Mundarajavaggo

[BJT Page 070]

Suttantapiñake

Aïguttaranikàyo

Tatiyo bhàgo

Pa¤cakanipàto

1. Pañhamo paõõàsako

5. Muõóaràjavaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.

5. 1. 5. 1

(Pa¤cabhogaàdiyasuttaü)

41. [PTS Page 045] ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Atha kho anàthapiõóiko gahapati yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho anàthapiõóikaü gahapatiü bhagavà etadavoca:

Pa¤cime gahapati bhogànaü àdiyà. Katame pa¤ca?

Idha gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attànaü sukheti, pãõeti, sammà sukhaü pariharati. Màtàpitaro sukheti, pãõeti, sammà sukhaü pariharati. Puttadàradàsakammakaraporise sukheti, pãõeti, sammà sukhaü pariharati. Ayaü pañhamo bhogànaü àdiyo.

Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi mittàmacce sukheti, pãõeti, sammà sukhaü pariharati. Ayaü dutiyo bhogànaü àdiyo.

Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yà tà honti àpadà aggito và udakato và ràjato và coratovà appiyato và dàyàdato, tathàråpàsu àpadàsu bhogehi pariyodhàya vattati, sotthiü attànaü karoti. Ayaü tatiyo bhogànaü àdiyo.

Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi pa¤ca balãkattà hoti: ¤àtibaliü, athitibaliü pubbapetabaliü, ràjabaliü, devatàbaliü. Ayaü catuttho bhogànaü àdiyo.

Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàcakkhittehi dhammikehi [PTS Page 046] dhammaladdhehi ye te samaõabràhmaõà madappamàdà pañiviratà khantisoracce niviññhà ekamantànaü damenti, ekamantànaü samenti, ekamantànaü parinibbàpenti, tathàråpesu samaõabràhmaõesu uddhaggikaü dakkhiõaü patiññhàpeti sovaggikaü sukhavipàkaü saggasaüvattanikaü. Ayaü pa¤camo bhogànaü àdiyo:

Ime kho gahapati pa¤ca bhogànaü àdiyà.

[BJT Page 072]

Tassa ce gahapati ariyasàvakassa ime pa¤ca bhogànaü àdiye àdiyato bhogà parikkhayaü gacchanti, tassa evaü hoti: ye vata bhogànaü àdiyà, te càhaü àdiyàmi. Bhogà ca me parikkhayaü gacchantã"ti. Itissa hoti avippañisàro. Tassa ce gahapati ariyasàvakassa ime pa¤ca bhogànaü àdiye àdiyato bhogà abhivaóóhanti, tassa evaü hoti: ye vata bhogànaü àdiyà, te càhaü àdiyàmi bhogà ca me abhivaóóhantã"ti itissa hoti ubhayeneva avippañisàroti. 1

38. Bhuttà bhogà bhatà bhaccà vitiõõà àpadàsu me,

Uddhato dakkhiõà dinnà atho pa¤ca balã katà.

Upaññhità sãlavanto sa¤¤atà brahmacàrayo.

39. Yadatthaü bhogaü iccheyya paõóito gharamàvasaü,

So me attho anuppatto kataü ananutappiyaü.

40. Etaü anussaraü macco ariyadhamme ñhito naro

Idheva naü pasaüsanti pecca sagge pamodatãti. 2

5. 1. 5. 2

(Sappurisasuttaü)

(Sàvatthinidànaü)

42. Sappuriso bhikkhave kule jàyamàno bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya hoti. Màtàpitunnaü3 atthàya hitàya sukhàya hoti puttadàrassa atthàya hitàya sukhàya hoti. Dàsakammakaraporisassa atthàya hitàya sukhàya hoti. Mittàmaccànaü atthàya hitàya sukhàya hoti. Samaõabràhmaõànaü atthàya hitàya sukhàya hoti.

Seyyathàpi bhikkhave mahàmegho sabbasassàni sampàdento bahunojanassa atthàya hitàya sukhàya hoti:evameva [PTS Page 047] kho bhikkhave sappuriso kule jàyamàno bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya hoti: màtàpitunnaü atthàya hitàya sukhàya hoti. Puttadàrassa atthàya hitàya sukhàya hoti. Dàsakammakaraporisassa atthàya hitàya sukhàya hoti. Mittàmaccànaü atthàya hitàya sukhàya hoti. Samaõabràhmaõànaü atthàya hitàya sukhàya hotãti.

41. Hito bahunnaü pañipajja bhoge taü devatà rakkhati devaguttaü,

Bahussutaü sãlavatupapannaü dhamme ñhitaü na vijahàti4 kitti.

