Gahapativaggo

[BJT Page 100]

Suttantapiñake

Aïguttaranikàyo

Pa¤camo bhàgo

Aññhakanipàto

Pañhamo paõõàsako

3. Gahapativaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.

8. 1. 3. 1

Vesàlika-ugga suttaü

Ekaü samayaü bhagavà vesàliyaü viharati mahàvane kuñagàrasàlàyaü tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Aññhahi bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü uggaü gahapatiü vesàlikaü dhàrethàti. Idamavoca [PTS Page 209] bhagavà, idaü vatvàna sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena uggassa gahapatino vesàlikassa nivesanaü tenupasaïkami.

Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho uggo gahapati vesàliko yena so bhikkhu tenupasaïkami. Upasaïkamitvà taü bhikkhuü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho uggaü gahapatiü vesàlikaü so bhikkhu etadavoca:

Aññhahi kho tvaü gahapati, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Katame te gahapati, aññha acchariyà abbhutà dhammà yehi tvaü samannàgato bhagavatà vyàkatoti.

Na kho ahaü bhante, jànàmi katamehi aññhahi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Api ca bhante, ye me aññha acchariyà abbhutà dhammà saüvijjanti te suõàhi, sàdhukaü manasikarohi, bhàsissàmãti.

Evaü gahapatãti kho so bhikkhu uggassa gahapatino vesàlikassa paccassosi. Uggo gahapati vesàliko etadavoca:

[BJT Page 102]

1. Yadàhaü bhante, bhagavantaü pañhamaü duratova addasaü sahadassaneneva me bhante bhagavato cittaü pasãdi. Ayaü kho me bhante pañhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

2. So kho ahaü bhante, pasannacitto bhagavantaü payirupàsiü. Tassa me bhagavà ànupubbãkathaü kathesi, seyyathãdaü:dànakathaü sãlakathaü saggakathaü kàmànaü àdãnavaü okàraü saïkilesaü nekkhamme ca ànisaüsaü pakàsesi. Yadà maü bhagavà a¤¤àsi kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü udaggacittaü pasannacittaü, atha yà buddhànaü [PTS Page 210] sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü pakàsesi, dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü patigaõheyya, evameva kho me tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi, yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbaü taü nirodhadhammanti.

So kho ahaü bhante, diññhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesàrajjappatto aparappaccayo satthusàsane tattheva buddha¤ca dhamma¤ca saïgha¤ca saraõaü agamàsiü. Brahmacariyapa¤camàni ca sikkhàpadàni samàdiyiü. Ayaü kho me bhante, dutiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

Atha khvàhaü bhante, taü purisaü pakkosàpetvà vàmena hatthena pajàpatiü gahetvà dakkhiõena hatthena bhiïkàraü gahetvà tassa purisassa onojesiü. Komàriü kho panàhaü bhante, dàraü pariccajanno nàbhijànàmi cittassa a¤¤athattaü. Ayaü kho me bhante, tatiyo acchariyo dhammo saüvijjati.

[BJT Page 104]

4. Saüvijjanti [PTS Page 211] kho pana me bhante, kule bhogà. Te ca kho appañivibhattà sãlavantehi kalyàõadhammehi. Ayaü kho me bhante, catuttho acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

5. Yaü kho pana ahaü bhante, bhikkhuü payirupàsàmi, sakkaccaüyeva payirupàsàmi no asakkaccaü. Ayaü kho me bhante, pa¤camo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

6. So ce1 me bhante, àyasmà dhammaü deseti sakkaccaü yeva suõàmi, no asakkaccaü. No ce me so àyasmà dhammaü deseti ahamassa dhammaü desemi. Ayaü kho me bhante, chaññho acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

7. Anacchariyaü kho pana maü bhante, devatà upasaïkamitvà àrocenti: svàkkhàto gahapati, bhagavatà dhammoti. Evaü vutte ahaü bhante, tà devatà evaü vadàmi: vadeyyàtha và evaü kho tumhe devatà no và vadeyyàtha, atha kho svàkkhàto bhagavatà dhammoti, na kho panàhaü bhante, abhijànàmi tatonidànaü cittassa uõõatiü, maü và devatà upasaïkamanti ahaü và devatàhi sallapàmãti. Ayaü kho me bhante, sattamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

8. Yànimàni bhante, bhagavatà desitàni pa¤corambhàgiyàni saüyojanàni, nàhaü tesaü ki¤ci attani appahãnaü samanupassàmãti. Ayaü kho me bhante, aññhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

Ime [PTS Page 212] kho bhante, aññha acchariyà abbhutà dhammà saüvijjanti. No ca kho ahaü jànàmi. Katamehipahaü aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkatoti.

Atha kho so bhikkhu uggassa gahapatino vesàlikassa nivesane piõóapàtaü gahetvà uññhàyàsanà pakkàmi.

1. Ca sãmu.

[BJT Page 106]

Atha kho so bhikkhu pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi ekamantaü nisinno kho so bhikkhu yàvatako ahosi uggena gahapatinà vesàlikena saddhiü kathàsallàpo, taü sabbaü bhagavato àrocesi.

Sàdhu sàdhu bhikkhu, yathà taü uggo gahapati vesàliko sammà vyàkaramàno vyàkareyya imeheva bhikkhu, aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato uggo gahapati vesàliko mayà byàkato.

Imehi ca pana bhikkhu, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü uggaü gahapatiü vesàlikaü dhàrethàti.

