigamesu'pi vuyhamànesu nagaresu'pi vuyahmànesu tattha màtà'pi puttaü nappañilabhati, putto'pi màtaraü nappañilabhati, idaü bhikkhave dutiyaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati.

Puna ca paraü bhikkhave hoti so samayo, yaü bhayaü hoti añavisaükopo cakkasamàråëhà jànapadà pariyàyanti. Bhaye kho pana bhikkhave sati añavisaükope cakkasamàråëhesu jànapadesu pariyàyantesu tattha màtà'pi puttaü nappañilabhati, putto'pi màtaraü nappañilabhati, idaü bhikkhave tatiyaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati. Imàni kho bhikkhave tãõi amàtàputtikàni bhayànã'ti assutavà puthujjano bhàsati.

[BJT Page 320]

Tàni kho panimàni bhikkhave tãõi samàtàputtikàniyeva bhayàni amàtàputtikàni bhayànã'ti assutavà puthujjano bhàsati. Katamàni tãõi: hoti so bhikkhave samayo, yaü mahàaggióàho uññhàti, mahàaggióàhe kho pana bhikkhave uññhite tena gàmà'pi óayhanti, nigamà'pi óayhanti, nagarà'pi óayhanti. Gàmesu'pi óayhamànesu nigamesu'pi óayhamànesu nagaresu'pi óayhamànesu hoti so samayo, yaü kadàci karahaci màtà'pi [PTS Page 179] puttaü pañilabhati, putto'pi màtaraü pañilabhati. Idaü bhikkhave pañhamaü samàtàputtikaü yeva bhayaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati.

Puna ca paraü bhikkhave hoti so samayo, yaü mahàmegho uññhàti. Mahàmeghe ko pana bhikkhave uññhite mahàudakavàhako sa¤jàyati, mahàudakavàhake kho pana bhikkhave sa¤jàte tena gàmà'pi vuyhanti, nigamà'pi vuyhanti, nagarà'pi vuyhanti. Gamesu'pi vuyhamànesu nigamesu'pi vuyhamànesu nagaresu'pi vuyhamànesu hoti so samayo, yaü kadàci karahaci màtà'pi puttaü pañilabhati, putto'pi màtaraü pañilabhati, idaü bhikkhave dutiyaü samàtàputtikaü yeva bhayaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati.

Puna ca paraü bhikkhave hoti so samayo, yaü bhayaü hoti añavisaïkopo, cakkasamàråëhà jànapadà pariyàyanti. Bhaye kho pana bhikkhave sati añavisaïkope cakkasamàråëhesu jànapadesu pariyàyantesu hoti so samayo, yaü kadàci karahaci màtà'pi puttaü pañilabhati. Putto'pi màtaraü pañilabhati. Idaü bhikkhave tatiyaü samàtàputtikaü yeva bhayaü amàtàputtikaü bhayanti assutavà puthujjano bhàsati. Imàni kho bhikkhave tãõi samàtàputtikàni yeva bhayàni amàtàputtikàni bhayànãti assutavà puthujjano bhàsati.

Tãõimàni bhikkhave amàtàputtikàni bhayàni. Katamàni tãõi: jaràbhayaü vyàdhibhayaü maraõabhayaü. Na bhikkhave màtà puttaü jãramànaü evaü labhati: ahaü jãràmi, mà me putto jãrã'ti. Putto và pana màtaraü jãramànaü na evaü labhati, ahaü jãràmi, mà me màtà jãrã'ti.

Na bhikkhave màtà puttaü vyàdhiyamànaü evaü labhati: ahaü vyàdhiyàmi, mà me putto vyàdhiyã'ti, putto và pana màtaraü vyàdhiyamànaü na evaü labhati: ahaü vyàdhiyàmi, mà me màtà vyàdhiyã'ti.

Na bhikkhave màtà puttaü mãyamànaü evaü labhati: ahaü mãyàmi, mà me putto mãyã'ti, putto và pana màtaraü mãyamànaü na evaü labhati: ahaü mãyàmi, mà me màtà mãyi'ti. Imàni kho bhikkhave tãõi amàtàputtikàni bhayànã'ti.

[PTS Page 180]

Atthi bhikkhave maggo, atthi pañipadà, imesa¤ca tiõõaü samàtàputtikànaü bhayànaü, imesa¤ca tiõõaü amàtàputtikànaü bhayànaü pahàõàya samatikkamàya saüvattati: katamo ca bhikkhave maggo: katamà ca pañipadà: imesa¤ca tiõõaü samàtàputtikànaü bhayànaü, imesa¤ca tiõõaü amàtàputtikànaü bhayànaü pahàõàya samatikkamàya saüvattati: ayameva ariyo aññhaïgiko maggo, seyyathãdaü: sammàdiññhi sammàsaïkappo sammàvàcà sammàkammanto sammààjãvo sammàvàyàmo sammàsati sammàsamàdhi. Ayaü kho bhikkhave maggo, ayaü pañipadà, imesa¤ca tiõõaü samàtàputtikànaü bhayànaü, imesa¤ca tiõõaü amàtàputtikànaü bhayànaü pahàõàya samatikkamàya saüvattatã'ti.

[BJT Page 322]

3. 2. 2. 3

13. Ekaü samayaü bhagavà kosalesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yane venàgapuraü nàma kosalànaü bràhmaõagàmo tadavasari. Assosuü kho venàgapurikà bràhmaõagahapatikà: samaõo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulà pabbajito venàgapuraü anuppatto "taü kho pana bhavantaü gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: iti'pi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü sabrahmakaü sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedeti, so dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Sàdhu kho pana tathàråpànaü arahataü dassanaü hotã"ti.

Atha kho venàgapurikà bràhmaõagahapatikà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà appekacce bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce bhagavatà saddhiü sammodiüsu. Sammodanãyaü [PTS Page 181] kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce yena bhagavà tena¤jalimpaõàmetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce nàmagottaü sàvetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce tuõhãbhåtà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinno kho venàgapuriko vacchagotto bràhmaõo bhagavantaü etadavoca:

"Acchariyaü bho gotama, abbhutaü bho gotama, yàva¤cidaü bhoto gotamassa vippasannàni indriyàni, parisuddho chavivaõõo pariyodàto.

Seyyathà'pi bho gotama sàradaü badarapaõóu parisuddhaü hoti pariyodàtaü. Evameva bhoto gotamassa vippasannàni indriyàni, parisuddho chavivaõõo pariyodàto. Seyyathà'pi bho gotama tàlapakkaü sampati bandhanà pavuttaü parisuddhaü hoti pariyodàtaü. Evameva bhoto gotamassa vippasannàni indriyàni, parisuddho chavivaõõo pariyodàto. "

[BJT Page 324]

"Seyyathà'pi bho gotama nekkhaü jambonadaü dakkhakammàraputtasuparikammakataü ukkàmukhe sukusalasampahaññhaü paõóukambale nikkhittaü bhàsate ca tapate ca virocati ca. Evameva bhoto gotamassa vippasannàni indriyàni, parisuddho chavivaõõo pariyodàto.

Yàni nåna tàni bho gotama uccàsayanamahàsayanàni. Seyyathãdaü: àsandi pallaïko goõako cittakà pañikà pañalikà tulikà vikatikà uddalomi ekantalomi kaññhissaü koseyyaü kuttakaü hatthattharaü assattharaü rathattharaü ajinappaveõiü kàdalimigapavarapaccattharaõaü sauttaracchadaü ubhato lohitakåpadhànaü. Evaråpànaü nåna bhavaü gotamo uccàsayanamahàsayanànaü nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã"ti.

(Bhagavà:)

Yàni kho pana tàni bràhmaõa uccàsayanamahàsayanàni. Seyyathãdaü: àsandi pallaïko goõako cittakà pañikà pañalikà tulikà vikatikà uddalomi ekantalomi kaññhissaü koseyyaü kuttakaü hatthattharaü assattharaü rathattharaü ajinappaveõiü kàdalimigapavarapaccattharaõaü sauttaracchadaü ubhato lohitakåpadhànaü. Dullabhàni tàni pabbajitànaü, laddhà ca na kappanti.

Tãõi kho imàni bràhmaõa uccàsayanamahàsayanàni, yesàhaü etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã. Katamàni tãõi: [PTS Page 182] dibbaü uccàsayanamahàsayanaü brahmaü uccàsayanamahàsayanaü ariyaü uccàsayanamahàsayanaü. Imàni kho bràhmaõa tãõi uccàsayanamahàsayanàni, yesàhaü etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã'ti.

