Mahavaggo - Pali

[BJT Page 466]

Suttantapiñake

Aïguttaranikàyo

Navakanipàto

Pañhamo paõõàsako

4. Mahàvaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.

9. 1. 4. 1

Anupubbavihàra suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Idha [PTS Page 410] bhikkhave vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Vitakka vicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti. Yantaü ariyà àvikkhanti: upekkhako satimà sukhavihàrãti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati.

Sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati.

Ime kho bhikkhave, nava anupubba vihàràti.

[BJT Page 468]

9. 1. 4. 2

Anupubbavihàrasamàpatti suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Nava imà bhikkhave, anupubbavihàrasamàpattiyo desessàmi. 1 Taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmãti. Evaü bhanteti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Katamà ca bhikkhave, nava anupubbavihàra samàpattiyo:

1. Yattha kàmà nirujjhanti, ye ca kàme nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà2 [PTS Page 411] pàragatà tadaïgenàti vadàmi. 'Kattha kàmà nirujjhanti, ke ca kàme nirodhetvà nirodhetvà viharanti: ahametaü na jànàmi, ahametaü na passàmã' ti iti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo:

'Idhàvuso bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Ettha kàmà nirujjhanti, te ca kàme nirodhetvà nirodhetvà viharantiti. Addhà bhikkhave, asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya sàdhåti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

2. Yattha vitakkavicàrà nirujjhanti, ye ca vitakkavicàre nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi. Kattha vitakkavicàrà nirujjhanti. Ke ca vitakkavicàre nirodhetvà nirodhetvà viharanti? Ahametaü na jànàmi ahametaü na passàmãti. Iti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo: "idhàvuso, bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Ettha vitakkavicàrà nirujjhanti, te ca vitakkavicàre nirodhetvà nirodhetvà viharantãti. Addhà bhikkhave, asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, sàdhåti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

1. Desissàmi sãmu.

2. Tiõõa sãmu. Machasaü

[BJT Page 470]

3. Yattha piti nirujjhati, ye ca pãtiü nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi. Kattha pãti nirujjhati: ke ca pãtiü nirodhetvà nirodhetvà viharantãti: ahametaü na jànàmi. Ahametaü na passàmãti. Iti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo:

Idhàvuso, bhikkhu pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti. Yantaü ariyà àcikkhanti: upekkhako satimà sukhavihàrãti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Ettha pãti nirujjhati, taü ca pãtiü nirodhetvà nirodhetvà [PTS Page 412] viharantãti. Addhà bhikkhave, asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, sàdhåti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

4. Yattha upekhàsukhaü1 nirujjhati, ye ca upekhàsukhaü nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi. "Kattha upekhàsukhaü nirujjhati. Ke ca upekkhàsukhaü nirodhetvà nirodhetvà viharanti? Ahametaü na jànàmi, ahametaü na passàmãti iti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo: "idhàvuso, bhikkhu sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Ettha upekhàsukhaü nirujjhati, te ca upekhàsukhaü nirodhetvà nirodhetvà viharantã" ti. Addhà bhikkhave, asañho amàyàvã 'sàdhu' bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

5. Yattha råpasa¤¤à2 nirujjhanti3, ye ca råpasa¤¤à2 nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi, "kattha råpasa¤¤à nirujjhanti, ke ca råpasa¤¤à nirodhetvà nirodhetvà viharanti, ahametaü na jànàmi, ahametaü na passàmã" ti. Iti yo evaü vadeyya so evamassa vacanãyo: "idhàvuso, bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Ettha råpasa¤¤à nirujjhanti.

1. Upekkhàsukhaü machasaü

2. Råpasa¤¤aü machasaü

3. Nirujjhati machasaü

[BJT Page 472]

Te va råpasa¤¤à nirodhetvà nirodhetvà viharantãti. Addhà bhikkhave, asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, sàdhuti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

6. Yattha [PTS Page 413] àkàsàna¤càyatanasa¤¤à nirujjhati. Ye ca àkàsàna¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te1 àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà2. Pàragatà tadaïgenàti vadàmi. "Kattha àkàsàna¤càyatanasa¤¤à nirujjhati, ke ca àkàsàna¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Ahametaü na jànàmi ahametaü na passàmã" ti iti so evaü vadeyya, so evamassavacanãyo: "idhàvuso, bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati ettha àkàsàna¤càyatanasa¤¤à nirujjhati. Te ca àkàsàna¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà viharantã" ti. Addhà bhikkhave asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, sàdhåti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

7. Yattha vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤à nirujjhati, ye ca vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà2 pàragatà tadaïgenàti vadàmi. "Kattha vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤à nirujjhati, ke ca vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Ahametaü na jànàmi, ahametaü na passàmãti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo: idhàvuso, bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma 'natthi ki¤cã'ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati, ettha vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤à nirujjhati, te ca vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharantã" ti. Addhà bhikkhave asañho amàyàvã 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

1. Te ca machasaü

2. Tiõõà machasaü

[BJT Page 474]

8. Yattha àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati, ye ca àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi. "Kattha àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati?, Ke ca àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Ahametaü [PTS Page 414] na jànàmi, ahametaü na passàmã'ti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo: idhàvuso, bhikkhu sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati, ettha àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati, te ca àki¤ca¤¤àyatanatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharantã" ti. Addhà bhikkhave asañho amàyàvã 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinandeyya anumodeyya, 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

9. Yattha nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati, ye ca nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti, addhà te àyasmanto nicchàtà nibbutà nittaõhà pàragatà tadaïgenàti vadàmi. "Kattha nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati. Ke ca nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharanti. Ahametaü na jànàmi, ahametaü na passàmã" ti iti yo evaü vadeyya, so evamassa vacanãyo: "idhàvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Ettha nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤à nirujjhati. Te ca nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasa¤¤aü nirodhetvà nirodhetvà viharantã" ti. Addhà bhikkhave asañho amàyàvã sàdhåti bhàsitaü abhinandeyya, anumodeyya 'sàdhå' ti bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà namassamàno pa¤jaliko payirupàseyya.

Imà kho bhikkhave, nava anupubba vihàrasamàpattiyoti.

[BJT Page 476]

9. 1. 4. 3

Nibbànasukha suttaü

Evaü me sutaü ekaü samayaü àyasmà sàriputto ràjagahe viharati veëuvane kalandakanivàpe, tatra kho àyasmà sàriputto bhikkhå àmantesi àvuso bhikkhavoti. âvusoti kho te bhikkhå àyasmato sàriputtassa paccassosuü. âyasmà sàriputto etadavoca: sukhamidaü àvuso nibbànaü sukhamidaü àvuso, nibbànanti.

Evaü vutte àyasmà udàyã àyasmantaü sàriputtaü etadavoca: kiü [PTS Page 415] panettha àvuso sàriputta sukhaü yadettha natthi vedayitanti? Etadeva khottha1 àvuso sukhaü, yadettha natthi vedayitaü.