[BJT Page 106]

8. 1. 3. 2

Hatthigàmaka ugga suttaü

Ekaü samayaü bhagavà vajjãsu viharati hatthigàme. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Aññhahi bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü uggaü gahapatiü hatthigàmakaü dhàrethà'ti. Idamavoca bhagavà. Idaü vatvà sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi.

Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena uggassa gahapatino hatthigàmakassa nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho uggo gahapati hatthigàmako yena so bhikkhu tenupasaïkami. Upasaïkamitvà taü bhikkhuü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho uggaü gahapatiü hatthigàmakaü so bhikkhu etadavoca:

Aññhahi [PTS Page 213] kho tvaü gahapati, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Katame te gahapati, aññha acchariyà abbhutà dhammà yehi tvaü samannàgato bhagavatà vyàkatoti?

[BJT Page 108]

Na kho ahaü bhante, jànàmi katamehipahaü aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Apica bhante, ye me aññha acchariyà abbhutà dhammà saüvijjanti te suõàhi sàdhukaü manasikarohi bhàsissàmãti. Evaü gahapatãti so bhikkhu uggassa gahapatino hatthigàmakassa paccassosi. Uggo gahapati hatthigàmako etadavoca:

1. Yadàhaü bhante, nàgavane parivàrento bhagavantaü pañhamaü duratova addasaü. Sahadassaneneva me bhante, bhagavato cittaü pasãdi. Suràmado ca pahãyi. Ayaü kho me bhante, pañhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

2. So kho ahaü bhante, pasannacitto bhagavantaü payirupàsiü. Tassa me bhagavà ànupubbãkathaü kathesi, seyyathãdaü:dànakathaü sãlakathaü saggakathaü kàmànaü àdãnavaü okàraü saïkilesaü nekkhamme ca ànisaüsaü pakàsesi. Yadà maü bhagavà a¤¤àsi kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü udaggacittaü pasannacittaü, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü pakàsesi, dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü patigaõheyya, evameva kho me tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi, yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbaü taü nirodhadhammanti.

So kho ahaü bhante, diññhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesàrajjappatto aparappaccayo satthusàsane tattheva [PTS Page 214] buddhaü ca dhammaü ca saïghaü ca saraõaü agamàsiü. Brahmacariyapa¤camàni ca sikkhàpadàni samàdiyiü. Ayaü kho me bhante, dutiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

[BJT Page 110]

3. Tassa mayhaü bhante, catasso komàriyo pajàpatiyo ahesuü. Atha khvàhaü bhante, yena tà pajàpatiyo tenupasaïkamiü. Upasaïkamitvà tà pajàpatiyo etadavocaü: mayà kho bhaginiyo brahmacariyapa¤camàni sikkhàpadàni samàdinnàni. Yà icchati sà idheva bhoge ca bhu¤jatu! Pu¤¤àni ca karotu! Sakàni và ¤àtikulàni gacchatu! Hoti và pana purisàdhippàyà, kassa vo dammãti. Evaü vutte sà bhante jeññhà pajàpatã maü etadavoca: itthannàmassa maü ayyaputta purisassa dehãti. Atha khvàhaü bhante, taü purisaü pakkosàpetvà vàmena hatthena pajàpatiü gahetvà dakkhiõena hatthena bhiïkàraü gahetvà tassa purisassa onojesiü. Komàriü kho panàhaü bhante, dàraü pariccajanno nàbhijànàmi cittassa a¤¤athattaü. Ayaü kho me bhante, tatiyo acchariyo dhammo saüvijjati.

4. Saüvijjanti kho pana me bhante, kule bhogà. Te ca kho appañivibhattà sãlavantehi kalyàõadhammehi. Ayaü kho me bhante, catuttho acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

5. Yaü [PTS Page 215] kho pana ahaü bhante, bhikkhuü payirupàsàmi, sakkaccaüyeva payirupàsàmi no asakkaccaü. So ce me bhante, àyasmà dhammaü deseti sakkaccaü yeva suõàmi, no asakkaccaü. No ce me so àyasmà dhammaü deseti, ahamassa dhammaü desemi. Ayaü kho me bhante, pa¤camo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

6. Anacchariyaü kho pana me bhante, saïghe nimantite devatà upasaïkamitvà àrocenti: asuko gahapati, bhikkhu ubhatobhàgavimutto, asuko pa¤¤àvimutto, asuko kàyasakkhã, asuko diññhappatto asuko saddhàvimutto, asuko saddhànusàrã, asuko dhammànusàrã, asuko sãlavà kalyàõadhammo, asuko dussãlo pàpadhammoti. Saüghaü kho panàhaü bhante, parivisanto nàbhijànàmi. Evaü cittaü uppàdetà: imassa và thokaü demi imassa và bahukanti. Athakhvàhaü bhante, samacittova demi. Ayaü kho me bhante, chaññho acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

[BJT Page 112]

7. Acchariyaü kho pana me bhante, devatà upasaïkamitvà àrocenti: 'svàkkhàto gahapati bhagavatà dhammo' ti. Evaü vutte ahaü bhante, tà devatà evaü vadàmi. 'Vadeyyàtha và evaü kho tumhe devatà no và vadeyyàtha, atha kho svàkkhàto bhagavatà dhammo' ti. Na kho panàhaü bhante, abhijànàmi tato nidànaü cittassa uõõatiü. Maü và devatà upasaïkamanti. Ahaü và devatàhi sallapàmãti. Ayaü kho me bhante, sattamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

8. Sace [PTS Page 216] kho panàhaü bhante, bhagavato pañhamataraü kàlaïkareyyaü anacchariyaü kho panetaü yaü maü bhagavà evaü vyàkareyya; natthi taü saüyojanaü yena saüyojanena saüyutto uggo gahapati hatthigàmako puna imaü lokaü àgaccheyyàti. Ayaü kho me bhante, aññhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati.

