[149] 9. Ekapaajtakavaan

Ekapao aya rukkhoti ida satth vesli upanissya mahvane kgraslya viharanto veslika duhalicchavikumra rabbha kathesi. Tasmihi kle veslinagara gvutagvutantare thi pkrehi parikkhitta tsu hnesu gopuralakayutta paramasobhaggappatta. Tattha niccakla rajja kretv vasantnaeva rjna satta sahassni satta satni satta ca rjno honti, tattakyeva uparjno, tattak senpatino, tattak bhagrik. Tesa rjakumrna antare eko duhalicchavikumro nma ahosi kodhano cao pharuso shasiko, daena ghaita-sviso viya nicca pajjalito kodhena. Tassa purato dve ti vacanni kathetu samattho nma natthi. Ta neva mtpitaro, na tayo, na mittasuhajj sikkhpetu sakkhisu. Athassa mtpitna etadahosi aya kumro atipharuso shasiko, hapetv sammsambuddha ao ima vinetu samattho nma natthi, buddhaveneyyena bhavitabbanti. Te ta dya satthu santika gantv vanditv hasu bhante, aya kumro cao pharuso kodhena pajjalati, imassa ovda dethti.
Satth ta kumra ovadi kumra, imesu nma sattesu caena pharusena shasikena vihehakajtikena na bhavitabba, pharusavco ca nma vijtamtuypi pitunopi puttadrassapi bhtibhaginnampi pajpatiypi mittabandhavnampi appiyo hoti amanpo, asitu gacchanto sappo viya, aaviya uhitacoro viya, khditu gacchanto yakkho viya ca ubbejanyo hutv dutiyacittavre niraydsu nibbattati. Diheyeva ca dhamme kodhano puggalo maitapasdhitopi dubbaova hoti, puacandasassirikampissa mukha jlbhihatapaduma viya malaggahitakacandsamaala viya ca virpa hoti duddasika. Kodha nissya hi satt sattha dya attanva attna paharanti, visa khdanti, rajjuy ubbandhanti, papt papatanti. Eva kodhavasena kla katv niraydsu uppajjanti, vihehakajtikpi diheva dhamme garaha patv kyassa bhed niraydsu uppajjanti, puna manussatta labhitv vijtaklato pahya rogabahulva honti. Cakkhurogo sotarogoti-dsu ca rogesu ekato uhya ekasmi patanti, rogena aparimuttva hutv nicca dukkhitva honti, tasm sabbesu sattesu mettacittena hitacittena muducittena bhavitabba. Evarpo hi puggalo niraydibhayehi na parimuccatti. So kumro satthu ovda sutv ekovdeneva nihatamno danto nibbisevano mettacitto muducitto ahosi. Aa akkosantampi paharantampi nivattitv na olokesi, uddhaadho viya sappo, aacchinno viya kakkaako, chinnaviso viya ca usabho ahosi.
Tassa ta pavatti atv bhikkh dhammasabhya katha samuhpesu vuso, duhalicchavikumra sucirampi ovaditv neva mtpitaro, na timittdayo dametu sakkhisu, sammsambuddho pana ta ekovdeneva dametv nibbisevana katv mattavaravraa viya samuggahitnejakraa aksi. Yva subhsita cida hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo srito ekayeva disa dhvati puratthima v pacchima v uttara v dakkhia v. Assadamakenape godamakenape dakkhia v. Tathgatena hi, bhikkhave, arahat sammsambuddhena purisadammo srito aha dis vidhvati, rp rpni passati. Ayamek dispe so vuccati yoggcariyna anuttaro purisadammasrathti (ma. ni. 3.312). Na hi, vuso, sammsambuddhena sadiso purisadammasrath nma atthti. Satth gantv kya nuttha, bhikkhave, etarahi kathya sannisinnti pucchitv imya nmti vutte na, bhikkhave, idnevesa may ekovdeneva damito, pubbepha ima ekovdeneva damesinti vatv atta hari.
