Suttantapiñake
Aïguttaranikàyo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa
3. Tikanipàto
Tatiyo paõõàsako
(4. Yodhàjãvavaggo)
3. 3. 4. 1.
(Sàvatthi nidànaü:)
31. Tãhi bhikkhave aïgehi samannàgato yodhàjãvo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgantveva saïkhaü gacchati.
Katamehi tãhi?
Idha bhikkhave yodhàjãvo dåre pàtã ca hoti, akkhaõavedhã ca, mahato ca kàyassa padàletà. Imehi kho bhikkhave tãhi aïgehi samannàgato yodhàjãvo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgantveva saïkhaü gacchati.
Evameva kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa.
Katamehi tãhi?
Idha bhikkhave bhikkhu dåre pàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàletà.
Katha¤ca bhikkhave bhikkhu dåre pàtã hoti?
Idha bhikkhave bhikkhu yaü ki¤ci råpaü atãtànàgatapaccuppannaü ajjhattaü và bahiddhà và olàrikaü và sukhumaü và hãnaü và paõãtaü và yaü dåre và santike và sabbaü råpaü "netaü mama, neso'hamasmi, na meso attà"ti evametaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya passati. Yà kàci vedanà atãtànàgatapaccuppannà ajjhattikà và bahiddhà và olàrikà và sukhumà và hãnà và paõãtà và yà dåre và santike và sabbaü vedanaü"netaü mama, neso'hamasmi, [PTS Page 285] na meso attà"ti evametaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya passati. Yà kàci sa¤¤à atãtànàgatapaccuppannà ajjhattà và bahiddhà và olàrikà và sukhumà và hãnà và paõãtà và yà dåre santike và sabbaü sa¤¤aü "netaü mama, neso'hamasmi, na me so attà"ti evametaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya passati. Ye keci saïkhàrà atãtànàgatapaccuppannà ajjhattikà và bahiddhà và olàrikà và sukhumà và hãnà và paõãtà và ye dåre và santike và sabbe saïkhàre "netaü mama, neso'hamasmi, na meso attà"ti evametaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya passati. Yaü ki¤ci vi¤¤àõaü atãtànàgatapaccuppannaü ajjhattaü và bahiddhà và olàrikaü và sukumaü và hãnaü và paõãtaü và yaü dåre và santike và sabbaü vi¤¤àõaü "netaü mama, neso'hamasmi, na meso attà"ti, evametaü yathàbhåtaü sammappa¤¤àya passati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dåre pàtã hoti.
[BJT Page 514.]
Katha¤ca bhikkhave bhikkhu akkhaõavedhã hoti?
Idha bhikkhave bhikkhu "idaü dukkha"nti yathàbhåtaü pajànàti "ayaü dukkhasamudayo"ti yathàbhåtaü pajànàti. "Ayaü dukkhanirodho"ti yathàbhåtaü pajànàti. "Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà"ti yathàbhåtaü pajànàti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhaõavedhã hoti.
Katha¤ca bhikkhave bhikkhu mahato kàyassa padàletà hoti?
Idha bhikkhave bhikkhu mahantaü avijjàkkhandhaü padàleti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu mahato kàyassa padàletà hotã'ti.
Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo hoti anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà'ti.
3. 3. 4. 2.
32. Tisso imà bhikkhave parisà.
Katamà tisso?
Ukkàcitavinãtà parisà, pañipucchàvinãtà parisà, yàvatàvavinãtà parisà.
Imà kho bhikkhave tisso parisà'ti.
[PTS Page 286]
3. 3. 4. 3.
33. Tãhi bhikkhave aïgehi samannàgato mitto sevitabbo.
Katamehi tãhi?
Duddadaü dadàti, dukkaraü karoti, dukkhamaü khamati.
Imehi kho bhikkhave tãhi aïgehi samannàgato mitto sevitabbo'ti.
3. 3. 4. 4.
34. Uppàdà và bhikkhave tathàgatànaü anuppàdà và tathàgatànaü ñhitàva sà dhàtu dhammaññhitatà dhammaniyàmatà "sabbe saïkhàrà aniccà"ti. Taü tathàgato abhisambujjhati abhisameti. Abhisambujjhitvà abhisametvà àcikkhati deseti pa¤¤àpeti paññhapeti vivarati vibhajati uttànã karoti "sabbe saïkhàrà aniccà"ti.