[BJT Page 326]

(Bràhmaõo:)

Katamaü pana bho gotama dibbaü uccàsayanamahàsayanaü, yassa bhavaü- gotamo etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã?Ti.

(Bhagavà:)

Idàhaü bràhmaõa yaü gàmaü và nigamaü và upanissàya viharàmi, so pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya tameva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisàmi. So pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto vananta¤¤eva pavàrayàmi, so yadeva tattha honti tiõàni và paõõàni và tàni ekajjhaü saüharitvà nisãdàmi, pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà.

So vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamajjhànaü upasampajja viharàmi. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharàmi. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharàmi sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedemi, yaü taü ariyà àcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihàri'ti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharàmi. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharàmi.

So ce ahaü bràhmaõa evamabhåto caïkamàmi, dibbo me eso tasmiü samaye caïkamo hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evaü bhåto tiññhàmi, dibbaü me etaü tasmiü samaye ñhànaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto nisãdàmi, dibbaü me etaü tasmiü samaye àsanaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto seyyaü kappemi, dibbaü me etaü tasmiü samaye uccàsayanamahàsayanaü hoti. Idaü kho taü bràhmaõa [PTS Page 183] dibbaü uccàsayanamahàsayanaü, yassàhaü etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã'ti.

(Bràhmaõo:)

Acchariyaü bho gotama, abbhutaü bho gotama, ko ca¤¤o evaråpassa dibbassa uccàsayanamahàsayanassa nikàmalàbhã bhavissati akicchalàbhã akasiralàbhã a¤¤atra bhotà gotamena. -

[BJT Page 328]

Katamaü pana taü bho gotama brahmaü uccàsayanamahàsayanaü, yassa bhavaü gotamo etarahi nikàmalàbhã akasiralàbhã'ti?.

(Bhagavà:)

Idàhaü bràhmaõa yaü gàmaü và nigamaü và upanissàya viharàmi, so pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya tameva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisàmi, so pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto vananta¤¤eva pavàrayàmi.

So yadeva tattha honti tiõàni và, paõõàni và tàni ekajjhaü saüharitvà1nisãdàmi. Pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà. So mettàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharàmi. Tathà dutiyaü tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü mettàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena pharitvà viharàmi. Karuõàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharàmi. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü karuõàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena pharitvà viharàmi. Muditàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharàmi. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü muditàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena pharitvà viharàmi. Upekkhàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharàmi. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü upekkhàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena pharitvà viharàmi.

So ce ahaü bràhmaõa evaü bhåto caïkamàmi, brahmo me eso tasmiü samaye caïkamo hoti. So ce ahaü bràhmaõa evamabhåto tiññhàmi dibbaü me etaü tasmiü samaye ñhànaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto nisãdàmi dibbaü me etaü tasmi samaye àsanaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto seyyaü kappemi, brahmaü me etaü tasmiü samaye uccàsayanamahàsayanaü hoti. Idaü kho taü bràhmaõa brahmaü uccàsayanamahàsayanaü, yassàhaü etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã'ti.

[PTS Page 184]

(Bràhmaõo:)

Acchariyaü bho gotama, abbhutaü bho gotama, ko ca¤¤o evaråpassa brahmassa uccàsayanamahàsayanassa nikàmalàbhã bhavissati akicchalàbhã akasiralàbhã a¤¤atra bhotà gotamena.

Katamaü pana taü bho gotama ariyaü uccàsayanamahàsayanaü, yassa bhavaü gotamo etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã'ti. ?

(Bhagavà:)

Idàhaü bràhmaõa yaü gàmaü và nigamaü và upanissàya viharàmi, so pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya tameva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisàmi, so pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto vananta¤¤eva pavàrayàmi. So yadeva tattha honti tiõàni và, paõõàni và tàni ekajjhaü saüharitvà nisãdàmi. Pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà.

[BJT Page 330]

So evaü pajànàmi. Ràgo me pahãõo; ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo. Doso me pahãõo ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo. Moho me pahãno ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

So ce ahaü bràhmaõa evambhåto caïkamàmi, ariyo me eso tasmiü samaye caïkamo hoti. So ce ahaü bràhmaõa evamabhåto tiññhàmi, ariyaü me etaü tasmiü samaye ñhànaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto nisãdàmi, ariyaü me etaü tasmiü samaye àsanaü hoti. So ce ahaü bràhmaõa, evambhåto seyyaü kappemi, ariyaü me etaü tasmiü samaye uccàsayanamahàsayanaü hoti. Idaü kho taü bràhmaõa ariyaü uccàsayanamahàsayanaü, yassàhaü etarahi nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã'ti.

(Bràhmaõo:)

Acchariyaü bho gotama, abbhutaü bho gotama, ko ca¤¤o evaråpassa brahmassa uccàsayanamahàsayanassa nikàmalàbhã bhavissati akicchalàbhã akasiralàbhã a¤¤atra bhotà gotamena.

Abhikkantaü bho gotama, abhikkantaü bho gotama, seyyathàpi bho gotama nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya, cakkhumanto råpàni dakkhintã'ti. Evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyena dhammo pakàsito. Ete mayaü bhante bhavantaü gotamaü [PTS Page 185] saraõaü gacchàma, dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsake no bhavaü gotamo dhàretu ajjatagge pàõupete saraõaü gate'ti.

3. 2. 2. 4.

14. Ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati gijjhakåñe pabbate. Tena kho pana samayena sarabho nàma paribbàjako acirapakkanto hoti imasmà dhammavinayà. So ràjagahe parisatiü evaü vàcaü bhàsati: a¤¤àto mayà samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo. A¤¤àya ca panà'haü samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammaü evàhaü tasmà dhammavinayà apakkanto'ti.

Atha kho sambahulà bhikkhå pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya ràjagahaü piõóàya pavisiüsu. Assosuü kho te bhikkhå sarabhassa paribbàjakassa ràjagahe parisatiü evaü vàcaü bhàsamànassa: a¤¤àto mayà samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo, a¤¤àya ca panàhaü samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammaü evàhaü tasmà dhammavinayà apakkanto'ti.

Atha kho te bhikkhå ràjagahe piõóàya caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå bhagavantaü etadavocuü:

[BJT Page 332]

Sarabho nàma bhante paribbàjako acirapakkanto imasmà dhammavinayà. So ràjagahe parisatiü evaü vàcaü bhàsati. A¤¤àto mayà samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo. A¤¤àya ca panàhaü samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammaü evàhaü tasmà dhammavinayà apakkantoti. Sàdhu bhante bhagavà yena sappinikàtãraü yena paribbàjakàràmo, yena sarabho paribbàjako, tenupasaïkamatu anukampaü upàdàyàti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena.

Atha kho bhagavà sàyanhasamayaü patisallànà vuññhito yena sappinikàtãraü yena paribbàjakàràmo yena sarabho paribbàjako tenupasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane [PTS Page 186] nisãdi. Nisajja kho bhagavà sarabhaü paribbàjakaü etadavoca: saccaü kira tvaü sarabha, evaü vadesi: a¤¤àto mayà samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo, a¤¤àya ca panàhaü samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammaü evàhaü tasmà dhammavinayà apakkanto'ti? Evaü vutte sarabho paribbàjako tuõhã ahosi.

Dutiyampi kho bhagavà sarabhaü paribbàjakaü etadavoca: vadehi sarabha, kinti te a¤¤àto samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo; sace te aparipåraü bhavissati, ahaü paripåressàmi, sace pana te paripåraü bhavissati. Ahaü anumodissàmã'ti. Dutiyampi kho sarabho paribbàjako tuõhã ahosi.

Tatiyampi kho bhagavà sarabhaü paribbàjakaü etadavoca: vadehi sarabha, kinti te a¤¤àto samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo; sace te aparipåraü bhavissati, ahaü paripåressàmi, sace pana te paripåraü bhavissati. Ahaü anumodissàmã'ti. Tatiyampi kho sarabho paribbàjako tuõhã ahosi.

Atha kho te paribbàjakà sarabhaü paribbàjakaü etadavocuü: "yadeva kho tvaü àvuso sarabha, samaõaü gotamaü yàceyyàsi. Tadeva te samaõo gotamo pavàreti. Vadehàvuso sarabha, kinti te a¤¤àto samaõànaü sakyaputtiyànaü dhammo, sace te aparipåraü bhavissati. Samaõo gotamo paripåressati. Sace pana te paripåraü bhavissati. Samaõo gotamo anumodissatã"ti. Evaü vutte sarabho paribbàjako tuõhãbhåto maïkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhàyanto appañibhàno nisãdi.