Ime kho bhante, aññha acchariyà abbhutà dhammà saüvijjanti. No ca kho ahaü jànàmi. Katamehipahaü aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkatoti.

Atha kho so bhikkhu uggassa gahapatino hatthigàmakassa nivesane piõóapàtaü gahetvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho so bhikkhu pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto yena bhagavà tenupasaïkami.

Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu yàvatako ahosi uggena gahapatinà hatthigàmakena saddhiü kathàsallàpo, taü sabbaü bhagavato àrocesi.

Sàdhu sàdhu bhikkhu, yathà taü uggo gahapati hatthigàmako sammà vyàkaramàno vyàkareyya imeheva bhikkhu, aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato uggo gahapati hatthigàmako mayà vyàkato. Imehi ca pana bhikkhu aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü uggaü gahapatiü hatthigàmakaü dhàrethàti.

[BJT Page 114]

8. 1. 3. 3.

Hatthakàëavaka suttaü

Ekaü samayaü bhagavà àëaviyaü viharati aggàëave cetiye. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Sattahi [PTS Page 217] bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü hatthakaü àëavakaü dhàretha. Katamehi sattahi:

Saddho bhikkhave, hatthako àëavako, sãlavà bhikkhave, hatthako àëavako, hirimà bhikkhave, hatthako àëavako, ottappã bhikkhave, hatthako àëavako. Bahussuto bhikkhave, hatthako àëavako. Càgavà bhikkhave, hatthako àëavako, pa¤¤avà bhikkhave, hatthako àëavako. Imehi kho bhikkhave, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü hatthakaü àëavakaü dhàrethàti, idamavoca bhagavà. Idaü vatvà sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi.

Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena hatthakassa àëavakassa nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho hatthako àëavako yena so bhikkhu tenupasaïkami. Upasaïkamitvà taü bhikkhuü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinnaü kho hatthakaü àëavakaü so bhikkhu etadavoca: sattahi kho tvaü àvuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Katamehi sattahi:

Saddho bhikkhave, hatthako àëavako, sãlavà bhikkhave, hatthako àëavako, hirimà bhikkhave hatthako àëavako, ottappã bhikkhave hatthako àëavako, bahussuto bhikkhave hatthako àëavako, càgavà bhikkhave hatthako àëavako, pa¤¤avà bhikkhave hatthako àëavakoti. Imehi kho tvaü àvuso, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkatoti.

Kaccittha bhante, na koci gihã ahosi odàtavasanoti?

Na khottha1. âvuso, koci gihã ahosi odàtavasanoti.

Sàdhu bhante, yadettha na koci gihã ahosi odàtavasanoti.

1. Nahettha machasaü.

[BJT Page 116]

Atha kho so bhikkhu hatthakassa àëavakassa nivesane piõóapàtaü gahetvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho so bhikkhu pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto yena bhagavà tenupasaïkami. [PTS Page 218] upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca: idhàhaü bhante, pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena hatthakassa àëavakassa nivesanaü tenupasaïkamiü, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdiü. Atha kho bhante hatthako àëavako yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi: ekamantaü nisinnaü kho ahaü bhante, hatthakaü àëavakaü etadavocaü.

Sattahi kho tvaü àvuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkato. Katamehi sattahi: saddho bhikkhave, hatthako àëavako, sãlavà bhikkhave, hatthako àëavako, hirimà bhikkhave, hatthako àëavako, ottappã bhikkhave, hatthako àëavako, bahussuto bhikkhave, hatthako àëavako, càgavà bhikkhave, hatthako àëavako, pa¤¤avà bhikkhave, hatthako àëavakoti. Imehi kho tvaü àvuso, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgato bhagavatà vyàkatoti.

Evaü vutte bhante, hatthako àëavako maü etadavoca: kaccittha bhante, na koci gihã ahosi odàtavasanoti. Na khottha àvuso, koci gihã ahosi odàta vasanoti. Sàdhu bhante, yadettha na koci gihã ahosi odàtavasanoti.

Sàdhu sàdhu bhikkhu, appiccho so bhikkhu kulaputto santeyeva attani kusale dhamme na icchati parehi ¤àyamàne, tena hi tvaü bhikkhu, iminàpi aññhamena acchariyena abbhutena dhammena samannàgataü hatthakaü àëavakaü dhàrehi yadidaü appicchatàyàti.

8. 1. 3. 4

Hatthakàëavaka saïgahavatthu suttaü

Ekaü samayaü bhagavà àëaviyaü viharati aggàëave cetiye. Atha kho hatthako àëavako pa¤camattehi upàsakasatehi [PTS Page 219] parivuto yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho hatthakaü àëavakaü bhagavà etadavoca:

[BJT Page 118]

Mahatã kho tyàyaü hatthaka, parisà, kathaü pana tvaü hatthaka, imaü mahatiü parisaü saïgaõhàhãti? Yànimàni bhante, bhagavatà desitàni cattàri saïgahavatthåni tenàhaü imaü parisaü saïgaõhàmi. Ahaü bhante, yaü jànàmi, 'ayaü dànena saïgahetabbo' ti, taü dànena saïgaõhàmi. Yaü jànàmi 'ayaü peyyavajjena saïgahetabbo' ti taü peyyavajjena saïgaõhàmi, yaü jànàmi 'ayaü atthacariyàya saïgahetabbo' ti taü atthacariyàya saïgaõhàmi, yaü jànàmi 'ayaü samànattatàya saïgahetabbo' ti taü samànattatàya saïgaõhàmi, saüvijjanti kho pana me bhante, kule bhogà. Daëiddassa kho no tathà sotabbaü ma¤¤antãti, .

