7. Itthivaggo
[61] 1. Astamantajtakavaan
As lokitthiyo nmti ida satth jetavane viharanto ukkahita bhikkhu rabbha kathesi. Tassa vatthu ummdantijtake vi bhavissati. Ta pana bhikkhu satth bhikkhu itthiyo nma ast asatiyo lmik pacchimik, tva evarpa lmika itthi nissya kasm ukkahitosti vatv atta hari. Atte brasiya brahmadatte rajja krente bodhisatto gandhrarahe takkasilya brhmaakule nibbattitv viuta patto tsu vedesu sabbasippesu ca nipphatti patto dispmokkho cariyo ahosi. Tad brasiya ekasmi brhmaakule puttassa jtadivase aggi gahetv anibbyanta hapayisu. Atha na brhmaakumra soasavassakle mtpitaro hasu putta, maya tava jtadivase aggi gahetv hapayimha. Sace brahmalokaparyao bhavitukmo, tva aggi dya araa pavisitv aggi bhagavanta namassamno brahmalokaparyao hohi. Sace agra ajjhvasitukmo, takkasila gantv dispmokkhassa cariyassa santike sippa uggahitv kuumba sahapehti. Mavo nha sakkhissmi arae aggi paricaritu, kuumbameva sahapessmti mtpitaro vanditv cariyabhga sahassa gahetv takkasila gantv sippa uggahitv paccgamsi. Mtpitaro panassa anatthik gharvsena, arae aggi paricarpetukm honti. Atha na mt itthna dosa dassetv araa pesetukm so cariyo paito byatto sakkhissati me puttassa itthna dosa kathetunti cintetv ha uggahita te, tta, sippanti. ma, ammti. Astamantopi te uggahitoti. Na uggahito, ammti. Tta, yadi te astamanto na uggahito, ki nma te sippa uggahita, gaccha, uggahitv ehti. So sdhti puna takkasilbhimukho pysi. Tassapi cariyassa mt mahallik vsativassasatik So ta sahatth nhpento bhojento pyento paijaggati. Ae manuss na tath karonta jigucchanti. So cintesi yannha araa pavisitv tattha mtara paijagganto vihareyyanti. Athekasmi vivitte arae udakaphsukahne paasla kretv sappitauldni harpetv mtara ukkhipitv tattha gantv mtara paijagganto vsa kappesi. Sopi kho mavo takkasila gantv cariya apassanto kaha cariyoti pucchitv ta pavatti sutv tattha gantv vanditv ahsi. Atha na cariyo ki nu kho, tta, atisgha gatosti? Nanu aha tumhehi astamanto nma na uggahpitoti? Ko pana te astamante uggahitabbe katv kathesti? Mayha mt cariyti. Bodhisatto cintesi astamanto nma koci natthi, imassa pana mt ima itthidose jnpetukm bhavissatti. Atha na sdhu, tta, dassmi te astamante, tva ajja di katv mama hne hatv mama mtara sahatth nhpento bhojento pyento paijagghi, hatthapdassapihisambhandni cass karonto ayye jara pattaklepi tva te evarpa sarra, daharakle kdisa ahosti hatthapdaparikammdikaraakle hatthapddna vaa katheyysi. Yaca te mama mt katheti, ta alajjanto aniguhanto mayha roceyysi, eva karonto astamante lacchasi, akaronto na lacchasti ha. So sdhu cariyti tassa vacana sampaicchitv tato pahya sabba yathvuttavidhna aksi. Athass tasmi mave punappuna vaayamne aya may saddhi abhiramitukmo bhavissatti andhya jarjiya abbhantare kileso uppajji S ekadivasa attano sarravaa kathayamna mava ha may saddhi abhiramitu icchasti? Ayye, aha tva iccheyya, cariyo pana garukoti. Sace ma icchasi, putta me mrehti. Aha cariyassa santike ettaka sippa uggahitv kilesamatta nissya kinti katv cariya mressmti. Tena hi sace tva ma na pariccajasi, ahameva na mressmti. Eva itthiyo nma ast lmik pacchimik, tathrpe nma vaye hit rgacitta uppdetv kilesa anuvattamn eva upakraka putta mretukm jt. Mavo sabba ta katha bodhisattassa rocesi. Bodhisatto suhu te, mava, kata mayha rocententi vatv mtu yusakhra olokento ajjeva marissatti atv ehi, mava, vmasissma nanti eka udumbararukkha chinditv attano pamena kaharpaka katv sassa prupitv attano