Atha kho bhagavà sarabhaü paribbàjakaü tuõhãbhåtaü maïkubhåtaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhàyantaü appañibhànaü viditvà te paribbàjake etadavoca:

Yo kho maü paribbàjakà evaü vadeyya. Sammàsambuddhassa te pañijànato ime dhammà anabhisambuddhà'ti, tamahaü tattha sàdhukaü samanuyu¤jeyyaü, samanugàheyyaü, samanubhàseyyaü. [PTS Page 187] so vata mayà sàdhukaü samanuyu¤jiyamàno samanugàhiyamàno samanubhàsiyamàno aññhànametaü anavakàso, yaü so tiõõaü ñhànànaü nतataraü ñhànaü nigaccheyya a¤¤ena và a¤¤aü pañicarissati, bahiddhà kathaü apanàmessati, kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukarissati. Tuõhãbhåto và maïkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhàyanto appañibhàno nisãdissati. Seyyathà'pi sarabho paribbàjako.

[BJT Page 334]

Yo kho maü paribbàjakà evaü vadeyya: khãõàsavassa te pañijànato ime àsavà aparikkhãõà'ti, tamahaü tattha sàdhukaü samanuyu¤jeyyaü samanugàheyyaü samanubhàseyyaü. So vata mayà sàdhukaü samanuyu¤jiyamàno samanugàhiyamàno samanubhàsiyamàno aññhànametaü anavakàso yaü so tiõõaü ñhànànaü nतataraü ñhànaü nigaccheyya, a¤¤ena và a¤¤aü pañicarissati, bahiddhà kathaü apanàmessati, kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukarissati. Tuõhãbhåto và maïkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhàyanto appañibhàno nisãdissati, seyyathà'pi sarabho paribbàjako.

Yo kho maü paribbàjakà evaü vadeyya: yassa kho pana te atthàya dhammo desito, so na niyyàti takkarassa sammà dukkhakkhayàyà'ti. Tamahaü tattha sàdhukaü samanuyu¤jeyyaü, samanugàheyyaü, samanubhàseyyaü. So vata mayà sàdhukaü samanuyu¤jiyamàno samanugàhiyamàno samanubhàsiyamàno aññhànametaü anavakàso yaü so tiõõaü ñhànànaü nतataraü ñhànaü nigaccheyya, a¤¤ena và a¤¤aü pañicarissati, bahiddhà kathaü apanàmessati, kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukarissati. Tuõhãbhåto và maïkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhàyanto appañibhàno nisãdissati, seyyathà'pi sarabho paribbàjako.

Atha kho bhagavà sappinikàtãre paribbàjakàràme tikkhattuü sãhanàdaü naditvà vehàsaü pakkàmi.

Atha kho te paribbàjakà acirapakkantassa bhagavato sarabhaü paribbàjakaü samantato vàcàsattitodakena sa¤jambhariü akaüsu: seyyathà'pi àvuso sarabha brahàra¤¤e jarasigàlo sãhanàdaü nadissàmãti segàlaka¤¤eva nadati, bheraõóaka¤¤eva nadati. Evameva kho tvaü àvuso sarabha a¤¤atreva samaõena gotamena sãhanàdaü [PTS Page 188] nadissàmã'ti segàlaka¤¤eva nadasi, bheraõóaka¤¤eva nadasi. Seyyathà'pi àvuso sarabha ambakamaddarã phussakaravitaü ravissàmãti ambakamaddariravita¤¤eva ravati. Evameva kho tvaü àvuso sarabha a¤¤atreva samaõena gotamena phussakaravitaü ravissàmã'ti ambakamaddariravita¤¤eva ravasi. Seyyathà'pi àvuso sarabha usabho su¤¤àya gosàlàya gambhãraü naditabbaü ma¤¤ati. Evameva kho tvaü àvuso sarabha a¤¤atreva samaõena gotamena gambhãraü naditabbaü ma¤¤asã'ti. Atha kho te paribbàjakà sarabhaü paribbàjakaü samantato vàcàsattitodakena sa¤jambhariü akaüså'ti.

1. Machasaü- syà- natthi [footnote missing]

[BJT Page 336]

3. 2. 2. 5.

15. Ekaü samayaü bhagavà kosalesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena kesaputtaü nàma kàlàmànaü nigamo tadavasari. Assosuü kho kesaputtiyà kàlàmà samaõo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulà pabbajito kesaputtaü anuppatto, taü kho pana bhavantaü gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: iti'pi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü sabrahmakaü sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedeti, so dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Sàdhu kho pana tathàråpànaü arahataü dassanaü hotã"ti.

Atha kho kesaputtiyà kàlàmà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà appekacce bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce bhagavatà saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce yena bhagavà tena¤jaliü paõàmetvà ekamantaü nisãdiüsu. Appekacce nàmagottaü sàvetvà ekamantaü nisãdiüsu appekacce tuõhãbhåtà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho kesaputtiyà kàlàmà bhagavantaü etadavocuü: santi bhante eke samaõabràhmaõà kesaputtaü àgacchanti, te saka¤¤eva vàdaü dãpenti, jotenti, paravàdaü pana2 khuüsenti, vambhenti, opapakkhiü karonti, paribhavanti. Apare'pi bhante eke samaõabràhmaõà kesaputtaü [PTS Page 189] àgacchanti, te'pi saka¤¤eva vàdaü dãpenti, jotenti, paravàdaü pana khuüsenti, vambhenti, opapakkhiü karonti, paribhavanti. Tesaü no bhante amhàkaü hoteva kaïkhà, hoti vicikicchà: ko su nàma imesaü bhavantànaü samaõabràhmaõànaü saccaü àha, ko musà'ti.

Alaü hi vo kàlàmà kaïkhituü alaü vicikicchituü, kaïkhanãye ca pana vo ñhàne vicikicchà uppannà, etha tumhe kàlàmà mà anusasavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garå'ti. Yadà tumhe kàlàmà attanà'va jàneyyàtha: ime dhammà akusalà, ime dhammà sàvajjà, ime dhammà vi¤¤ågarahità, ime dhammà samattà samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattantã'ti: atha tumhe kàlàmà pajaheyyàtha.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà lobho purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti? Ahitàya bhante.

[BJT Page 338]

Luddho panà'yaü kàlàmà purisapuggalo lobhena abhibhåto pariyàdinnacitto pàõampi hanti adinnampi àdiyati. Paradàrampi gacchati, musàpi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà doso purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti. Ahitàya bhante.

Duññho panà'yaü kàlàmà purisapuggalo dosena abhibhåto pariyàdinnacitto pàõampi hanti adinnampi àdiyati. Paradàrampi gacchati, musàpi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà moho purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti. Ahitàya bhante.

[PTS Page 190]

Måëho panàyaü kàlàmà purisapuggalo mohena abhibhåto pariyàdinnacitto pàõampi hanti adinnampi àdiyati. Paradàrampi gacchati, musàpi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà ime dhammà kusalà và akusalà và'ti. Akusalà bhante.

Sàvajjà và anavajjà và'ti. Sàvajjà bhante.

Vi¤¤ågarahità và vi¤¤uppasatthà và'ti. Vi¤¤ågarahità bhante.

Iti kho kàlàmà yantaü avocumha. Etha tumhe kàlàmà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garå'ti. Yadà tumhe kàlàmà attanà'va jàneyyàtha: ime dhammà akusalà, ime dhammà sàvajjà, ime dhammà vi¤¤ågarahità, ime dhammà samattà samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe kàlàmà pajaheyyàthà'ti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

1. Bhananti-machasaü. Syà.

[BJT Page 340]

Etha tumhe kàlàmà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garå'ti. Yadà tumhe kàlàmà attanà'va jàneyyàtha, ime dhammà kusalà, ime dhammà anavajjà, ime dhammà vi¤¤uppasatthà, ime dhammà samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe kàlàmà upasampajja vihareyyàtha.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà alobho purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti. Hitàya bhante,

Aluddho panàyaü kàlàmà purisapuggalo lobhena anabhibhåto apariyàdinnacitto nevapàõaü hanti, na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya [PTS Page 191] samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà adoso purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti; hitàya bhante.