Pa¤cime àvuso kàmaguõà, katame pa¤ca:

Cakkhuvi¤¤eyyà råpà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà. Sotavi¤¤eyyà saddà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà ghànavi¤¤eyyà gandhà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà. Jivhàvi¤¤eyyà rasà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà kàyavi¤¤eyyà phoññhabbà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà.

Ime kho àvuso pa¤cakàmaguõe pañicca uppajjati sukhaü somanassaü. Idaü vuccatàvuso kàmasukhaü.

1. Idhàvuso bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso bhikkhuno iminà vihàrena viharato kàmasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya, yàvadeva àbàdhàya, evamevassa te kàmasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti svàssa hoti àbàdho, yo kho panàvuso àbàdho dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

2. Puna ca paraü àvuso bhikkhu vitakka vicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso, bhikkhuno iminà vihàrena viharato vitakkasahagatà sa¤¤àmanasikàrà [PTS Page 416] samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa te vitakkasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa hoti àbàdho. Yo kho panàvuso àbàdho dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

1. Khvettha machasaü

[BJT Page 478]

3. Puna ca paraü àvuso pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti. Yantaü ariyà àcikkhanti: upekkhako satimà sukhavihàrãti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Tassa te àvuso bhikkhuno iminà vihàrena viharato pãtisahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa te pãtisahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti svàssa hoti àbàdho. Yo kho panàvuso, àbàdho dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso, pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

Puna ca paraü àvuso, bhikkhu sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso, bhikkhuno iminà vihàrena viharato upekkhà sahagatà [PTS Page 417] sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa te upekkhà sahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Yo kho panàvuso, àbàdho dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso, pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

6. Puna ca paraü àvuso bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso bhikkhuno iminà vihàrena viharato àkàsàna¤càyatanasahagatà sa¤¤à manasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamassa te àkàsàna¤càyatanasahagatà sa¤¤à manasikàrà samudàcaranti. Svàssa hoti àbàdho, yo kho panàvuso àbàdho, dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso pariyàyena veditabbaü yathà sukhaü nibbànanti.

7. Puna ca paraü àvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cã' ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso, bhikkhuno iminà vihàrena viharato vi¤¤àõa¤càyatana sahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso, sukhino dukkhà uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa te vi¤¤àõa¤càyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Yo kho panàvuso àbàdho dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

8. Puna ca paraü àvuso bhikkhu sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Tassa ce àvuso bhikkhuno iminà vihàrena viharato àki¤ca¤¤àyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Seyyathàpi àvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa te àki¤ca¤¤àyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa hoti àbàdho. Yo kho panàvuso àbàdho, dukkhametaü vuttaü bhagavatà. Iminàpi kho etaü àvuso, pariyàyena veditabbaü yathàsukhaü nibbànanti.

9. Puna ca paraü [PTS Page 418] àvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤àyaü vassa disvà àsavà parikkhãõà honti. Iminàpi kho etaü àvuso pariyàyena veditabbaü yathà sukhaü nibbànanti.

9. 1. 4. 4

Gàvãupamà suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Seyyathàpi bhikkhave, gàvã pabbateyyà bàlà abyattaü akhetta¤¤å akusalà visame pabbate carituü, tassà evamassa: 'yannånàhaü agatapubba¤ceva disaü gaccheyyaü, akhàditapubbàni ca tiõàni khàdeyyaü, apãtapubbàni ca pànãyàni piveyyanti. Sà purimaü pàdaü na suppatiññhitaü patiññhàpetvà pacchimaü pàdaü uddhareyya, sà na ceva agatapubbaü disaü gaccheyya, na ca akhàditapubbàni tiõàni khàdeyya. Na ca apãtapubbàni ca pànãyàni piveyya, yasmiü cassà padese ñhitàya evamassa: yannånàhaü agatapubba¤ceva disaü gaccheyyaü, abàditapubbàni ceva tiõàni khàdeyyaü, apãtapubbàni ce va pànãyàni pibeyyanti, ta¤ca padesaü na sotthinà paccàgaccheyya. Taü kissa hetu: tathà hi sà bhikkhave, gàvã pabbateyyà bàlà abyattà akhetta¤¤å akusalà visame pabbate carituü.

[BJT Page 482]

Evameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu bàlo abyatto akhetta¤¤å akusalo vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati1 so taü nimittaü na àsevati. Na bhàveti, na bahulãkaroti, na svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: 'yannånàhaü vitakka vicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja vihareyyanti. So na sakkoti vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharituü. Tassevaü hoti; yannånàhaü vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja [PTS Page 419] vihareyyanti. So na sakkoti vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharituü. Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu ubhato bhaññho ubhato parihãno. Seyyathàpi sà gàvã pabbateyyà bàlà abyattà akhetta¤¤å akusalà visame pabbate carituü.

Seyyathàpi bhikkhave gàvã pabbateyyà paõóità byattà khetta¤¤å kusalà visame pabbate carituü. Tassà evamassa: 'yannånàhaü agatapubba¤ceva disaü gaccheyyaü, akhàditapubbàni ca tiõàni khàdeyyaü, apãtapubbàni ca pànãyàni piveyyanti. Sà purimaü pàdaü suppatiññhitaü patiññhàpetvà pacchimaü pàdaü uddhareyya, sà agatapubba¤ceva disaü gaccheyya, akhàditapubbàni ceva tiõàni khàdeyya, apãtapubbàni ca pànãyàni piveyya. Yasmiü cassà padese ñhitàya evamassa: yannånàhaü agatapubba¤ceva disaü gaccheyyaü, akhàditapubbàni ceva tiõàni khàdeyyaü apãtapubbàni ceva pànãyàni piveyyanti' ta¤ca padesaü sotthinà paccàgaccheyya. Taü kissa hetu: tathà hi sà bhikkhave gàvã pabbateyyà paõóità vyattà khetta¤¤u kusalà visame pabbate carituü.

Evameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu paõóito byatto khetta¤¤u kusalo vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: vitakka vicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja vihareyyanti. ' So dutiyaü jjhànaü anabhihiüsamàno vitakkavicàrànaü våpasamà dutiyaü jjhànaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svàdiññhitaü adhiññhàti.

1. Viharituü sãmu.

[BJT Page 484]

Tassa evaü hoti: "yannånàhaü pãtiyà ca viràgà upekkhako ca vihareyyaü, sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedeyyaü, yantaü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrã 'ti tatiyaü jhànaü upasampajja vihareyyanti' so pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedeti yantaü ariyà upekkhako satimà sukhavihàrãti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: ' yannånàhaü sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsati pàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja vihareyyanti. So catutthaü jhànaü anabhihiüsamàno sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsati pàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati, bhàveti, bahulãkaroti, svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: ' yannånàhaü sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ' ananto àkàso ' ti àkànàsa¤càyatanaü upasampajja vihareyyanti. So àkàsàna¤càyatanaü anabhihiüsamàno sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ' ananto àkàso ' ti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati, bhàveti, bahulãkaroti, svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: ' yannånàhaü sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma ' anantaü vi¤¤àõanti' vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja vihareyyanti. So vi¤¤àõa¤càyatanaü anibhihiüsamàno sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: 'yannånàhaü sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja vihareyyanti. So àki¤ca¤¤àyatanaü anabhihiüsamàno sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svàdhiññhitaü adhiññhàti.

