Suttantapiñake
Aïguttaranikàyo
Dutiyo bhàgo
Catukkanipàto
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
4. Catuttho paõõàsako.
[BJT Page 288] [\x 288/]
2. Pañipadàvaggo
4. 4. 2. 1.
(Pañipadàsuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
11. Catasso imà bhikkhave pañipadà, katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à. Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
4. 4. 2. 2.
(Dutiyapañipadàsuttaü)
12. Catasso imà bhikkhave pañipadà. Katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à,
Katamà ca bhikkhave dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à? Idha bhikkhave ekacco pakatiyàpi tibbaràgajàtiko hoti. Abhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi tibbadosajàtiko hoti. Abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi tibbamohajàtiko hoti. Abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Tassimàni pa¤cindriyàni mudunã pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü so ca imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà dandhaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à.
Katamà ca bhikkhave dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à? Idha bhikkhave ekacco pakatiyàpi tibbaràgajàtiko hoti. Abhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi tibbadosajàtiko hoti. Abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi tibbamohajàtiko hoti. Abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni
[PTS Page 150] [\q 150/] pàtubhavanti: saddhindirayaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So ca imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà khippaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhà pañipadà khippàbhi¤¤à.
[BJT Page 290] [\x 290/]
Katamà ca bhikkhave sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à? Idha bhikkhave ekacco pakatiyàpi na tibbaràgajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi na tibbadosajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi na tibbamohajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Tassimàni pa¤cindriyàni mudunã pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà dandhaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à.
Katamà ca bhikkhave sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à? Idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyàpi na tibbaràgajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü ràgajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Pakatiyàpi na tibbadosajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti, pakatiyàpi na tibbamohajàtiko hoti. Nàbhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà khippaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya ayaü vuccati bhikkhave sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à.
Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
4. 4. 2. 3.
(Tatiyapañipadàsuttaü)
13. Catasso imà bhikkhave pañipadà. Katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à.
Katamà ca bhikkhave dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à? Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati àhàre pañikkålasa¤¤ã sabbaloke anabhiratasa¤¤ã sabbasaïkhàresu aniccànupassã. Maraõasa¤¤à kho panassa ajjhattaü såpaññhità hoti. So imàni pa¤ca sekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü [PTS Page 151] [\q 151/] viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni mudunã pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà dandhaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à.
[BJT Page 292] [\x 292/]
Katamà ca bhikkhave dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à? Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati àhàre pañikkålasa¤¤ã sabbaloke anabhiratasa¤¤ã sabbasaïkhàresu aniccànupassã. Maraõasa¤¤à kho panassa ajjhattaü såpaññhità hoti. So imàni pa¤ca sekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà khippaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à.
Katamà ca bhikkhave sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à? Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti yaü taü ariyà àcikkhanti 'upekkhako satimà sukhavihàrã' ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. So imàni pa¤ca sekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni muduni pàtubhavanti: saddhindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà dandhaü ànantariyà pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à.
Katamà ca bhikkhave sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à? Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti yaü taü ariyà àcikkhanti 'upekkhako satimà sukhavihàrã' ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü [PTS Page 152] [\q 152/] upasampajja viharati. So imàni pa¤ca sekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà khippaü ànantariyaü pàpuõàti àsavànaü khayàya. Ayaü vuccati bhikkhave sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à.
Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
[BJT Page 294] [\x 294/]
4. 4. 2. 4.