Uppàdà và bhikkhave tathàgatànaü anuppàdà và tathàgatànaü ñhitàva sà dhàtu dhammaññhitatà dhammaniyàmatà "sabbe saïkhàrà dukkhà"ti. Taü tathàgato abhisambujjhati abhisameti. Abhisambujjhitvà abhisametvà àcikkhati deseti pa¤¤àpeti paññhapeti vivarati vibhajati uttànã karoti "sabbe saïkhàrà dukkhà"ti.
[BJT Page 516]
Uppàdà và bhikkhave tathàgatànaü anuppàdà và tathàgatànaü ñhitàva sà dhàtu dhammaññhitatà dhammaniyàmatà "sabbe dhammà anattà"ti. Taü tathàgato abhisambujjhati abhisameti. Abhisambujjhitvà abhisametvà àcikkhati deseti pa¤¤àpeti paññhapeti vivarati vibhajati uttànã karoti "sabbe dhammà anattà"ti.
3. 3. 4. 5
35. Seyyathà'pi bhikkhave yàni kànici tantàvutànaü vatthànaü kesakambalo tesaü pàvàrànaü patikiññho akkhàyati. Kesakambalo bhikkhave sãte sãto, uõhe uõho, dubbaõõo duggandho dukkhasamphasso. Evameva kho bhikkhave yàni kànici puthusamaõappavàdànaü makkhalãvàdo tesaü patikiññho akkhàyati.
Makkhalã bhikkhave moghapuriso evaüvàdã evaüdiññhã: "natthi kammaü, natthi kiriyaü, natthi viriya"nti. [PTS Page 287]
Yepi te bhikkhave ahesuü atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, te'pi bhagavanto kammavàdà ceva ahesuü kiriyavàdà ca viriyavàdà ca. Te'pi bhikkhave makkhalã moghapuriso pañibàhati: "natthi kammaü, natthi kiriyaü, natthi viriya"nti.
Ye'pi te bhikkhave bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, te'pi bhagavanto kammavàdà ceva bhavissanti kiriyavàdà ca viriyavàdà ca. Te'pi bhikkhave makkhalã moghapuriso pañibàhati: "natthi kammaü, natthi kiriyaü, natthi viriya"nti.
Ahampi bhikkhave etarahi arahaü sammàsambuddho kammavàdo ca kiriyavàdo ca viriyavàdo ca. Mampi bhikkhave makkhalã moghapuriso pañibàhati: 'natthi kammaü, natthi kiriyaü, natthi viriya"nti.
Seyyathà'pi bhikkhave nadãmukhe khipaü oóóeyya bahunnaü macchànaü ahitàya dukkhàya anayàya vyasanàya. Evameva kho bhikkhave makkhalã moghapuriso manussakhipaü ma¤¤e loke uppanno bahunnaü sattànaü ahitàya dukkhàya anayàya vyasanàyà'ti.
3. 3. 4. 6.
36. Tisso imà bhikkhave sampadà.
Katamà tisso: saddhàsampadà sãlasampadà pa¤¤àsampadà.
Imà kho bhikkhave tisso sampadà'ti.
[BJT Page 518]
3. 3. 4. 7.
37. Tisso imà bhikkhave vuddhiyo.
Katamà tisso? Saddhàvuddhi sãlavuddhi pa¤¤àvuddhi.
Imà kho bhikkhave tisso vuddhiyoti.
3. 3. 4. 8.
38. Tayo ca bhikkhave assakhaluïke desissàmi tayo ca purisakhaluïke. Taü suõàtha sàdhukaü manasikarotha bhàsissàmã'ti. Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca.
Katame ca bhikkhave tayo assakhaluïkà?
[PTS Page 288]
Idha bhikkhave ekacco assakhaluïko javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assakhaluïkà.
Katame ca bhikkhave tayo purisakhaluïkà?
Idha bhikkhave ekacco purisakhaluïko javasampanno hoti. Na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
Katha¤ca bhikkhave purisakhaluïko javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu "idaü dukkhanti yathàbhåtaü pajànàti. Ayaü dukkhasamudayo"ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü dukkhanirodho"ti yathàbhåtaü pajànàti. "Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà"ti yathàbhåtaü pajànàti. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho saüsàdeti no vissajjeti. Idamassa na vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàta senàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisakhaluïko javasampanno hoti, na vaõõasampanno na ca àrohapariõàhasampanno.