42. Dhammaññhaü sãlasampannaü saccavàdiü hirãmanaü,

Nekkhaü jambonadasseva ko taü ninditumarahati,

Devàpi naü pasaüsanti brahmunàpi pasaüsitoti.

1. Itissa hoti avippañisàro syà 2. Sagge ca modatãti sãmu.

3. Màtàpitånaü machasaü 4. Vijahati machasaü.

[BJT Page 074]

5. 1. 5. 3

(Pa¤caiññhadhammasuttaü)

(Sàvatthi nidànaü)

43. Atha kho anàthapiõóiko gahapati yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho anàthapiõóikaü gahapatiü bhagavà etadavoca:

Pa¤cime gahapati dhammà iññhà kantà manàpà dullabhà lokasmiü. Katame pa¤ca?

âyu kho gahapati iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü. Vaõõo iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü. Sukhaü iññhaü kantaü manàpaü dullabhaü lokasmiü. Yaso iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü. Saggà iññhà kantà manàpà dullabhà lokasmiü.

Ime kho gahapati pa¤ca dhammà iññhà kantà manàpà dullabhà lokasmiü.

Imesaü kho gahapati pa¤cannaü dhammànaü iññhànaü kantànaü manàpànaü dullabhànaü lokasmiü. Na àyàcanàhetu và patthanàhetu và pañilàbhaü vadàmi. Imesaü kho gahapati pa¤cannaü iññhànaü kantànaü manàpànaü dullabhànaü lokasmiü àyàcanàhetu [PTS Page 048] và patthanàhetu và pañilàbho abhavissa, ko idha kena hàyetha?

Na kho gahapati arahati ariyasàvako àyuü kàmo àyuü àyàcituü và abhinandituü và àyussa và pihetuü. âyukàmena gahapati ariyasàvakena àyusaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà. âyusaüvattanikà hissa pañipadà pañipannà àyupañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti àyussa dibbassa và mànusassa và.

Na kho gahapati arahati ariyasàvako vaõõakàmo vaõõaü àyàcituü và abhinandituü và vaõõassa và pihetuü. Vaõõakàmena gahapati ariyasàvakena vaõõasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà. Vaõõasaüvattanikà hissa pañipadà pañipannà vaõõapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti vaõõassa dibbassa và mànusassa và.

Na kho gahapati arahati ariyasàvako sukhakàmo sukhaü àyàcituü và abhinandituü và sukhassa và pihetuü. Sukhakàmena gahapati ariyasàvakena sukhasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà. Sukhasaüvattanikà hissa pañipadà pañipannà sukhapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti sukhassa dibbassa và mànusassa và.

[BJT Page 076]

Na kho gahapati arahati ariyasàvako yasakàmo yasaü àyàcituü và abhinandituü và yasassa và pihetuü. Yasakàmena gahapati ariyasàvakena yasasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà. Yasasaüvattanikà hissa pañipadà pañipannà yasapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti yasassa dibbassa và mànusassa và.

Na kho gahapati arahati ariyasàvako saggakàmo saggaü àyàcituü và abhinandituü và saggànaü và1 pihetuü. Saggakàmena gahapati ariyasàvakena saggasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà. Saggasaüvattanikà hissa pañipadà pañipannà saggapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti saggànanti.

43. âyuü vaõõaü yasaü kittiü saggaü uccàkulãnataü,

Ratiyo patthayànena uëàrà aparàparaü, 2

44. Appamàdaü pasaüsanti pu¤¤akiriyàsu paõóità,

[PTS Page 049] appamatto ubho atthe adhigaõhàti paõóito.

45. Diññheva dhamme yo attho yo cattho samparàyiko.

Atthàbhisamayà dhãro paõóitoti pavuccatãti.

5. 1. 5. 4

(Manàpadàyãsuttaü)

44. Ekaü samayaü bhagavà vesàliyaü viharati mahàvane kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena uggassa gahapatino vesàlikassa nivesanaü nenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho uggo gahapati vesàliko yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho uggo gahapati vesàliko bhagavantaü etadavoca:

"Sammukhà metaü3 bhante bhagavato sutaü sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti. Manàpaü me bhante sàlapupphakaü khàdanãyaü. Taü me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà'ti. Pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

"Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti manàpaü me bhante sampannakolakaü, sampannasåkaramaüsaü. 4 Taü me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà'ti. Pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

1. Saggaü và sãmu. 2. Aparàparà machasaü

3. Sammukhà etaü sãmu 4. Såkaramaüsaü machasaü, sampannavarasåkaramaüsaü syà.

[BJT Page 078]

[PTS Page 050]

"Samimukhà metaü bhante bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti. Manàpaü me bhante nibaddhatelakaü1 nàëiyasàkaü. Taü me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà"ti. Pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

"Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti. Manàpo me bhante sàlãnaü odano vicitakàëako anekasåpo anekabya¤jano. Taü me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà"ti. Pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

"Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti. Manàpàni me bhante kàsikàni vatthàni. Tàni me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà"ti. Pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

"Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü 'manàpadàyã labhate manàpa'nti. Manàpo me bhante pallaïko goõakatthato pañikatthato pañalikatthato kàdalimigapavarapaccattharaõo2 sauttaracchado ubhato lohitakåpadhàno. Api ca bhante mayampetaü jànàma'netaü bhagavato kappatã"ti. Idaü me bhante candanaphalakaü agghati adhikaü sahassaü. Taü me bhagavà patigaõhàtu anukampaü upàdàyà"ti pañiggahesi bhagavà anukampaü upàdàya.

Atha kho bhagavà uggaü gahapatiü vesàlikaü iminà anumodanãyena anumodi:

46. Manàpadàyã labhate manàpaü yo ujjubhåtesu dadàti chandasà,

Acchàdanaü sayanamathannapànaü3 nànappakàràni ca paccayàni.

47. Catta¤ca mutta¤ca anaggahãtaü4 khettåpame arahante viditvà,

So duccajaü sappuriso cajitvà manàpadàyã labhate manàpanti.

Atha kho bhagavà uggaü gahapatiü vesàlikaü iminà anumodanãyena anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho uggo gahapati vesàliko aparena samayena kàlamakàsi. Kàlakato ca uggo gahapati vesàliko a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapajjã.

1. Nibbaññatelakaü syà, nibbattatelakaü sãmu.

2. Kadalimigapavarapaccattharaõo machasaü. Syà.

3. Sayana mantapànaü machasaü. 4. Anuggahãtaü syà [PTS]

[BJT Page 080]

Tena kho pana samayena bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme atha kho uggo devaputto abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõo [PTS Page 051] kevalakappaü jetavanaü obhàsetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhitaü kho uggaü devaputtaü bhagavà etadavoca:

'Kacci te ugga yathàdhippàyo'ti 'taggha me bhante yathàdhippàyo'ti. Atha kho bhagavà uggaü devaputtaü gàthàhi ajjhabhàsi:

48. Manàpadàyã labhate manàpaü

Aggassa dàtà labhate punaggaü,

Varassa dàtà varalàbhi hoti

Seññhandado seññhamupeti ñhànaü.

49. Yo aggadàyã varadàyã seññhadàyã ca yo naro,

Dãghàyu yasavà hoti yattha yatthåpapajjatã"ti.

5. 1. 5. 5

(Pu¤¤àbhisandasuttaü)

(Sàvatthinidànaü:)

45. Pa¤cime bhikkhave pu¤¤àbhisandà kusalàbhisandà sukhassàhàrà sovaggikà sukhavipàkà saggasaüvattanikà iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattanti. Katame pa¤ca?

Yassa bhikkhave bhikkhu cãvaraü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àbhisando sukhassàhàro sovaggiko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati.

Yassa bhikkhave bhikkhu piõóapàtaü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àhisando sukhassàhàro sovaggiko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati.

Yassa bhikkhave bhikkhu vihàraü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àbhisando sukhassàhàro sovaggiko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati.

Yassa bhikkhave bhikkhu ma¤capãñhaü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àbhisando sukhassàhàro sovaggiko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati.

Yassa bhikkhave bhikkhu gilànapacchayabhesajjaparikkhàraü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü [PTS Page 052] upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati.

Ime kho bhikkhave pa¤ca pu¤¤àbhisandà kusalàbhisandà sukhassàhàrà sovaggikà sukhavipàkà saggasaüvattanikà iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattanti.

Imehi ca pana bhikkhave pa¤cahi pu¤¤àhisandehi kusalàbhisandehi samannàgatassa ariyasàvakassa na sukaraü pu¤¤assa pamàõaü gahetuü: "ettako pu¤¤àhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã"ti. Atha kho asaïkheyyo appameyyo mahàpu¤¤akkhandhotveva saïkhaü gacchati.

[BJT Page 082]

Seyyathàpi bhikkhave mahasamudde na sukaraü udakassa pamàõaü gahetuü 'ettakàni udakàëhakànãti và ettakàni udakàëhakasatànãti và ettakàni udakàëhaka satasahassànã'ti và. Atha kho asaïkheyyo appameyyo mahàudakakkhandho tveva saïkhaü gacchati. Evameva kho bhikkhave imehi pa¤cahi pu¤¤àbhisandehi kusalàbhisandehi samannàgatassa ariyasàvakassa na sukaraü pu¤¤assa pamàõaü gahetuü 'ettako pu¤¤àbhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã'ti. Atha kho asaïkheyyo appameyyo mahàpu¤¤akkhandho tveva saïkhaü gacchatãti.