Tassa evaü hoti: ' yannånàhaü sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja vihareyyanti. So nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü anabhihiüsamàno sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. So taü nimittaü àsevati bhàveti bahulãkaroti svidhiññhitaü dhiññhàti.

1. Atthagamà sãmu.

[BJT Page 486]

Tassa evaü hoti: ' yannånàhaü sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤à vedayitanirodhaü upasampajja vihareyyanti. So sa¤¤àvedayitanirodhaü anabhihiüsamàno sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati.

Yato kho bhikkhave bhikkhu taü tadevasamàpattiü samàpajjatipi vuññhàti pi. Tassa muduü cittaü hoti kamma¤¤aü,mudunà citte kamma¤¤ena appamàõo samàdhi hoti subhàvito. So appamàõena samàdhinà subhàvitena yassa yassa abhi¤¤àsacchikaraõãyassa dhammassa cittaü abhininnàmeti abhi¤¤àsacchikiriyàya. Tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati " anekavihitaü iddhividhaü paccanubhaveyyaü, ekopi hutvà bahudhà assaü bahudhàpi hutvà eko assaü àvãbhàvaü tirobhàvaü tirokuóóaü tiropàkàraü tiropabbataü asajjamàno gaccheyyaü seyyathàpi àkàse, pañhaviyà pi ummujjanimujjaü kareyyaü seyyathàpi udake, udake pi abhijjamàne gaccheyyaü seyyathàpi pañhaviyaü, àkàse pi pallaïkena kameyyaü seyyathàpi pakkhisakuõo, imepi candimasuriye evaü mahiddhike mahànubhàve pàõinà parimaseyyaü parimajjeyyaü, yàva brahmalokàpi kàyena vasaü vatteyya" nti. Tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati " dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusikàya ubho sadde suõeyyaü dibbe ca mànuse ca ye dåre ye santike cà"ti. Tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati parasattànaü parapuggalànaü cetasà ceto paricca pajàneyyaü saràgaü và cittaü saràgaü cittanti pajàneyyaü, vãtaràgaü và cittaü vãtaràgaü cittanti pajàneyyaü, sadosaü và cittaü sadosaü cittanti pajàneyyaü, vãtadosaü và cittaü vãtadosaü cittanti pajàneyyaü, samohaü và cittaü samohaü cittanti pajàneyyaü, vãtamohaü và cittaü vãtamohaü cittanti pajàneyyaü, saïkhittaü và cittaü saïkhittaü cittanti pajàneyyaü, vikkhittaü và cittaü vikkhittaü cittanti pajàneyyaü, mahaggataü và cittaü mahaggataü cittanti pajàneyyaü, amahaggataü và cittaü amahaggataü cittanti pajàneyyaü, sauttaraü và cittaü sauttaraü citatanti pajàneyyaü, anuttaraü và cittaü anuttaraü cittanti pajàneyyaü, samàhitaü và cittaü samàhitaü cittanti pajàneyyaü, asamàhitaü và cittaü asamàhitaü cittanti pajàneyyaü, vimuttaü và cittaü vimuttaü cittanti pajàneyyaü, avimuttaü và cittaü avimuttaü cittanti pajàneyyanti. Tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati " nekavihitaü pubbenivàsaü anussareyyaü, seyyathãdaü : ekampi jàtiü dvepi jàtiyo tissopi jàtiyo catassopi jàtiyo pa¤capi jàtiyo dasapi jàtiyo vãsampi jàtiyo tiüsampi jàtiyo cattàrãsampi jàtiyo pa¤¤àsampi jàtiyo jàtisatampi jàtisahassampi jàtisatasahassampi anekepi saüvaññakappe anekepi vivaññakappe anekepi saüvaññavivaññakappe. Amutràsiü evannàmo evaïgotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto amutra upapàdiü. Tatràpàsiü evannàmo evaïgotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto idhåpapanno ' ti. Iti sàkàraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussareyya "nti tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passeyyaü cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammåpage satte pajàneyyaü. Ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. ' Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà' ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passeyyaü cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammåpage satte pajàneyya " nati tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.

So sace àkaïkhati " àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihareyya "nti tatra tatreva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane.Ti.

[BJT Page 488]

9. 1. 4. 5

Jhànanisasaya suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Pañhamampahaü1 bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Dutiyampahaü2 bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Tatiyampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Catutthampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

âkàsàna¤càyatanampahaü bhikkhave3 nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Vi¤¤àna¤càyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

âki¤càyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

Sa¤¤àvedayitanirodhampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmi.

"Pañhamampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato [PTS Page 423] anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

1. Pañhamampàhaü machasaü 3. Jhànaü sã 1.

2. Dutiyampàhaü machasaü 4. Patiññhàpeti syà.

5. Paññhàpetvà syà.

[BJT Page 490]

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "Pañhamampahaü [PTS Page 424] bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

"Dutiyampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàrà samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "Dutiyampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

"Tatiyampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaü vedeti yantaü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedeti. Yantaü ariyààcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "Tatiyampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

"Catutthampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà pubbeva somanassadomanassànaü atthaügamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà pubbeva somanassadomanassànaü atthaügamà adukkhaü asukhaü upekkhàsati pàrisuddhi catutthaü jhànaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "Catutthampahaü bhikkhave jhànaü nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

" âkàsàna¤càyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà3 nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

1. Tiõapurisaråpake machasaü.

2. Padàlità machasaü,

3. Atthagamà sãmu.

[BJT Page 492]

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàso ti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "âkàsàna¤càyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

"Vi¤¤àõa¤càyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma ' anantaü vi¤¤àõanti ' vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma ' anantaü vi¤¤àõanti' vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "Vi¤¤àõa¤càyatanaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

"âki¤ca¤¤àyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti kho panetaü vuttaü, ki¤cetaü pañicca vuttaü;

Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati.

So yadeva tattha hoti råpagataü vedanàgataü sa¤¤àgataü saïkhàragataü vi¤¤àõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõóato sallato aghato àbàdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü pañivàpeti4 so tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà.

Seyyathàpi bhikkhave issàso và issàsantevàsã và tiõapurisake 1 và mattikàpu¤je và yoggaü karitvà so aparena samayena durepàtã ca hoti akkhaõavedhã ca mahato ca kàyassa padàëetà. 2

Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati.