(Catutthapañipadàsuttaü)
14. Catasso imà bhikkhave pañipadà. Katamà catasso?
Akkhamà pañipadà, khamà pañipadà, damà pañipadà, samà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave akkhamà pañipadà? Idha bhikkhave ekacco puggalo akkosantaü paccakkosati. Rosantaü pañirosati. Bhaõóantaü pañibhaõóati. Ayaü vuccati bhikkhave akkhamà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave khamà pañipadà? Idha bhikkhave ekacco puggalo akkosantaü na paccakkosati. Rosantaü na pañirosati. Bhaõóantaü na pañibhaõóati. Ayaü vuccati bhikkhave khamà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave damà pañipadà? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati cakkhundriyaü. Cakkhundriye saüvaraü àpajjati. Sotena saddaü sutvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü sotindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà dhammà anvàssaveyyuü tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati sotindriyaü, sotindriye saüvaraü àpajjati. Ghàõena gandhaü ghàyitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü ghàõindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati ghàõindriyaü. Ghàõindriye saüvaraü àpajjati. Jivhàya rasaü sàyitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü jivhindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati jivhindriyaü jivhindriye saüvaraü àpajjati. Kàyena phoññhabbaü phusitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü kàyindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà pàpakà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati kàyindriyaü manasà dhammaü vi¤¤àya na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya [PTS Page 153] [\q 153/] pañipajjati. Rakkhati manindriyaü. Manindriye saüvaraü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave damà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave samà pañipadà? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kàmavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannaü byàpàdavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannaü vihiüsà vitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannuppanne pàpake akusale dhamme nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti vyantãkaroti anabhàvaü gameti. Ayaü vuccati bhikkhave samà pañipadà.
Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
[BJT Page 296] [\x 296/]
4. 4. 2. 5.
(Pa¤camapañipadàsuttaü)
15. Catasso imà bhikkhave pañipadà. Katamà catasso? Akkhamà pañipadà, khamà pañipadà, damà pañipadà, samà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave akkhamà pañipadà? Idha bhikkhave ekacco akkhamo hoti sãtassa uõhassa jighacchàya pipàsàya óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassànaü. Duruttànaü duràgatànaü vacanapathànaü, uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü dukkhànaü tibbànaü kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõaharànaü anadhivàsikajàtiko hoti. Ayaü vuccati bhikkhave akkhamà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave khamà pañipadà? Idha bhikkhave ekacco khamo hoti sãtassa uõhassa jighacchàya pipàsàya óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassànaü duruttànaü duràgatànaü vacanapathànaü, uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü dukkhànaü tibbànaü kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõaharànaü adhivàsikajàtiko hoti. Ayaü vuccati bhikkhave khamà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave damà pañipadà? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã, yatvàdhikaraõametaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü àpajjati. Sotena saddaü sutvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü sotindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati sotindriyaü, sotindriye saüvaraü àpajjati. Ghàõena gandhaü ghàyitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü ghàõindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati ghàõindriyaü ghàõindriye saüvaraü àpajjati. Jivhàya rasaü sàyitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü jivhindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü. Tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati jivhindriyaü jivhindriye saüvaraü àpajjati. Kàyena phoññhabbaü phusitvà na nimittaggàhã hoti, nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü kàyindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü. Tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati kàyindriyaü, kàyindriye saüvaraü àpajjati. Manasà dhammaü vi¤¤àya na nimittaggàhã hoti nànubya¤janaggàhã. Yatvàdhikaraõametaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü tassa saüvaràya pañipajjati. Rakkhati manindriyaü. Manindriye saüvaraü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave damà pañipadà.
Katamà ca bhikkhave samà pañipadà? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kàmavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannaü byàpàdavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannaü vihiüsà vitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Uppannuppanne pàpake akusale dhamme nàdhivàseti pajahati vinodeti sameti byantãkaroti anabhàvaü gameti. Ayaü vuccati bhikkhave samà pañipadà.
Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
4. 4. 2. 6.
(Chaññhapañipadàsuttaü)
16. [PTS Page 154] [\q 154/] catasso imà bhikkhave pañipadà. Katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à.