50. Mahodadhiü aparimitaü mahàsaraü

Bahubheravaü ratanagaõànamàlayaü,

Najjo yathà naragaõa saïghasevità1

Puthå savantã upayanti sàgaraü.

51. [PTS Page 053] evaü naraü annadapànavatthadaü

Seyyà nisajjattharaõassa dàyakaü,

Pu¤¤assa dhàrà upayanti paõóitaü

Najjo yathà vàrivahàva sàgaranti.

5. 1. 5. 6

(Pa¤casampadàsuttaü)

(Sàvatthinidànaü)

46. Pa¤cimà bhikkhave sampadà. Katamà pa¤ca? Saddhàsampadà, sãlasampadà, sutasampadà, càgasampadà, pa¤¤àsampadà. Imà kho bhikkhave pa¤ca sampadàti.

5. 1. 5. 7

(Pa¤cadhanasuttaü)

(Sàvatthinidànaü)

47. Pa¤cimàni bhikkhave dhanàni. Katamàni pa¤ca? Saddhàdhanaü, sãladhanaü, sutadhanaü, càgadhanaü, pa¤¤àdhanaü

Katama¤ca bhikkhave saddhàdhanaü? Idha bhikkhave ariyasàvako saddho hoti, saddahati tathàgatassa bodhiü: "itipi so bhagavà arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà"ti. Idaü vuccati bhikkhave saddhàdhanaü.

Katama¤ca bhikkhave sãladhanaü? Idha bhikkhave ariyasàvako pàõàtipàtà pañivirato hoti adinnàdànà pañivirato hoti kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti musàvàdà pañivirato hoti suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti idaü vuccati bhikkhave sãladhanaü.

Katama¤ca bhikkhave sutadhanaü? Idha bhikkhave ariyasàvako bahussuto hoti. Sutadharo sutasannicayo (ye te dhammà àdikalyàõà majjhekalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü brahmacariyaü pakàsenti. Tathàråpàssa dhammà bahussutà honti dhatà vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañividdhà. Idaü vuccati bhikkhave sutadhanaü.

1. Macchagaõasaïghasevità syà

Peyyàlamukhehi saïkhittaü catukkanipàte uruvelavagge dutiyasutte àgatanayena veditabbaü (piññhaïko 46)

[BJT Page 084]

Katama¤ca bhikkhave càgadhanaü? Idha bhikkhave ariyasàvako vigatamala maccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttacàgo payatapàõã vossaggarato yàcayogo dànasaüvibhàgarato. Idaü vuccati bhikkhave càgadhanaü.

Katama¤ca bhikkhave pa¤¤àdhanaü? Idha bhikkhave ariyasàvako pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammà dukkhakkhayagàminiyà. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤àdhanaü.

Imàni kho bhikkhave pa¤ca dhanànãti.

52. [PTS Page 054] yassa saddhà tathàgate acalà suppatiññhità,

Sãla¤ca yassa kalyàõaü ariyakantaü pasaüsitaü.

53. Saïghe pasàdo yassatthi ujubhåta¤ca dassanaü,

Adaliddoti taü àhu amoghaü tassa jãvitaü.

54. Tasmà saddha¤ca sãla¤ca pasàdaü dhammadassanaü,

Anuyu¤jetha medhàvã saraü buddhànasàsanaü.

5. 1. 5. 8

(Alabbhanãyañhànasuttaü)

(Sàvatthinidànaü)

48. Pa¤cimàni bhikkhave alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca?

'Jaràdhammaü mà jãrãti' alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. 'Vyàdhidhammaü mà vyàdhãyã'ti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. 'Maraõadhammaü mà mãyã, ti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenavi và lokasmiü. Khayadhammaü mà khãyã'ti alabbhaniyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. Nassanadhammaü mà nassã'ti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü.

Assutavato bhikkhave puthujjanassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa1 jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti' sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Aha¤ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

1. Mayhevekassa syà, machasaü.

[BJT Page 086]

Puna ca paraü bhikkhave assutavato puthujjanassa [PTS Page 055] byàdhidhammaü byàdhãyati so byàdhidhamme byàdhite na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa byàdhidhammaü byàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, uppatti, sabbesaü sattànaü byàdhidhammaü byàdhãyati. Aha¤ceva kho pana byàdhidhamme byàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So byàdhidhamme byàdhite socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati

Bhikkhave assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave assutavato puthujjanassa maraõadhammaü mãyati so maraõadhamme mate na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤ceva kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So maraõadhamme mate socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave assutavato puthujjanassa khayadhammaü khãyati so khayadhamme khãõe na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü khayadhammaü khãyati. Aha¤ceva kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså "ti. So khayadhamme khãõe socati, kilamati, paridevati urattàëiü kandati. Sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave assutavato puthujjanassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe na iti pañisa¤cikkhati: " na kho mayhamevakassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati. Aha¤cema kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So nassanadhamme naññhe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Sutavato ca kho bhikkhave ariyasàvakassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, uppatti, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Aha¤ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü. Kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So jaràdhamme jiõõe na socati, na kilamati, na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave sutavato ariyasàvakassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati so vyàdhidhamme vyàdhite itipañisa¤cikkhati:"na kho mayhamevekassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Aha¤ceva kho pana vyàdhidhamme vyàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So vyàdhidhamme vyàdhite na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave sutavà ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave sutavato ariyasàvakassa maraõadhammaü mãyati so maraõadhamme mate itipañisa¤cikkhati:"na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤ceva kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So maraõadhamme mate na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave sutavà ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave sutavato ariyasàvakassa khayadhammaü khãyati so khayadhamme khãõe itipañisa¤cikkhati:"na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü khayadhammaü [PTS Page 056] khãyati. Aha¤ceva kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyaü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså "ti. So khayadhamme khãõe na socati. Na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave ariyasàvako abbahã savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü bhikkhave sutavato ariyasàvakassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe iti pañisa¤cikkhati: " na kho mayhamevekassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü nassanadhammaü nassati. Aha¤ceva kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So nassanadhamme naññhe khãõe na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave sutavà ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpetãti.

1. Abbuhi syà, machasaü

[BJT Page 088]

Imàni kho bhikkhave pa¤ca alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõena devena và màrena và brahmunà kenaci và lokasminti.

55. Na socanàya na paridevanàya attho alabbho1 api appakopi,

Socantamenaü dukhitaü viditvà2 paccatthikà attamanà bhavanti.

56. Yato ca kho paõóito àpadàsu na vedhati attavinicchaya¤¤å,

Paccatthikàssa dukhità bhavanti disvà mukhaü avikàraü puràõaü.

57. Jappena mantena subhàsitena anuppadànena paveõiyà ca,

Yathà yathà yattha labhetha atthaü tathà tathà tattha parakkameyya.

58. Sace pajàneyya alabbhaneyyo mayà ca 3 a¤¤ena và esa attho

Asocamàno adhivàsayeyya kammaü daëhaü kinti karomi'dànãti. [PTS Page 057]

5. 1. 5. 9.

(Kosala suttaü)

49. Ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Atha kho ràjà pasenadi kosalo yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.

() Atha kho a¤¤ataro puriso yena ràjà pasenadi kosalo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ra¤¤o pasenadissa kosalassa upakaõõake àrocesi. "Mallikàdevã deva5 kàlakatà"ti.

Evaü vutte ràjà pasenadi kosalo dukkhã dummano pattakkhandhoadhomukho pajjhàyanto appañibhàno nisãdi.

Atha kho bhagavà rajànaü pasenadiü kosalaü dukkhiü dummanaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhàyantaü appañibhànaü viditvà ràjànaü pasenadiü kosalaü etadavoca:

Pa¤cimàni bhikkhave alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca?

Assutavato mahàràja puthujjanassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti' sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Aha¤ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa byàdhidhammaü byàdhãyati so byàdhidhamme byàdhite na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa byàdhidhammaü byàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, uppatti, sabbesaü sattànaü byàdhidhammaü byàdhãyati. Aha¤ceva kho pana byàdhidhamme byàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So byàdhidhamme byàdhite socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati

Mahàràja, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa maraõadhammaü mãyati so maraõadhamme mate na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤ceva kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So maraõadhamme mate socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa khayadhammaü khãyati so khayadhamme khãõe na iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü khayadhammaü khãyati. Aha¤ceva kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså "ti. So khayadhamme khãõe socati, kilamati, paridevati urattàëiü kandati. Sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü mahàràja, assutavato puthujjanassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe na iti pañisa¤cikkhati: " na kho mayhamevakassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati. Aha¤cema kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So nassanadhamme naññhe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Sutavato ca kho mahàràja, ariyasàvakassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe iti pañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, uppatti, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Aha¤ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü. Kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So jaràdhamme jiõõe na socati, na kilamati, na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati so vyàdhidhamme vyàdhite itipañisa¤cikkhati:"na kho mayhamevekassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü sattànaü vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Aha¤ceva kho pana vyàdhidhamme vyàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So vyàdhidhamme vyàdhite na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, sutavà ariyasàvako abbahã savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa maraõadhammaü mãyati so maraõadhamme mate itipañisa¤cikkhati: "na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤ceva kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So maraõadhamme mate na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, sutavà ariyasàvako abbahã savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa khayadhammaü khãyati so khayadhamme khãõe itipañisa¤cikkhati:"na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü khayadhammaü khãyati. Aha¤ceva kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyaü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså "ti. So khayadhamme khãõe na socati. Na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, ariyasàvako abbahã savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe iti pañisa¤cikkhati: " na kho mayhamevekassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati, gati, cuti, upapatti, sabbesaü nassanadhammaü nassati. Aha¤ceva kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittàpi dummanà asså"ti. So nassanadhamme naññhe khãõe na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja, sutavà ariyasàvako abbahã1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpetãti.