Aduññho panàyaü kàlàmà purisapuggalo dosena anabhibhåto apariyàdinnacitto nevapàõaü hanti na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti. Yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà amoho purisassa ajjhattaü uppajjamàno uppajjati hitàya và ahitàya và'ti? Hitàya bhante.

Amåëho panàyaü kàlàmà purisapuggalo mohena anabhibhåto apariyàdinnacitto nevapàõaü hanti na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti. Yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti. Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha kàlàmà ime dhammà kusalà và akusalà và'ti? Kusalà bhante.

Sàvajjà và anavajjà và'ti? Anavajjà bhante.

Vi¤¤ågarahità và vi¤¤uppasatthà vàti? Vi¤¤åppasatthà bhante.

[BJT Page 342]

Samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattanti no và kathaü và hettha hotã'ti? Samattà bhante samàdinnà hitàya sukhàya saüvattanti evaü ne hettha hotã'ti.

Iti kho kàlàmà yantaü avocumha: etha tumhe kàlàmà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garå'ti. Yadà tumhe kàlàmà attanà'va jàneyyàtha: ime dhammà kusalà, ime dhammà anavajjà, ime dhammà vi¤¤åppasatthà, ime dhammà samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe kàlàmà [PTS Page 192] upasampajja vihareyyàthà'ti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

Sa kho so kàlàmà ariyasàvako evaü vigatàbhijjho vigatàbyàpàdo asammåëho sampajàno patissato mettàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü mettàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Karuõàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü karuõàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Muditàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati. Tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü muditàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Upekkhàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü upekkhàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati.

Sa kho so kàlàmà ariyasàvako evaü averacitto evaü abyàpajjhacitto evaü asaïkiliññhacitto evaü visuddhacitto tassa diññheva dhamme cattàro assàsà adhigatà honti:

Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukañadukkañànaü kammànaü phalaü vipàko, ñhànamahaü kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjàmã'ti, ayamassa pañhamo assàso adhigato hoti.

Sace pana kho natthi paro loko, natthi sukañadukkañànaü kammànaü phalaü vipàko, idàhaü diññheva dhamme averaü abyàpajjhaü anãghaü sukhaü attànaü pariharàmãti, ayamassa dutiyo assàso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto kariyyati pàpaü, na kho panà'haü kassaci pàpaü cetemi, akarontaü kho pana maü pàpaü kammaü kuto dukkhaü phusissatã'ti ayamassa tatiyo assàso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto na kariyyati pàpaü, idàhaü1 ubhayene'va visuddhaü attànaü samanupassàmã'ti ayamassa catuttho assàso adhigato hoti.

[BJT Page 344]

Sakho so kàlàmà ariyasàvako evaü averacitto evaü abyàpajjhacitto evaü asaïkiliññhacitto, evaü visuddhacitto tassa diññhe'va dhamme ime cattàro assàsà adhigatà hontã'ti?

Evametaü bhagavà, evametaü sugata, sakho so bhante ariyasàvako evaü averacitto evaü abyàpajjhacitto evaü asaïkiliññhacitto, evaü visuddhacitto tassa diññheva [PTS Page 193] dhamme cattàro assàsà adhigatà honti.

Sace kho pana atthi paro loko, atthi sukañadukkañànaü kammànaü phalaü vipàko, ñhànama'haü kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjissàmã'ti, ayamassa pañhamo assàso adhigato hoti.

Sace kho pana natthi paro loko, natthi sukañadukkañànaü kammànaü phalaü vipàko, idà'haü diññhe'va dhamme averaü abyàpajjhaü anãghaü sukhaü attànaü pariharàmã'ti dutiyo assàso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto kariyyati pàpaü, na kho panàhaü kassaci pàpaü cetemi, akarontaü kho pana maü pàpaü kammaü kuto dukkhaü phusissatã'ti ayamassa tatiyo assàso adhigato hoti.

Sace kho pana karoto na kariyyati pàpaü, idàhaü ubhayene'va visuddhaü attànaü samanupassàmã'ti ayamassa catuttho assàso adhigato hoti.

Sa kho so bhante ariyasàvako evaü averacitto evaü abyàpajjhacitto evaü asaïkiliññhacitto evaü visuddhacitto tassa diññheva dhamme ime cattàro assàsà adhigatà hontãti.

Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante, gotama, seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya, cakkhumanto råpàni dakkhintãti. Evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyena dhammo pakàsito. Ete mayaü bhante bhavantaü gotamaü saraõaü gacchàma, dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsake no bhavaü gotamo dhàretu ajjatagge pàõupete saraõaü gate'ti.

3. 2. 2. 6.

16. Evaü me sutaü: ekaü samayaü àyasmà nandako sàvatthiyaü viharati pubbàràme migàramàtupàsàde. Atha kho sàëho ca migàranattà rohaõo ca pekhuniyanattà yenàyasmà nandako tenupaïkamitvà àyasmantaü nandakaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnaü kho sàëhaü migàranattàraü àyasmà nandako etadavoca:

[BJT Page 346]

Etha tumhe sàëhà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garåti. Yadà tumhe [PTS Page 194] sàëhà attanàva jàneyyàtha: ime dhammà akusalà, ime dhammà sàvajjà, ime dhammà vi¤¤ågarahità, ime dhammà samattà samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe sàëhà pajaheyyàtha.

Taü kiü ma¤¤atha sàëhà atthi lobho'ti? Evaü bhante, abhijjhà'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Luddho kho ayaü sàëhà abhijjhàlå pàõampi hanti, adinnampi àdiyati, paradàrampi gacchati, musà'pi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti yaü sa hoti dãgharattà ahitàya dukkhàyà'ti? Evaü bhante.

Taü kimma¤¤atha sàëhà atthi doso'ti? Evaü bhante. Byàpàdo'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Duññho kho ayaü sàëhà byàpannacitto pàõampi hanti adinnampi àdiyati. Paradàrampi gacchati, musà'pi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàyàti, evambhante.

Taü kimma¤¤atha sàëhà atthi moho'ti? Evambhante. Avijjà'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Måëho kho ayaü sàëhà avijjàgato pàõampi hanti, adinnampi àdiyati, paradàrampi gacchati, musà'pi bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàyà'ti. Evambhante.

Taü kiü ma¤¤atha sàëhà, ime dhammà kusalà và akusalà và'ti? Akusalà bhante. Sàvajjà và anavajjà và'ti? Sàvajjà bhante. Vi¤¤ågarahità và vi¤¤uppasatthà và'ti? Vi¤¤ågarahità bhante. Samattà samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattanti no và kathaü và he'ttha hotã'ti [PTS Page 195] Samattà bhante samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattanti; evaü no he'ttha hotã'ti.

[BJT Page 348]

Iti kho sàëhà yantaü avocumha: etha tumhe sàëhà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garåti. Yadà tumhe sàëhà attanàva jàneyyàtha: ime dhammà akusalà, ime dhammà sàvajjà, ime dhammà vi¤¤ågarahità, ime dhammà samattà samàdinnà ahitàya dukkhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe sàëhà pajaheyyàthà'ti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

Etha tumhe sàëhà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garåti. Yadà tumhe sàëhà attanàva jàneyyàtha: ime dhammà kusalà, ime dhammà anavajjà, ime dhammà vi¤¤uppasatthà, ime dhammà samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattantã'ti. Atha tumhe sàëhà upasampajja vihareyyàtha.

Taü kiü ma¤¤atha sàëhà atthi alobhoti? Evambhante. Anabhijjhà'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Aluddho kho ayaü sàëhà anabhijjhàlå neva pàõaü hanti, na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti? Evambhante.

Taü kiü ma¤¤atha sàëhà atthi adosoti? Evambhante. Abyàpàdo'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Aduññho kho ayaü sàëhà abyàpannacitto neva pàõaü hanti, na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti? Evambhante.

Taü kimma¤¤atha sàëhà atthi amohoti? Evambhante. Vijjà'ti kho ahaü sàëhà etamatthaü vadàmi.

Amåëho [PTS Page 196] kho ayaü sàëhà vijjàgato neva pàõaü hanti, na adinnaü àdiyati, na paradàraü gacchati, na musà bhaõati, parampi tathattàya samàdapeti, yaü sa hoti dãgharattaü hitàya sukhàyà'ti? Evambhante.

[BJT Page 350]

Taü kiü ma¤¤atha sàëhà, ime dhammà kusalà và akusalà và'ti? Kusalà bhante. Sàvajjà và anavajjà và'ti? Anavajjà bhante. Vi¤¤ågarahità và vi¤¤uppasatthà và'ti? Vi¤¤uppasatthà bhante.

Samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattanti, no và kathaü và hettha hotã'ti ? Samattà bhante samàdinnà hitàya sukhàya saüvattanti; evaü no hettha hotã'ti.

Iti kho sàëhà yaü taü avocumha: etha tumhe sàëhà mà anussavena, mà paramparàya, mà itikiràya, mà piñakasampadànena, mà takkahetu, mà nayahetu, mà àkàraparivitakkena, mà diññhinijjhànakkhantiyà, mà bhabbaråpatàya, mà samaõo no garå'ti. Yadà tumhe sàëhà attanàva jàneyyàtha: ime dhammà akusalà, ime dhammà anavajjà, ime dhammà vi¤¤åppasatthà, ime dhammà samattà samàdinnà hitàya sukhàya saüvattantãti. Atha tumhe sàëhà upasampajja vihareyyàthà'ti iti yantaü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

Sa kho so sàëhà ariyasàvako evaü vigatàbhijjho vigatàbyàpàdo asammåëho asampajàno patissato mettàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü mettàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Karuõà sahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü karuõàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Muditàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü, tathà tatiyaü, tathà catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü muditàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati. Upekkhàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà upekkhàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü - tathà tatiyaü -tathà catutthiü iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya sabbàvantaü lokaü upekkhàsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamàõena averena abyàpajjhena pharitvà viharati.

So evaü pajànàti, atthi idaü, atthi hãnaü, atthi paõãtaü, atthi imassa sa¤¤àgatassa uttariü nissaraõanti.

Tassa evaü jànato evaü passato kàmàsavà'pi cittaü vimuccati, bhavàsavà'pi cittaü vimuccati, avijjàsavà'pi [PTS Page 197] cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttamiti ¤àõaü hoti. Khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà'ti pajànàti.

So evaü pajànàti. Ahu pubbe lobho, tadahu akusalaü so etarahi natthi, iccetaü kusalaü. Ahu pubbe doso tadahu akusalaü so etarahi natthi iccetaü kusalaü. Ahu pubbe moho, tadahu akusalaü. So etarahi natthi, iccetaü kusalanti.

Iti so diññheva dhamme nicchàto nibbuto sãtibhåto sukhapañisaüvedã brahmabhåtena attanà viharatã'ti.

[BJT Page 352]

3. 2. 2. 7.

17. Tãõimàni bhikkhave kathàvatthåni. Katamàni tãõi: atãtaü và bhikkhave addhànaü àrabbha kathaü katheyya evaü ahosi atãtamaddhànanti, anàgataü và bhikkhave addhànaü àrabbha kathaü katheyya evaü bhavissati anàgatamaddhànanti, etarahi và bhikkhave paccuppannaü àrabbha kathaü katheyya evaü etarahi paccuppannanti.

Kathàsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo, yadi và kaccho yadi và akaccho'ti. Sacà'yaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno ekaüsavyàkaraõãyaü pa¤haü na ekaüsena vyàkaroti, vibhajja vyàkaraõãyaü pa¤haü na vibhajja vyàkaroti, pañipucchà vyàkaraõãyaü pa¤haü na pañipucchà vyàkaroti, ñhapanãyaü pa¤haü na ñhapeti, evaü santàyaü bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno ekaüsavyàkaraõãyaü pa¤haü ekaüsena vyàkaroti, vibhajja vyàkaraõãyaü pa¤haü vibhajja vyàkaroti, pañipucchà vyàkaraõãyaü pa¤haü pañipucchà vyàkaroti, ñhapanãyaü pa¤haü ñhapeti, evaü santàyaü bhikkhave puggalo kaccho hoti.

Kathàsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi và kaccho, yadi và akaccho'ti. Sacà'yaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno ñhànàñhàne na saõñhàti, parikappe na saõñhàti, a¤¤avàde [PTS Page 198] na saõñhàti, pañipadàya na saõñhàti, evaü santàyaü bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno ñhànàñhàne saõñhàti, parikappe saõñhàti, a¤¤avàde saõñhàti, pañipadàya saõñhàti evaü santàyaü bhikkhave puggalo kaccho hoti.

Kathàsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi và kaccho yadi và akacchoti. Sacàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno a¤¤ena¤¤aü pañicarati, bahiddhà kathaü apanàmeti, kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukaroti, evaü santàyaü bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno nतenतaü pañicarati. Na bahiddhà kathaü apanàmeti, na kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukaroti, evaü santàyaü bhikkhave puggalo kaccho hoti.

[BJT Page 354]

Kathàsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi và kaccho, yadi và akacchoti.

Sacàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno abhiharati, abhimaddati, anupajagghati, khalitaü gaõhàti. Evaü santàyaü bhikkhave puggalo akaccho hoti.

Sace panàyaü bhikkhave puggalo pa¤haü puññho samàno na abhiharati, na abhimaddati, na anupajagghati, na khalitaü gaõhàti. Evaü santàyaü bhikkhave puggalo kaccho hoti.

Kathàsampayogena bhikkhave puggalo veditabbo yadi và saupaniso yadi và anupaniso'ti.

Anohitasoto bhikkhave anupaniso hoti. Ohitasoto saupaniso hoti. So saupaniso samàno abhijànàti ekaü dhammaü, parijànàti ekaü dhammaü, pajahati ekaü dhammaü, sacchikaroti ekaü dhammaü. So abhijànanto ekaü dhammaü, parijànanto ekaü dhammaü, pajahanto ekaü dhammaü, sacchikaronto ekaü dhammaü, sammàvimuttiü phusati.

Etadatthà bhikkhave kathà, etadatthà mantanà, etadatthà upanisà, etadatthaü sotàvadhànaü yadidaü anupàdà cittassa vimokkho'ti.

[PTS Page 199]

23. Ye viruddhà sallapanti viniviññhà samussità,

Anariyaguõamàsajja a¤¤ama¤¤a vivaresino.

24. Dubbhàsitaü vikkhalitaü sampamohaü paràjayaü,

A¤¤ama¤¤assàbhinandanti tadariyo kathanàcare.

25. Sace cassa kathàkàmo kàlama¤¤àya paõóito,

Dhammaññhapañisaüyuttà yà ariyàcarità kathà.

26. Taü kathaü kathaye dhãro aviruddho anussito,

Anupàdinnena manasà apalàso asàhaso.

27. Anusuyyàyamàno so sammada¤¤àya bhàsati,

Subhàsitaü anumodeyya dubbhaññhenàvasàdaye.

28. Upàrambhaü na sikkheyya khalita¤ca na gàhaye,

Nàbhihare nàbhimadde na vàcaü payutaü bhaõe.

[BJT Page 356]

29. A¤¤àtatthaü pasàdatthaü sataü ve hoti mantanà,

Evaü kho ariyà mantenti esà ariyàna mantanà,

Etada¤¤àya medhàvã na samusseyya mantaye'ti.

3. 2. 2. 8.

18. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyà paribbàjakà evaü puccheyyuü: tayo, me àvuso dhammà: katame tayo: ràgo doso moho. Ime kho àvuso tayo dhammà. Imesaü àvuso tiõõaü dhammànaü ko viseso, ko adhippàyo, kiü nànàkaraõanti? Evaü puññhà tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyànaü paribbàjakànaü kinti byàkareyyàthà'ti?

Bhagavammålakà no bhante dhammà bhagavannettikà bhagavampañisaraõà sàdhu vata bhante bhagavanta¤¤eva pañibhàtu etassa bhàsitassa attho: bhagavato sutvà bhikkhå dhàressantã'ti.

Tena hi bhikkhave suõàtha sàdhukaü manasi karotha bhàsissàmã'ti. Evambhanteti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Sace bhikkhave a¤¤atitthiyà paribbàjakà evaü puccheyyuü, tayo me àvuso dhammà: katame tayo: ràgo doso moho. Ime kho àvuso tayo dhammà. Imesaü àvuso [PTS Page 200] tiõõaü dhammànaü ko viseso, ko adhippàyo, kinnànàkaraõanti? Evaü puññhà tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyànaü paribbàjakànaü evaü byàkareyyàtha: ràgo kho àvuso appasàvajjo dandhaviràgã, doso mahàsàvajjo khippaviràgã, moho mahàsàvajjo dandhaviràgã'ti.

Ko panàvuso hetu ko paccayo. Yena anuppanno và ràgo uppajjati, uppanno và ràgo bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti? Subhanimittantissa vacanãyaü.