[BJT Page 298] [\x 298/]
Tatra bhikkhave yàyaü pañipadà dukkhà dandhàbhi¤¤à, ayaü bhikkhave pañipadà ubhayeneva hãnà akkhàyati. Yampàyaü pañipadà dukkhà, iminàpayaü hãnà akkhàyati. Yampàyaü pañipadà dandhà, iminàpayaü hãnà akkhàyati. Ayaü bhikkhave pañipadà ubhayeneva hãnà akkhàyati.
Tatra bhikkhave yàyaü pañipadà dukkhà khippàbhi¤¤à, ayaü bhikkhave pañipadà dukkhattà hãnà akkhàyati.
Tatra bhikkhave yàyaü pañipadà sukhà dandhàbhi¤¤à, ayaü bhikkhave pañipadà dandhattà hãnà akkhàyati.
Tatra bhikkhave yàyaü pañipadà sukhà khippàbhi¤¤à, ayaü bhikkhave pañipadà ubhayeneva paõãtà akkhàyati. Yampàyaü pañipadà sukhà, iminàpayaü paõãtà akkhàyati. Yampàyaü pañipadà khippà, iminàpayaü paõãtà akkhàyati. Ayaü bhikkhave pañipadà ubhayeneva paõãtà akkhàyati.
Imà kho bhikkhave catasso pañipadàti.
4. 4. 2. 7.
(Moggallànapañipadàsuttaü)
17. Atha kho àyasmà sàriputto yenàyasmà mahàmoggallàno tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmatà mahàmoggallànena saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto àyasmantaü mahàmoggallànaü etadavoca:
Catasso imà àvuso moggallàna pañipadà. Katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à. Imà kho àvuso catasso pañipadà.
Imàsaü àvuso catassannaü pañipadànaü katamaü te pañipadaü àgamma àsavehi cittaü vimuttanti?
[PTS Page 155] [\q 155/] catasso imà àvuso sàriputta pañipadà. Katamà catasso?
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à. Imà kho àvuso catasso pañipadà.
Imàsaü àvuso catassannaü pañipadànaü yàyaü pañipadà dukkhà khippàbhi¤¤à, imaü me pañipadaü àgamma anupàdàya àsavehi cittaü vimuttanti.
[BJT Page 300] [\x 300/]
4. 4. 2. 8.
(Sàriputtapañipadàsuttaü)
18. Atha kho àyasmà mahàmoggallàno yenàyasmà sàriputto tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmatà sàriputtena saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kataü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà mahàmoggallàno àyasmantaü sàriputtaü etadavoca:
Catasso imà àvuso sàriputta pañipadà katamà catasso:
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à, imà kho àvuso sàriputta catasso pañipadà.
Imàsaü kho àvuso catassannaü pañipadànaü katamaü te pañipadaü àgamma anupàdàya àsavehi cittaü vimuttanti?
Catasso imà àvuso moggallàna pañipadà. Katamà catasso:
Dukkhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, dukkhàpañipadà khippàbhi¤¤à, sukhàpañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhàpañipadà khippàbhi¤¤à. Imà kho àvuso catasso pañipadà.
Imàsaü kho àvuso catassannaü pañipadànaü yàyaü pañipadà sukhà khippàbhi¤¤à. Imaü me pañipadaü àgamma anupàdàya àsavehi cittaü vimuttanti.
4. 4. 2. 9.
(Kilesaparinibbànasuttaü)
19. Cattàrome bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame cattàro?
Idha bhikkhave ekacco puggalo diññheva dhamme sasaïkhàraparinibbàyã hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo kàyassa bhedà sasaïkhàraparinibbàyã hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo diññheva dhamme asaïkhàraparinibbàyã hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo kàyassa bhedà asaïkhàraparinibbàyã hoti.