Sàdhu sàdhu hatthaka, yoni kho tyàyaü hatthaka, mahatiü parisaü saïgahetuü, yehi keci hatthaka, atãtamaddhànaü parisaü saïgahesuü, sabbe te imeheva catåhi saïgahavatthåhi mahatiü parisaü saïgahesuü. Yepi hi keci hatthaka, anàgatamaddhànaü mahatiü parisaü saïgahessanti sabbe te imeheva catåhi saïgahavatthuhi mahatiü parisaü saïgahissanti.

Yepi hi keci hatthaka, etarahi mahatiü parisaü saïgaõhanni sabbe te imeheva catåhi saïgahavatthåhi mahatiü parisaü saïgaõhantãti. Atha kho hatthako àëavako bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.

[PTS Page 220]

Atha kho bhagavà acirapakkante hatthake àëavake bhikkhå àmantesi: aññhahi bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü hatthakaü àëavakaü dhàretha, katamehi aññhahi: saddho bhikkhave, hatthako àëavako, sãlavà bhikkhave, hatthako àëavako, hirimà bhikkhave, hatthako àëavako, ottappã bhikkhave, hatthako àëavako, bahussuto bhikkhave, hatthako àëavako, càgavà bhikkhave, hatthako àëavako, pa¤¤avà bhikkhave, hatthako àëavako. Imehi kho bhikkhave, aññhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannàgataü hatthakaü àëavakaü dhàrethàti.

[BJT Page 120]

8. 1. 3. 5

Mahànàma suttaü

Ekaü samayaü bhagavà sakkesu viharati kapilavatthusmiü nigrodhàràme, atha kho mahànàmo sakko yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho mahànàmo sakko bhagavantaü etadavoca:

Kittàvatà nu kho bhante, upàsako hotãti:

Yato kho mahànàma, buddhaü saraõaü gato hoti, dhammaü saraõaü gato hoti, saïghaü saraõaü gato hoti, ettàvatà kho mahànàma, upàsako hotãti.

Kittàvatà pana bhante, upàsako sãlavà hotãti:

Yato kho mahànàma, upàsako pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Ettàvatà kho mahànàma, upàsako sãlavà hotãti.

Kittàvatà pana bhante, upàsako attahitàya pañipanno hoti no parahitàyàti:

Yato [PTS Page 221] kho mahànàma, upàsako attanà saddhàsampanno hoti, no paraü saddhàsampadàya samàdapeti. Attanà sãlasampanno hoti, no paraü sãlasampadàya samàdapeti. Attanà càgasampanno hoti, no paraü càgasampadàya samàdapeti. Attanà bhikkhånaü dassanakàmo hoti, no paraü bhikkhånaü dassane samàdapeti. Attanà saddhammaü sotukàmo hoti, no paraü saddhammasavaõe samàdapeti. Attanà sutànaü dhammànaü dhàraõajàtiko hoti, no paraü dhammadhàraõàya samàdapeti. Attanà1 dhatànaü dhammànaü atthåpaparikkhã hoti no paraü atthåpaparikkhàya samàdapeti. Attanà atthama¤¤àya dhammama¤¤àya dhammànudhammapañipanno hoti, no paraü dhammànudhammapañipattiyà samàdapeti. Ettàvatà kho mahànàma upàsako attahitàya pañipanno hoti no parahitàyàti.

1. Attanàva machasaü.

[BJT Page 122]

Kittàvatà pana bhante, upàsako attahitàya ca pañipanno hoti, parahitàya càti:

Yato kho mahànàma upàsako attanà ca saddhàsampanno hoti para¤ca saddhàsampadàya samàdapeti. Attanà ca sãlasampanno hoti, para¤ca sãlasampadàya samàdapeti. Attanà ca càgasampanno hoti, para¤ca càgasampadàya samàdapeti, attanà ca bhikkhånaü dassanakàmo hoti, para¤ca bhikkhånaü dassane samàdapeti. Attanà ca saddhammaü sotukàmo hoti, para¤ca saddhammasavaõe samàdapeti. Attanà ca sutànaü dhammànaü dhàraõajàtiko hoti, para¤ca dhammadhàraõàya samàdapeti. Attanà ca dhatànaü dhammànaü atthåparikkhã hoti para¤ca atthåpaparikkhàya samàdapeti. Attanà ca atthama¤¤àya dhammama¤¤àya dhammànudhammapañipanno hoti, para¤ca dhammànudhammapañipattiyà samàdapeti. Ettàvatà kho mahànàma, upàsako attahitàya ca pañipanno hoti parahitàya càti.

8. 1. 3. 6.

Jãvaka suttaü

Ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati jãvakambavane. Atha kho jãvako komàrabhacco yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinno kho jãvako komàrabhacco bhagavantaü etadavoca:

Kittàvatà nu kho bhante upàsako hotãti:

Yato kho jãvaka, buddhaü saraõaü gato hoti, dhammaü saraõaü gato hoti, saïghaü saraõaü gato hoti, ettàvatà kho jãvaka, upàsako hotãti.

Kittàvatà pana bhante, upàsako sãlavà hotãti:

Yato kho jãvaka, upàsako pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Ettàvatà kho jãvaka, upàsako sãlavà hotãti.

