620. Piyakdayo tayo, din kandalcnasamru-dayo ca cammayonayo, tena bhtassa cammassa uppattikraatt, ete ca citratanuruhdayo kambojdimhi, uttarpathe ca jyanti, tatreva sanmakhyt. Yath migasaddo vanyapasusmae, visese ca kuragkhye vattati, yath ca lohasaddo suvadike tejasasmae, visese ca, tath cammayoni-ajinayonisaddpi migasmae, migavisese ceti tath vutt.
P tappanakantsu, vu, iydeso. rumhi atisayacammayuttatya camru, ekassa massa lopo. Kadi avhne, alo, , kadal ca so migo ceti kadalmigo.
Shdayo yathvutt, avutt ca sabbe catuppad satt mig, pasavoti coccante. Pasavantti pasavo, su abhisave, pasa bandhane v, u.
621. Catukka ltya. L chedane, to, lt, sakatthe iko, ltik, dve nriya. Upyo tantu u, s nbhiya assa uanbhi, rasso. Makkao viya skhya attano tantumhi gacchatti makkaako.
Dvaya gomayajavicchike. Viccha gamane, vu, vicchiko, satapadiyampi, a vicchikanagula, tayog i. Dvaya gharagodhya. Saratism , avo canto. Ghara nissit godh gharagoik, dhassa o, sakatthe ko.
622. Dvaya godhya. Gudha rose, a, godh, nr. Kua dhe, a, kuo. Dvaya rattapya. Kaassa jalk rattap kaajalk. Sata pad yass satapad, padasaddo pdattho.
Dvaya kalandake. Kanda avhne, rodane ca, kandatti kalandako, lamajjho, vu. Kavaatya kak, nriya. Dvaya nakule, natthi kula etassa sappesu nakulo, arisappopi. Nakka nsane v, ulo, kalopo, sappe nsetti nakulo. Maga gatyattho daako dhtu, uso.
623. Dvaya kakaake. Kucchito kaako assa, ussatta. Sarati dhvatti sarao, ao.
Catukka ke. Ka bandhane, a, ka gamane v, dghdi. Pula mahatthe, avo, atta. Kucchita amati gacchatti kimi, i, assitta. Pakrena anatti pako, vu, atta.
Dvaya kaalomake. Ucca hna ligatti uccligo. Bahulomayutto pako lomasapako.
624-625. Sddhapajjena sakuassa nmni. Vihe kse gacchatti vihago, vihagamo ca, ksapariyyo cettha vihasaddo, vehsassa v vihdeso. Pakkhayuttatya pakkh. Khena, khasmi v gacchatti khago. Aato jto. Sakkoti uddha gantunti sakuo, sakunto, saku ca, saka sattiya, uo, unto, u ca. Patanto ento, pattena v gacchatti patago, aparatra talopo. Mtukucchito, aato cti dvikkhattu jyatti dvijo. Uandsu vakka kuila aga gvdika etassa, vakkena gamanena agatti v vakkago. Pattena yti, ta v yna etassa. Patati patanto viya ksato hotti patanto. Ne kulvake jyatti najo.
Vaakdayo, pokkharastakdayo ca tabbhed tesa sakuna vises. Vaa vaane, vu, vaak nr. Mayrappamo tadkaticittapakkho jvajvo dakkhiapathdsu jyate, jvajvti sadda karotti jvajvo. Jvajvoti nirnunsikpi. Candikyuttarattippiyo pakkh cakoro, caka paritakkane, uro, usso, cakoropi. Taratism iro, dvittamittaca, tittiro.
626. Sala gatiya, iko, atta, sik, nr. Kala ravatti karavko, ko, lalopo. Karavko, yassa saro bhagavato sarena upamyate, so vuccati karavkoti. Javena ravin sadiso haso ravihaso. Kusa sadde, thako, dvitta, kusassa sassa to, kukutthako Karaa bhjanatthe, avo, karaavo, jalacaro pakkh. Bilu patitthambhe, a, avdeso, bilavo, gaaplavoti khyto rattapakkho mahpakkh pokkharastako, pokkharassa sa yassa pokkharastako, assa to, dgho ca, samuditanmameva v tassa, tad sda assdane, vu, dassa to, pokkharastako.