[BJT Page 302] [\x 302/]
Katha¤ca bhikkhave puggalo diññheva dhamme sasaïkhàraparinibbàyã hoti? Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati. âhàre pañikkålasa¤¤ã. Sabbaloke anabhiratasa¤¤ã.(1) Sabbasaïkhàresu aniccànupassã. Maraõasa¤¤à kho panassa
[PTS Page 156] [\q 156/] ajjhattaü såpaññhità hoti. So imàni pa¤casekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà diññheva dhamme sasaïkhàraparinibbàyã hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo diññheva dhamme sasaïkhàraparinibbàyã hoti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo kàyassa bhedà sasaïkhàraparinibbàyã hoti? Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati. âhàre pañikkålasa¤¤ã. Sabbaloke anabhiratasa¤¤ã sabbasaïkhàresu aniccànupassã. Maraõasa¤¤à kho panassa ajjhattaü såpaññhità hoti. So imàni pa¤casekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni muduni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà kàyassa bhedà sasaïkhàraparinibbàyã hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo kàyassa bhedà sasaïkhàraparinibbàyã hoti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo diññheva dhamme asaïkhàraparinibbàyã hoti? Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti yaü taü ariyà àcikkhanti 'upekkhako satimà sukhavihàrã' ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsati pàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. So imàni pa¤casekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni adhimattàni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü adhimattattà diññheva dhamme asaïkhàraparinibbàyã hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo diññheva dhamme asaïkhàraparinibbàyã hoti.
Katha¤ca bhikkhave puggalo kàyassa bhedà asaïkhàraparinibbàyã hoti? Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti yaü taü ariyà àcikkhanti 'upekkhako satimà sukhavihàrã' ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsati pàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. So imàni pa¤casekhabalàni upanissàya viharati: saddhàbalaü hiribalaü ottappabalaü viriyabalaü pa¤¤àbalaü. Tassimàni pa¤cindriyàni muduni pàtubhavanti: saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samàdhindriyaü pa¤¤indriyaü. So imesaü pa¤cannaü indriyànaü muduttà kàyassa bhedà asaïkhàraparinibbàyã hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo kàyassa bhedà asaïkhàraparinibbàyã hoti.
Ime kho bhikkhave cattàro puggalà santo saüvijjamànà lokasminti:
[BJT Page 304] [\x 304/]
4. 4. 2. 10.
(Arahattappattisuttaü)
20. Ekaü samayaü àyasmà ànando kosambiyaü viharati ghositàràme. Tatra kho àyasmà ànando bhikkhå àmantesi; àvuso bhikkhavoti. âvusoti kho te bhikkhå àyasmato ànandassa paccassosuü. âyasmà ànando etadavoca:
[PTS Page 157] [\q 157/] yo hi ko ci àvuso bhikkhu và bhikkhunã và mama santike arahattappattiü vyàkaroti. Sabbo so catåhi maggehi, etesaü và a¤¤atarena. Katamehi catåhi?
Idha àvuso bhikkhu samathapubbaïgamaü vipassanaü bhàveti. Tassa samathapubbaïgamaü vipassanaü bhàvayato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto sa¤¤ojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhonti.
Puna ca paraü àvuso bhikkhu vipassanàpubbaïgamaü samathaü bhàveti, tassa vipassanàpubbaïgamaü samathaü bhàvayato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto sa¤¤ojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhonti.
Puna ca paraü àvuso bhikkhu samathavipassanaü yuganaddhaü bhàveti. Tassa samathavipassanaü yuganaddhaü bhàvayato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto sa¤¤ojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhonti.
Puna ca paraü àvuso bhikkhuno dhammuddhaccaviggahãtaü mànaü hoti. So àvuso samayo yantaü cittaü ajjhattaüyeva santiññhati sannisãdati ekodihoti samàdhiyati. Tassa maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto sa¤¤ojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhonti.
Yo hi ko vi àvuso bhikkhu và bhikkhunã và mama santike arahattappattiü vyàkaroti, sabbo so imehi catåhi maggehi, etesaü và a¤¤atarenàti.
Pañipadàvaggo dutiyo.
1[BJTS]= anabhiratasa¤¤ã. + 1. Anabhiratisa¤¤i machasaü.
[ChS]=
[PTS]=
[Thai]=
[Kambodian]=