[BJT Page 124]

Kittàvatà pana bhante, upàsako attahitàya pañipanno hoti no parahitàyàti:

Yato [PTS Page 223] kho jãvaka, upàsako attanà saddhàsampanno hoti, no paraü saddhàsampadàya samàdapeti. Attanà sãlasampanno hoti, no paraü sãlasampadàya samàdapeti. Attanà càgasampanno hoti, no paraü càgasampadàya samàdapeti, attanà bhikkhånaü dassanakàmo hoti, no paraü bhikkhånaü dassane samàdapeti. Attanà saddhammaü sotukàmo hoti, no paraü saddhammasavaõe samàdapeti. Attanà sutànaü dhammànaü dhàraõajàtiko hoti, no paraü dhammadhàraõàya samàdapeti. Attanà dhatànaü dhammànaü atthåpaparikkhã hoti, no paraü atthåpaparikkhàya samàdapeti. Attanà atthama¤¤àya dhammama¤¤àya dhammànudhammapañipanno hoti, no paraü dhammànudhammapañipattiyà samàdapeti. Ettàvatà kho jãvaka upàsako attahitàya pañipanno hoti no parahitàyàti.

Kittàvatà pana bhante, upàsako attahitàya ca pañipanno hoti, parahitàya càti:

Yato kho jãvaka, upàsako attanà ca saddhàsampanno hoti, para¤ca saddhàsampadàya samàdapeti. Attanà ca sãlasampanno hoti, para¤ca sãlasampadàya samàdapeti. Attanà ca càgasampanno hoti, para¤ca càgasampadàya samàdapeti, attanà ca bhikkhånaü dassanakàmo hoti, para¤ca bhikkhånaü dassane samàdapeti. Attanà ca saddhammaü sotukàmo hoti, para¤ca saddhammasavaõe samàdapeti. Attanà ca sutànaü dhammànaü dhàraõajàtiko hoti, para¤ca dhammadhàraõàya samàdapeti. Attanà ca dhatànaü dhammànaü atthåpaparikkhã hoti para¤ca atthåpaparikkhàya samàdapeti. Attanà ca atthama¤¤àya dhammama¤¤àya dhammànudhammapañipanno hoti, para¤ca dhammànudhammapañipattiyà samàdapeti. Ettàvatà kho jãvaka, upàsako attahitàya ca pañipanno hoti parahitàya càti.

8. 1. 3. 7

Bala suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Aññhimàni bhikkhave, balàni, katamàni aññha: ruõõabalà bhikkhave, dàrakà, kodhabalo màtugàmo, àvudhabalà corà, issariyabalà ràjàno, ujjhattibalà bàlà, nijjhattibalà1 paõóità, pañisaïkhànabalà bahussutà, khantibalà samaõabràhmaõà, imàni kho bhikkhave, aññhabalànãti.

1. Nijjhantibalà sãmu.

[BJT Page 126]

8. 1. 3. 8

Khãõàsavabala suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenupasaïkami upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü sàriputtaü [PTS Page 224] bhagavà etadavoca:

Kati nukho sàriputta, khãõàsavassa bhikkhuno balàni, yehi balehi samannàgato khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti?

Aññha bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balàni yehi balehi samantàgato khãõàsavo àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti. Katamàni aññha:

1. Idha bhante, khãõàsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saïkhàrà yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhà honti. Yampi bhante khãõàsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saïkhàrà yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhà honti, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti.

2. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno aïgàrakàsåpamà kàmà yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhà honti, yampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno aïgàrakàsåpamà kàmà yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhà honti, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti.

3. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno vivekaninnaü cittaü hoti. Vivekapoõaü vivekapabbhàraü vavakaññhaü1 nekkhammàbhirataü vyantãbhåtaü sabbaso àsavaññhànãyehi dhammehi, yampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno vivekanintaü cittaü hoti vivekapoõaü vivekapabbhàraü vavakaññhaü nekkhammàbhirataü vyantãbhåtaü sabbaso àsavaññhànãyehi dhammehi, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti.

1. Vivekaññhaü machasaü.

[BJT Page 128]

4. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno cattàro satipaññhànà bhàvità honti subhàvità. Yampi bhante, khãõàsavassa [PTS Page 225] bhikkhuno cattàro satipaññhànà bhàvità honti subhàvità. Idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti, khãõà me àsavàti.

5. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno cattàro iddhipàdà bhàvità honti subhàvità. Yampi bhante khãõàsavassa bhikkhuno cattàro iddhipàdà bhàvità honti subhàvità, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti, khãõà me àsavàti.

6. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno pa¤cindriyàni bhàvitàni honti subhàvitàni. Yampi bhante khãõàsavassa bhikkhuno pa¤cindriyàni bhàvitàni honti subhàvitàni, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti, khãõà me àsavàti.

7. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno sattabojjhaïgà bhàvità honti subhàvità. Yampi bhante khãõàsavassa bhikkhuno sattabojjhaïgà bhàvità honti subhàvità, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti, khãõà me àsavàti.

8. Puna ca paraü bhante, khãõàsavassa bhikkhuno ariyo aññhaïgiko maggo bhàvito hoti subhàvito. Yampi bhante khãõàsavassa bhikkhuno ariyo aññhaïgiko maggo bhàvito hoti subhàvito, idampi bhante, khãõàsavassa bhikkhuno balaü hoti yaü balaü àgamma khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti, khãõà me àsavàti.

