[92] 2. Mahsrajtakavaan
Ukkahe sramicchantti ida satth jetavane viharanto yasmanta nandatthera rabbha kathesi. Ekasmihi samaye kosalarao itthiyo cintayisu buddhuppdo nma dullabho, tath manussapailbho, paripuyatanat ca. Mayaca ima dullabha khaasamavya labhitvpi attano ruciy vihra gantv dhamma v sotu buddhapja v ktu dna v dtu na labhma, majsya pakkhitt viya vasma, rao kathetv amhka dhamma desetu anucchavika eka bhikkhu pakkospetv tassa santike dhamma sossma, tato ya sakkhissma, ta uggahissma, dndni ca puni karissma. Eva no aya khaapailbho saphalo bhavissatti. T sabbpi rjna upasakamitv attan cintitakraa kathayisu. Rj sdhti sampaicchi. Athekadivasa rj uyynaka kitukmo uyynapla pakkospetv uyyna sodhehti ha. Uyynaplo uyyna sodhento satthra aatarasmi rukkhamle nisinna disv rao santika gantv suddha, deva, uyyna, apicettha aatarasmi rukkhamle bhagav nisinnoti ha. Rj sdhu, samma, satthu santike dhammampi sossmti alakataratha abhiruhitv uyyna gantv satthu santika agamsi. Tasmica samaye chattapi nmeko angm upsako satthu santike dhamma suamno nisinno hoti. Rj ta disv sakamno muhutta hatv puna sacya ppako bhaveyya, na satthu santike nisditv dhamma sueyya, appakena imin bhavitabbanti cintetv satthra upasakamitv vanditv ekamanta nisdi. Upsako buddhagravena rao paccuhna v vandana v na aksi, tenassa rj anattamano ahosi. Satth tassa anattamanabhva atv upsakassa gua kathesi aya, mahrja, upsako bahussuto gatgamo kmesu vtargoti rj na imin orakena bhavitabba, yassa satth gua vaetti cintetv upsaka, vadeyysi yena te atthoti ha. Upsako sdhti sampaicchi. Rj satthu santike dhamma sutv satthra padakkhia katv pakkmi. So ekadivasa uparipsde mahvtapna vivaritv hito ta upsaka bhuttaptarsa chattamdya jetavana gacchanta disv pakkospetv evamha tva kira, upsaka, bahussuto, amhkaca itthiyo dhamma sotukm ceva uggahetukm ca, sdhu vatassa sace tsa dhamma vceyysti. Deva, gihna nma rjantepure dhamma desetu v vcetu v nappatirpa, ayyna eva patirpanti. Rj sacca esa vadatti uyyojetv itthiyo pakkospetv bhadde, aha tumhka dhammadesanatthya ca dhammavcanatthya ca satthu santika gantv eka bhikkhu ycmi, astiy mahsvakesu katara ycmti ha. T sabbpi mantetv dhammabhagrika nandattherameva rocesu. Rj satthu santika gantv vanditv ekamanta nisinno evamha bhante, amhka gehe itthiyo nandattherassa santike dhamma sotuca uggahituca icchanti, sdhu vata sace thero amhka gehe dhamma deseyya ceva vceyya cti. Satth sdhti sampaicchitv thera pesi. Tato pahya rao itthiyo therassa santike dhamma suanti ceva uggahanti ca. Athekadivasa rao cmai naho. Rj tassa nahabhva sutv amacce pesi sabbe antovaajanake manusse gahetv cmai harpethti. Amacc mtugme di katv cmai paripucchant adisv mahjana kilamenti. Ta divasa nandatthero rjanivesana paviho. Yath t itthiyo pubbe thera disvva hahatuh dhamma suanti ceva uggahanti ca, tath akatv sabb domanassappattva ahesu. Tato therena kasm tumhe ajja evarp jtti pucchit evamhasu bhante, rao cmai pariyesmti amacc mtugme updya antovaajanake kilamenti, na jnma kassa ki bhavissatti, tenamha domanassappattti. Thero m cintayitthti t samasssetv rao santika gantv paattsane nisditv mai kira te, mahrja, nahoti pucchi. ma, bhanteti. Asakkhi pana ta harpetunti. Bhante, sabba antojana gahetv kilamentopi na sakkomi harpetunti. Mahrja, mahjana akilametvva harapyo atthti. Kataro, bhanteti? Piadna, mahrjti. Katara piadna, bhanteti? Mahrja, yattakesu sak atthi, te gahetv ekekassa ekeka pallapia v mattikpia v datv ima paccsakle haritv asukahne nma ptethti vattabba. Yena gahito bhavissati, so tasmi pakkhipitv harissati. Sace pahamadivaseyeva ptenti, icceta kusala. No ce ptenti, dutiyadivasepi