627. Sattaka pakkhe. Patanti anenti patatta, yaddin to, dvitta. Ukha gatiya, yu, usse, assu, pekhua, atta. Pata gamane, to, ptato tyatti v patta. Pata gamane, kho, tassa ko, pakkho. Patitu icchati yena picha, nerutto, pata gamane v, cho, talopo, bindgamo, assi. Chdyate anena chado. Gira niggirae, u, issatta, gamu gamane v, u, massa ro.
Pakkhna bje a-uiti khyte aa, kacchapdna bjepi, aa khagdikose cti nnatthasagahe. Ai aatthe, o, pesi, kosopi, pisa avayave, i, pesi, pesiya pattabhede ca, koso pumeva icchitoti [cintmaik 15.37] ruddo. Dvaya pakkhigehe. Nla vae, a, atta, n naye v, ilo. Kucchita aavinsandika luntti kulvaka, vu.
628. Dvaya garuna mtari. Vino pakkhino namanti ya vinat. Thpumadvaya itthipurisna dvaya mithuna nma, sakhynassa sakhyeyyanissitatya itthipurisyeva mithuna, mitha sagame, uno.
Chakka yugaamatte. Yuja yoge, a, yuga, alapaccaye yugaa, atta, yugalampi. Ubha prae, o, dvanddeso ca, dvanda, yamu uparame, vu, alo ca, yamaka, yamalaca, apaccaye yama.
629-631. Maalanta samhe. Samm, visesena ca hate pujbhtattti samho, o, sama saha avayavena hati tihatti v samho. Gaa sakhyne, gayati avayavena sahti gao. Saha avayavena gacchatti saghto, hana gamane, o, saha avayavena udayatti samudyo, dgamo, majjhe dgho. Sacinoti avayavanti sacayo, ci caye. Saha avayavena duhayatti sandoho, duha paprae. Nissesato vahati avayavanti nivaho. Avayava katv byapiyati gacchatti ogho [ucyate ogho uca samavye gha-u niptan cassa gho (cintmaik 15.39)]. Visanti avayav yasminti visaro, aro. Avayava sampe karotti nikaro. Ekekpekkhya appatthena kasakht avayav yanti yasmi kyo, atha v kucchitna kesdna yoti kyo, so viya avayavna uppattihna kyoti idha samho vutto. Antatthena khasakhta avayava dhretti khandho, khdati avayaveti v khandho, amajjhadghe samudayo. Ghaa ghaane. Ghaana rsibhavana, ghaenti assa avayavti gha. Saha avayavena etti samiti,ti. Saha avayavena gacchatti sahati, hana gatiya,ti, nalopo. Rasa assdane, ia. Puja kucchya. Saha avayavena bypetv ayatti samavyo. Pgo tamblepi. Janeti avayaveti jta, to. Ka attna detti kado, cakkhdiko sarrvayavo. Kado viya kado, avayavo, ta vakati dadtti kadambaka. Visesena hantyasmi avayav byho. Vitanoti avayaveti vitna, o. Gupa rakkhae, bo, passa mo, gumbo, gumbampi. Kala avayavabhva pti rakkhatti kalpo, kal soasamo bhgoti hi vuttatt kalsaddo bhgatthopyatthti yati. Jala dittiya. Jalati avayaventi jla. Avayavena maatti maala, maa vibhsya, alo.
632. Sddhapajjena gaabhed vuccante. Tatra jtydhi samnna pna, apnaca gao vaggo nma, yath bandhuvaggo, kavaggoccdayo, vajja vajjane, vajjeti asamnajtydayoti vaggo, o, jjassa ggo. Jantna samnajtiyna, vijtiynaca gao sagho, satthoti coccate, yath bhikkhusagho, vijasatthoccdayo. Sahaante nibbisesena yante avayav tasminti sagho, ro. Saranti vattanti avayav yasminti sattho, tho, rassa to.