So tehi dhammehi cittaü pañivàpetvà5 amatàya dhàtuyà cittaü upasaüharati. "Etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàna" nti. So tattha ñhito àsavànaü khayaü pàpuõàti. No ce àsavànaü khayaü pàpuõàti teneva dhammaràgena tàya dhammanandiyà pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko hoti tattha parinibbàyi anàvattidhammo tasmà lokà. "âki¤ca¤¤àyatanampahaü bhikkhave nissàya àsavànaü khayaü vadàmã" ti iti yaü taü vuttaü. Idametaü pañicca vuttaü.

Iti kho bhikkhave yàvatà sa¤¤àsamàpatti tàvatà a¤¤àpañivedho yàni ca kho imàni bhikkhave àyatanàni nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpatti ca sa¤¤àvedayitanirodho ca jhàyãhete bhikkhave bhikkhåhi samàpattikusalehi samàpattivuññhànakusalehi samàpajjitvà vuññhahitvà samakkhàtabbànãti1 vadàmãti.

1. Sammà ajjhàtabbànãti machasaü

[BJT Page 494]

9. 1. 4. 6

ânanda suttaü

Evaü me sutaü ekaü: samayaü àyasmà ànando kosambiyaü viharati ghositàràme. Tatra kho àyasmà ànando bhikkhå àmantesi. âvuso bhikkhavoti. âvusoti kho te bhikkhå àyasmato ànandassa paccassosuü. âyasmà ànando etadavoca:

Acchariyaü àvuso, abbhutaü àvuso; yàva¤cidaü tena bhagavatà jànatà passatà arahatà sammà sambuddhena sambàdho okàsàdhigamo anubuddho sattànaü visuddhiyà sokapariddavànaü samatikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya ¤àyassa adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya. Tadeva nàma cakkhuü bhavissati te råpà ta¤càyatanaü [PTS Page 427] no pañisaüvedissati. Tadeva nàma sotaü bhavissati, te saddà, ta¤càyatanaü no pañisaüvedissati. Tadeva nàma ghànaü bhavissati, te gandhà. Ta¤càyatanaü, no pañisaüvedissati. Sà ca nàma jivhà bhavissati, te rasà. Ta¤càyatanaü no pañisaüvedissati, so ca nàma kàyo bhavissati te phoññhabbà ta¤càyatanaü no pañisaüvedissatãti.

Evaü vutte àyasmà udàyã àyasmantaü ànandaü etadavoca: "sa¤¤imeva nukho àvuso ànanda tadàyatanaü no pañisaüvedeti udàhu asa¤¤ã" ti? Sa¤¤ãmeva kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvediti. No asa¤¤ãti.

Kiü sa¤¤ã panàvuso tadàyatanaü no pañisaüvedetãti?

Idhàvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà 'ananto àkàso'ti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedeti.

[BJT Page 496]

Puna ca paraü àvuso bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma 'anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedeti.

Puna ca paraü àvuso, bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cã' ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedetãti.

Ekamidàhaü àvuso, samayaü sàkete viharàmi a¤janavane migadàye. Atha kho àvuso, jañilagàhiyà1 bhikkhunã [PTS Page 428] yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho àvuso, jañilabhàgiyà bhikkhunã maü etadavoca: "yàyaü bhante ànanda samàdhi nacàbhinato na càpanato na ca sasaïkhàra niggayha vàritavate"2 vimuttattà ñhito, ñhitattà santusito santusitattà no paritassati. Ayaü bhante ànanda samàdhi kiüphalo vutto bhagavatàti?

Evaü vutte ahaü3 àvuso jañilagàhiyaü bhikkhuniü etadavocaü: yàyaü bhagini samàdhi na càbhinato na càpanato, na sasaïkhàraniggayha vàritavato, vimuttattà ñhito, ñhitattà santusito, santusitattà no paritassati. Ayaü bhagini samàdhi a¤¤àphalo vutto bhagavatàti. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedeti.

9. 1. 4. 7

Lokàyatika bràhmaõa suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Atha kho dve lokàyatikà brahmaõà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodiüsu. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bràhmaõà bhagavantaü etadavocuü:

Påraõo bho gotama kassapo sabba¤¤å sabbadassàvã aparisesa¤àõadassanaü4 pañijànàti "carato ca me tiññhito ca suttassa ca jàgarassa ca satataü samitaü ¤àõadassanaü paccupaññhitanti. So evamàha: "ahaü anantena ¤àõena antavantaü5 lokaü jànaü passaü viharàmã" ti.

1. Jañilavàsakà, machasaü

2. Yasaïkhàraniggayihacàritagato, machasaü

3. Sohaü, machasaü

4. Aparisesaü ¤àõadassanaü, machasaü

5. Anantaü machasaü

[BJT Page 498]

Ayampi1 [PTS Page 429] bho gotama, nigaõñho nàtaputto 2 sabba¤¤å sabbadassàvã aparisesa ¤àõadassanaü pañijànàti 'carato ca me tiññhito ca suttassa ca jàgarassa ca satataü samitaü ¤àõadassanaü paccupaññhitanti'. So evamàha: "ahaü antavantena3 ¤àõena antavantaü lokaü jànaü passaü viharàmãti. Imesaü bho gotama, ubhinnaü ¤àõavàdànaü ubhãnnaü a¤¤ama¤¤aü vipaccanãkavàdànaü ko saccaü àha ko musàti?

Alaü bràhmaõà, tiññhatetaü "imesaü ubhinnaü ¤àõavàdànaü ubhinnaü a¤¤ama¤¤aü vipaccanãkavàdànaü ko saccaü àha ko musà" ? Ti. Dhammaü vo bràhmaõà, desessàmi, 4 taü suõàtha, sàdhukaü manasi karotha, bhàsissàmãti. Evaü bhoti kho te bràhmaõà bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Seyyathàpi bràhmaõà, cattàro purisà catuddisà ñhità paramàya gatiyà ca javena ca samannàgatà5 paramena ca padavãtihàrena. Te evaråpena javena samannàgatà assu, seyyathàpi nàma bràhmaõà, daëhadhammo6 dhanuggaho sikkhito katahattho katåpàsano lahukena asanena appakasirena tiriyaü tàlacchàyaü7 atipàteyya, evaråpena ca padavãtihàrena. Seyyathàpi nàma puratthimà samuddà pacchimo samuddo. Atha puratthimàya disàya ñhito puriso evaü vadeyya: "ahaü gamanena lokassa antaü pàpuõissàmã"ti. So a¤¤atreva asitapãtakhàyitasàyità a¤¤atreva8 uccàrapassàvakammà a¤¤atreva8 niddàkilamathapañivinodanà vassasatàyuko vassasatajãvã vassasataü gantvà appatvàva lokassa antaü antarà kàlaü [PTS Page 430] kareyya.

Atha pacchimàya disàya ñhito puriso evaü vadeyya: "ahaü gamanena lokassa antaü pàpuõissàmã"ti. So a¤¤atreva asitapãtakhàyitasàyità a¤¤atreva uccàrapassàvakammà a¤¤atreva8 niddàkilamathapañivinodanà vassasatàyuko vassasatajãvã vassasataü gantvà appatvàva lokassa antaü antarà kàlaü kareyya.