Imàni kho mahàràja, pa¤ca alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõena devena và màrena và brahmunà kenaci và lokasminti.

Na socanàya na paridevanàya attho alabbho api appakopi,

Socantamenaü dukhitaü viditvà2 paccatthikà attamanà bhavanti.

Yato ca kho paõóito àpadàsu na vedhati attavinicchaya¤¤å,

Paccatthikàssa dukhità bhavanti disvà mukhaü avikàraü puràõaü.

Jappena mantena subhàsitena anuppadànena paveõiyà ca,

Yathà yathà yattha labhetha atthaü tathà tathà tattha parakkameyya.

Sace pajàneyya alabbhaneyyo mayà ca 3 a¤¤ena và esa attho

Asocamàno adhivàsayeyya kammaü daëhaü kinti karomi'dànãti.

1. Attho idha labbhati syà attho idha labbhà [PTS] atthodhalabbhà machasaü. 2. Dukkhitaü viditvà syà 3. Mayà và syà 4. Karomi idàni machasaü.

() Tena kho pana samayena mallikàdvi kàlakatà hoti syà, machasaü.

5. Deva devã syà

* Idha peyyàlamukhena saükhittaü sabbaü alabbhanãyañhànasutte vuttanayena veditabbaü.

[BJT Page 090]

5. 1. 5. 10

(Sokasallaharaõasuttaü)

50. Ekaü samayaü àyasmà nàrado pàñalãputte viharati kukkuñàràme. Tena kho pana samayena muõóassa ra¤¤o bhaddà devã kàlakatà hoti piyà manàpà so bhaddàya deviyà kàlakatàya piyàya manàpàya neva nahàyati, 1 na vilimpati, na bhattaü bhu¤jati, na kammantaü payojeti. Rattindivaü bhaddàya deviyà sarãre ajjhomucchito. Atha kho muõóo ràjà piyakaü kosàrakkha2 àmantesi: tena hi samma piyaka [PTS Page 058] bhaddàya deviyà sarãraü àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujjetha3 yathà mayaü bhaddàya deviyà sarãraü cirataraü passeyyàmàti. Evaü devàti kho piyako kosàrakkho muõóassa ra¤¤o pañissutvà bhaddàya deviyà sariraü àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujji.

Atha kho piyakassa kosàrakkhassa etadahosi: "imassa kho muõóassa ra¤¤o bhaddà devã kàlakatà piyà manàpà. So bhaddàya deviyà kàlakatàya piyàya manàpàya neva nahàyàti, na vilimpati, na bhattaü bhu¤jati, na kammantaü payojeti. Rattindivaü bhaddàya deviyà sarãre ajjhomucchito. Kaü nu kho muõóo ràjà samaõaü và bràhmaõaü và payirupàseyya yassa dhammaü sutvà sokasallaü pajaheyyà"ti.

Atha kho piyakassa kosàrakkhassa etadahosi: "ayaü kho àyasmà nàrado pàñalãputte viharati kukkuñàràme. Taü kho pana àyasmantaü nàradaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: paõóito vyatto medhàvã bahussuto cittakathã kalyàõapañibhàno vuddho ceva arahà ca. Yaü nåna muõóo ràjà àyasmantaü nàradaü payirupàseyya, appevanàma muõóo ràjà àyasmato nàradassa dhammaü sutvà sokasallaü pajaheyyà"ti. Atha kho piyako kosàrakkho yena muõóo ràjà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà muõóaü ràjànaü etadavoca:

"Ayaü kho deva àyasmà nàrado pàñalãputte viharati kukkuñàràme. Taü kho panàyasmantaü nàradaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: paõóito vyatto medhàvã kalyàõapañibhàno vuddho ceva arahà ca. Yadi pana devo àyasmantaü nàradaü payirupàseyya, appevanàma devo àyasmato nàradassa dhammaü sutvà sokasallaü pajaheyyà"ti.