Sajtikna samnajtikna jantnameva gao kula nma, yath khattiyakula, gokulamiccdayo. Kula sakhyne, bandhumhi ca, a, kula. Sadhammna samnadhammnameva jantna gao nikyo nma, yath bhikkhunikyoti. Ci caye, o, nibbisesena cinoti avayaveti nikyo.
Sajtiyatiracchnnayeva gao ythotyuccate, so cnitth, yath hatthiytho, migaythamiccdayo, yu missane, tho, dghdi, ytho, gao pasna samajo, samjoesamuccateti [amara 15.42 gthya passitabba] idhngatavacanampi tabba.
633. Catukka garue. Kanakaruciratt sobhano pao pakkho yassa supao. Vinabhya nma mtuy apacca venateyyo, eyyo. Gara visadhara hantti garuo, o, rantassu, hassa ca atta, vaavikro, garuo. Pakkhisho, utso, vajiratuo, sudhharo, suvaapakkho, bhujagsanopi [tikaasesa 1.1.42].
Pikanta kokile. Parena vijtiyena kkena positoti parapuho, pusa posane, to. Parena bhato puho parabhato, bhara dhraaposanesu, to. Kua saddopakaraesu, alo. Kuka, vaka dne, ilo, kokilo. Apihito kyatti piko, api antaradhne, vaanso, apisskralopo.
634. Ahaka more. Mura savarae, o. Maya gatiya, ro, mahiya ravatti v mayro, dhtussa atthtisayena yogoti nerutto. Varaha sikhao, tayog varah. Nl gv kaho yassa, bhujagabhujopi.
Dvaya mayramatthakasikhya. Sikh aggijlyaca, pubbe vutt.
635-636. Catukka mayrakalpe. Sikhaino aya sikhao, varaha pdhnye, paribhsanahisdnesu ca, karae a. Ko mayro lasati yena kalpo, o, sassa po. P tappanakantsu, cho, niggahtgamo, rasso ca. Dvaya morassa pichahe akkhisahne. Cadi hildane, dittiyaca, vu. Mecako kahavaepi vutto.
Ayanta bhamare, cha padni assa. Madhu vatayati bhujate madhubbato, vata bhojane. Bhama anavahne, pupphamatthake bhamatti bhamaro, aro. Ara gamane, i, atta.
Catukka gehavanakapotesu. Prena sabalena patatti prpato, pravatopi. Kapa acchdane, kampa calane v. Oto, parapakkhe malopo. Kuka dne, ao, ussattamassuttaca. Pakrena ravatti prevao, ru sadde, ao, upasaggassa dgho, asse, prevao, parevaopi.
Prvato ca chejjo ca,
kapoto rattalocano;
prpato kalaravo,
patt seno sasdanoti [cintmaik 15.14].
Rabhaso.
637. Dvaya gijjhe. Gidha abhikakhya, yo, jhassa jho, asarpadvitta, jhapaccayena v siddha, tath dhassa jo. Gidhatism a, niggahtgamo, issatta, gandho. Tika senasmae. Kukkudna kula lunti chindatti kulalo, kula santne v, alo. Se gamane, no. Sattna hisanato byaggho viya byagghi, satte nsetti nso. Byagghi eva nsoti samuditanma.
Sakuagghdayo tayo tabbhed tassa senassa vises. Sakua hantti sakuagghi, sin. Aa gamane, o. o. Dabbisadisa tua yassa dvijassa so dabbimukhadvijo. Dabbimukhadvijo o nmtipyeko attho, tad dveyeva senabhed.
638. Catukka ulke. Uhunti sadda karotti uhukro. Uddha ka yassa uddhakaoti sampatte niruttinayena ulko [ulabhinettethi dahatyulko, uddholokan iti niruttama (amarakosugghanak 15.15)], ucati samaveti koaranti v niptan. Kusa akkose, yassa amanpatya saddena lok kosanti, so kosiyo, kositabboti katv, koare vasatti v kosiyo, nerutto, vyasna kkna ari sattu, sakkahvayo, divndho vakkansiko, harinetto, divbhto, kkabhr, ratticrpi.