sayanahne uttna nipajjpetv rajjuka bandhitv antevsika ha tta, pharasu dya gantv mama mtu saa dehti. Mavo gantv ayye, cariyo paaslya attano sayanahne nipanno, rajjusa me baddh, ima pharasu dya gantv sace sakkosi, mrehi nanti ha. Tva pana ma na pariccajissasti? Kikra pariccajissmti? S pharasu dya pavedhamn uhya rajjusaya gantv hatthena parmasitv aya me puttoti saya kaharpakassa mukhato saka apanetv pharasu dya ekappahreneva mressmti gvyameva paharitv dhanti sadde uppanne rukkhabhva asi. Atha bodhisattena ki karosi, ammti vutte s vacitmhti tattheva maritv patit. Attano kira paaslya nipannyapi takhaaeva tya maritabbameva. So tass matabhva atv sarrakicca katv hana nibbpetv vanapupphehi pjetv mava dya paasladvre nisditv tta, piyekko astamanto nma natthi, itthiyo ast nma, tava mt astamanta uggahti mama santika pesayamn itthna dosa jnanattha pesesi. Idni pana te paccakkhameva mama mtu doso diho, imin kraena itthiyo nma ast lmik pacchimikti jneyysti ta ovaditv uyyojesi. Sopi cariya vanditv mtpitna santika agamsi. Atha na mt pucchi tta, uggahito te astamantoti? ma, ammti. Idni ki karissasi, pabbajitv aggi v paricarissasi, agramajjhe v vasissasti? Mavo may, amma, paccakkhato itthna dos dih agrena me kicca natthi, pabbajissmahanti attano adhippya paksento ima gthamha
61. As lokitthiyo nma, vel tsa na vijjati;
sratt ca pagabbh ca, sikh sabbaghaso yath;
t hitv pabbajissmi, vivekamanubrhayanti.
Tattha asti asatiyo lmik. Atha v sta vuccati sukha, ta tsu natthi. Attani paibaddhacittna astameva denttipi as, dukkh dukkhavatthubhtti attho. Imassa panatthassa sdhanatthya ida sutta haritabba
My cet marc ca, soko rogo cupaddavo;
khar ca bandhan cet, maccups guhsay;
tsu yo vissase poso, so naresu nardhamoti. (J. 2.21.118).
Lokitthiyoti loke itthiyo. Vel tsa na vijjatti amma, tsa itthna kilesuppatti patv vel savaro mariyd pama nma natthi. Sratt ca pagabbh cti vel ca etsa natthi, pacasu kmaguesu sratt alln, tath kyapgabbhiyena, vcpgabbhiyena, manopgabbhiyenti tividhena pgabbhiyena samanngatatt pagabbh cet. Etsahi abbhantare kyadvrdni patv savaro nma natthi, lol kkapaibhgti dasseti. Sikh sabbaghaso yathti amma, yath jlasikhya sikhti sakha gato aggi nma gthagatdibheda asucimpi, sappimadhuphitdibheda sucimpi, ihampi anihampi ya yadeva labhati, sabba ghasati khdati, tasm sabbaghasoti vuccati. Tatheva t itthiyopi hatthimeagomedayo v hontu hnajacc hnakammant, khattiydayo v hontu uttamakammant, hnukkahabhva acintetv lokassdavasena kilesasanthave uppanne ya ya labhanti, sabbameva sevantti sabbaghasasikhisadis honti. Tasm sikh sabbaghaso yath, tathevetti veditabb. T hitv pabbajissmti aha t lmik dukkhavatthubht itthiyo hitv araa pavisitv isipabbajja pabbajissmi. Vivekamanubrhayanti kyaviveko cittaviveko upadhivivekoti tayo vivek, tesu idha kyavivekopi vaati cittavivekopi. Ida vutta hoti aha, amma, pabbajitv kasiaparikamma katv aha sampattiyo ca pacbhi ca uppdetv gaato kya, kilesehi ca citta vivecetv ima viveka brhento vahento brahmalokaparyao bhavissmi, ala me agrenti. Eva itthiyo garahitv mtpitaro vanditv himavanta pavisitv pabbajitv vuttappakra viveka brhento brahmalokaparyao ahosi. Satthpi eva bhikkhu itthiyo nma ast lmik pacchimik dukkhadyikti itthna agua kathetv saccni paksesi, saccapariyosne so bhikkhu sotpattiphale patihsi. Satth anusandhi ghaetv jtaka samodhnesi tad mt bhaddakpiln, pit mahkassapo ahosi, antevsiko nando, cariyo pana ahameva ahosinti.
Astamantajtakavaan paham.