Atha uttaràya disàya ñhito puriso evaü vadeyya: "ahaü gamanena lokassa antaü pàpuõissàmã"ti. So a¤¤atreva asitapãtakhàyitasàyità a¤¤atreva uccàrapassàvakammà a¤¤atreva niddàkilamathapañivinodanà vassasatàyuko vassasatajãvã vassasataü gantvà appatvàva lokassa antaü antarà kàlaü kareyya.

Atha dakkhiõàya disàya ñhito puriso evaü vadeyya: "ahaü gamanena lokassa antaü pàpuõissàmã"ti. So a¤¤atreva asitapãtakhàyitasàyità a¤¤atreva uccàrapassàvakammà a¤¤atreva niddàkilamathapañivinodanà vassasatàyuko vassasatajãvã vassasataü gantvà appatvàva lokassa antaü antarà kàlaü kareyya.

Taü kissa hetu: nàhaü bràhmaõà, evaråpàya sandhàvanikàya lokassa antaü ¤àteyyaü daññheyyaü patteyyanti vadàmi. Na càhaü bràhmaõà, appatvàva lokassa antaü dukkhassantakiriyaü vadàmãti.

1. Ayampi hi syà,

2. Nàñaputto, machasaü

3. Anantena machasaü

4. Desissàmi sãmu.

5. Paramena javena ca samannàgato machasaü

6. Daëhadhammà machasaü

7. Tàlacchàti sã. Syà [PTS]

8. A¤¤atra machasaü

[BJT Page 500]

Pa¤cime bràhmaõà, kàmaguõà ariyassa vinaye lokoti vuccati, katame pa¤ca?

Cakkhu vi¤¤eyyà råpà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà, sota vi¤¤eyyà saddà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà, ghàna vi¤¤eyyà gandhà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà, jivhà vi¤¤eyyà rasà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà, kàya vi¤¤eyyà phoññhabbà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà,

Ime kho bràhmaõà, pa¤cakàmaguõà ariyassa vinaye lokoti vuccati.

Idha bhikkhave vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati.

Ayaü vuccati bràhmaõà, bhikkhu lokassa antaü àgamma lokassa ante viharati. Tama¤¤e evamàhaüsu "ayampi lokapariyàpanno, anissaño lokamhà" ti. Ahampi bràhmaõà, evaü vadàmi: "ayampi lokapariyàpanno, ayampi anissaño lokamhà" ti.

Puna ca paraü [PTS Page 431] bràhmaõà, bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti, yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti, tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Idaü vuccati bràhmaõà, bhàvanàbalaü. Imàni kho bhikkhave dve balànãti.

Puna ca paraü bràhmaõà, bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bràhmaõà, bhikkhu lokassa antaü àgamma lokassa ante viharati, tama¤¤e evamàhaüsu: "ayaümpi lokapariyàpanno, ayampi anissaño lokamhà" ti. Ahampi bràhmaõà evaü vadàmi: "ayampi lokapariyàpanno, ayampi anissaño lokamhà" ti.

Puna ca paraü bràhmaõà, bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma 'anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedeti.

Puna ca paraü bràhmaõa, bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cã' ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Evaü sa¤¤ãpi kho àvuso tadàyatanaü no pañisaüvedetãti.

Puna ca paraü bràhmaõa, bhikkhu sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bràhmaõà, bhikkhu lokassa antaü àgamma lokassa ante viharati. Tama¤¤e evamàhaüsu:

[BJT Page 502]

"Ayampi lokapariyàpanto ayampi anissaño lokamhà" ti. Ahampi bràhmaõà, evaü vadàmi: "ayampi lokapariyàpanno, ayampi anissaño lokamhà" ti.

Puna ca paraü bràhmaõà, bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Pa¤¤àya cassa disvà àsavà parikkhãõà honti. Ayaü vuccati bràhmaõà, bhikkhu lokassa [PTS Page 432] antaü àgamma lokassa ante viharati. Tiõõo loke visattikanti.

. 1

9. 1. 4. 8

Devàsurasaïgàma suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Bhåtapubbaü bhikkhave, devàsurasaïgàmo samåpabbuëho ahosi. Tasmiü kho pana bhikkhave, saïgàme asurà jiniüsu devà paràjiyiüsu. 1 Paràjità ca bhikkhave devà apayaüsveva2 uttarena mukhà3 abhiyaüsu4 asurà. Atha kho bhikkhave, devànaü etadahosi: 'abhiyanteva kho asurà yannåna mayaü dutiyampi asurehi5 saïgàmeyyàmà' ti. Dutiyampi kho bhikkhave, devà asurehi saïgàmesuü dutiyampi kho bhikkhave, asuràva jiniüsu devà paràjiyiüsu1 paràjità ca bhikkhave devà bhãtà apayaüsveva uttarenamukhà abhiyaüsu asurà:

Atha kho bhikkhave devànaü etadahosi: "abhiyanteva kho asurà, yannåna mayaü tatiyampi asurehi saïgàmeyyàmàti". Tatiyampi kho bhikkhave, devà asurehi saïgàmesuü. Tatiyampi kho bhikkhave, asuràva jiniüsu devà paràjiyiüsu. Paràjità ca bhikkhave, devà bhãtà devapuraü yeva pavisiüsu.

Devapuragatàna¤ca pana bhikkhave, devànaü etadahosi: "bhãruttànaü gatena kho dàni mahaü etarahi [PTS Page 433] attanà viharàma. Akaraõãyà asurehã" ti. Asurànampi bhikkhave, etadahosi: "bhãruttànagatena kho dàni devà etarahi attanà viharanti. Akaraõãyà ambhehã" ti.

1. Paràjayiüsu machasaü

2. Apayiüsuyeva machasaü

3. Uttarenàbhimukhà machasaü

4. Abhiniyiüsu machasaü

5. Asure si;

[BJT Page 504]

Bhåtapubbaü bhikkhave, devàsurasaïgàmo samåpabbuëho ahosi. Tasmiü kho pana bhikkhave, saïgàme devà jãniüsu. Asurà paràjiyisu1 paràjità ca bhikkhave asurà apayaüsveva dakkhiõena mukhà, abhiyaüsu devà. Atha kho bhikkhave, asurànaü etadahosi: abhiyanteva kho devà yannåna mayaü dutiyampi devehi saïgàmeyyàmàti. Dutiyampi kho bhikkhave, asurà devehi saïgàmesuü. Dutiyampi kho bhikkhave, devo ca jiniüsu. Asurà paràjiüsu. Paràjità ca bhikkhave, asurà apayaüsve va dakkhiõena mukhà. Abhiyaüsu devà. Atha kho bhikkhave asurànaü etadahosi: "abhiyanteva kho devà, yannåna mayaü tatiyampi devehi saïgàmeyyàmàti. Tatiyampi kho bhikkhave, asurà devehi saïgàmesuü, tatiyampi kho bhikkhave, devà va jiniüsu asurà paràjiyiüsu. Paràjità va bhikkhave, asurà bhãtà asurapura¤¤eva pavisiüsu. Asurapura gatàna¤ca pana bhikkhave, asurànaü etadahosi: abhãruttànagatena kho dàni mayaü etarahi attanà viharàma. Akaraõãyà devehã" ti. Devànampi bhikkhave, etadahosi: "bhãruttàna gatena kho dàni asurà etarahi attanà viharanti, akaraõãyà amhehã" ti.