Tassa subhanimittaü ayoniso manasikaroto anuppanno ceva ràgo uppajjati. Uppanno ca ràgo bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattati. Ayaü kho àvuso hetu, ayaü paccayo, yena anuppanno và ràgo uppajjati, uppanno và ràgo bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti.

Ko panàvuso hetu ko paccayo, yena anuppanno và doso uppajjati, uppanno và doso bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti? Pañighanimittantissa vacanãyaü.

Tassa pañighanimittaü ayoniso manasikaroto anuppanno ceva doso uppajjati, uppanno ca doso bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattati. Ayaü kho àvuso hetu, ayaü paccayo, yena anuppanno và doso uppajjati, uppanno và doso bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti.

[BJT Page 358]

Ko panàvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno và moho uppajjati, uppanno và moho bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti? Ayoniso manasikàrotissa vacanãyaü.

Tassa ayoniso manasikaroto anuppanno ceva moho uppajjati, uppanno ca moho bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattati. Ayaü kho àvuso hetu ayaü paccayo

Yena anuppanno và moho uppajjati, uppanno và moho bhiyyobhàvàya vepullàya saüvattatã'ti.

Ko panàvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno và ràgo nuppajjati, uppanno và ràgo pahiyyatã'ti? Asubhanimittantissa vacanãyaü.

Tassa asubhanimittaü yoniso manasikaroto anuppanno ceva ràgo nuppajjati, uppanno [PTS Page 201] ca ràgo pahiyyati. Ayaü kho àvuso hetu ayaü paccayo. Yena anuppanno và ràgo nuppajjati, uppanno và ràgo pahiyyatã'ti.

Ko panàvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno và doso nuppajjati, uppanno và doso pahiyyatã'ti? Mettà cetovimuttãtissa vacanãyaü.

Tassa mettaü cetovimuttiü yoniso manasikaroto anuppanno ceva doso nuppajjati, uppanno ca doso pahiyyati. Ayaü kho àvuso hetu ayaü paccayo. Yena anuppanno và doso nuppajjati. Uppanno và doso pahiyyatã'ti.

Ko panàvuso hetu, ko paccayo, yena anuppanno và moho nuppajjati, uppanno và moho pahiyyatã'ti. Yoniso manasikàrotissa vacanãyaü.

Tassa yoniso manasikaroto anuppanno ceva moho nuppajjati, uppanno ca moho pahiyyati. Ayaü kho àvuso hetu, ayaü paccayo. Yena anuppanno và moho nuppajjati, uppanno và moho pahiyyatã'ti.

3. 2. 2. 9.

19. Tãõimàni bhikkhave akusalamålàni. Katamàni tãõi: lobho akusalamålaü doso akusalamålaü moho akusalamålaü.

Yadapi bhikkhave lobho, tadapi akusalaü. Yadapi luddho abhisaïkharoti. Kàyena vàcà manasà. Tadapi akusalaü. Yadapi luddho lobhena abhibhåto pariyàdinnacitto parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàtiyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho itipi" tadapi akusalaü. Itissame lobhajà lobhanidànà lobhasamudayà lobhapaccayà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavanti.

[BJT Page 360]

Yadapi bhikkhave doso, tadapi akusalaü.. Yadapi duññho abhisaïkaroti kàyena vàcà manasà. Tadapi akusalaü. Yadapi duññho dosena abhibhåto pariyàdinnacitto parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và. "Balavamhi [PTS Page 202] balattho iti'pi". Tadapi akusalaü. Itissa, me dosajà dosanidànà dosasamudayà dosapaccayà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavanti.

Yadapi bhikkhave moho, tadapi akusalaü. Yadapi måëho abhisaïkhàroti kàyena vàcà manasà. Tadapi akusalaü. Yadapi måëho mohena abhibhåto pariyàdinnacitto parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho iti'pi". Tadapi akusalaü. Itissame mohajà mohanidànà mohasamudayà mohapaccayà aneke pàpakà akusalà dhammà sambhavanti. Evaråpo càyaü bhikkhave puggalo vuccati: akàlavàdã'tipi abhåtavàdã'tipi anatthavàdã'tipi adhammavàdã'tipi avinayavàdã'tipã'ti.

Kasmà cà'yaü bhikkhave evaråpo puggalo vuccati: akàlavàdã'tipi abhåtavàdã'tipi anatthavàdã'tipi adhammavàdã'tipi avinayavàdã'tipã'ti? Tathà ha'yaü bhikkhave puggalo parassa asatàdukkhaü upadahati3, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho iti'pi" bhåtena kho pana vuccamàno avajànàti no pañijànàti, abhåtena vuccamàno na àtappaü karoti, tassa nibbeñhanàya: itipetaü atacchaü itipetaü abhåtanti. Tasmà evaråpo puggalo vuccati akàlavàdã'tipi abhåtavàdã'tipi anatthavàdã'tipi adhammavàdã'tipi avinayavàdã'tipi.

Evaråpo bhikkhave puggalo lobhajehi pàpakehi akusalehi dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ce'va dhamme dukkhaü viharati savighàtaü savupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà.

Dosajehi pàpakehi akusalehi dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ce'va dhamme dukkhaü viharati savighàtaü savupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà.

Mohajehi pàpakehi akusalehi dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ce'va dhamme dukkhaü viharati savighàtaü savupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà.

[BJT Page 362]

Seyyathà'pi bhikkhave sàlo và dhavo và phandano và tãhi màluvàlatàhi uddhasto pariyonaddho anayaü àpajjati, vyasanaü àpajjati, anayavyasanaü àpajjati; evameva kho bhikkhave evaråpo puggalo lobhajehi pàpakehi akusalehi dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ce'va dhamme dukkhaü viharati, savighàtaü savupàyàsaü sapariëàhaü. Kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Dosajehi pàpakehi akusalehi [PTS Page 203] dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ceva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü savupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Mohajehi pàpakehi akusalehi dhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto diññhe ceva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü samupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa ca bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Imàni kho bhikkhave tãõi akusalamålànã'ti.

Tãõimàni bhikkhave kusalamålàni. Katamàni tãõi: alobho kusalamålaü. Adoso kusalamålaü. Amoho kusalamålaü.

Yadapi bhikkhave alobho, tadapi kusalaü. Yadapi aluddho abhisaükharoti kàyena vàcà manasà, tadapi kusaü. Yadapi aluddho lobhena anabhibhåto apariyàdinnacitto na parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaü. Itissame alobhajà alobhanidànà alobhasamudayà alobhapaccayà aneke kusalà dhammà sambhavanti.

Yadapi bhikkhave adoso, tadapi kusalaü. Yadapi aduññho abhisaükharoti kàyena vàcà manasà, tadapi kusalaü. Yadapi aduññho dosena anabhibhåto apariyàdinnacitto na parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaü. Itissame adosajà adosanidànà adosasamudayà adosapaccayà aneke kusalà dhammà sambhavanti.

Yadapi bhikkhave amoho, tadapi kusalaü. Yadapi amåëho abhisaükharoti kàyena vàcà manasà, tadapi kusalaü. Yadapi amåëho mohena anabhibhåto apariyàdinnacitto na parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho" iti'pi, tadapi kusalaü. Itissame amohajà [PTS Page 204] amohanidànà amohasamudayà amohapaccayà aneke kusalà dhammà sambhavanti. Evaråpo càyaü bhikkhave puggalo vuccati, kàlavàdã'tipi bhåtavàdã'tipi atthavàdã'tipi dhammavàdã'tipi vinayavàdã'tipi.

4. Anabhàvaükatà-machasaü [footnote missing]

[BJT Page 364]

Kasmà cà'yaü bhikkhave evaråpo puggalo vuccati, kàlavàdã'tipi bhåtavàdã'tipi atthavàdã'tipi dhammavàdã'tipi vinayavàdã'tipi. Tathàhayaü bhikkhave puggalo na parassa asatà dukkhaü upadahati, vadhena và bandhanena và jàniyà và garahàya và pabbàjanàya và "balavamhi balattho? Iti'pi. Bhåtena kho na vuccamàno pañijànàti no avajànàti. Abhåtena vuccamàno àtappaü karoti tassa nibbeñhanàya: itipetaü atacchaü itipetaü abhåtanti. Tasmà evaråpo puggalo vuccati kàlavàdã'tipi bhåtavàdã'tipi atthavàdã'tipi dhammavàdã'tipi vinayavàdã'tipi.