Tena hi samma piyaka [PTS Page 059] àyasmantaü nàradaü pañivedehi. Kathaü hi nàma màdiso samaõaü và bràhmaõaü và vijite vasantaü pubbe appañisaüvidito upasaïkamitabbaü ma¤¤eyyàti.

1. Nahàyati machasaü 2. Sokàrakkhaü syà 3. Pañikujjatha syà, machasaü

*Nàradasutta-uddàna;machasaü.

[BJT Page 092.]

Evaü devà'ti kho piyako kosàrakkho muõóassa ra¤¤o pañissutvà yenàyasmà nàrado tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü nàradaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho piyako kosàrakkho àyasmantaü nàradaü etadavoca: imassa bhante muõóassa ra¤¤o bhaddà devã kàlakatà piyà manàpà. So bhaddàya deviyà kàlakatàya piyàya manàpàya neva nahàyati, na vilimpati, na bhattaü bhu¤jati, na kammantaü payojeti. Rattindivaü bhaddàya deviyà sarire ajjhomucchito. Sàdhu bhante àyasmà nàrado muõóassa ra¤¤o tathà dhammaü desetu, yathà muõóo ràjà àyasmato nàradassa dhammaü sutvà sokasallaü pajaheyyà'ti

'Yassadàni piyaka muõóo ràjà kàlaü ma¤¤atã'ti,

Atha kho piyako kosàrakkho uññhàyàsanà àyasmantaü nàradaü abhivadetvà padakkhiõaü katvà yena muõóo ràjà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà muõóaü ràjànaü etadavoca: katàvakàso kho deva àyasmatà nàradena, yassadàni devo kàlaü ma¤¤atã'ti.

'Tena hi samma piyaka bhadràni bhadràni yànàni yojàpehã'ti

Evaü devà'ti kho piyako kosàrakkho muõóassa ra¤¤o pañissutvà bhadràni bhadràni yànàni yojàpetvà muõóaü ràjànaü etadavoca: yuttàni kho te deva bhadràni bhadràni yànàni. Yassa'dàni devo kàlaü ma¤¤atã'ti.

Atha kho muõóo ràjà bhadraü yànaü1 abhiråhitvà bhadrehi yànehi2

Yena kukkuñàràmo tena pàyàsi mahaccà ràjànubhàvena àyasmannaü nàradaü dassanàya yàvatikà yànassa bhumi tàvatikaü yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikova àràmaü pàvisi.

Atha kho muõóo ràjà yenàyasmà nàrado tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmanaü nàradaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü [PTS Page 060] nisinnaü kho muõóaü ràjànaü àyasmà nàrado etadavoca:

Pa¤cimàni mahàràja alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõenavà devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca?

Jaràdhammaü mà jãrãti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõenavà devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü.

Vyàdhidhammaü mà vyàdhãyãti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü.

Maraõadhammaü mà mãyãtã, alabbhaniyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü.

Khaya dhammaü mà khãyãti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmanena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü.

Nassanadhammaü mà nassãti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và buhmunà và kenaci và lokasminti.

1. Bhadraü bhadraü yànaü machasaü bhadràni bhadràni yànàni syà

2. Bhadrehi bhadrehi yànehi syà machasaü.

[BJT Page 094]

Assutavato kho mahàràja puthujjanassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa1 jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Ahaü ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantàpi nappavatteyyuü. 2 Amittà'pi attamanà assu. Mittà'pi dummanà asså'ti. So jaràdhamme jiõõe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati so vyàdhidhamme vyàdhite na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa vyàdhãdhammaü vyàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Aha¤ceva kho pana vyàdhidhamme vyàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü. Bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittà'pi dummanà [PTS Page 061] asså'ti. So vyàdhidhamme vyàdhite socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano viddho saviseta sokasallena attànaü yeva paritàpetãti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa maraõadhammaü mãyati

So maraõadhamme mate na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤ceva kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü. Bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittà'pi dummanà asså'ti. So maraõadhamme mate socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano viddho saviseta sokasallena attànaü yeva paritàpetãti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa khayadhammaü khãyati

So khayadhamme khãõe na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü khayadhammaü khãyati. Aha¤ceva kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü. Bhattampi me nacchàdeyya. Kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittàpi attamanà assu. Mittà' pi dummanà asså 'ki. So khayadhamme khãõe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpetã ti.

Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe na iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati. Aha¤ceva kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü,bhattampi me nacchàdeyya, kàyepi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà' pi nappavatteyyuü. Amittà' pi attamanà assu. Mittà 'pi dummanà asså' ti. So nassanadhamme naññhe socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano viddho saviseta sokasallena attànaü yeva paritàpetãti.