Evameva kho bhikkhave, yasmiü samaye bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Tasmiü bhikkhave, samaye bhikkhussa evaü hoti: "bhãruttànagatena kho dànàhaü etarahi attanà [PTS Page 434] viharàmi, akaraõãyo màrassà" ti.

Màrassapi bhikkhave, pàpimato evaü hoti: "bhãruttànagatena kho dàni bhikkhu etarahi attanà viharati. Akaraõãyo mayhanti".

Yasmiü bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno, sukha¤ca kàyena pañisaüvedeti, yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti, tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Tasmiü bhikkhave, samaye bhikkhussa evaü hoti: "bhãruttànagatena kho dànàhaü etarahi attanà viharàmi, akaraõãye màrassà" ti. Màrassàpi bhikkhave, pàpimato evaü hoti: "bhãruttànagatena kho dàni bhikkhu etarahi attanà viharati, akaraõãyo mayhanti"

1. Paràjayiüsumachasaü

[BJT Page 506]

Yasmiü bhikkhave samaye bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu antamakàsi màraü apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

Yasmiü bhikkhave, samaye bhikkhu sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma 'anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu antamakàsi màraü apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

Puna ca paraü bhikkhave, bhikkhu sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cã' ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu antamakàsi màraü apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

Puna ca paraü bhikkhave, bhikkhu sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu antamakàsi màraü apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

Puna ca paraü bhikkhave, bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Pa¤¤àya cassa disvà àsavà parikkhãõà honti. Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu antamakàsi màraü apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato, tiõõaü loke visattikanti.

9. 1. 4. 9

âra¤¤akanàgopama suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Yasmiü [PTS Page 435] bhikkhave samaye àra¤¤akassa nàgassa gocarapasutassa hatthãpi hatthiniyopi hatthikalabhàpi hatthicchàpi purato gantvà tiõaggàni chindanti, tena bhikkhave, àra¤¤ako nàgo aññãyati haràyati jigucchati. Yasmiü bhikkhave, samaye àra¤¤akassa nàgassa gocarapasutassa hatthãpi hatthiniyopi hatthikalabhàpi hatthicchàpàpi obhaggobhaggaü sàkhàbhaïgaü khàdanti. Tena bhikkhave, àra¤¤ako nàgo aññãyati haràyati jigucchati.

Yasmiü bhikkhave, samaye àra¤¤akassa nàgassa ogàhaü otiõõassa hatthãpi hatthiniyopi hatthikalabhàpi hatthicchàpàpi purato purato ganatvà soõóàya udakaü àlolenti. Tena bhikkhave, àra¤¤ako nàgo aññãyati haràyati jigucchati.

Yasmiü bhikkhave, samaye àra¤¤akassa nàgassa ogàhaü otiõõassa hatthãniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti, tena bhikkhave, àra¤¤ako nàgo aññãyati haràyati jigucchati.

[BJT Page 508]

Tasmiü bhikkhave, samaye àra¤¤akassa nàgassa evaü hoti: "ahaü kho etarahi àkiõõo viharàmi, hatthihi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehi. Chinnaggàni ceva tiõàni khàdàmi. Obhaggobhagga¤ca me sàkhàbhaïgaü khàdanti. âvilàniceva pànãyàni pivàmi ogàhaü me otiõõassa hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti yannånàhaü eko gaõasmà våpakaññho vihareyyanti. "

So aparena samayena eko gaõasmà våpakaññho viharati acchinnaggàniceva tiõàni khàdati. Obhaggobhagga¤cassa sàkhàbhaïgaü [PTS Page 436] na khàdanti. Anàvilàni ca pàniyàni pivati. Ogàha¤cassa otiõõassa na hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti. Tasmiü bhikkhave, samaye àra¤¤akassa nàgassa evaü hoti:

"Ahaü kho pubbe àkiõõo vihàsiü hatthihi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchàpehi, chinnaggàni ceva tiõàni khàdiü, obhaggobhagga¤ca me sàkhàbhaïgaü khàdiüsu. âvilàni ca pànãyàni àpàyiü, ogàha¤ca me otiõõassa hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo agamaüsu. Sohaü etarahi eko gaõasmà våpakaññho viharàmi, acchinnaggàni ceva tiõàni khàdàmi. Obhaggobhagga¤ca me sàkhàbhaïgaü na khàdanti anàvilàni ca pànãyàni pivàmi, ogàha¤ca otiõõassa na hatthiniyo kàyaü upanighaüsantiyo gacchanti. " So soõóàya sàkhàbhaïgaü bha¤jitvà sàkhàbhaïgena kàyaü parimadditvà attamano1 kaõóuü saühanti. '

Evameva kho bhikkhave, yasmiü samaye bhikkhu àkiõõo viharati bhikkhåhi bhikkhunãhi upàsakehi upàsikàhi ra¤¤à ràjamahàmattehi titthiyehi titthiyasàvakehi, tasmiü samaye bhikkhussa evaü hoti: ahaü kho etarahi àkiõõo viharàmi, bhikkhåhã bhikkhunãhi upàsakehi upàsikàhi ra¤¤à ràjamahàmattehi titthiyehi titthiyasàvakehi. Yannånàhaü eko gaõasmà våpakaññho vihareyyanti. So vivittaü senàsanaü bhajati: ara¤¤aü rukkhamålaü [PTS Page 437] pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤jaü. So ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và nisãdati pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà.

1. Parimaditvà attamano soõóaü saüharati machasaü.

[BJT Page 510]

So abhijjhaü loke pahàya vigatàbhijjhena cetasà viharati abhijjhàya cittaü parisodheti, byàpàda padosaü pahàya abyàpanna citto viharati sabbapàõabhåtahitànukampã, byàpàda padosà cittaü parisodheti. Thãna middhaü pahàya vigatathãnamiddho viharati àlokasa¤¤i sato sampajàno, thãnamiddhà cittaü parisodheti, uddhaccakukkuccaü pahàya anuddhato viharati ajjhattaü våpasantacitto. Uddhaccakukkuccà cittaü parisodheti, vicikicchaü pahàya tiõõavicikiccho viharati akathaïkathã kusalesu dhammesu, vicikicchàya cittaü parisodheti.

So ime pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati.

So attamano kaõóuü saühanti. 1 Vitakkavicàrànaü våpasamà dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. So attamano kaõóuü saühanti so attamano kaõóuü saühanti. Pe tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. So attamano kaõóuü saühanti. Pecatutthaü jhànaü upasampajja viharati. So attamano kaõóuü saühanti.

Sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti, àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati, so attamano kaõóuü saühanti.

Sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkama anantaü vi¤¤ànanti, vi¤¤àna¤càyatanaü upasampajja viharati, so attamano kaõóuü saühanti. Sabbaso vi¤¤àna¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati, sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati, so attamano kaõóuü saühanti.

Sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü [PTS Page 438] samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤àya cassa disvà àsavà parikkhãõà honti. So attamano kaõóuü saühantãti

1. Soõóaü saüharati machasaü kaõóuü saühanti syà.

9. 1. 4. 10

Tapussagahapati suttaü

Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà malatesu1 viharati uruvelakappaü nàma malatànaü2 nigamo. Atha kho bhagavà pubbanha samayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya uruvelakappaü piõóàya pàvisi. Uruvelakappe piõóàya caritvà paccàbhattaü piõóapàtapañikkanto àyasmantaü ànandaü àmantesi. 'Idheva tàva tvaü ànanda hohi, yàvàhaü mahàvanaü ajjhogàhàmi divàvihàràyà' ti. Evaü bhanteti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahàvanaü ajjhogahetvà a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi.

Atha kho tapusso gahapati yenàyasmà ànando tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho tapusso gahapati àyasmantaü ànandaü etadavoca:

Mayaü bhante ànanda, gihã kàmabhogã kàmàràmà kàmaratà kàmasammudità. Tesaü no bhante, ambhàkaü gihãnaü kàmabhogãnaü kàmàràmànaü kàmaratànaü kàmasammuditànaü papàto viya bàyati yadidaü nekkhammaü. Sutaü metaü bhante, imasmiü dhammavinaye daharànaü daharànaü bhikkhånaü nekkhamme cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati. Etaü santanti passataü, nayidaü bhante imasmiü dhammavinaye bhikkhånaü bahunà janena visabhàgo yadadiü nekkhammanti.

[PTS Page 439]

Atthi kho etaü gahapati, kathàpàbhataü bhagavantaü dassanàya, àyàma gahapati, yena bhagavà tenupasaükamissàma, upasaïkamitvà bhagavato etamatthaü àrocessàma. Yathà no bhagavà byàkarissatã tathà naü dhàressàmàti, evaü bhanteti kho tapusso gahapati àyasmato ànandassa paccassosi. Atha kho àyasmà ànando tapussena gahapatinà saddhiü yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca:

1. Mallosu machasaü, mallakesu syà.

2. Malalànaü machasaü, mallakànaü syà.

[BJT Page 514]

Ayaü bhante tapusso gahapati evamàha: mayaü bhante ànanda gihã kàmabhogã kàmàràmà kàmàratà kàmasammudità. Tesaü no bhante, ambhàkaü gihãnaü kàmabhogãnaü kàmàràmànaü kàmaratànaü kàmasammuditànaü papàto viya khàyati yadidaü nekkhammaü. Sutaü metaü bhante, imasmiü dhammavinaye daharànaü daharànaü bhikkhånaü nekkhamme cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati etaü santanti passataü1 tayidaü bhante, imasmiü dhammavinaye bhikkhånaü bahunà janena visabhàgo yadidaü nekkhammanti.

Evametaü ànanda, evametaü ànanda, mayhampi kho ànanda, pubbeva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: 'sàdhu nekkhammaü, sàdhu paviveko'ti. Tassa mayhaü ànanda nekkhamme cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati, etaü santanti passato. Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: ko nukho hetu, ko paccayo yena me nekkhamme cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati, etaü santanti passato. Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: kàmesu kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato, nekkhamme ànisaüso anadhigato, so ca me anàsevito. [PTS Page 440] tasmà nekkhamme cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati etaü santanti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'sace kho ahaü kàmesu àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, nekkhamme ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me nekkhamme cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiññheyya vimucceyya etaü santanti passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena kàmesu àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü, nekkhamme ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda, nekkhamme cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati, 'etaü santanti' passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato kàmasahagatà sa¤¤à manasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa me kàmasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa me hoti àbàdho.

1. Passato sãmu, machasaü

[BJT Page 516]

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: "yannånàhaü vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja vihareyyanti" tassa mayhaü ànanda, avitakke cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccatã "etaü santanti" passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: "ko nu kho hetu, ko paccayo yena me avitakke cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati "etaü santanti" passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: "vitakkesu kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato, avitakke ànisaüso anadhigato, so ca [PTS Page 441] me anàsevito. Tasmà me avitakke cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati. "Etaü santanti" passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: "sace kho ahaü vitakkesu àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü avitakke ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me avitakke cittaü pakkhandeyya, pasãdeyya, santiññheyya, vimucceyya 'etaü santanti' passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena vitakkesu àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü. Avitakke ànisaüsaü adhigamma tamàseviü. Tassa mayhaü ànanda, avitakke cittaü pakkhandati, pasãdati, santiññhati, vimuccati 'etaü santanti' passato.

2. So kho ahaü ànanda, aparena samayena vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharàmi, tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato vitakkasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa me vitakkasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcarantã, svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: "yannånàhaü pãtiyà ca viràgà upekkhako ca vihareyyaü sato ca sampajàno, sukhaü ca kàyena pañisaüvedeyyaü. Yantaü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrã 'ti taü tatiyaü jhànaü upasampajja vihareyyanti. Tassa mayhaü ànanda, nippãtike cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati "etaü santanti" passato. Tassa mayhaü ànanda, etadahosi, "ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nippãtike cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, [PTS Page 442] na vimuccati "etaü santanti" passato.

[BJT Page 518]

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: pãtiyà kho me àdãnavo adiññho, yo ca me abahulãkato. Nippãtike ànisaüso anadhigato so ca me anàsevito. Tasmà me nippãtike cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati "etaü santi" nti passato.

Tassa mayhaü ànanda etadahosi: "sace kho ahaü pãtiyà àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, nippãtike ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü ñhànaü kho panetaü vijjati, yaü me nippãtike cittaü pakkhandeyya pasãdeyya, santiññheyya vimucceyya "etaü santanti" passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena pãtiyà àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü. Nippãtike ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda, nippãtike cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati etaü santanti passato.

3. So kho ahaü ànanda, pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharàmi sato ca sampajàno sukha¤ca kàyena pañisaüvedemi, yanataü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrã 'ti taü tatiyaü jhànaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato pãtisahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa me pãtisahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'yannånàhaü sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja vihareyyanti. Tassa mayhaü ànanda, adukkhamasukhe cittaü na pakkhandati. Nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo yena me adukkhamasukhe cittaü na pakkhandati, nappasãdati na santiññhati na vimuccati' 'etaü santa' nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'upekkhàsukhe kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato. Adukkhamasukhe ca ànisaüso anadhigato, so ca me anàsevito. Tasmà me adukkhamasukhe cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati "etaü santa" nti passato.