Vyasanta kke. Kiti sadda kyatti kko. Riha maraalakkhaa, tadassa natthi ariho. Dhaka ghoravsite, a. Balin puho bhato. Vaya gamane, vayo eva vyaso, sakatthe so, sakipajo, attaghoso, parabharo, balibhujo, guhamethunopi. Saki ekavrapaj pasti yassa. Kkaiccattna ghosayati. Vijtiya kokila bharati.
639. Kko viya ulati gacchatti kkoo, atta. Doakko, daddhakkopi. Dvaya b-lauiti khyte sakue. L chedane, o, vassa po, lpo, lvopi. Leu viya akatti laukik [leukik (ka.)], vu.
Tika hatthiligasakue. Vraasadisatt vrao. Hatthino liga paka soa yasmi vijjatti hatthiligo. Hatthisoa yasmi vijjati, so hatthisoo ca vihagamo ceti hatthisoavihagamo.
640. Dvaya ukkuse. Ucca kosatti ukkuso, kusa sadde, a. Kura sadde, aro, thiya kurar. Kolahipakkhimhi ubhutaiti khyte pakkhimhi kukkuho. Kolahi-ajjhohrako pakkh kolahipakkh. Kukkuiti saddyatti kukkuho, ho, kuka avhne v, uho.
Tika suve. Su savane. Manussasaddampi sutti suvo, a, uvdeso. Kiti sadda karotti kro. Karoti manussasaddanti v kro. A, ass. Suka gatiya, sundara suhu v manussasadda kyatti suko. Dvaya kukkuamatte. Tamb c yassa. Kukkuatti kukkuo, kuka, vaka dne v, ao.
641. Dvaya nijjivhe. Natthi jivh yassa nijjivho. Dvaya kocsakue. Itthiligena mithunna nmni. Koca koilyappbhvesu, a, koc. Kanta chedane, yu, naddi, assu. Kuanpi, kua dhe.
Dvaya cakkavke. Cakkena cakkasaddena uccate cakkavko, o. Vaca viyattiya vcya, cakkamiccvh yassa, rathagvhayanmakopi, rathaga cakka, tassa avhayo rathagvhayo, so nma assa rathagvhayanmako, tena rathaganmo rathacaraasamno avhayo coccate.
Lakkhitalakkha ctra, lakkhaopacaritavuttiy, goamukhyya v vuttiy lakkhitena atthena yatra atthantara lakkhyate, s lakkhitalakkha. Yath rathvayavyudho iccatra rathvayavasaddena cakka lakkhyate, na tadkati tannmo cyudhaviseso. Pantirathoiccatra pantisaddena dasakkhara chando lakkhyate, na dasasaddo, tehi tu yudharathasaddasanniveso cakkvayavyudho, dasaratho iti devaviseso, rjaviseso ca lakkhyate, tathtrpi rathagantyanena rathekadeso lakkhyate, avhyateiccanena ca paribhsana, na tenpi vkasaddo. Tehi ca aamaasanniveso cakkavkoti pakkhiviseso lakkhyateti guato sukkdhi evagat go vutti.
Dvaya ctake. Aya meghajalapy, sara hisya, saraa sro, ta gacchatti srago. Ctake harie pume, srago sabale tisti [cintmaik 23.23] rabhaso. Cata ycane, vu, thokakopi, thoka ka jala hanyahena assatthi thokako.
642. Dvaya pakkhibile. Tula ummne, iyo. Pakkhayutto bilo, s.
Dvaya rukkhakakhdake. Sata pattni assa. Sarati keti sraso, so, khva s.
Dvaya kkehi saddhi na katv vasanake sukkasakue. Vaka dne, a. Setavaatya sukko ca so kkehi saddhi nivsanato, kkasahnatt v kko ceti sukkakko.