Imàni kho bhante, aññha khãõàsavassa bhikkhuno balàni, yehi balehi samannàgato khãõàsavo bhikkhu àsavànaü khayaü pañijànàti khãõà me àsavàti.

8. 1. 3. 9

Akkhaõa suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Khaõakicco loko khaõakicco lokoti bhikkhave, assutavà puthujjano bhàsati no ca kho so jànàti khaõaü và akkhaõaü và. Aññhime bhikkhave, akkhaõà asamayà brahmacariyavàsàya. Katame aññha.

1. Idha bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, ayaü ca puggalo nirayaü upapanno hoti. Ayaü bhikkhave, pañhamo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

[BJT Page 130]

2. Puna ca paraü [PTS Page 226] bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, aya¤ca puggalo tiracchànayoniü upapanno hoti. Ayaü bhikkhave, dutiyo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

3. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, aya¤ca puggalo pettivisayaü upapanno hoti. Ayaü bhikkhave, tatiyo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

4. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, aya¤ca puggalo a¤¤ataraü dãghàyukaü devanikàyaü upapanno hoti. Ayaü bhikkhave catuttho akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

5. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, aya¤ca puggalo paccantimesu janapadesu paccàjàto hoti avi¤¤àtàresu milakkhesu. Yattha natthi gati bhikkhånaü bhikkhunãnaü upàsakànaü upàsikànaü. Ayaü bhikkhave pa¤camo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

6. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, ayaü¤ca puggalo majjhimesu janapadesu paccàjàto hoti micchàdiññhiko viparãtadassano natthi dinnaü natthi yiññhaü natthi hutaü natthi sukañadukkañànaü kammànaü phalaü vipàko, natthi ayaü loko natthi paro loko natthi màtà natthi pità natthi sattà opapàtikà natthi loke samaõabràhmaõà sammaggatà sammàpañipannà ye ima¤ca lokaü para¤ca lokaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedentãti. Ayaü bhikkhave chaññho akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

[BJT Page 132]

7. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, ayaü¤ca puggalo majjhimesu janapadesu paccàjàto hoti so ca hoti duppa¤¤o jaëo elamågo. Na pañibalo subhàsita dubbhàsitassa atthama¤¤àtuü. Ayaü bhikkhave sattamo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya.

8. Puna ca paraü bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti arahaü sammà sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca na desãyati [PTS Page 227] opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito, ayaü¤ca puggalo majjhimesu janapadesu paccàjàto hoti so ca hoti pa¤¤avà ajaëo anelamågo pañibalo subhàsita dubbhàsitassa atthama¤¤àtuü. Ayaü bhikkhave, aññhamo akkhaõo asamayo brahmacariyavàsàya. Ime kho bhikkhave, aññha akkhaõà asamayà brahmacariyavàsàya.

Ekova bhikkhave, khaõo ca samayo ca brahmacariyavàsàya. Katamo eko: idha bhikkhave, tathàgato ca loke uppanno hoti, arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà. Dhammo ca desãyati opasamiko parinibbàyiko sambodhagàmã sugatappavedito. Aya¤ca puggalo majjhimesu janapadesu paccàjàto hoti. So ca hoti pa¤¤avà ajaëo anelamågo pañibalo subhàsita dubbhàsitassa atthama¤¤àtuü. Ayaü bhikkhave, ekova khaõo ca samayo ca brahmacariyavàsàyàti.

1. Manussalàbhaü laddhàna saddhamme suppavedite,

Ye khaõaü nàdhigacchanti atinàmenti te khaõaü.

2. Bahå hi akkhaõà vuttà maggassa antaràyikà,

Kadàci karahaci loke uppajjanti tathàgatà.

3. Tassidaü sammåkhãbhåtaü yaü lokasmiü sudullabhaü,

Manussapañilàbho ca saddhammassa ca desanà

Alaü vàyamituü tattha attakàmena jantunà.

[BJT Page 134]

4. Kathaü [PTS Page 228] vija¤¤à saddhammaü khaõo ve mà upaccagà

Khaõàtãtà hi socanti nirayamhi samappità.

5. Idha ceva naü viràdheti saddhammassa niyàmataü,

Vàõijova atãtattho cirattaü anutapessati.

6. Avijjànivuto poso saddhammaü aparàdhiko,

Jàtimaraõasaüsàraü ciraü paccanubhossati.

7. Ye ca laddhà manussattaü saddhamme suppavedite,

Akaüsu tattha vacanaü karissanti karonti và.

8. Khaõaü paccaviduü loke brahmacariyaü anuttaraü,

Ye maggaü pañipajjiüsu tathàgatappaveditaü.

9. Ye saüvarà cakkhumatà desitàdiccabandhunà,

Tesu gutto sadà sato vihare anavassuto.

10. Sabbe anusaye chetvà màradheyya sarànuge,

Te ve pàragatà loke ye pattà àsavakkhayanti.

8. 1. 3. 10

Anuruddha suttaü

Ekaü samayaü bhagavà bhaggesu viharati suüsumàragire bhesakalàvane migadàye. Tena kho pana samayena àyasmà anuruddho cetãsu viharati pàcãnavaüsadàye. Atha kho àyasmato anuruddhassa rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi:

[BJT Page 136]

Appicchassàyaü dhammo nàyaü dhammo mahicchassa, santuññhassàyaü dhammo [PTS Page 229] nàyaü dhammo asantuññhassa, pavivittassàyaü dhammo nàyaü dhammo saïgaõikàràmassa. âraddha viriyassàyaü dhammo nàyaü dhammo kusãtassa, upaññhitasatissàyaü dhammo nàyaü dhammo muññhassatissa, samàhitassàyaü dhammo nàyaü dhammo asamàhitassa, pa¤¤àvato ayaü dhammo, nàyaü dhammo duppa¤¤assàti.