[BJT Page 520]

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'sace kho ahaü upekkhàsukhe àdãnavaü disvà taü [PTS Page 443] bahulãkareyyaü, adukkhamasukhe ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati, yaü me adukkhamasukhe cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiññheyya vimucceyya 'etaü santanti' passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena upekkhàsukhe àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü, adukkhamasukhe ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda adukkhamasukhe cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

4. So kho ahaü ànanda aparena samayena sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda iminà vihàrena viharato upekkhàsahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda sukhino dukkhaü upapajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa me upekkhàsahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti, svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'yannånàhaü sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti, àkàsàna¤càyatanaü upasampajja vihareyya'nti, tassa mayhaü ànanda. âkàsàna¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo yena me àkàsàna¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'råpesu kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato. âkàsàna¤càyatane ànisaüso anadhigato. So ca me anàsevito. Tasmà me àkàsàna¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti [PTS Page 444] passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'sace kho ahaü råpesu àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, àkàsàna¤càyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me àkàsàna¤càyatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiññheyya vimucceyya 'etaü santa'nti passato.

[BJT Page 522]

So kho ànanda, aparena samayena råpesu àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü, àkàsàna¤càyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda, àkàsàna¤càyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

So kho ànanda, sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti, àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato råpasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya, yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa me råpasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: yannånàhaü sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja vihareyyanti. ' Tassa mayhaü ànanda vi¤¤àõa¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati etaü santanti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me vi¤¤àõa¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: àkàsàna¤càyatane kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato. Vi¤¤àõa¤càyatane ca ànisaüso anadhigato. So ca me anàsevito. Tasmà me vi¤¤àõa¤càyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati' 'etaü santa'nti passato.

Sace kho ahaü àkàsàna¤càyatane àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, [PTS Page 445] vi¤¤àõa¤càyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me vi¤¤àõa¤càyatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiññheyya vimucceyya 'etaü santa'nti passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena àkàsàna¤càyatane àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü, vi¤¤àõa¤càyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseviü. Tassa mayhaü ànanda, vi¤¤àõa¤càyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

[BJT Page 524]

6. So kho ahaü ànanda, sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato àkàsàna¤càyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa me àkàsàna¤càyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda etadahosi: 'yannånàhaü sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja vihareyya'nti. Tassa mayhaü ànanda, àki¤ca¤¤àyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me àki¤ca¤¤àyatane cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati 'etaü santa'nti passato. Tassa mayhaü ànanda etadahosi: "vi¤¤àõa¤càyatane ca ànisaüso anadhigato, so ca me anàsevito. Tasmà me àki¤ca¤¤àyatane cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda etadahosi: 'sace kho ahaü vi¤¤àõa¤càyatane àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, àki¤ca¤¤àyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me àki¤ca¤¤àyatane [PTS Page 446] cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiññheyya vimucceyya "etaü santa" nti passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena vi¤¤àõa¤càyatane àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü àki¤ca¤¤àyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda àki¤ca¤¤àyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

7. So kho ahaü ànanda sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharàmi. Tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato vi¤¤àõa¤càyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho.

[BJT Page 526]

Seyyathàpi ànanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya, evamevassa me vi¤¤àõa¤càyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'yannånàhaü sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja vihareyya'nti. Tassa mayhaü ànanda, nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane cittaü na pakkhandati, nappasãdati, na santiññhati, na vimuccati, 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'ko nukho hetu, ko paccayo, yena me nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: àki¤ca¤¤àyatane kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato, nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane ànisaüso anadhigato, so ca me anàsevito. Tasmà me nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'sace kho ahaü àki¤ca¤¤àyatane àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü, nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü, ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane cittaü pakkhandeyya, pasãdeyya, santiññheyya, vimucceyya, 'etaü santa'nti passato.

So [PTS Page 447] kho àhaü ànanda, aparena samayena àki¤ca¤¤àyatane àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane ànisaüsaü adhigamma tamàseviü, tassa mayhaü ànanda nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

[BJT Page 528]

8. So kho ahaü ànanda, sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharàmi, tassa mayhaü ànanda, iminà vihàrena viharato àki¤ca¤¤àyatana sahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti' svàssa me hoti àbàdho. Seyyathàpi ànanda, sukhino dukkhaü uppajjeyya yàvadeva àbàdhàya. Evamevassa me àki¤ca¤¤àyatanasahagatà sa¤¤àmanasikàrà samudàcaranti. Svàssa me hoti àbàdho.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'yannånàhaü nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤à vedayitanirodhaü upasampajja vihareyyanti' tassa mayhaü ànanda, sa¤¤àvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati, nappasãdati na santiññhati, na vimuccati, 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'ko nukho hetu, ko paccayo, yena me sa¤¤àvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santa'nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane kho me àdãnavo adiññho, so ca me abahulãkato sa¤¤àvedayitanirodhe ànisaüso anadhigato. So ca me anàsevito. Tasmà me sa¤¤àvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati nappasãdati na santiññhati na vimuccati 'etaü santi' nti passato.

Tassa mayhaü ànanda, etadahosi: 'sace kho ahaü nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane àdãnavaü disvà taü bahulãkareyyaü sa¤¤àvedayitanirodhe ànisaüsaü adhigamma tamàseveyyaü ñhànaü kho panetaü vijjati yaü me sa¤¤àvedayitanirodhe cittaü pakkhandeyyaü, pasãdeyya, santiññheyya, vimucceyya 'etaü santa'nti passato.

So kho ahaü ànanda, aparena samayena nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatane àdãnavaü disvà taü bahulamakàsiü, [PTS Page 448] sa¤¤àvedayitanirodhe ànisaüsaü adhigamma tamàseviü. Tassa mayhaü ànanda, sa¤¤àvedayitanirodhe cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati 'etaü santa'nti passato.

[BJT Page 530]

9. So kho ahaü ànanda sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharàmi, pa¤¤àya ca me disvà àsavà parikkhayaü agamaüsu.

Yàvakãva¤càhaü ànanda imà nava anupubbavihàrasamàpattiyo na evaü anulomapañilomaü samàpajjimpi, vuññhahimpi neva tàvàhaü ànanda sadevake loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddhoti pacca¤¤àsiü.

Yato ca kho ahaü ànanda, imà nava anupubbavihàrasamàpattiyo evaü anulomapañilomaü samàpajjimpi vuññhahimpi, athàhaü ànanda, sadevake loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddhoti pacca¤¤àsiü. ¥àõa¤ca pana me dassanaü udapàdi, akuppà me cetovimutti. Ayamantimà jàti, natthidàni punabbhavoti.

Mahàvaggo catuttho.

Tassuddànaü:

Dve vihàrà ca nibbànaü gàvijhànena pa¤camaü,

ânando bràhmaõo devo nàgena tapussena càti.