Sutavato ca kho mahàràja ariyasàvakassa jaràdhammaü jãrati. So jaràdhamme jiõõe iti pañisa¤cikkhati, na kho mayhamevekassa jaràdhammaü jãrati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati. Aha¤ceva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü. âpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye'pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittà'pi attamanà assu. Mittà'pi dummanà asså'ti so jaràdhamme jiõõe na socati, na kilamati, na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja sutavà ariyasàvako abbahi1 savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

1. Mayhevekassa machasaü 2. Nappavatteyya machasaü 3. Abbåhi machasaü

[BJT Page 096]

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati. So vyàdhidhamme vyàdhite iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti uppatti, sabbesaü sattànaü vyàdhidhammaü vyàdhãyati. Aha¤cevaca kho pana vyàdhidhamme vyàdhite soceyyaü, kilameyyaü, parisoceyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye'pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittà'pi attamanà assu. Mittà'pi dummanà asså'ti. So

Vyàdhidhamme vyàdhite na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati. Mahàràja sutavà ariyasàvako abbahi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa maraõadhammaü mãyati

So maraõadhamme mate iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa maraõadhammaü mãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti uppatti, sabbesaü sattànaü maraõadhammaü mãyati. Aha¤cevaca kho pana maraõadhamme mate soceyyaü, kilameyyaü, parisoceyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye'pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittà'pi attamanà assu. Mittà'pi dummanà asså'ti. So maraõadhamme mate na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati. Mahàràja sutavà ariyasàvako abbahi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa khayadhammaü khãyati

So khayadhamme khãõe iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa khayadhammaü khãyati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti uppatti, sabbesaü sattànaü khayadhammaü khãyati. Aha¤cevaca kho pana khayadhamme khãõe soceyyaü, kilameyyaü, parisoceyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye'pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà'pi nappavatteyyuü. Amittà'pi attamanà assu. Mittà 'pi dummanà asså 'ti. So khayadhamme khãõe na socati, na kilamati, na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja sutavà ariyasàvako abbahi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa nassanadhammaü nassati. So nassanadhamme naññhe iti pañisa¤cikkhati: na kho mayhamevekassa nassanadhammaü nassati. Atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati. Aha¤ceva kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü, kilameyyaü, parideveyyaü, urattàëiü kandeyyaü, sammohaü àpajjeyyaü, bhattampi me nacchàdeyya. Kàye 'pi dubbaõõiyaü okkameyya. Kammantà 'pi nappavatteyyuü. Amittà' pi attamanà assu. Mittà' pi dummanà asså 'ti. So nassanadhamme naññhe na socati, na kilamati na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati. Mahàràja sutavà ariyasàvako abbahi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti.

[PTS Page 062] imàni kho mahàràja pa¤ca alabbhanãyàni ñhànàni samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasminti,

59. Na socanàya paridevanàya attho alabbho1 api appakopi

Socantamenaü dukhitaü viditvà paccatthikà attamanà bhavanti.

60. Yato ca kho paõóito àpadàsu na vedhati atthavinicchaya¤¤å,

Paccatthikàssa dukhità bhavanti disvà mukhaü avikàraü puràõaü.

61. Jappena mantena subhàsitena anuppadànena paveõiyà và,

Yathà yathà yattha labhetha atthaü tathà tathà tattha parakkameyya.

62. Sace pajàneyya alabbhaneyyo mayà ca a¤¤ena và esaattho

Asocamàno adhivàsayeyya kammaü daëhaü kinti karomi'dànãti.

Evaü vutte muõóo ràjà àyasmantaü nàradaü etadavoca: ko nàmo2 ayaü bhante dhammapariyàyo'ti?

Sokasallaharaõo nàma ayaü mahàràja dhammapariyàyoti.

Taggha bhante sokasallaharaõo, taggha bhante sokasallaharaõo. Imaü hi me bhante dhammapariyàyaü sutvà sokasallaü pahãõanti.

1. Attho'dhalabbhàmachasaü. 2. Ko nukho sãmu.

[BJT Page 098]

Atha kho muõóo ràjà piyakaü kosàrakkhaü àmantesi: "tenahi samma piyaka, bhaddàya deviyà sarãraü jhàpetha. Thåpaü cassà karotha. Ajjatagge" dàni

Mayaü nahàyissàma ceva vilimpissàma. Bhattaü ca bhu¤jissàma. Kammante ca payojessàmà"ti.

[PTS Page 063] muõóaràjavaggo pa¤camo.

Tassuddànaü

âdiyo sappuriso ca iññhà manàpadàyãbhisandaü,

Sampadàca dhanaü ñhànaü kosalo nàradena cà'ti

Pañhamo paõõàsako