Atte brasiya brahmadatte rajja krente bodhisatto udiccabrhmaakule nibbattitv vayappatto takkasilya tayo vede sabbasippni ca uggahetv kici kla gharvsa vasitv mtpitna accayena isipabbajja pabbajitv abhi ca sampattiyo ca nibbattetv himavante vsa kappesi. Tattha cira vasitv loambilasevanatthya janapada gantv brasi patv rjuyyne vasitv punadivase sunivattho supruto tpaskappasampanno bhikkhya nagara pavisitv rjagaa ppui. Rj shapajarena olokento ta disv iriypathe pasditv aya tpaso santindriyo santamnaso yugamattadaso, padavre padavre sahassatthavika hapento viya shavijambhitena gacchati. Sace santadhammo nmeko atthi, imassa tenabbhantare bhavitabbanti cintetv eka amacca olokesi. So ki karomi, devti ha. Eta tpasa nehti. So sdhu, devti bodhisatta upasakamitv vanditv hatthato bhikkhbhjana gahetv ki, mahputi vutte bhante, rj ta pakkosatti ha. Bodhisatto na maya rjakulpak, hemavantik nmamhti ha. Amacco gantv tamattha rao rocesi. Rj ao amhka kulpako natthi, nehi nanti ha. Amacco gantv bodhisatta vanditv ycitv rjanivesana pavesesi.
Rj bodhisatta vanditv samussitasetacchatte kacanapallake nisdpetv attano paiyatta nnaggarasabhojana bhojetv kaha, bhante, vasathti pucchi. Hemavantik maya, mahrjti. Idni kaha gacchathti? Vassrattnurpa sensana upadhrema, mahrjti. Tena hi, bhante, amhkaeva uyyne vasathti paia gahetv sayampi bhujitv bodhisatta dya uyyna gantv paasla mpetv rattihnadivhnpi kretv pabbajitaparikkhre datv uyynapla paicchpetv nagara pvisi. Tato pahya bodhisatto uyyne vasati. Rjpissa divase divase dvattikkhattu upahna gacchati.
Tassa pana rao duhakumro nma putto ahosi cao pharuso, neva na rj dametu asakkhi, na sesatak. Amaccpi brhmaagahapatikpi ekato hutv smi, m eva kari, eva ktu na labbhti kujjhitv kathentpi katha ghpetu nsakkhisu. Rj cintesi hapetv mama ayya himavantatpasa ao ima kumra dametu samattho nma natthi, soyeva na damessatti. So kumra dya bodhisattassa santika gantv bhante, aya kumro cao pharuso maya ima dametu na sakkoma, tumhe na ekena upyena sikkhpethti kumra bodhisattassa niyydetv pakkmi. Bodhisatto kumra gahetv uyyne vicaranto ekato ekena, ekato ekenti dvhiyeva pattehi eka nimbapotaka disv kumra ha kumra, etassa tva rukkhapotakassa paa khditv rasa jnhti? So tassa eka patta khditv rasa atv dhti saha kheena bhmiya nuhbhi. Ki eta, kumrti vutte bhante, idnevesa rukkho halhalavispamo, vahanto pana bah manusse mressatti ta nimbapotaka uppetv hatthehi parimadditv ima gthamha
149. Ekapao aya rukkho, na bhmy caturagulo;
phalena visakappena, mahya ki bhavissatti.
Tattha ekapaoti ubhosu passesu ekekapao. Na bhmy caturaguloti bhmito caturagulamattampi na vahito. Phalenti phalarasena. Visakappenti halhalavisasadisena. Eva khuddakopi samno evarpena tittakena paena samanngatoti attho. Mahya ki bhavissatti yad panya vuddhippatto mah bhavissati, tad ki nma bhavissati, addh manussamrako bhavissatti eta uppetv madditv chaesinti ha.
Atha na bodhisatto etadavoca kumra, tva ima nimbapotaka idneva evatittako, mahallakakle ki bhavissati, kuto ima nissya vuhti uppetv madditv chaesi? Yath tva etasmi paipajji, evameva tava rahavsinopi aya kumro daharakleyeva eva cao pharuso, mahallakakle rajja patv ki nma karissati, kuto amhka eta nissya vuhti tava kulasantaka rajja adatv nimbapotaka viya ta uppetv rah pabbjanyakamma karissanti, tasm nimbarukkhapaibhgata hitv ito pahya khantimettnuddayasampanno hohti. So tato pahya nihatamno nibbisevano khantimettnuddayasampanno hutv bodhisattassa ovde hatv pitu accayena rajja patv dndni puni katv yathkamma agamsi.
Satth ima dhammadesana haritv na, bhikkhave, idnevesa duhalicchavikumro may damito, pubbepha eta damesiyevti vatv jtaka samodhnesi tad duhakumro aya licchavikumro ahosi, rj nando, ovdadyakatpaso pana ahameva ahosinti.

Ekapaajtakavaan navam.