tatiyadivasepi tatheva ktabba. Eva mahjano ca na kilamissati, maica labhissasti eva vatv thero agamsi. Rj vuttanayeneva tayo divase dpesi, neva mai harisu. Thero tatiyadivase gantv ki, mahrja, ptito mati pucchi. Na ptenti, bhanteti. Tena hi, mahrja, mahtalasmiyeva paicchannahne mahci happetv udakassa prpetv si parikkhippetv sabbe antovaajanakamanuss ca itthiyo ca uttarsaga katv ekekova antosi pavisitv hattha dhovitv gacchantti vadehti thero ima upya cikkhitv pakkmi. Rj tath kresi. Maicoro cintesi dhammabhagriko ima adhikaraa dya mai adassetv osakkissatti ahnameta, ptetu dni vaatti mai paicchanna katv dya antosi pavisitv ciya ptetv nikkhami. Sabbesa nikkhantakle udaka chaetv mai addasasu. Rj thera nissya mahjana akilametvva me mai laddhoti tussi, antovaajanakamanusspi thera nissya mahdukkhato muttamhti tussisu. Therassnubhvena rao cmai laddhoti therassnubhvo sakalanagare ceva bhikkhusaghe ca pkao jto. Dhammasabhya sannisinn bhikkh therassa gua vaayisu vuso, nandatthero attano bahussutatya paiccena upyakusalatya mahjana akilametv upyeneva rao mai dassesti. Satth gantv kya nuttha, bhikkhave, etarahi kathya sannisinnti pucchitv imya nmti vutte na, bhikkhave, idni nandeneva parahatthagata bhaa dassita, pubbepi pait mahjana akilametv upyeneva tiracchnahatthagata bhaa dassayisti vatv atta hari. Atte brasiya brahmadatte rajja krente bodhisatto sabbasippesu nipphatti patto tasseva amacco ahosi. Athekadivasa rj mahantena parivrena uyyna gantv vanantarni vicaritv udakaka kitukmo magalapokkharai otaritv itthgrampi pakkosi. Itthiyo attano attano sspagagvpagdni bharani omucitv uttarsagesu pakkhipitv samuggapihesu hapetv dsiyo paicchpetv pokkharai otarisu. Athek uyynamakka skhantare nisinn devi piandhanni omucitv uttarsage pakkhipitv samuggapihe hapayamna disv tass mutthra piandhitukm hutv dsiy pamda olokayamn nisdi, dspi ta rakkhamn taha taha oloketv nisinnyeva niddyitu rabhi. Makka tass pamdabhva atv vtavegena otaritv mahmutthra gvya paimucitv vtavegena uppatitv skhantare nisditv asa makkana dassanabhayena ekasmi rukkhasusirahne hapetv upasantpasant viya ta rakkhamn nisdi. Spi kho ds paibujjhitv mutthra apassant kampamn aa upya adisv puriso deviy mutthra gahetv paltoti mahvirava viravi. rakkhamanuss tato tato sannipatitv tass vacana sutv rao rocayisu. Rj cora gahathti ha. Puris uyyn nikkhamitv cora gahatha, cora gahathti ito cito ca olokenti. Atheko jnapado balikrakapuriso ta sadda sutv kampamno palyi. Ta disv rjapuris aya coro bhavissatti anubandhitv ta gahetv pothetv are, duhacora, eva mahsra nma piandhana avaharissasti paribhsisu. So cintesi sacha na gahmti vakkhmi, ajja me jvita natthi, pothentyeva ma mressanti, sampaicchmi nanti. So ma, smi, gahita meti ha. Atha na bandhitv rao santika nayisu. Rjpi na pucchi gahita te mahsrapiandhananti? ma, devti Idni ta kahanti. Deva, may mahsra nma macaphampi na dihapubba, sehi pana ma mahsrapiandhana gahpesi, soha ta gahetvva tassa adsi, so na jntti. Rj sehi pakkospetv gahita te imassa hatthato mahsrapiandhananti pucchi. ma, devti. Kaha tanti. Purohitassa me dinnanti. Purohitampi pakkospetv tatheva pucchi, sopi sampaicchitv gandhabbassa me dinnanti ha. Tampi pakkospetv purohitassa hatthato te mahsrapiandhana gahitanti pucchi. ma, devti. Kaha tanti. Kilesavasena me vaadsiy dinnanti. Tampi pakkospetv pucchi, s na gahmti ha. Te paca jane pucchantnaeva sriyo attha gato. Rj idni viklo jto, sve jnissmti te paca jane amaccna datv nagara pvisi. Bodhisatto cintesi ida piandhana antovaaje naha, ayaca gahapatiko bahivaajo, dvrepi balavrakkho, tasm antovaajanaknampi ta gahetv palyitu na sakk. Eva neva bahivaajanakna, na