Evaråpassa bhikkhave puggalassa lobhajà pàpakà akusalà dhammà pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà diññhe'va dhamme sukhaü viharati, avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü diññhe'va dhamme parinibbàyati.

Dosajà pàpakà akusalà dhammà pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà diññhe'va dhamme sukhaü viharati, avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü diññhe'va dhamme parinibbàyati.

Mohajà pàpakà akusalà dhammà pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà diññhe'va dhamme sukhaü viharati, avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü. Diññhe'va dhamme parinibbàyati.

Seyyathà'pi bhikkhave sàlo và dhavo và phandano và, tãhi màluvàlatàhi uddhasto pariyonaddho. Atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü màluvàlataü måle chindeyya måle chetvà paëikhaõeyya. Paëikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàlamattàni'pi. So taü màluvàlataü khaõóàkhaõóikaü chindeyya, khaõóàkhaõóikaü chetvà phàleyya, phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya, sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà daheyya, agginà dahitvà [PTS Page 205] masiü kareyya, masiü karitvà mahàvàte và opuõeyya, nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evamassu tà bhikkhave màluvàlatà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà.

Evameva kho bhikkhave evaråpassa puggalassa lobhajà akusalà dhammà pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, diññhe'va dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, diññhe'va dhamme parinibbàyati. Dosajà akusalà dhammà pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, diññhe'va dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, diññhe'va dhamme parinibbàyati. Mohajà pàpakà akusalà dhammà pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, diññhe'va dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, diññheva dhamme parinibbàyati. Imàni kho bhikkhave tãõi kusalamålànã'ti.

[BJT Page 366]

3. 2. 2. 10

20. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati, pubbàràme migàramàtupàsàde. Atha kho visàkhà migàramàtà tadahuposathe yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho visàkhaü migàramàtaraü bhagavà etadavoca:

Handa kuto nu tvaü visàkhe àgacchasi divà divassà'ti?

Uposathà'haü bhante ajja upavasàmã'ti.

Tayo kho me visàkhe uposathà, katame tayo? Gopàlakåposatho nigaõñhuposatho ariyåposatho.

Katha¤ca visàkhe gopàlakåposatho hoti: seyyathà'pi visàkhe gopàlako sàyanhasamayaü sàmikànaü gàvo nãyàtetvà iti pañisaücikkhati: ajja kho gàvo amukasmi¤ca amukasmi¤ca padese cariüsu, amukasmi¤ca amukasmi¤ca padese pànãyàni apaüsu, svedàni gàvo amukasmi¤ca amukasmi¤ca padese carissanti, amukasmi¤ca amukasmi¤ca padese pànãyàni pivissantã'ti. Evameva kho visàkhe idhekacco uposathiko iti pañisaücikkhati: ahaü khvajja ida¤cida¤ca khàdanãyaü khàdiü. Ida¤cida¤ca bhojanãyaü bhu¤jiü. [PTS Page 206] svedànà'haü ida¤cida¤ca khàdanãyaü khàdissàmi, ida¤cida¤ca bhojanãyaü bhu¤jissàmã'ti. So tena lobhena abhijjhàsahagatena cetasà divasaü atinàmeti. Evaü kho visàkhe gopàlakåposatho hoti. Evaü upavuttho kho visàkhe gopàlakåposatho na mahapphalo hoti na mahànisaüso na mahàjutiko na mahàvipphàro.

Katha¤ca visàkhe nigaõñhuposatho hoti: atthi visàkhe nigaõñhà nàma samaõajàtikà. Te sàvakaü evaü samàdapenti: ehi tvaü ambho purisa, ye puratthimàya disàya pàõà paraü yojanasataü, tesu daõóaü nikkhipàhi, ye pacchimàya disàya pàõà paraü yojanasataü, tesu daõóaü nikkhipàhi: ye uttaràya disàya pàõà paraü yojanasataü, tesu daõóaü nikkhipàhi, ye dakkhiõàya disàya pàõà paraü yojanasataü, tesu daõóaü nikkhipàhã'ti. Iti ekaccànaü pàõànaü anuddayàya anukampàya samàdapenti, ekaccànaü pàõànaü nànuddayàya nànukampàya samàdapenti. Te tadahuposathe sàvakaü evaü samàdapenti: ehi tvaü ambho purisa sabbacelàni nikkhipitvà evaü vadehi: nàhaü kvacana kassaci ki¤canattasmiü. Na ca mama kvacana katthaci ki¤canatà'tthã'ti .

[BJT Page 368]

Jànanti kho pana'ssa màtàpitaro: ayaü amhàkaü putto'ti so'pi jànàti, ime mayhaü màtàpitaro'ti. Jànàti kho pana'ssa puttadàro ayaü amhàkaü bhattà'ti. So'pi jànàti ayaü mayhaü puttadàro'ti. Jànanti kho pana'ssa dàsakammakaraporisà ayaü amhàkaü ayyo'ti. So'pi jànàti ime mayhaü dàsakammakaraporisà'ti. Iti yasmiü samaye sacce samàdapetabbà musàvàde tasmiü samaye samàdapenti idamassa musàvàdasmiü vadàmi. So tassà rattiyà accayena te bhoge adinna¤¤eva paribhu¤jati. Idamassa adinnàdànasmiü vadàmi. Evaü kho visàkhe nigaõñhuposatho hoti. Evaü upavuttho kho visàkhe nigaõñhuposatho na mahapphalo hoti na mahànisaüso na mahàjutiko na mahàvipphàro.

Katha¤ca visàkhe ariyåposatho hoti: [PTS Page 207] upakkiliññhassa visàkhe cittassa uppakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa uppakkamena pariyodapanà hoti. Idha visàkhe ariyasàvako tathàgataü anussarati: iti'pi so bhagavà arahaü sammàmbuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà'ti.

Tassa tathàgataü anussarato cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Seyyathà'pi visàkhe uppakkiliññhassa sãsassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe uppakkiliññhassa sãsassa upakkamena pariyodapanà hoti. Kakka¤ca pañicca mattika¤ca pañicca udaka¤ca pañicca purisassa ca tajjaü vàyàmaü pañicca. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa sãsassa upakkamena pariyodapanà hoti. Evameva kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako tathàgataü anussarati. Iti'pi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà'ti.

Tassa tathàgataü anussarato cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Ayaü vuccati visàkhe ariyasàvako brahmuposathaü upavasati. Brahmunà saddhiü saüvasati. Brahmaü cassa àrabbha cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

[BJT Page 370]

Upakkiliññhassa visàkhe cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Idha visàkhe ariyasàvako dhammaü anussarati: svàkkhàto bhagavatà dhammo sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko paccattaü veditabbo vi¤¤åhã'ti.

Tassa dhammaü anussarato cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà te [PTS Page 208] pahãyanti. Seyyathà'pi visàkhe upakkiliññhassa kàyassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa kàyassa upakkamena pariyodapanà hoti: sotti¤ca pañicca cuõõa¤ca pañicca udaka¤ca pañicca purisassa ca tajjaü vàyàmaü pañicca. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa kàyassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Evameva kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako dhammaü anussarati: svàkkhàto bhagavatà dhammo sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko paccattaü veditabbo vi¤¤åhã'ti. Tassa dhammaü anussarato cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Ayaü vuccati visàkhe ariyasàvako dhammåposathaü upavasati. Dhammena saddhiü saüvasati dhammaü cassa àrabbha cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Upakkiliññhassa visàkhe cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako saïghaü anussarati: supañipanno bhagavato sàvakasaïgho ujupañipanno bhagavato sàvakasaïgho ¤àyapañipanno bhagavato sàvakasaïgho sàmãcipañipanno bhagavato sàvakasaïgho yadidaü cattàri purisayugàni aññha purisapuggalà esa bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo pàhuõeyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà'ti.

Tassa saïghaü anussarato cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà. Te pahãyanti. Seyyathà'pi visàkhe upakkiliññhassa vatthassa upakkamena pariyodapanà hoti.