Atha kho bhagavà àyasmato anuruddhassa cetasà cetoparivitakkama¤¤àya seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya evameva bhaggesu suüsumàragire bhesakalàvane migadàye antarahito cetãsu pàcãnavaüsadàye àyasmato anuruddhassa sammukhe pàturahosi.

Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane àyasmàpi kho anuruddho bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü anuruddhaü bhagavà etadavoca: sàdhu sàdhu anuruddha, sàdhu kho tvaü anuruddha, yaü taü mahàpurisavitakkaü vitakkesi: appicchassàyaü dhammo nàyaü dhammo mahicchassa, santuññhassàyaü dhammo nàyaü dhammo asantuññhassa, pavivittassàyaü dhammo nàyaü dhammo saïgaõikàràmassa, àraddhaviriyassàyaü dhammo nàyaü dhammo kusãtassa, upaññhitasatissàyaü dhammo nàyaü dhammo muññhassatissa, samàhitassàyaü dhammo nàyaü dhammo asamàhitassa, pa¤¤avato ayaü dhammo nàyaü dhammo duppa¤¤assàti.

[BJT Page 138]

Tena hi tvaü anuruddha, imampi aññhamaü mahàpurisavitakkaü vitakkehi: nippapa¤càràmassàyaü dhammo nippapa¤caratino nàyaü dhammo papa¤càràmassa papa¤caratinoti.

Yato kho tvaü anuruddha, ime aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaü anuruddha, yàvadeva àkaïkhissasi vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi [PTS Page 230] savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharissasi.

Yato kho tvaü anuruddha, ime aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi tato tvaü anuruddha, yàvadeva àkaïkhissasi vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharissasi.

Yato kho tvaü anuruddha, ime aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi tato tvaü anuruddha, yàvadeva àkaïkhissasi, pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharissasi, sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedissasi, yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti tatiyaü jhànaü upasampajja viharissasi.

Yato kho tvaü anuruddha, ime aññha mahàpurisavitakke vitakkessasi, tato tvaü anuruddha, yàvadeva àkaïkhissasi, sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharissasi.

Yato [PTS Page 231] kho tvaü anuruddha, ime ca aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi, imesa¤ca catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã bhavissasi, akicchalàbhã, akasiralàbhã, tato tuyhaü anuruddha, seyyathàpi nàma gahapatissa và gahapatiputtassa và nànàrattànaü dussànaü dussakaraõóako påro, evameva te paüsukulaü cãvarànaü khàyissati, santuññhassa viharato, ratiyà aparitassàya, phàsuvihàràya, okkamanàya nibbànassa.

[BJT Page 140]

Yato kho tvaü anuruddha, ime ca aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi, imesa¤ca catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã bhavissasi, akicchalàbhã akasiralàbhã, tato tuyhaü anuruddha, seyyathàpi nàma gahapatissa và gahapatiputtassa và sàlãnaü odano vigatakàëako anekasåpo anekavya¤jano, evameva te piõóiyàlopaü bhojanànaü khàyissati santuññhassa viharato ratiyà aparitassàya phàsuvihàràya okkamanàya nibbànassa.

Yato kho tvaü anuruddha, ime ca aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi, imesa¤ca catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã bhavissasi, akicchalàbhã akasiralàbhã, tato tuyhaü anuruddha, seyyathàpi nàma gahapatissa và gahapatiputtassa và kuñàgàraü ullittàvalittaü nivàtaü phussitaggaëaü1 pihitavàtapànaü, evameva te rukkhamålaü senàsanànaü khàyissati santuññhassa viharato ratiyà aparitassàya phàsuvihàràya okkamanàya nibbànassa.

Yato kho tvaü anuruddha, ime ca aññhamahàpurisavitakke vitakkessasi, imesa¤ca catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã bhavissasi, akicchalàbhã akasiralàbhã, tato tuyhaü anuruddha, seyyathàpi nàma gahapatissa và gahapatiputtassa và pallaïko goõakatthato pañikatthato pañalikatthato kàdalimigapavarapaccattharaõo sauttaracchado ubhato lohitakåpadhàno, evameva te tiõasanthàrako sayanàsanànaü khàyissati santuññhassa viharato ratiyà aparitassàya phàsuvihàràya okkamanàya nibbànassa.

1. Phassitaggalaü katthaci.

[BJT Page 142]

Yato [PTS Page 232] kho tvaü anuruddha, ime ca aññha mahàpurisavitakke vitakkessasi, imesa¤ca catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã bhavissasi akicchalàbhã akasiralàbhã, tato tuyhaü anuruddha, seyyathàpi nàma gahapatissa và gahapatiputtassa và nànà bhesajjàni, seyyathãdaü: sappinavanãtaü telaü madhuphàõãtaü. Evameva te påtimuttaü bhesajjànaü khàyissati santuññhassa viharato ratiyà aparitassàya phàsuvihàràya okkamanàya nibbànassa.

Tena hi tvaü anuruddha, àyatikampi vassàvàsaü idheva cetãsu pàcãnavaüsadàye vihareyyàsãti. Evaü bhanteti kho àyasmà anuruddho bhagavato paccassosi.