anto, uyyne vaajanakna gahapyo dissati. Imin duggatamanussena sehissa me dinnanti kathentena attano mokkhatthya kathita bhavissati, sehinpi purohitassa me dinnanti kathentena ekato hutv nittharissmti cintetv kathita bhavissati, purohitenpi gandhabbassa me dinnanti kathentena bandhangre gandhabba nissya sukhena vasissmti cintetv kathita bhavissati, gandhabbenpi vaadsiy me dinnanti kathentena ekantena anukkahit bhavissmti cintetv kathita bhavissati, imehi pacahipi corehi na bhavitabba, uyyne makka bah, piandhanena ekiss makkaiy hatthe ruhena bhavitabbanti. So rjna upasakamitv mahrja, core amhka niyydetha, maya ta kicca sodhessmti ha. Rj sdhu, paita, sodhehti tassa niyydesi. Bodhisatto attano dsapurise pakkospetv te paca jane ekasmiyeva hne vaspetv samant rakkha katv kaa datv ya te aamaa kathenti, ta mayha rocethti vatv pakkmi. Te tath akasu. Tato manussna sannisinnavelya sehi ta gahapatika ha are, duhagahapati, tay aha, may v tva kaha dihapubbo, kad te mayha piandhana dinnanti ha. So smi mahsehi, aha mahsra nma rukkhasrapdaka macaphampi na jnmi, ta nissya pana mokkha labhissmti eva avaca, m me kujjha, smti ha. Purohitopi sehi ha mahsehi, tva imin attano adinnakameva mayha katha adsti? Mayampi dve issar, amhka ekato hutv hitakle kamma khippa nipphajjissatti kathesinti. Gandhabbopi purohita ha brhmaa, kad tay mayha piandhana dinnanti? Aha ta nissya vasanahne sukha vasissmti kathesinti. Vaadspi gandhabba ha are duhagandhabba, aha kad tava santika gatapubb, tva v mama santika gatapubbo, kad te mayha piandhana dinnanti? Bhagini kikra kujjhasi, amhesu pacasu ekato vasantesu gharvso bhavissati, anukkahamn sukha vasissmti kathesinti. Bodhisatto payojitamanussna santik ta katha sutv tesa tathato acorabhva atv makkaiy gahitapiandhana upyeneva ptessmti geumayni bahni piandhanni kretv uyyne makkaiyo ghpetv hatthapdagvsu geupiandhanni piandhpetv vissajjesi. Itar makka piandhana rakkhamn uyyne eva nisdi. Bodhisatto manusse pesi gacchatha tumhe, uyyne sabb makkaiyo upadhretha, yass ta piandhana passatha, ta uttsetv piandhana gahathti. Tpi kho makkaiyo piandhana no laddhanti tuhapahah uyyne vicarantiyo tass santika gantv passa amhka piandhananti hasu. S makka asahamn ki imin geupiandhanenti mutthra piandhitv nikkhami. Atha na te puris disv piandhana chapetv haritv bodhisattassa adasu. So ta dya rao dassetv ida te deva piandhana, te pacapi acor, ida pana uyyne makkaiy bhatanti ha. Katha pana te, paita, makkaiy hattha ruhabhvo to, katha te gahitanti? So sabba cikkhi. Rj tuhamnaso sagmassdsu nma srdayo icchitabb hontti bodhisattassa thuti karonto ima gthamha
92. Ukkahe sramicchanti, mantsu akuthala;
piyaca annapnamhi, atthe jte ca paitanti.
Tattha ukkaheti upakahe, ubhatobyhe sagme sampahre vattamneti attho. Sramicchantti asaniypi matthake patamnya apalyina sra icchanti, tasmi khae evarpo sagmayodho patthetabbo hoti. Mantsu akuthalanti kattabbkattabbakicca sammantanakle uppanne mantsu yo akuthalo avikiavco manta na bhindati, ta icchanti, tdiso tesu hnesu patthetabbo hoti. Piyaca annapnamhti madhure annapne paccupahite sahaparibhujanatthya piyapuggala patthenti, tdiso tasmi kle patthetabbo hoti. Atthe jte ca paitanti atthagambhre dhammagambhre kismicideva krae v pahe v uppanne paita vicakkhaa icchanti. Tathrpo hi tasmi samaye patthetabbo hotti. Eva rj bodhisatta vaetv thometv ghanavassa vassento mahmegho viya satthi ratanehi pjetv tassovde hatv dndni puni katv yathkamma gato, bodhisattopi yathkamma gato. Satth ima dhammadesana haritv therassa gua kathetv jtaka samodhnesi tad rj nando ahosi, paitmacco pana ahameva ahosinti.
Mahsrajtakavaan dutiy.