Dvaya visakahikya. Bala pane, vu, dgho, ko v. Visasadiso kavao kaho yass s visakahik, etiss pumo nma na vijjati. Vuttaca apadne
Yath balkayonimhi, na vijjati pumo sad;
meghesu gajjamnesu, gabbha gahanti t tadti [apa. thera. 1.1.511].
643. Dvaya kake. Lohasadiso pihi yassa lohapiho. Kaka lolye, a, kako.
Dvaya pattakahe. Khajo viya caratti khajaro, o. Passantna kha sukha janetti khajano. Khaja gativekalye v, yu.
Dvaya gmacake, cakamatte v. Kalaha ravatti kalaviko, yaddi. Ka sukha luntti v kalaviko, iko, niggahtgamo ca. Caa bhede, vu, cako.
Dvaya veuriyacchavilome citrapakkhe suvaaceti khyte. Dibha santhambhe, dvitta, bindgamo ca. Kiiti sadda karotti kik, , cso, divipi [cso kikdivi (amara 15.16)].
644. Dvaya meghasme -auiti khyte. Kadambayog kdambo. Kavao haso kahaso, klahasopi.
Dvaya ahe-oiti khyte sakue. Sakunto vutto, sakunto pakkhibhedasmi, bhsapakkhkhagesu ceti nnatthasagahe. Sundarkrena pakkhena yutto sakuo bhsapakkh, bhsanto sundarkre, bhsanto bhsapakkhinti hi nnatthasagahe.
Dvaya nv-m-sveiti khyte nlapakkhini. Dhmya dhma aati sahatti dhmyo, o. Kavaatya kucchita liga yassa. Bhigopi.
Dvaya jalakukkue. D lavane,ti, dti hati ussahatti dtyho, khaitaddhani-iccattho. Kle sassamutumhi kaho kaaddhani yassa kakahako, samsante ko.
645. Khudddi madhucchihakardiko kammabhto makkhikbhedotyuccate, makkhi saghte, vu, makkhik, tsa bhedo makkhikbhedo. Pigalamakkhikya mhaaiti khytya dvaya. asa asane, aso. Dasopi, asa khdane v, pigalamakkhiktivaanma.
Makkhikya aa sik nma, saa avayave, vu. Dvaya nhaiti khyte. Paa gacchatti paago, patagopi, sarati hisatti salabho, abho, latta, sala gamane v.
646. Dvaya cheiti khyte, maka pe, aso, makaso. Dvaya nidghe nuhdsu varaakamakkhikya. Crti saddyatti cr, ciri hisya v, naddi, dghdi. Jhalla sadde, vu, jhallik.
Dvaya tlapattdyantaresu nilnya cammapattya. Jatu viya jatuk, upamne ko, rmahe jatuka camma-pattajatukaresu thti [cintmaik 19.40] hi rabhaso. Ajina camma patta yass ajinapatt. Dvaya hasasmae. Hanti addhna haso. Seto chado patta yassa. Yathkathaci byuppattti vuttatt asetacchadepi, cakkago, mnasokopi, cakkassa cakkavkasseva agni yassa. Mnasa saro oko yassa.
647. Ye rattehi lohitehi pdatuehi caraacachi visih sit ca sarre, te rjahas nma, hasna rjno rjahas.
Malnehi pdatuehi visih ye te mallikkhy, mala, malla dhrae, i, saya ko, malliko hasabhede ca, tiasle ca malliketi [cintmaik 15.24] ruddo. khysaddena bahubbhi. Asitehi kahehi pdatuehi visih ye, te dhatarah, dhatarahna apaccni dhatarahti, o.
648. Tika tiracchne. Tiriya acayatti tiraccho, tiriyassa tiro, acatissa ccho. Yumhi tiracchno, tiracchnoyeva tiracchnagata, tabbhva v gata patta, tesu v gata antogadhanti tiracchnagata, siyti pakatynapekkhakriypada, bhavatyattho v hi karotyattho v kadci pakatynapekkho bhavati, na pana vikatynapekkho. Tath kadci ubhaypekkhopi bhavati, na panubhaynapekkhoti sabbatreva. Shdivaggo.

Aradivaggavaan nihit.