[BJT Page 520]
Katha¤ca bhikkhave purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu "idaü dukkhanti yathàbhåtaü pajànàti ayaü dukkhasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànàti ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti. Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà"ti yathàbhåtaü pajànàti, idamassa javasmiü vadàmi: abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü [PTS Page 289] kho bhikkhave purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno.
Katha¤ca bhikkhave purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, àrohapariõàhasampanno ca ?
Idha bhikkhave bhikkhu "idaü dukkhanti yathàbhåtaü pajànàti ayaü dukkhasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànàti ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti. Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà"ti yathàbhåtaü pajànàti, idamassa javasmiü vadàmi: abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Làbhã kho pana hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisakhaluïko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, àrohapariõàhasampanno ca.
Ime kho bhikkhave tayo purisakhaluïkà'ti.
3. 3. 4. 9.
39. Tayo ca bhikkhave assasadasse desissàmi tayo ca purisasadasse. Taü suõàtha sàdhukaü manasikarotha bhàsissàmã'ti. Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca.
Katame ca bhikkhave tayo assasadassà?.
Idha bhikkhave ekacco assasadasso javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco assasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco assasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assasadassà.
Katame ca bhikkhave tayo purisasadassà?.
Idha bhikkhave ekacco purisasadasso javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco purisasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
[PTS Page 290]
[BJT Page 522]
Katha¤ca bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho saüsàdeti, no vissajjeti. Idamassa na vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti. Na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno.
Katha¤ca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti, vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti, no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisasadasso javasampanno hoti vaõõasampanno, na àrohapariõàhasampanno.
Katha¤ca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti, vaõõasampanno ca, àrohapariõàhasampanno ca ?
Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti, no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Làbhã kho pana hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
Ime kho bhikkhave tayo purisasadassà'ti.
[BJT Page 524]
3. 3. 4. 10.
40. Tayo ca bhikkhave bhadre assàjànãye desissàmi tayo ca bhadre purisàjànãye. Taü suõàtha sàdhukaü manasikarotha bhàsissàmã'ti. Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca.
[PTS Page 291]
Katame ca bhikkhave tayo bhadrà assàjànãyà?
Idha bhikkhave ekacco bhadro assàjànãyo javasampanno ca hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno, idha pana bhikkhave ekacco bhadro assàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco bhadro assàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo bhadro assàjànãyo.
Katame ca bhikkhave tayo bhadrà purisàjànãyà?
Idha bhikkhave ekacco bhadro purisàjànãyo javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco bhadro purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco bhadro purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
Katha¤ca bhikkhave bhadro purisàjànãyo javasampanno hoti na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe'va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho saüsàdeti, no vissajjeti. Idamassa na vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisàjànãyo javasampanno hoti, na vaõõasampanno na àrohapariõàhasampanno.
Katha¤ca bhikkhave bhadro purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno?
Idha bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe'va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Na kho pana làbhã hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa na àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca, na àrohapariõàhasampanno.
Katha¤ca bhikkhave bhadro purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
Idha bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe'va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Idamassa javasmiü vadàmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puññho vissajjeti no saüsàdeti. Idamassa vaõõasmiü vadàmi. Làbhã kho pana hoti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Idamassa àrohapariõàhasmiü vadàmi. Evaü kho bhikkhave bhade purisàjànãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca àrohapariõàhasampanno ca.
Ime kho bhikkhave tayo bhadrà purisàjànãyà'ti.
3. 3. 4. 11.
41. Ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati moranivàpe paribbàjakàràme. Tatra ko bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànaü.
Katamehi tãhi?
Asekhena sãlakkhandhena asekhena samàdhikkhandhena asekhena pa¤¤àkkhandhena.
Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànanti.
[PTS Page 292]
[BJT Page 526]
3. 3. 4. 12.
42. Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti, accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànaü.
Katamehi tãhi?
Iddhipàñihàriyena, àdesanàpàñihàriyena, anusàsanãpàñihàriyena.
Ime hi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànaü.
3. 3. 4. 13
43. Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti, accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànaü.
Katamehi tãhi?
Sammàdiññhiyà sammà¤àõena sammàvimuttiyà.
Ime hi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu accantaniññho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacàrã accantapariyosàno seññho devamanussànaü.
Yodhàjãvavaggo catuttho*