Atha kho bhagavà àyasmantaü anuruddhaü iminà ovàdena ovaditvà seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evameva cetãsu pàcãnavaüsadàye antarahito bhaggesu suüsumàragire bhesakalàvane migadàye pàturahosi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja kho bhagavà bhikkhå àmantesi: aññha kho bhikkhave, mahàpurisavitakke desissàmi, taü suõàtha sàdhukaü manasi karotha bhàsissàmãti. Evambhanteti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü bhagavà etadavoca:

Katame ca bhikkhave, aññha mahà purisavitakkà:

Appicchassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo mahicchassa; santuññhassàyaü bhikkhave dhammo nàyaü dhammo asantuññhassa; pavivittassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo saïgaõikàràmassa. âraddhaviriyassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo kusãtassa, upaññhitasatissàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo muññhassatissa. Samàhitassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo asamàhitassa. Pa¤¤avato ayaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo duppa¤¤assa, [PTS Page 233] nippapa¤càràmassàyaü bhikkhave, dhammo nippapa¤caratino nàyaü dhammo papa¤càràmassa papa¤caratino.

[BJT Page 144]

1. Apapicchassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo mahicchassà'ti iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave bhikkhu appiccho samàno appicchoti maü jàneyyunti na icchati, santuññho samàno santuññhoti maü jàneyyunti na icachati, pavivitto samàno pavivittoti maü jàneyyunti na icchati, àraddhaviriyo samàno àraddhaviriyoti maü jàneyyunti na icchati, upaññhitasati samàno upaññhitasatãti maü jàneyyunti na icachati, samàhito samàno samàhitoti maü jàneyyunti na icchati, pa¤¤avà samàno pa¤¤avàti maü jàneyyunti na icchati, nippapa¤càràmo samàno nippapa¤¤àràmoti maü jàneyyunti na icchati. 'Appicchassàyaü dhammo nàyaü dhammo mahicchassà' ti iti yaü taü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

2. 'Santuññhassàyaü bhikkhave, dhammo, nàyaü dhammo asantuññhassà' ti iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhu santuññho hoti itarãtaracãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena, 'santuññhassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo asaññhantussà' ti iti yaü taü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

3. 'Pavivittassàyaü bhikkhave, dhammo, nàyaü dhammo saïgaõikàràmassà' ti iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato bhavanti upasaïkamitàro bhikkhå bhikkhåniyo, upàsakà upàsikàyo ràjàno ràjamahàmattà titthiyà titthiyasàvakà. Tatra bhikkhu vivekaninnena cittena vivekapoõena vivekapabbhàrena vavakaññhena nekkhammàbhiratena a¤¤adatthu uyyojanikapañisaüyuttaüyeva kathaü kattà hoti. 'Pavivittassàyaü [PTS Page 234] bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo saïgaõikàràmassà' ti iti yaü taü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

[BJT Page 146.]

4. 'âraddhaviriyassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo kusãtassà'ti iti kho panetaü vuttaü ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhu àraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammànaü pahànàya kusalànaü dhammànaü upasampadàya thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu 'àraddhaviriyassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo kusãtassà' ti iti yaü vuttaü, idametaü pañicca vuttaü.

5. 'Upaññhitasatissàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo muññhassatissà' ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhu satimà hoti paramena satinepakkena samannàgato cirakatampi cirabhàsitampi sarità anussarità. 'Upaññhitasatissàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo muññhassatissà' ti iti yantaü vuttaü, idametaü pañicca vuttaü.

6. 'Samàhitassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo asamàhitassà' ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati, satoca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti, yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. 'Samàhitassàyaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo asamàhitassà' ti iti yantaü vuttaü, idametaü pañicca vuttaü.

7. 'Pa¤¤avato ayaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo duppa¤¤assà' ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave, bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. 'Pa¤¤avato ayaü bhikkhave, dhammo nàyaü dhammo duppa¤¤assà' ti iti yaü taü vuttaü idametaü pañicca vuttaü.

8. 'Nippapa¤càràmassàyaü [PTS Page 235] bhikkhave, dhammo nippapa¤caratino nàyaü dhammo papa¤càràmassa papa¤caratino' ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü: idha bhikkhave bhikkhuno papa¤canirodhe cittaü pakkhandati pasãdati, santiññhati, vimuccati, 'nippapa¤càràmassàyaü bhikkhave, dhammo nippapa¤caratino nàyaü dhammo papa¤càràmassa papa¤caratino' ti iti kho panetaü vuttaü, idametaü pañicca vuttanti.

[BJT Page 148]

Atha kho àyasmà anuruddho àyatikampi vassàvàsaü tattheva cetãsu pàcãnavaüsadàye vihàsi. Atha kho àyasmà anuruddho eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirasseva yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, tadanuttaraü brahmacariya pariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi. Khãõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõãyaü nàparaü ittatthàyàti abbha¤¤àsi.

A¤¤ataro ca panàyasmà anuruddho arahataü ahosi. Atha kho àyasmà anuruddho arahattappatto tàyaü velàyaü imà gàthàyo abhàsi.

1. Mama saïkappama¤¤àya satthà loke anuttaro,

Manomayena kàyena iddhiyà upasaïkami.

2. Yathà me ahu saïkappo tato uttari desayã,

Nippapa¤carato buddho nippapa¤caü adesayi.

3. Tassàhaü dhammama¤¤àya vihàsiü sàsane rato,

Tisso vijjà anuppatto kataü buddhassa sàsanaü.

Gahapativaggo tatiyo.

Tassuddànaü:

Dve uggà dve ca hatthakà mahànàmena jãvako,

Dve balà akkhaõà vuttà anuruddhena te dasàti.