[BJT Page: 372]

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa vatthassa upakkamena pariyodapanà hoti: [PTS Page 209] usuma¤ca pañicca khàra¤ca pañicca gomaya¤ca pañicca udaka¤ca pañicca purisassa ca tajjaü vàyàmaü pañicca. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa vatthassa upakkamena pariyodapanà hoti. Evameva kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako saïghaü anussarati: supañipanno bhagavato sàvakasaïgho ujupañipanno bhagavato sàvakasaïgho ¤àyapañipanno bhagavato sàvakasaïgho sàmãcipañipanno bhagavato sàvakasaïgho yadidaü cattàri purisayugàni aññha purisapuggalà esa bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo pàhuõeyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà'ti. Tassa saïghaü anussarato cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Ayaü vuccati visàkhe ariyasàvako saïghuposathaü upavasati, saïghena saddhiü saüvasati. Saïghaü cassa àrabbha cittaü pasãdati. Pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Upakkiliññhassa visàkhe cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako attano sãlàni anussarati akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni vi¤¤åppasatthàni aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni. Tassa sãlaü anussarato cittaü pasãdati, màmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Seyyathà'pi visàkhe upakkiliññhassa àdàsassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa àdàsassa upakkamena pariyodapanà hoti: tela¤ca pañicca chàrika¤ca pañicca vàlaõóuka¤ca pañicca purisassa ca tajjaü vàyàmaü pañicca. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa àdàsassa upakkamena pariyodapanà hoti. Evameva kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. [PTS Page 210] idha visàkhe ariyasàvako attano sãlàni anussarati akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni vi¤¤åppasatthàni aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni. Tassa sãlaü anussarato cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Ayaü vuccati visàkhe ariyasàvako sãlåposathaü upavasati, sãlena saddhiü saüvasati, sãlaü cassa àrabbha cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà, te pahãyanti. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

[BJT Page 374]

Upakkiliññhassa visàkhe cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti. Idha visàkhe ariyasàvako devatà anussarati, santi devatà càtummahàràjikà santi devà tàvatiüsà santi devà yàmà santi devà tusità santi devà nimmàõaratino santi devà paranimmitavasavattino, santi devà brahmakàyikà, santi devà tatuttariü, yathàråpàya saddhàya samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà. Mayhampi tathàråpà saddhà saüvijjati. Yathàråpena sãlena samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpaü sãlaü saüvijjati. Yathàråpena sutena samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpaü sutaü saüvijjati. Yathàråpena càgena samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpo càgo saüvijjati. Yathàråpena pa¤¤àya samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpà pa¤¤à saüvijjati. Tassa attano ca tàsaü ca devatànaü saddha¤ca sãla¤ca suta¤ca càga¤ca pa¤¤a¤ca anussarato cittaü pasãdati pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti.

Seyyathà'pi visàkhe upakkiliññhassa jàtaråpassa upakkamena pariyodapanà hoti. Kathaü ca visàkhe upakkiliññhassa jàtaråpassa upakkamena pariyodapanà hoti. Ukka¤ca pañicca loõa¤ca pañicca geruka¤ca pañicca nàlisaõóàsa¤ca pañicca purisassa ca tajjaü vàyàmaü pañicca. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa jàtaråpassa upakkamena pariyodapanà hoti. Evameva kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

[PTS Page 211]

Katha¤ca visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti: idha visàkhe ariyasàvako devatà anussarati: santi devatà càtummahàràjikà santi devà tàvatiüsà santi devà yàmà santi devà tusità santi devà nimmàõaratino santi devà paranimmitavasavattino, santi devà brahmakàyikà, santi devà tatuttariü, yathàråpàya saddhàya samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpà saddhà saüvijjati. Yathàråpena sãlena samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpaü sãlaü saüvijjati. Yathàråpena sutena samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpaü sutaü saüvijjati. Yathàråpena càgena samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpo càgo saüvijjati. Yathàråpena pa¤¤àya samannàgatà tà devatà itocutà tattha upapannà, mayhampi tathàråpà pa¤¤à saüvijjati. Tassa attano ca tàsaü ca devatànaü saddha¤ca sãla¤ca suta¤ca càga¤ca pa¤¤a¤ca anussarato cittaü pasãdati pàmujjaü uppajjati. Ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Ayaü vuccati visàkhe ariyasàvako devatuposathaü upavasati. Devatàhi saddhiü saüvasati, devatà cassa àrabbha cittaü pasãdati, pàmujjaü uppajjati, ye cittassa upakkilesà te pahãyanti. Evaü kho visàkhe upakkiliññhassa cittassa upakkamena pariyodapanà hoti.

1. Piviüsu - machasaü- amusami¤ca-[PTS] [no footnote]

[BJT Page 376]

Sa kho so visàkhe ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampã viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhåtena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhåtena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavisasati.

Yàvajãvaü arahanto abrahmacariyaü pahàya brahmacàrã àràcàrã viratà methunà gàmadhammà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü abrahmacariyaü pahàya brahmacàrã virato methunà gàmadhammà. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

[PTS Page 212]

Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdã saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yàvajãvaü arahanto suràmerayamajjapamàdaññhànaü pahàya suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü suràmerayamajjapamàdaññhànaü pahàya suràmerayamajja pamàdaññhànà pañivirato. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yàvajãvaü arahanto ekabhattikà rattuparatà viratà vikàlabhojanà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü ekabhattiko rattuparato virato vikàlabhojanà. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

Yàvajãvaü arahanto naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàraõamaõóanavibhåsanaññhànà pañiviratà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàraõamaõóanavibhåsanaññhànà pañivirato. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissati.

1. Iminàpi -machasaü 2. Anàcàrã-machasaü [footnote missing]

[BJT Page 378]

Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti. Ma¤cake và tiõasanthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi. Ma¤cake và tiõasanthàrake và iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissati. Evaü kho visàkhe ariyåposatho hoti.

Evaü upavuttho kho visàkhe ariyåposatho mahapphalo hoti. Mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro. Kãva mahapphalo hoti. Kãva mahànisaüso kãva mahàjutiko kãva mahàvipphàro.

Seyyathà'pi visàkhe yo imesaü soëasannaü mahàjanapadànaü pahåtasattaratanànaü issariyàdhipaccaü rajjaü [PTS Page 213] kàreyya, seyyathãdaü: aïgànaü magadhànaü kàsãnaü kosalànaü vajjãnaü mallànaü cetãnaü vaïgànaü kurånaü pa¤càlànaü macchànaü sårasenànaü assakànaü avantãnaü gandhàrànaü kambojànaü, aññhaïgasamannàgatassa uposathassa etassa kalaü nàgghati soëasiü. Taü kissa hetu: kapaõaü visàkhe mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe mànusakàni pa¤¤àsa vassàni, càtummahàràjikànaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena pa¤cavassasatàni càtummahàràjikànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà càtummahàràjikànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yaü visàkhe mànusakaü vassasataü, tàvatiüsànaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbaü vassasahassaü tàvatiüsànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tàvatiüsànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe mànusakàni dve vassasatàni, yàmànaü devànaü eso eko rattindivo3. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni dve vassasahassàni yàmànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà yàmànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe [PTS Page 214] sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

[BJT Page 380]

Yàni visàkhe mànusakàni cattàri vassasatàni, tusitànaü devànaü eso eko rattindivo3. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni cattàri vassasahassàni tusitànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tusitànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe mànusakàni aññhavassasatàni nimmàõaratãnaü devànaü eso eko rattindivo3. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni aññha vassasahassàni nimmàõaratãnaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà nimmàõaratãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe mànusakàni soëasa vassasatàni, paranimmitavasavattãnaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso. Tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni soëasa vassasahassàni paranimmitavasavattãnaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà paranimmitavasavattãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

30. Pàõaü na hàne na ca dinnamàdiye

Musà na bhàse na ca majjapo siyà,

[PTS Page 215]

Abrahmacariyà virameyya methunà

Rattiü na bhu¤jeyya vikàlabhojanaü.

31. Màlaü na dhàre na ca gandhamàcare

Ma¤ce chamàyaü va sayetha santhate,

Etaü hi aññhaïgikamàhu'posathaü

Buddhena dukkhantagunà pakàsitaü.

32. Cando ca suriyo ca ubho sudassanà

Obhàsayaü anupariyanti yàvatà,

Tamonudà te pana antalikkhagà

Nabhe pabhàsenti disà virocanà.

33. Etasmiü yaü vijjati antare dhanaü

Muttà maõi veeriya¤ca bhaddakaü,

Siïgãsuvaõõaü athavà'pi ka¤canaü

Yaü jàtaråpaü hañakanti vuccati.

34. Aññhaïgupetassa uposathassa

Kalampi te nànubhavanti soëasiü,

Candappabhà tàragaõà va sabbe.

35. Tasmà hi nàrã ca naro ca sãlavà

Aññhaïgupetaü upavassu'posathaü,

Pu¤¤àni katvàna sukhudrayàni

Anindità saggamupenti ñhànanti.

Mahàvaggo dutiyo